“Ano an Magigin Tanda kan Saimong Presensia?”
“Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”—MATEO 24:3.
1, 2. Ano an nagpapaheling na an mga tawo interesado sa ngapit?
AN KADAKLAN na tawo interesado sa ngapit. Kamo daw iyo? Sa saiyang librong Future Shock, si Propesor Alvin Toffler nagkomento dapit sa “biglang pagdakol nin mga organisasyon na itinalaga sa pag-adal kan ngapit.” Dagdag pa nia: ‘Satong naheling an pagporma nin mga grupo nin mga ekspertong pararesolber sa mga problema na nakasentro sa ngapit; an paglataw nin makingapit na mga magasin sa Inglaterra, Pransia, Italia, Alemania asin sa Estados Unidos; an paglakop nin mga kurso sa mga unibersidad dapit sa paghula.’ Nagkonklusyon si Toffler: “Siyempre, mayo nin ‘makaaaram’ sa ngapit sa ano man na absolutong sentido.”
2 An librong Signs of Things to Come nagsasabi: “An panhihimalad, pagheling sa bolang kristal, astrolohiya, pagbasa sa baraha, I Ching gabos pamamaaging mas o menus komplikado na nagtatao sato nin ideya kun ano an tibaad natatagama sa satong partikular na ngapit.” Pero imbes na maglaom sa mga pamamaagi nin tawo, mas marahay pang maglaom kita sa sarong probadong gikanan—si Jehova.
3. Taano ta tamang maglaom sa Dios para sa kaaraman dapit sa ngapit?
3 An tunay na Dios nagsabi: “Siring sa sakong plano, iyan dapat na mangyari; asin siring sa sakong isinabi, iyan an maootob.” (Isaias 14:24, 27; 42:9) Iyo, nagibo ni Jehova na sabihan an katawohan dapit sa kun ano an mangyayari, na parateng ginigibo iyan paagi sa mga representante sa pagtaram na tawo. An saro sa mga propetang ini nagsurat: “[Si] Jehova dai magibo nin ano man sagkod na dai pa nia ikinapahahayag an saiyang hilom sa saiyang mga lingkod na propeta.”—Amos 3:7, 8; 2 Pedro 1:20, 21.
4, 5. (a) Taano si Jesus ta makatatabang kun manongod sa ngapit? (b) Ano an may pirang kabtang na hapot kan mga apostol?
4 Si Jesu-Cristo an pangenot na propeta nin Dios. (Hebreo 1:1, 2) Magkonsentrar kita sa saro sa pangenot na mga propesiya ni Jesus na naghuhula nin mga bagay na nangyayari sa palibot niato ngonyan. An hula na ini nagtatao man sato nin pakamansay sa kun ano an madali nang mangyari kun matapos na an presenteng maraot na palakaw asin an Dios salidahan iyan nin sarong daganon na paraiso.
5 Pinatunayan ni Jesus na sia propeta. (Marcos 6:4; Lucas 13:33; 24:19; Juan 4:19; 6:14; 9:17) Kaya, masasabotan kun taano an saiyang mga apostol, mantang nakatukaw kaiba nia sa Bukid nin mga Olibo na natatanaw an Jerusalem, ta naghapot saiya manongod sa ngapit: “Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”—Mateo 24:3; Marcos 13:4.
6. Ano an koneksion kan Mateo 24, Marcos 13, asin Lucas 21; asin sa anong hapot kita maninigong magkainteres na gayo?
6 Saindong maheheling an hapot ninda asin an simbag ni Jesus sa Mateo kapitulo 24, Marcos kapitulo 13, asin Lucas kapitulo 21.a Sa dakol na bagay an mga tala konektado sa kada saro, pero bako sindang parareho. Halimbawa, si Lucas sana an nagsasambit sa ‘mga peste sa surunodsunod na lugar.’ (Lucas 21:10, 11; Mateo 24:7; Marcos 13:8) Makatanosan na maninigo niatong ihapot, Si Jesus daw naghula nin mga mangyayari sa panahon sana kan saiyang mga paradangog, o iiniba daw nia an satong panahon asin an natatagama sato sa ngapit?
An mga Apostol Boot na Makaaram
7. Dapit sa ano an partikular na ihinapot kan mga apostol, pero ano an kalabot sa simbag ni Jesus?
7 Mga pirang aldaw na sana bago sia ginadan, ipinahayag ni Jesus na isinikwal na nin Dios an Jerusalem, an kabisera kan mga Judio. An siudad asin an dakulaon na templo kaiyan lalaglagon. Dangan an ibang apostol naghagad nin ‘tanda kan presensia ni Jesus asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.’ (Mateo 23:37–24:3) Daing duwa-duwa na pangenot na nasa isip ninda an Judiong palakaw asin an Jerusalem, huli ta dai ninda nasabotan an kalabot sa mangyayari sa maabot. Pero sa pagsimbag sa sainda si Jesus nagtanaw nin lihis pa sa nangyari sagkod kan asin kabale an 70 C.E. kan an Jerusalem laglagon kan mga Romano.—Lucas 19:11; Gibo 1:6, 7.
8. Ano an pira sa mga mangyayaring ihinula ni Jesus?
8 Siring kan saindong mababasa sa mga tala kan tolong Ebanghelyo, si Jesus nagtaram dapit sa nasyon na minatindog tumang sa nasyon asin kahadean tumang sa kahadean, mga kakulangan nin kakanon, linog, maheheling na mga makangingirhat, asin mga tanda sa langit. Sa mga taon sa pag-oltanan kan pagtao ni Jesus kan tandang iyan (33 C.E.) asin kan paggaba sa Jerusalem (66-70 C.E.), malataw an falsong mga propeta asin falsong mga Cristo. Paglalamagon kan mga Judio an mga Kristiano, na naghuhulit kan mensahe ni Jesus.
9. Paano nagkaigwa nin kaotoban an hula ni Jesus kan enot na siglo C.E.?
9 An mga kabtang na ini kan tanda aktuwal na nangyari, na pinatutunayan pa ngani kan historyador na si Flavius Josephus. Nagsurat sia na bago pa sumalakay an mga Romano, an falsong mga Mesiyas nagmukna na nin rebelyon. Makatatakot an mga linog sa Judea asin sa ibang lugar. Puminotok an mga ralaban sa dakol na parte kan Imperyo nin Roma. Nagkaigwa daw nin grabeng mga kakulangan nin kakanon? Iyo nanggad. (Ikomparar an Gibo 11:27-30.) Kumusta an gibong paghuhulit kan Kahadean? Kan 60 o 61 C.E., kan isurat an libro nin Colosas, “an paglaom kan maogmang baretang iyan” kan Kahadean nin Dios lakop nang nadangog sa Aprika, Asia, asin Europa.b—Colosas 1:23.
“DANGAN” an Katapusan
10. Taano ta maninigo niatong mangnohon an Griegong termino na toʹte, asin ano an kahulogan kaiyan?
10 Sa ibang kabtang nag-atubang si Jesus nin mga pangyayari na surunodsunod na mangyayari. Sia nagsabi: “An maogmang baretang ini kan kahadean ihuhulit . . . , dangan madatong an katapusan.” An mga Biblia sa Ingles parateng ginagamit an “then” (sa Bicol, “dangan”) na may simpleng kahulogan na “kun siring” o “alagad.” (Marcos 4:15, 17; 13:23) Alagad, sa Mateo 24:14, an “dangan” basado sa Griegong adberbo na toʹte.c An mga eksperto sa Griego nagpapaliwanag na an toʹte sarong “adberbo demonstratibo nin panahon” na ginagamit “sa pag-introdusir kan minasunod kun dapit sa panahon” o “sa pag-introdusir nin masunod na mangyayari.” Kaya ihinula ni Jesus na magkakaigwa nin paghuhulit kan Kahadean dangan (‘pakatapos kaiyan’ o ‘kasunod kaiyan’) madatong “an katapusan.” Arin na katapusan?
11. Paano isinentro ni Jesus an atension sa mga pangyayari na direktang konektado sa kalaglagan kan Jerusalem?
11 An sarong kaotoban kan hula ni Jesus manonompongan sa mga pangyayari na suminagkod sa katapusan kan Judiong palakaw. An mga guerra, linog, kakulangan nin kakanon, asin iba pa, na ihinula ni Jesus nangyari sa laog nin tolong dekada. Alagad, poon sa Mateo 24:15, Marcos 13:14, asin Lucas 21:20, mababasa niato an dapit sa mga pangyayari na direktang konektado sa nagdadangadang na kalaglagan, na an katapusan haranihon na.—Mangnohon an solong tuldok-tuldok na linya sa tsart.
12. Paano kalabot an mga hukbong Romano sa kaotoban kan Mateo 24:15?
12 Bilang reaksion sa rebelyon kan mga Judio kan 66 C.E., an mga Romano sa pangengenot ni Cestius Gallus nagmartsa tumang sa Jerusalem, na pinalibotan an siudad na ini na ibinilang na banal kan mga Judio. (Mateo 5:35) Sa ibong kan mga kontra-atake kan mga Judio, an mga Romano pirit na nalaog an siudad. Sa siring sinda ‘nagtindog sa banal na lugar,’ na tama nanggad sa hula ni Jesus sa Mateo 24:15 asin Marcos 13:14. Dangan nagkaigwa nin nakabibiglang pangyayari. Minsan ngani napalibotan na ninda an siudad, an mga Romano biglang uminatras. Nasabotan tolos kan mga Kristiano an kaotoban kan hula ni Jesus, asin an pag-atras nagtogot sainda na dumulag sa Judea pasiring sa kabukidan sa ibong nin Jordan. An historya nagsasabi na siring an saindang ginibo.
13. Taano ta nagibo kan mga Kristiano na sunodon an patanid ni Jesus na dumulag?
13 Pero kun an mga Romano uminatras sa palibot kan Jerusalem, taano ta may kaipuhan pang dumulag? Ipinaheheling kan mga tataramon ni Jesus na an nangyari nagpatunay ‘na harani na an pagkagaba kan Jerusalem.’ (Lucas 21:20) Iyo, pagkagaba. Saiyang ihinula ‘an sarong kahorasaan na dai pa nangyari poon sa kapinonan asin dai na mangyayari pa giraray.’ Pakaagi nin mga tolo may kabangang taon, kan 70 C.E., an Jerusalem aktuwal na nag-agi nin “dakulang kahorasaan” sa mga hukbong Romano sa pangengenot ni Heneral Tito. (Mateo 24:21; Marcos 13:19) Minsan siring, taano ta ilinadawan ini ni Jesus na kahorasaan na mas dakula kisa arin man bago o poon kaidto?
14. Taano ta masasabi niato na an nangyari sa Jerusalem kan 70 C.E. “dakulang kahorasaan” na dai pang kaagid na nangyari kaidto ni nangyari poon kaidto?
14 An Jerusalem linaglag kan mga Babilonyo kan 607 B.C.E., asin an siudad nakaheling nin makatatakot na ralaban sa satong siglo ngonyan. Alagad, an nangyari kan 70 C.E. pambihira talagang dakulang kahorasaan. Sa mga limang bulan na kampanya, dinaog kan mga guerrero ni Tito an mga Judio. Saindang ginadan an mga 1,100,000 asin binihag an haros 100,000. Dugang pa, ginaba kan mga Romano an Jerusalem. Pinatunayan kaini na an dating inooyonan na sistema nin pagsamba kan mga Judio na nakasentro sa templo permanente nang natapos. (Hebreo 1:2) Iyo, an mga pangyayari kan 70 C.E. tamang ibilang na ‘kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari [sa siudad, nasyon, asin palakaw na iyan] poon sa kapinonan kan kinaban, dai pa, ni mangyayari pa giraray.’—Mateo 24:21.d
Siring sa Ihinula, Dakol Pa an Masunod
15. (a) Naghula si Jesus nin anong klaseng mga pangyayari na madatong pakatapos kan kahorasaan sa Jerusalem? (b) Huli sa sinasabi kan Mateo 24:23-28, ano an dapat niatong ikonklusyon dapit sa kaotoban kan hula ni Jesus?
15 Alagad, an hula ni Jesus bako sanang dapit sa kahorasaan kan enot na siglo. Ipinaheheling kan Biblia na dakol pa an masunod sa kahorasaan na idto, arog kan isinusuherir kan paggamit sa toʹte, o “dangan,” sa Mateo 24:23 asin Marcos 13:21. Ano an mangyayari sa panahon pakalihis kan 70 C.E.? Pakatapos kan kahorasaan sa Judiong palakaw, maluwas pa an dakol na falsong Cristo asin falsong propeta. (Ikomparar an Marcos 13:6 sa 13:21-23.) Pinatutunayan kan kasaysayan na an siring na mga indibiduwal naglataw sa laog nin mga siglo magpoon kan pagkalaglag kan Jerusalem kan 70 C.E., pero dai ninda nadaya an mga tawo na may malinaw na espirituwal na pananaw asin naghahalat sa “presensia” kan Cristo. (Mateo 24:27, 28) Minsan siring, an mga pangyayaring ini pakatapos kan dakulang kahorasaan kan 70 C.E. sarong nagpaparisa na si Jesus nagtanaw nin lihis pa sa kahorasaan na idto, na enot sanang kaotoban.
16. An Lucas 21:24 nagdadagdag nin anong kabtang sa hula ni Jesus, asin ano an kahulogan kaini?
16 Kun satong ikokomparar an Mateo 24:15-28 asin Marcos 13:14-23 sa Lucas 21:20-24, may maheheling kitang ikaduwang nagpaparisa na an hula ni Jesus luminihis pa sa kalaglagan nin Jerusalem. Girumdomon na si Lucas sana an nagsambit nin mga peste. Kaagid kaiyan, sia sana an tinapos an kabtang na ini paagi sa mga tataramon ni Jesus na: “An Jerusalem babatayan kan mga nasyon, sagkod na maotob an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon [“mga panahon kan mga Hentil,” King James Version].”e (Lucas 21:24) Hinale kan mga Babilonyo an ultimong hade kan mga Judio kan 607 B.C.E., asin pakalihis kaiyan, an Jerusalem, na irinirepresentar an Kahadean nin Dios, binatayan. (2 Hade 25:1-26; 1 Cronica 29:23; Ezequiel 21:25-27) Sa Lucas 21:24, ipinarisa ni Jesus na an situwasyon magpapadagos pa sa ngapit sagkod na dumatong an panahon na an Dios pumatindog liwat nin sarong Kahadean.
17. Ano an ikatolong nagpaparisa sato na an hula ni Jesus masagkod sa haloy pang ngapit?
17 Uya an ikatolong nagpaparisa na si Jesus nagtotokdo man sa sarong haloy pang kaotoban: Sono sa Kasuratan, an Mesiyas magagadan asin bubuhayon liwat, dangan sia matukaw sa toong kamot nin Dios sagkod na an Ama sugoon siang manakop. (Salmo 110:1, 2) Nasambitan ni Jesus an saiyang pagtukaw sa toong kamot kan saiyang Ama. (Marcos 14:62) Pinatotoohan ni apostol Pablo na an binuhay liwat na si Jesus nasa toong kamot ni Jehova na hinahalat an panahon na magin Hade asin Parakastigo nin Dios.—Roma 8:34; Colosas 3:1; Hebreo 10:12, 13.
18, 19. Ano an koneksion kan Kapahayagan 6:2-8 sa kaagid na hula sa mga Ebanghelyo?
18 Para sa ikaapat asin pantapos na nagpaparisa na an hula ni Jesus manongod sa pagtatapos kan palakaw nin mga bagay aplikado lihis pa sa enot na siglo, puwede niatong buksan an Kapahayagan kapitulo 6. Sa pagsurat mga dekada pakatapos kan 70 C.E., ilinadawan ni apostol Juan an nakapahihirong eksena nin aktibong mga parakabayo. (Kapahayagan 6:2-8) An makahulang pakatanaw na ini sa “aldaw kan Kagurangnan”—an aldaw kan saiyang presensia—nagpapamidbid sa satong ika-20 siglo bilang panahon nin darakulang guerra (bersikulo 4), lakop na mga kakulangan nin kakanon (bersikulo 5 asin 6), asin “nakagagadan na damat” (bersikulo 8). Malinaw na nakakaagid ini sa sinabi ni Jesus sa mga Ebanghelyo asin nagpapatunay na an saiyang hula igwa nin mas dakulang kaotoban sa ‘aldaw na ini kan Kagurangnan.’—Kapahayagan 1:10.
19 An nakakaaram na mga tawo inaako na an dakol an kabtang na tandang ihinula sa Mateo 24:7-14 asin Kapahayagan 6:2-8 naheling na poon pa kan enot na pagputok nin guerra mundial kan 1914. Ipinaisi kan mga Saksi ni Jehova sa bilog na kinaban na an hula ni Jesus nagkakaigwa ngonyan nin ikaduwa asin mas dakulang kaotoban, na pinatutunayan kan maringis na mga guerra, mapanlaglag na mga linog, nakagagadan na mga gutom, asin lakop na mga helang. Sa huring puntong ini, an U.S.News & World Report (Hulyo 27, 1992) nagsabi: “An epidemya nin AIDS . . . dinadara an minilyon na biktima sa saindang kagadanan asin dai mahaloy puwedeng magin an pinakamagastos asin pinakamapanlaglag na damat sa historya. An Itom na Kagadanan ginadan an mga 25 milyones na nagsasakit na kalag kan ika-14 siglo. Pero pag-abot nin taon 2000, 30 milyones sagkod 110 milyones katawo an magkakaigwa kan HIV, an virus na causa nin AIDS, na madakol poon sa mga 12 milyones ngonyan. Kun mayo nin bolong, sinda gabos napapaatubang sa seguradong kagadanan.”
20. Ano an kabale sa enot na kaotoban kan Mateo 24:4-22, pero ano pang ibang kaotoban an malinaw?
20 Kaya ano an masasabi niato dapit sa kun paano sinimbag ni Jesus an hapot kan mga apostol? An saiyang propesiya eksaktong ihinula an mga bagay na suminagkod sa asin kabale an kalaglagan kan Jerusalem, asin sinambit kaiyan an pirang bagay na kasunod kan 70 C.E. Pero kadaklan kaini magkakaigwa nin ikaduwa asin mas dakulang kaotoban sa ngapit, na masagkod sa sarong dakulang kahorasaan na matapos sa presenteng maraot na palakaw nin mga bagay. Nangangahulogan ini na an hula ni Jesus sa Mateo 24:4-22, asin an mga kaagid sa Marcos asin Lucas, naotob poon kan 33 C.E. sagkod sa kahorasaan kan 70 C.E. Alagad, an iyo man sanang mga bersikulo magkakaigwa nin ikaduwang kaotoban, na kabale an mas dakulang kahorasaan sa ngapit. An mas dakulang kaotoban na ini yaon sa sato; puwede niatong maheling iyan aroaldaw.f
Masagkod sa Ano?
21, 22. Saen niato maheheling an makahulang pagparisa na may madatong na dugang pang mga pangyayari?
21 Dai tinapos ni Jesus an saiyang hula sa pagsambit kan falsong mga propeta na naggigibo nin nakadadayang mga tanda durante kan halawig na peryodo bago “maotob an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon.” (Lucas 21:24; Mateo 24:23-26; Marcos 13:21-23) Padagos siang nagtaram manongod sa ibang nakakukubhan na mga bagay na mangyayari, mga bagay na namamasdan sa bilog na daga. Konektado ini sa pagdatong kan Aki nin tawo na may kapangyarihan asin kamurawayan. An Marcos 13:24-27 sarong tipikong halimbawa kan saiyang padagos na hula:
22 “Alagad sa mga aldaw na idto, pakatapos kan kahorasaan na iyan, an aldaw madiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, asin an mga bitoon magkakahorolog hale sa langit, asin an mga kapangyarihan na nasa kalangitan magkakataranyog. Dangan maheheling ninda an Aki nin tawo na minadatong sa mga panganoron na may dakulang kapangyarihan asin kamurawayan. Dangan susugoon nia an mga anghel asin titiponon an saiyang mga pinili hale sa apat na doros, magpoon sa poro kan daga sagkod sa poro kan langit.”
23. Taano ta makalalaom kita sa kaotoban kan Mateo 24:29-31 haloy na pakatapos kan enot na siglo C.E.?
23 An Aki nin tawo, an binuhay liwat na si Jesu-Cristo, dai nagdatong sa makangangalas na paaging iyan kasunod kan mapanlaglag na katapusan kan Judiong palakaw kan 70 C.E. Tunay na an gabos na tribo sa daga dai sia namidbid, arog kan sabi kan Mateo 24:30, ni tinipon man kaidto kan langitnon na mga anghel an gabos na linahidan na Kristiano hale sa bilog na daga. Kaya noarin maootob an dugang pang kabtang na ini kan dakulaon na hula ni Jesus? Nagkakaigwa daw iyan nin kaotoban sa nangyayari sa palibot niato ngonyan, o, imbes, iyan daw nagtatao nin hale sa Dios na pakamansay sa mga bagay na puwede niatong laoman sa harani nang ngapit? Tunay na maninigo niatong booton na maaraman, huli ta isinurat ni Lucas an sadol ni Jesus: “Kun an mga bagay na ini magpoon nang mangyari, tindog kamo nin tanos asin tingagan an saindong mga payo, huli ta an saindong kaligtasan naghaharani na.”—Lucas 21:28.
[Mga Nota sa Ibaba]
a An mga kabtang kan mga kapitulong ini maheheling sa tsart sa pahina 14 asin 15; an tuldok-tuldok na mga linya tanda kan magkaagid na mga kabtang.
b Para sa makasaysayan na mga sitasyon kan mga pangyayaring ini, helingon an Torrengbantayan kan Enero 1, 1971, pahina 8-10 (Enero 15, 1970, pahina 43-5 sa Ingles).
c An toʹte minalataw nin labing 80 beses sa Mateo (9 na beses sa kapitulo 24) asin 15 beses sa libro ni Lucas. An Marcos anom sanang beses ginamit an toʹte, pero an apat kaiyan kalabot “an tanda.”
d An Britanong autor na si Matthew Henry nagkomento: “An paglaglag kan mga Caldeo sa Jerusalem makatatakot, pero ini luminabi pa kaiyan. Naghuma iyan nin unibersal na paggadan sa gabos . . . na Judio.”
e An dakol may naheheling na pagliwat sa tala ni Lucas pakatapos kan Lucas 21:24. Si Dr. Leon Morris nagsabi: “Si Jesus duminagos sa pagtaram dapit sa mga panahon kan mga Hentil. . . . Sa opinyon nin kadaklan na iskolar an atension ngonyan pasiring sa pagdatong kan Aki nin tawo.” Si Propesor R. Ginns nagsurat: “An Pagdatong kan Aki nin Tawo—(Mat 24:29-31; Mar 13:24-27). An pagsambit sa ‘mga panahon kan mga Hentil’ nagtatao nin introduksion sa temang ini; an pananaw [ni Lucas] dinadara ngonyan sa ibong kan kalaglagan kan Jerusalem pasiring sa ngapit.”
f Si Propesor Walter L. Liefeld nagsurat: “Posible nanggad na honaon na an hula ni Jesus kabale an duwang kabtang: (1) an mga pangyayari kan A.D. 70 na kalabot an templo asin (2) idtong sa haloy pang ngapit, na ilinadawan sa mas makahulang mga termino.” An komentaryo na dinirehir an pagpublikar ni J. R. Dummelow nagsasabi: “An dakol sa grabeng kadepisilan sa magayonon na diskursong ini mawawara kun marerealisar na an satong Kagurangnan nagsambit dian bakong sa sarong pangyayari kundi sa duwa, asin na an enot tipo kan ikaduwa. . . . nangorogna an [Lucas] 21:24, na nagtataram dapit sa ‘mga panahon kan mga Hentil,’ . . . nagbubugtak nin bakong depinidong lagwat sa pag-oltanan kan pagkalaglag nin Jerusalem asin kan katapusan kan kinaban.”
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ An simbag ni Jesus sa hapot sa Mateo 24:3 igwang anong kaotoban na suminagkod sa 70 C.E.?
◻ Paano an paggamit sa terminong toʹte nakatatabang sato na masabotan an hula ni Jesus?
◻ Sa anong sentido nagkaigwa nin “dakulang kahorasaan” kan enot na siglo na dai pang kaagid na nangyari kaidto?
◻ Nanabihan ni Lucas an anong duwang pambihirang bagay sa hula ni Jesus na kalabot kita ngonyan?
◻ Ano an mga nagpaparisa sa ikaduwa asin mas dakulang kaotoban kan hula sa Mateo 24:4-22?
[Tsart sa pahina 14, 15]
4 “Si Jesus nagsabi sa sainda: ‘Mag-ingat kamo na dai nin siisay man na makadaya sa saindo; 5 huli ta dakol an maabot huli sa ngaran ko, na nagsasabi, “Ako iyo an Cristo,” asin mandadaya sa dakol. 6 Makadadangog kamo dapit sa mga ralaban asin mga bareta nin ralaban; siertohon nindo na dai kamo matikbahan. Huli ta an mga bagay na ini kaipuhan na mangyari, alagad bako pa an katapusan.
7 “ ‘Huli ta an nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean tumang sa kahadean, asin magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon asin mga linog sa surunodsunod na lugar. 8 An gabos na bagay na ini kapinonan kan mga kolog nin kasakitan.
9 “ ‘Dangan dadarahon kamo nin mga tawo sa kahorasaan asin gagadanon kamo, asin ikaoongis kamo kan gabos na nasyon huli sa ngaran ko. 10 Dangan, saro pa, dakol an magkakasiringkog asin pasasaloiban an kada saro patin ikaoongis an kada saro. 11 Asin dakol na falsong propeta an malataw asin mandadaya sa dakol; 12 asin huli sa pag-orog nin katampalasanan an pagkamoot nin dakol malipot. 13 Alagad an makatagal sagkod sa katapusan iyo an maliligtas. 14 Asin an maogmang baretang ini kan kahadean ihuhulit sa bilog na ineerokan na daga para sa pagpatotoo sa gabos na nasyon; dangan madatong an katapusan.
------------------------------------------------------------------
15 “ ‘Kaya, kun maheling na nindo an makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan, siring sa itinaram paagi ki Daniel na propeta, na nagtitindog sa banal na lugar, (an nagbabasa magsabot,) 16 dangan an mga nasa Judea magpoon nang dumulag pasiring sa kabukidan. 17 An nasa ibabaw kan atop dai na maghilig tanganing magkua nin kasangkapan sa saiyang harong; 18 asin an nasa oma dai na bumalik sa harong tanganing kuanon an saiyang pan-ibabaw na gubing. 19 Herak man kan mga bados asin mga nagpapasuso sa mga aldaw na iyan! 20 Padagos na mamibi na an saindong pagdulag dai mangyari sa tiglipot, ni sa aldaw nin sabbath; 21 huli ta dangan magkakaigwa nin dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray. 22 Sa katotoohan, kun dai pahalipoton an mga aldaw na iyan, mayong laman na makaliligtas; alagad huli sa mga pinili an mga aldaw na iyan pahahalipoton.
------------------------------------------------------------------
23 “ ‘Dangan kun an siisay man magsabi sa saindo, “Uya! Yaon digdi an Cristo,” o, “Duman!” dai nindo iyan tubodon. 24 Huli ta may malataw na mga falsong Cristo asin falsong propeta asin magtatao nin darakulang tanda asin ngangalasan tanganing mandaya, kun sukat, minsan sa mga pinili. 25 Uya! Ako patienot nang nagpatanid sa saindo. 26 Kaya, kun may magsabi sa saindo, “Uya! Sia nasa kaawagan,” dai kamo magruluwas; “Uya! Sia nasa mga kuwarto sa laog,” dai nindo iyan tubodon. 27 Huli ta kun paanong an kikilat minaluwas sa sirangan asin minasirang sagkod sa solnopan, siring man an presensia kan Aki nin tawo. 28 Kun saen an bangkay, dian man magkakatiripon an mga agila.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
29 “ ‘Pakatapos tolos kan kahorasaan kan mga aldaw na iyan an aldaw madiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, asin an mga bitoon mahoholog hale sa langit, patin an mga kapangyarihan kan kalangitan magkakataranyog. 30 Dangan an tanda kan Aki nin tawo malataw sa langit, dangan an gabos na tribo kan daga mananangis, asin maheheling ninda an Aki nin tawo na minadatong sa mga panganoron nin langit na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan. 31 Asin susugoon nia an saiyang mga anghel sa makosog na tanog nin trumpeta, asin titiponon ninda an saiyang mga pinili hale sa apat na doros, magpoon sa sarong poro kan kalangitan sagkod sa sarong poro.’ ”
5 “Kaya pinonan ni Jesus na magsabi sainda: ‘Mag-ingat kamo na dai nin siisay man na makadaya sa saindo. 6 Dakol an maabot huli sa ngaran ko, na nagsasabi, “Ako iyo sia,” asin mandadaya sa dakol. 7 Dugang pa, kun makadangog kamo dapit sa mga ralaban asin mga bareta nin ralaban, dai kamo matikbahan; an mga bagay na ini kaipuhan na mangyari, alagad bako pa an katapusan.
8 “ ‘Huli ta an nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean tumang sa kahadean, magkakaigwa nin mga linog sa surunodsunod na lugar, magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon. Ini kapinonan kan mga kolog nin kasakitan.
9 “ ‘Kamo, mag-ingat kamo sa saindo man sana; dadarahon kamo nin mga tawo sa mga konseho, asin hahampakon kamo sa mga sinagoga patin iaatubang sa mga gobernador asin hade dahel sa sako, sa pagpatotoo sa sainda. 10 Siring man, sa gabos na nasyon an maogmang bareta kaipuhan na ikahulit nguna. 11 Alagad kun dinadara kamo ninda tanganing itao kamo sa hokoman, dai kamo maghadit na dapit sa kun ano an saindong itataram; kundi ano man an itao sa saindo sa oras na iyan, itaram nindo, huli ta bakong kamo an nagtataram, kundi an banal na espiritu. 12 Dugang pa, an tugang ipagagadan nin tugang, asin an aki nin ama, asin an mga aki matindog tumang sa mga magurang asin ipagagadan sinda; 13 asin ikaoongis kamo nin gabos na tawo huli sa ngaran ko. Alagad an makatagal sagkod sa katapusan iyo an maliligtas.
------------------------------------------------------------------
14 “ ‘Minsan siring, kun maheling na nindo an makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan na nagtitindog sa dai maninigong mamugtakan kaiyan (an nagbabasa magsabot), dangan an mga nasa Judea magpoon nang dumulag pasiring sa kabukidan. 15 An nasa ibabaw kan atop dai na maghilig, ni maglaog tanganing kumua nin ano man sa saiyang harong; 16 asin an nasa oma dai na bumalik sa mga bagay na nawalat tanganing kuanon an saiyang pan-ibabaw na gubing. 17 Herak man kan mga bados asin mga nagpapasuso sa mga aldaw na iyan! 18 Padagos na mamibi na iyan dai mangyari sa tiglipot; 19 huli ta an mga aldaw na iyan magigin mga aldaw nin kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan mga linalang na linalang nin Dios sagkod sa panahon na iyan, asin dai na mangyayari giraray. 20 Sa katotoohan, kun dai pahalipoton ni Jehova an mga aldaw, mayong laman na makaliligtas. Alagad huli sa mga pinili na saiyang pinili saiyang pinahalipot an mga aldaw.
------------------------------------------------------------------
21 “ ‘Dangan man kun an siisay man magsabi sa saindo, “Uya! Yaon digdi an Cristo,” “Uya! Yaon sia duman,” dai nindo iyan tubodon. 22 Huli ta may malataw na mga falsong Cristo asin falsong propeta asin magtatao nin mga tanda asin ngangalasan tanganing manlagalag, kun sukat, sa mga pinili. 23 Kaya magpuka kamo; sinabihan ko na kamo kan gabos na bagay.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
24 “ ‘Alagad sa mga aldaw na idto, pakatapos kan kahorasaan na iyan, an aldaw madiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, 25 asin an mga bitoon magkakahorolog hale sa langit, asin an mga kapangyarihan na nasa kalangitan magkakataranyog. 26 Dangan maheheling ninda an Aki nin tawo na minadatong sa mga panganoron na may dakulang kapangyarihan asin kamurawayan. 27 Dangan susugoon nia an mga anghel asin titiponon an saiyang mga pinili hale sa apat na doros, magpoon sa poro kan daga sagkod sa poro kan langit.’ ”
8 “Sia nagsabi: ‘Mag-ingat kamo na dai kamo madaya; huli ta dakol an maabot huli sa ngaran ko, na nagsasabi, “Ako iyo sia,” asin, “An itinalaan na panahon nagdatong na.” Dai kamo magsunod sa sainda. 9 Dugang pa, kun makadangog kamo dapit sa mga ralaban asin karibokan, dai kamo matikbahan. Huli ta an mga bagay na ini kaipuhan ngunang mangyari, alagad dai tolos mangyayari an katapusan.
10 “Dangan nagpadagos siang magsabi sa sainda: ‘An nasyon matindog tumang sa nasyon, asin an kahadean tumang sa kahadean; 11 asin magkakaigwa nin makokosog na linog, asin sa surunodsunod na lugar mga peste asin kakulangan nin kakanon; asin may maheheling na mga makangingirhat asin hale sa langit darakulang tanda.
12 “ ‘Alagad bago an gabos na bagay na ini dadakopon kamo nin mga tawo asin paglalamagon kamo, na dadarahon kamo sa mga sinagoga asin mga bilanggoan, na kamo dadarahon sa atubang nin mga hade asin gobernador huli sa ngaran ko. 13 Iyan magbubunga sa saindo nin patotoo. 14 Kun siring itanom nindo sa saindong puso na dai kamo patienot na mag-ensayo sa kun paano kamo masimbag, 15 huli ta tatawan ko kamo nin ngoso asin kadonongan, na dai mapaglalabanan o matutumang kan gabos nindong mga kaiwal. 16 Siring man, pasasaloiban kamo minsan nin mga magurang asin mga tugang asin mga paryentes asin mga katood, asin gagadanon ninda an nagkapira sa saindo; 17 asin ikaoongis kamo nin gabos na tawo huli sa ngaran ko. 18 Alagad ta minsan sarong buhok sa saindong mga payo dai nanggad mawawara. 19 Huli sa saindong pakatagal makakamtan nindo an saindong kalag.
------------------------------------------------------------------
20 “ ‘Siring man, kun maheling na nindo na an Jerusalem napalilibotan nin nagkakampong mga hukbo, dangan saboton nindo na harani na an saiyang pagkagaba. 21 Dangan an mga nasa Judea magpoon nang dumulag pasiring sa kabukidan, asin an mga nasa tahaw nia magruluwas, patin an mga nasa oma dai na magralaog dian; 22 huli ta ini mga aldaw nin makatanosan na pagkastigo, tanganing maotob an gabos na bagay na nasusurat. 23 Herak man kan mga bados asin kan mga nagpapasuso sa mga aldaw na iyan! Huli ta magkakaigwa nin dakulang pangangaipo sa daga asin kaanggotan sa tahaw kan banwaan na ini; 24 asin sinda mangapupukan paagi sa tarom nin minasbad asin dadarahon sindang bihag sa gabos na nasyon;
------------------------------------------------------------------
asin an Jerusalem babatayan kan mga nasyon, sagkod na maotob an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
25 “ ‘Siring man, magkakaigwa nin mga tanda sa aldaw asin bulan patin mga bitoon, asin sa daga kahandalan nin mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon huli sa hagobohob kan dagat asin kan mga alon, 26 mantang an mga tawo nalulunosan huli sa takot asin paghalat sa mga bagay na maabot sa ineerokan na daga; huli ta an mga kapangyarihan kan kalangitan magkakataranyog. 27 Dangan maheheling ninda an Aki nin tawo na minadatong sa sarong panganoron na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan. 28 Alagad kun an mga bagay na ini magpoon nang mangyari, tindog kamo nin tanos asin tingagan an saindong mga payo, huli ta an saindong kaligtasan naghaharani na.’ ”
[Ritrato sa pahina 10]
An kahorasaan kan 70 C.E. an pinakadakula na naeksperyensiahan kasuarin pa man kan Jerusalem asin kan Judiong palakaw