Sarong Kinaban na Mayo nin Guerra​—Noarin?

AN Carta kan Naciones Unidas nagpunsionar kan Oktubre 24, 1945. Iyan an pinakakompletong estratehiya para sa pankinaban na katoninongan na dinisenyo kasuarin pa man nin mga tawo. Paagi sa orihinal na 51 miembrong Estado kaiyan, an Naciones Unidas nagin an pinakadakulang internasyonal na organisasyon sa kasaysayan kan kinaban. Siring man, sa kaenot-enote, an sarong internasyonal na organisasyon makagagamit nin hukbo tanganing magpaotob nin katoninongan asin katiwasayan patin magpangyari nin sarong kinaban na mayo nin guerra.

Ngonyan, na may 185 miembrong Estado, an Naciones Unidas mas makosog kisa kasuarin pa man. Taano, kun siring, an pinakamakapangyarihan na internasyonal na organisasyon sa kasaysayan ta nasudya na lubos na otobon an nobleng mga katuyohan kaiyan?

Relihion​—Sarong Dakulang Olang

An sarong mayor na problema iyo an kabtang nin relihion sa mga aktibidad kan kinaban. Totoo, poon sa kapinonan kan Naciones Unidas, an pangenot na mga relihion sa kinaban nanuga kan saindang pagsuportar sa organisasyon na iyan. Mapadapit sa ika-50 anibersaryo kaiyan, si Papa Juan Paulo II nagtaram dapit sa Naciones Unidas bilang “an pinakamarahay na instrumento sa pagpalakop asin pagprotehir sa katoninongan.” An saiyang mga saboot kapareho kan sa panglobong komunidad nin mga namomoon sa relihion. Alagad an mataktikang relasyon na ini nin relihion asin gobyerno dai puedeng itago an katunayan na an relihion nagin olang asin istorbo sa Naciones Unidas.

Sa laog nin mga siglo an relihion nagkaigwa nin pangenot na kabtang sa pagpalakop o pagsuportar sa nasyonalistikong pagkaongis, mga guerra, asin mga paglaglag sa sarong rasa. Sa nakaagi pa sanang mga taon, sagin may kaigotan sa relihion, an magkataraed nagginaradanan. An terminong “paglinig etniko” lakop na ginamit may koneksion sa guerra sa Balkanes. Minsan siring, an madahas na pag-inorongisan kan dakol duman basado sa naaayonan na relihion imbes na sa rasa, huli ta an kadaklan sa sainda parareho an etnikong ginikanan. Iyo, dapat na akoon nin relihion an dakulang paninimbagan sa grabeng garadanan sa dating Yugoslavia, asin dai nahimo kan Naciones Unidas na iyan papondohon.

Angay nanggad, sarong propesor nin relihion sa kolehio an dai pa sana nahaloy na nagsabi na “sa sarong kinaban pakalihis nin malipot na guerra kun saen nag-oorog an relihiosong mga pagkaagresibo, an pagsiyasat sa relihion asin paglaglag sa sarong rasa tibaad saro sa satong mas apuradong dapat na enoton, sa ibong kan kapurisawan na ibinubunga kaiyan.” Naririsa ngonyan an bagong pakagimata sa kun paano an relihion nakaoolang sa mga paghihingoa para sa pankinaban na katoninongan.

An sarong deklarasyon kan NU kan 1981 nagsabi: “Nahahadit dapit sa mga kapahayagan nin pagkapanatiko asin sa pagkaigwa nin diskriminasyon pag-abot sa relihion o paniniwala na maririsa pa ngonyan sa ibang lugar sa kinaban, Desidido na gibohon an gabos na kinakaipuhan na paagi para sa marikas na pagpara sa gabos na klase asin kapahayagan nin siring na pagkapanatiko saka olangon asin labanan an diskriminasyon basado sa relihion o paniniwala.”

Kaoyon sa saindang deklarasyon, idineklarar kan Naciones Unidas an 1995 na Taon Para sa Pagpahunod. Minsan siring, sa totoo sana, posible pa daw na makamtan an katoninongan asin katiwasayan sa sarong kinaban na baranga huli sa relihion?

An Kaaabtan nin Relihion

An sarong hula sa libro kan Biblia na Kapahayagan nagtatao kan simbag. Iyan nagtataram dapit sa sarong simbolikong “dakulang patotot” na nagtutukaw bilang sarong “reyna” asin igwa nin “kahadean sa mga hade kan daga.” An patotot na ini namumuhay “sa daing sopog na luho” asin may relasyon sa mga gobyerno kan kinaban. An mga gobyernong ini ilinaladawan na “sarong mabangis na hayop na mapula,” na dian komportableng nakasakay an patotot. (Kapahayagan 17:​1-5, 18; 18:7) Midbid bilang “Dakulang Babilonya,” an makapangyarihan asin inmoral na babaeng ini isinunod an ngaran sa suanoy na Babilonya, an ginikanan nin idolatrosong relihion. Angay nanggad, ngonyan an patotot nagrerepresentar sa gabos na relihion sa kinaban, na nakikisale sa mga aktibidad nin mga gobyerno.

An tala nagsasabi pa na, pag-abot nin panahon, ipasasabong nin Dios sa puso kan militaristikong mga kabtang kan mabangis na hayop na gumibo nin aksion. An mga ini “maoongis sa patotot asin lalaglagon patin huhubaan sia, asin kakakanon an saiyang laman asin lubos siang sosoloon sa kalayo.” (Kapahayagan 17:16)a Sa siring si Jehova Dios mismo an naggibo kan inisyatiba paagi sa pagmaniobra sa makapangyarihan na mga nasyon na magkampanyang haleon an falsong relihion. An pambilog na kinaban na relihiosong palakaw, kaiba an maluhong mga templo asin altar kaiyan, biyong lalaglagon. Dangan dai na makaoolang an relihion sa pag-establisar nin katoninongan asin katiwasayan. Alagad minsan sa panahon na iyan, magkakaigwa daw nin tunay na katoninongan asin katiwasayan digdi sa daga?

Bakong Sangkap na Naturalesa nin Tawo

Igwa daw nin ano man na garantiya na an pagpara sa relihion talagang magbubunga nin sarong kinaban na mayo nin guerra? Mayo. An Naciones Unidas padagos na mapaaatubang sa sarong situwasyon na kabaliktaran sa linalaoman. Sa sarong kampi, an mga tawo nagmamawot nin katoninongan asin katiwasayan. Pero, sa ibong na kampi, an mga tawo an nagtatao kan pinakadakulang peligro sa katoninongan asin katiwasayan. An pagkaongis, kapalangkawan, egotismo, kapasloan, asin pagkaignorante mga ugale nin tawo na causa nin gabos na iriwal asin guerra.​—Santiago 4:​1-4.

Ihinula kan Biblia na sa satong aldaw an mga tawo magigin “mamomoton sa sainda man sana, mamomoton sa pirak, maabhaw, mapalangkaw, mga paralanghad, masumbikal sa mga magurang, dai tataong magbalos, bakong maimbod, dai nin natural na kapadangatan, dai maoyonan, mga parapakaraot, mayong pagpopogol sa sadiri, maringis, mayong pagkamoot sa karahayan, mga parapasaloib, mga matagas an payo, mga mahambog.”​—2 Timoteo 3:​1-4.

Inako ni Sekretaryo-Heneral Boutros Boutros-Ghali na “an kinaban nag-aagi nin sosyal asin moral na krisis na, sa dakol na sosyedad, dakulaon na marhay.” Mayo nin diplomatikong pagmaniobra na puedeng makahale sa nakadadanyar na mga ugale nin bakong sangkap na naturalesa nin tawo.​—Ikomparar an Genesis 8:21; Jeremias 17:9.

Si Jesu-Cristo​—An Prinsipe nin Katoninongan

Malinaw nanggad, dai nin kakayahan an Naciones Unidas na magpangyari nin pankinaban na katoninongan. An mga miembro asin parasuportar kaiyan gabos bakong sangkap na tawo, apisar kan saindang halangkaw na mga pasohan. An Biblia nagsasabi na “bakong sadiri nin tawo an saiyang dalan. Mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan an saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) Dugang pa, an Dios nagpapatanid: “Dai ka manarig sa mga prinsipe, ni sa aki kan daganon na tawo, na dian mayo nin kaligtasan.”​—Salmo 146:3.

Ihinuhula kan Biblia an gigibohon ni Jehova paagi sa saiyang Aki, an “Prinsipe nin Katoninongan.” An Isaias 9:​6, 7 nagsasabi: “Namundag sa sato an sarong aki, may itinao sa satong sarong aking lalaki; asin an sa-prinsipeng pamamahala mamumugtak sa saiyang abaga. Asin an saiyang ngaran aapodon na Makangangalas na Parahatol, Makakamhan na Dios, Amang Daing Sagkod, Prinsipe nin Katoninongan. An kadakolan kan sa-prinsipeng pamamahala asin katoninongan magigin daing kasagkodan.”

An mga nasyon sa kinaban pagal na sa 50 taon nin nasudyang mga paghihingoa. Sa dai na nanggad mahahaloy lalaglagon ninda an garo patotot na relihiosong mga organisasyon. Dangan si Jesu-Cristo, an “Hade nin mga hade asin Kagurangnan nin mga kagurangnan,” asin an saiyang hukbo nin langitnon na mga parapakilaban paparaon an gabos na gobyerno nin tawo asin gagadanon an gabos na habo sa soberaniya nin Dios. (Kapahayagan 19:​11-21; ikomparar an Daniel 2:44.) Paagi kaini si Jehova Dios magpapangyari nin sarong kinaban na mayo nin guerra.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 7]

AN KRISTIANONG PAGMANSAY SA NACIONES UNIDAS

Sa hula kan Biblia, an mga gobyerno nin tawo parateng isinisimbolo nin mabangis na mga hayop. (Daniel 7:​6, 12, 23; 8:​20-22) Huli kaini, sa laog nin dakol na dekada an magasin na Torrengbantayan iinaasosyar an mabangis na mga hayop sa Kapahayagan kapitulo 13 asin 17 sa mga gobyerno sa kinaban ngonyan. Kabale digdi an Naciones Unidas, na ilinaladawan sa Kapahayagan kapitulo 17 na sarong mapulang hayop na may pitong payo asin sampulong sungay.

Minsan siring, an Makakasuratan na paninindogan na ini dai nagkokonsinte sa ano man na klase nin dai paggalang sa mga gobyerno o sa mga opisyal kaiyan. An Biblia malinaw na nagsasabi: “An lambang kalag magpasakop sa haralangkaw na autoridad, huli ta mayo nin autoridad na dai itinogot nin Dios; an nagdadanay na mga autoridad nagtitirindog sa saindang relatibong mga kamugtakan na itinogot nin Dios. Kaya an minatumang sa autoridad minatumang sa areglo nin Dios; an mga minatumang kaiyan mag-aako nin silot sa sainda man sana.”​—Roma 13:​1, 2.

Kaoyon kaini, an Mga Saksi ni Jehova, na nagpapadanay nin estriktong neutralidad sa politika, dai nakikilabot sa mga gobyerno nin tawo. Nungka sindang nagsusutsut nin rebolusyon o nagpapartisipar sa mga akto nin pakisuway sibil. Imbes, minimidbid ninda na an sarong porma nin gobyerno kaipuhan sa pagpadanay nin ley asin areglo sa sosyedad nin tawo.​—Roma 13:​1-7; Tito 3:1.

An pagmansay kan Mga Saksi ni Jehova sa organisasyon nin Naciones Unidas kapareho kan pagmansay ninda sa ibang porma nin gobyerno sa kinaban. Minimidbid ninda na an Naciones Unidas padagos na nag-eeksister huli sa pagtogot nin Dios. Kaoyon sa Biblia, an Mga Saksi ni Jehova nagtatao nin maninigong paggalang sa gabos na gobyerno asin nagkukuyog sa sainda basta an siring na pagkuyog dai naghahagad na sinda magkasala tumang sa Dios.​—Gibo 5:29.