Kun Mayo Na an Pagsakit
AN PAGSAKIT bakong kabtang nin orihinal na katuyohan nin Dios para sa pamilya nin tawo. Dai nia iyan dinisenyo, ni gusto nia iyan. ‘Kun totoo iyan,’ tibaad ihapot nindo, ‘paano iyan nagpoon, asin taano ta tinogotan nin Dios na iyan magpadagos sagkod ngonyan?’—Ikomparar an Santiago 1:13.
An simbag manonompongan sa kaenot-enoteng rekord nin kasaysayan nin tawo, an Biblia, partikularmente an libro nin Genesis. Sinasabi kaiyan na an satong enot na mga magurang, si Adan asin Eva, suminunod ki Satanas na Diablo sa saiyang pagrebelde tumang sa Dios. An saindang gawe-gawe nagpalataw nin pundamental na mga isyu na tinumang an mismong pundasyon nin unibersal na ley asin areglo. Kan hingakoon ninda an diretso na magdesisyon para sa saindang sadiri kun ano an marahay asin kun ano an maraot, inangat ninda an soberaniya nin Dios. Kinustion ninda an saiyang diretso na mamahala asin magin an solamenteng magdedesisyon kun ano an “marahay asin maraot.”—Genesis 2:15-17; 3:1-5.
Taano ta Dai Tolos Ipaotob an Saiyang Kabotan?
‘Taano, kun siring, ta dai tolos ipinaotob nin Dios an saiyang kabotan?’ an tibaad ihapot nindo. Para sa dakol, an bagay garo baga simpleng gayo. ‘An Dios an may kapangyarihan. Maninigo kutanang ginamit nia iyan tanganing laglagon an mga rebelde,’ sabi ninda. (Salmo 147:5) Alagad ihapot ini sa saindong sadiri, ‘Ooyonan ko daw na daing pag-alangan an gabos na minagamit nin superyor na kapangyarihan tanganing ipaotob an saindang kabotan? Dai daw ako natural na nakamamate nin pagkaongis kun an sarong diktador naggagamit nin armadong mga grupo nin paramilitar tanganing gadanon an saiyang mga kaiwal?’ An kadaklan na rasonableng tawo nababalde sa siring na bagay.
‘A,’ sabi nindo, ‘alagad kun ginamit nin Dios an kapangyarihan na iyan, mayo ni saro na makustion sa saiyang mga aksion.’ Segurado daw kamo? Bako daw na totoo na talagang kinukustion nin mga tawo an paggamit nin Dios sa kapangyarihan? Kinukustion ninda kun taano ta dai nia iyan ginagamit kun beses, arog kan pagtogot nia sa karatan. Asin kinukustion ninda kun taano ta ginagamit nia iyan sa ibang panahon. Minsan an fiel na si Abraham nagkaigwa nin problema dapit sa paggamit nin Dios sa kapangyarihan tumang sa Saiyang mga kaiwal. Girumdoma kan magdesisyon an Dios na laglagon an Sodoma. Napasala sa pagkatakot si Abraham na an marahay na mga tawo magagadan kaiba kan mga maraot. Nagkagsing sia: “Dai ko man lamang pinaghona dapit sa saimo na ika naghihiro sa paaging ini na gadanon an matanos na tawo kaiba kan maraot.” (Genesis 18:25) Minsan an mga tawong tama an pag-iisip na arog ki Abraham kaipuhan na aseguraron na dai aabusohon an absolutong kapangyarihan.
Siempre, puede kutanang gadanon tolos nin Dios si Adan, Eva, asin Satanas. Alagad isip-isipa kun paano kutana iyan nakaapektar sa iba pang mga anghel o sa mga lalalangon pa sa ngapit, na sa huri tibaad maaraman an saiyang mga aksion. Magpapangyari daw ini sa sainda na padagos na magparakustion manongod sa pagigin tama kan pamamahala nin Dios? Dai daw kaini ibabalad an Dios sa sahot na sia, sa katunayan, sarong totalitaryong hade-hadean, siring sa pagkaladawan sa saiya ni Nietzsche, sarong Dios na daing herak na ginagadan an siisay man na nagtutumang sa saiya?
Taano ta Dai Puersahon an mga Tawo na Gibohon an Tama?
‘Dai daw puedeng puersahon na sana nin Dios an mga tawo na gibohon an tama?’ an tibaad ihapot nin nagkapira. Bueno, horophoropa man ini. Sa bilog na kasaysayan, an mga gobyerno naghingoang puersahon an mga tawo na sumunod sa saindang paagi nin pag-iisip. An nagkapirang gobyerno o indibiduwal na mga namamahala naggibo nin laen-laen na klase nin pagkontrol sa isip, tibaad naggagamit nin mga droga o pag-operar, na hinahale sa saindang mga biktima an makangangalas na balaog na libreng kabotan. Dai daw niato pinahahalagahan an pagigin libre ahente moral, dawa kun inaabuso an balaog na iyan? Kinokonsinte ta daw an ano man na mga pagprobar nin gobyerno o namamahala na agawon iyan?
Kun siring, ano an iba pang paagi apuera sa tolos-tolos na paggamit nin Dios sa kapangyarihan tanganing ipaotob an ley? Aram na ni Jehova Dios na an pinakamarahay na paagi na resolberan an pagrebelde iyo na togotan an temporaryong peryodo nin independensia sa saiyang pamamahala para duman sa mga nagsikwal sa saiyang mga ley. Matao ini sa pamilya nin tawo, na naggikan ki Adan asin Eva, nin limitadong panahon na pamahalaan an saindang sadiri na suhay sa ley nin Dios. Taano ta ginibo nia ini? Huli ta aram nia na, pag-abot nin panahon, mabibilog an dai mapagdududahan na ebidensia, na magpapatunay na an saiyang paagi nin pamamahala perming tama asin makatanosan, dawa kun gamiton nia an saiyang daing sagkod na kapangyarihan tanganing ipaotob an saiyang kabotan, asin na an ano man na pagrebelde tumang sa saiya magbubunga, pag-abot nin panahon, nin kapahamakan.—Deuteronomio 32:4; Job 34:10-12; Jeremias 10:23.
Kumusta Man an Gabos na Inosenteng Biktima?
‘Mientras tanto, kumusta man an gabos na inosenteng biktima?’ an tibaad ihapot nindo. ‘Talaga daw na bawi man an saindang kolog tanganing may mapatunayan sa ley?’ Bueno, dai tinogotan nin Dios na mag-eksister an karatan tangani sanang patunayan an sarong malibog na detalye nin ley. Kabaliktaran, iyan tanganing patunayan nin makasaro an pundamental na katotoohan na sia sana an soberano asin na an pagkuyog sa saiyang mga ley kaipuhan na marhay para sa padagos na katoninongan asin kaogmahan kan gabos niang linalang.
An sarong importanteng bagay na dapat girumdomon iyo na an Dios nakaaaram na kaya niang lubos na halean nin epekto an ano man na danyos na tibaad ibunga kaini sa pamilya nin tawo. Aram nia na sa kahurihurihi, magkakaigwa nin kapakipakinabang na resulta an temporaryong peryodo nin kolog asin pagsakit. Isip-isipa an ina na pogol na marhay an saiyang aki mantang makolog na binabakunahan kan doktor tanganing tawan nin proteksion tumang sa helang na kun dai ikagagadan kan aki. Mayo nin ina na gustong makamate nin kolog an saiyang aki. Mayo nin doktor na gustong tawan nin kapurisawan an saiyang pasyente. Sa panahon na iyan, dai nasasabotan kan aki an dahelan kan kolog, alagad paghaloy masasabotan nia kun taano iyan ta tinogotan.
Tunay na Karangahan Para sa mga Nagsasakit?
Tibaad honaon nin nagkapira na an pakaaram sana kan mga bagay na ini tibaad kadikit sanang karangahan an itatao sa mga nagsasakit. Sinasabi ni Hans Küng na an rasonableng paliwanag sa pag-eksister nin pagsakit “haros dai nakatatabang sa nagsasakit kapareho nin lektura dapit sa kimika nin kakanon sa sarong nagugutom na tawo.” Naghapot sia: “An gabos daw na madonong na pangangatanosan talagang makatatao nin bagong pamparigon sa boot sa mga tawo, na haros nalulunosan sa pagsakit?” Bueno, an gabos na “madonong na pangangatanosan” nin mga tawo na dai nag-iintindi sa Tataramon nin Dios, an Biblia, dai nakaparigon sa boot kan mga nagsasakit. An siring na sa-tawong pangangatanosan nakadagdag sana sa problema paagi sa pagsuherir na katuyohan nin Dios na an tawo magsakit asin na an daga dinisenyo bilang kababan nin mga luha o sarong lugar nin pagbalo para sa mga sa katapustapusi magkakamit nin buhay sa langit. Kanigoan na paglanghad!
Pero, an Biblia mismo talagang nagtatao nin tunay na karangahan. Iyan bako sanang nagtatao nin daing pagliwatliwat na paliwanag sa pag-eksister nin pagsakit kundi pinakokosog man kaiyan an kompiansa sa seguradong panuga nin Dios na saiyang hahalean nin epekto an gabos na danyos na bunga kan temporaryong pagtogot na ini sa pagsakit.
An “Pagbabalik kan Gabos na Bagay”
Dai na nanggad mahahaloy ibabalik nin Dios an mga bagay sa kamugtakan na katuyohan nia para sa mga iyan bago nagrebelde an saiyang enot na mga linalang na tawo. Haros ubos na an saiyang itinalaan na panahon para sa independienteng pamamahala nin tawo. Nabubuhay na kita sa panahon na susugoon nia “si Jesus, na maninigo na papagdanayon nanggad kan langit dian sa saiya sagkod sa mga panahon nin pagbabalik kan gabos na bagay na isinabi nin Dios paagi sa ngoso kan saiyang banal na mga propeta kan suanoy na panahon.”—Gibo 3:20, 21.
Ano an gigibohon ni Jesu-Cristo? Hahaleon nia sa daga an gabos na kaiwal nin Dios. (2 Tesalonica 1:6-10) Ini bakong insigidang paggadan, arog kan ginigibo nin mga tawong diktador. An dakulaon na ebidensia na nagpapatunay na kapahapahamak an mga resulta nin salang pamamahala nin tawo magpapaheling na an Dios lubos na may katanosan sa dai na mahahaloy na paggamit sa saiyang daing sagkod na kapangyarihan tanganing ipaotob an saiyang kabotan. (Kapahayagan 11:17, 18) Sa primero mangangahulogan ini nin “kahorasaan” na dai pa noarin man kaidto namatean kan daga, na kaagid alagad mas dakula kisa sa Baha kan kaaldawan ni Noe. (Mateo 24:21, 29-31, 36-39) An mga makaliligtas sa “dakulang kahorasaan” na ini makamamate nin “mga panahon nin kaginhawahan” kun maheling na ninda an kaotoban kan gabos na panuga nin Dios na itinao “paagi sa ngoso kan saiyang banal na mga propeta.” (Gibo 3:19; Kapahayagan 7:14-17) Ano an ipinanuga nin Dios?
Bueno, an mga propeta nin Dios kan suanoy nagsasabi na magkakaigwa nin katapusan an pagsakit huli sa guerra asin pagpabolos nin dugo. Halimbawa, an Salmo 46:9 nagsasabi sa sato: “Pinaoontok nia an mga ralaban sagkod sa kaporoporohi kan daga.” Mayo na nin inosenteng mga biktima asin makamomondong mga dulag, mayo nang malulugos, makikimay, asin magagadan sa maringis na mga guerra! Sabi kan propetang si Isaias: “An nasyon dai mabingat nin minasbad tumang sa nasyon, ni mag-aadal pa man sinda sa pakilaban.”—Isaias 2:4.
Ihinula man kan mga propeta an katapusan nin pagsakit huli sa krimen asin inhustisya. An Talinhaga 2:21, 22 nanunuga na “an mga matanos iyo an mag-eerok sa daga” asin na an mga nagigin dahelan nin kolog asin pagsakit “hahaleon dian.” Dai na ‘an tawo magsasakop sa tawo sa saiyang ikararaot.’ (Eclesiastes 8:9) An gabos na maraot paparaon sagkod lamang. (Salmo 37:10, 38) An gabos makapamumuhay na may katoninongan asin katiwasayan, mayo nin pagsakit.—Miqueas 4:4.
Dugang pa, an mga propeta nanuga man na magkakaigwa nin katapusan an pagsakit huli sa pisikal asin emosyonal na mga kamatean. (Isaias 33:24) Si Isaias nanunuga na an mga buta, bongog, biadi, asin an gabos na may kamatean asin helang paoomayan. (Isaias 35:5, 6) Babaliktadon pa ngani nin Dios an mga epekto nin kagadanan. Ihinula ni Jesus na “an gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman makadadangog kan saiyang tingog asin maruluwas.” (Juan 5:28, 29) Sa saiyang bisyon dapit sa “bagong langit asin bagong daga,” si apostol Juan sinabihan na ‘papahidon nin Dios mismo an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog.’ (Kapahayagan 21:1-4) Isip-isipa nanggad iyan! Mayo nin kolog, mayo nin mga luha, mayo nin pagtangis, mayo nin kagadanan—mayo nang pagsakit!
An ano man na mga trahedya na tibaad nangyayari durante kan temporaryong pagtogot na ini sa karatan gabos reremedyohan. Minsan an mga girumdoman nin kolog asin pagsakit nin tawo—na dai noarin man nagin katuyohan nin Dios—lubos nang paparaon. “An enot na mga kasakitan magkakarilingawan na . . . An dating mga bagay dai na magigirumdoman,” an ihinula ni Isaias. (Isaias 65:16, 17) An orihinal na katuyohan nin Dios para sa sangkap na pamilya nin tawo na mamuhay na may lubos na katoninongan asin kaogmahan sa sarong paraisong daga biyo nang maootob. (Isaias 45:18) An pagkompiar sa saiyang soberaniya magigin absoluto. Kanigoan na pribilehio na mamuhay sa panahon na tataposon na nin Dios an gabos na pagsakit nin tawo, panahon na ipaheheling nia na sia bakong sarong “hade-hadean, impostor, tikas, parakastigo,” siring sa isinahot ni Nietzsche, kundi na sia perming mamomoton, madonong, asin makatanosan sa saiyang paggamit nin absolutong kapangyarihan!
[Retrato sa pahina 5]
An nagkapirang namamahala naggibo nin pagkontrol sa isip, na hinahale sa saindang mga biktima an libreng kabotan
[Pasasalamat para sa pinagkuanan]
UPI/Bettmann
[Retrato sa pahina 7]
Kun mayo na an pagsakit, an gabos lubos na magkakamit nin buhay