Iginagalang daw Nindo an Saindang Dignidad?
TINIRIPON siring sa mga hayop asin ilinaom sa lugar na grabe kaati patin kabata, an propiong mga taga-Aprika isinakay siring sa mga kargamento pasiring sa kadagaan nin Amerika. Kisuerra kabanga sa sainda an linalaoman na magadan bago pa ngani makaabot sa saindang padudumanan. Maringis na pinagburulagbulag an mga miembro kan pamilya, na dai na noarin man magheherelingan giraray. An pagnegosyo nin mga oripon kabilang sa pinakamaraot na mga pangyayari sa maringis na pagtratar nin tawo sa saiyang kapwa. Nangyari an iba pang mga eksena na siring kaiyan kan maringis na sakopon kan makapangyarihan na mga kongkistador an daing kalabanlaban na mga tawo sa sadiri nindang daga.
An paghale sa saro nin dignidad puedeng magin mas mabangis kisa sa pisikal na pangongolog. Iyan nakapanluluya nin biyo sa aktitud nin tawo. Minsan ngani hinale na an pan-ooripon sa kadaklan na kadagaan, an pagpapaluya sa dignidad nin tawo nagpapadagos, tibaad sa mas tusong mga paagi.
An tunay na mga Kristiano, sa ibong na kampi, nagmamaigot na himateon an konseho ni Jesu-Cristo na ‘kamotan an saindang kataed siring sa sainda man sana.’ Huli kaini, hinahapot ninda an saindang sadiri, ‘Iginagalang ko daw an personal na dignidad nin iba?’—Lucas 10:27.
An Dignidad na Ipinaheling Paagi sa Halimbawa
An dignidad, oyon sa sarong diksionaryo, iyo an kualidad o kamugtakan nin pagigin may halaga, tinawan nin onra, o estimado. Kanigoan kaangay na paglaladawan kan posisyon kan Unibersal na Soberano, si Jehova Dios! Sa katunayan, paorootrong iinaasosyar kan Kasuratan si Jehova asin an saiyang soberaniya sa dignidad. Si Moises, Isaias, Ezequiel, Daniel, apostol Juan, asin iba pa nagkapribilehio na matawan nin ipinasabong na mga bisyon manongod sa Kaharohalangkawe asin sa saiyang langitnon na patyo, asin an saindang mga paglaladawan daing liwat-liwat na ipinaheling an makangingirhat na kamahalan asin dignidad. (Exodo 24:9-11; Isaias 6:1; Ezequiel 1:26-28; Daniel 7:9; Kapahayagan 4:1-3) Sa sarong pamibi nin pag-omaw, si Hadeng David nagsabi: “Saimo, O Jehova, an kadakulaan asin an kakosogan asin an kagayonan asin an kamahalan patin an dignidad; huli ta an gabos na bagay sa kalangitan asin sa daga sadiri mo.” (1 Cronica 29:11) Tunay nanggad, mayo nang mas maninigo sa onra asin halangkaw na pagheling kisa ki Jehova Dios mismo.
Kan lalangon an tawo sa saiyang ladawan asin kaagid, si Jehova nagtao sa mga tawo nin kahalagahan, paggalang sa sadiri, asin dignidad. (Genesis 1:26) Kun siring, sa satong tratamiento sa iba, kaipuhan niatong tawan nin maninigong onra asin paggalang an lambang tawo. Kun ginigibo ta iyan, garo man sana rinerekonoser niato an Gikanan nin dignidad nin tawo, si Jehova Dios.—Salmo 8:4-9.
Dignidad sa mga Relasyon sa Pamilya
Sa irarom nin pasabong, si apostol Pedro, na sarong lalaking may agom, sinadol an mga Kristianong agom na lalaki na tawan an saindang agom na babae nin “onra siring sa lalagan na mapapasaon.” (1 Pedro 3:7; Mateo 8:14) “Sa ibong na kampi,” an sadol ni apostol Pablo, “an agom na babae maninigong magkaigwa nin hararom na paggalang sa saiyang agom.” (Efeso 5:33) Kun siring, sa pag-agoman, an onra asin paggalang sa personal na dignidad kan agom kahagadan sa Biblia. Sa anong mga paagi ini puedeng ipaheling?
Kun paanong binubuhay nin tubig an nagtatalubong tinanom, an managom na pananaram asin maboot na kapahayagan sa pag-oltanan kan agom na lalaki asin agom na babae, sa publiko o sa pribado, puedeng magpatalubo kan saindang dayupot na relasyon. Sa kabaliktaran, an makolog sa talinga, mapan-insultong berbal na pag-atake o daing galang, mapagtuyang mga komento, siring sa parateng madadangog sa mga komedia sa TV, nakadadanyar. An mga iyan puedeng magcausa nin nakararaot na mga pakamate nin kadaihan nin halaga, depresyon, asin paghinanakit; iyan puede pa nganing magcausa nin emosyonal na mga lugad na dai tolos naoomayan.
An paggalang sa personal na dignidad kan iba nangangahulogan man nin pag-ako sa sainda kun ano sinda, na dai naghihingoang ioyon sinda sa sarong dati nang nasa isip na pamantayan o naggigibo nin bakong makatanosan na mga pagkokomparar sa iba. Ini nangorognang mahalaga sa pag-oltanan nin mga agom na lalaki asin agom na babae. Kun an komunikasyon asin mga kapahayagan suelto asin pasil sana patin mayo nin natatakot na tatsaran o anggotan, an kadayupotan maoswag. Kun an saro puedeng magin natural sana sa pag-ibaiba bilang mag-agom, kun siring an harong magigin nanggad sarong pailihan sa maringis, daing herak na kinaban sa luwas.
An mga aki pinagbobotan kan Kasuratan na igalang asin kuyogon an saindang mga magurang. Marahay na rekonoseron man nin madonong asin mamomoton na mga magurang an dignidad kan saindang mga aki. An mainit na komendasyon para sa marahay na gawe-gawe, na may kaibang mapasensiang disiplina kun kaipuhan, nakatatabang na marhay na ikadoon an “pagtatanos nin isip ni Jehova.” An piripirmeng pagtatsar, pagbulyaw, asin panlalastar na may paghamak na mga tataramon na siring kan “lolong” o “tonto” makauuyam sana sa sainda.—Efeso 6:4.
An sarong Kristianong magurang sa kongregasyon asin ama, na nagpapadakula nin tolong aking lalaki asin tolong aking babae, nagsasabi: “Sa Kingdom Hall, kami nagtatao nin kaipuhan na disiplina sa pinakatoninong na paaging posible. An maluway sanang pagsiko o sarong seryoso, nagpapatanid na torohok sa parate igo na. Kun kaipuhan an mas seryosong disiplina, ginigibo mi iyan nin pribado sa harong asin dai naheheling kan ibang aki. Ngonyan na darakula na an mga aki, an disiplina ginigibo paagi sa pagtao sa lambang saro kan mamomoton, madonong na hatol hale sa Tataramon nin Dios sono sa saindang indibiduwal na mga pangangaipo. Hinihingoa niamong papagdanayon an pagigin kompidensial sa personal na mga bagay na ini, sa siring ipinaheheling an paggalang sa diretso kan lambang aki na magkaigwa nin pribadong buhay asin dignidad.”
Dai maninigong lingawan an pangangaipo para sa marahay na mga ugale sa pagtaram asin hiro-hiro sa laog kan pamilya. An pagigin pamilyar dai maninigong magcausa na mawara an mga tataramon na “tabi,” “salamat,” “dispensara tabi ako,” asin “patawad.” An marahay na mga ugale kaipuhan kapwa sa pagpadanay kan sadiring dignidad nin saro asin sa paggalang kan sa iba.
Sa Kristianong Kongregasyon
“Madia kamo sa sako, kamo gabos na nagpapagal asin nagagabatan, asin pagiginhawahon ko kamo,” an sabi ni Jesus. (Mateo 11:28) An mga inaapi, nagmomondo nin makuri, dawa an saradit na aki, gabos dai mapogolan na maakit ki Jesus. Sinda tinuya kan arogante asin nagpapakangmatanos na klero patin mga namomoon kan aldaw na idto. Alagad nanompongan ninda ki Jesus an saro na nagtao sa sainda kan dignidad na maninigo sa sainda.
Bilang pag-arog ki Jesus, mawot man niatong magin gikanan nin kaginhawahan sa satong mga kapagtubod. Ini nangangahulogan nin paghanap nin mga oportunidad na parigonon sinda paagi sa satong pananaram asin sa satong mga hiro-hiro. Pirmeng tama na magin sinserong matinao nin maboot asin positibong mga komento sa satong pakikipag-olay. (Roma 1:11, 12; 1 Tesalonica 5:11) Ipinaheheling niato na kita mapagrisa sa mga pagmate kan iba paagi sa pagigin maingat sa satong sinasabi siring man kun paano niato sinasabi iyan. (Colosas 4:6) An angay na gubing asin marahay na ugale sa Kristianong mga pagtiripon nagpapabanaag man kan hararom na paggalang sa dignidad kan satong Dios, sa pagsamba sa saiya, asin sa satong mga kapwa parasamba.
Iginalang ni Jesus an dignidad kan mga tawo dawa kan pinaglilingkodan nia sinda. Nungka niang pinamuraway an saiyang sadiri paagi sa pagpakaraot sa iba o paagi sa pagpasopog sa sainda. Kan an sarong daoton nagdolok sa saiya tanganing magpabolong, dai pinahale ni Jesus an lalaki bilang maati asin daing halaga, ni nagpasale man sia paagi sa pag-apod nin atension sa saiyang sadiri. Imbes, kan makimaherak an daoton ki Jesus, “Kagurangnan, kun boot mo sana, mapapalinig mo ako,” tinawan Nia nin dignidad an daoton paagi sa pagsabi, “Boot ko.” (Lucas 5:12, 13) Kanigoan karahay na bako sanang tabangan niato an mga nangangaipo kundi pakosogon man an saindang boot na sinda bakong pagabat kundi kaipuhan asin namomotan! An mga masosopgon, nagmomondo nin makuri, asin biadi sa parate dai iniintindi, rinarayoan, o hinahamak sa kinaban. Alagad sinda maninigong makanompong nin tunay na pakikiiba asin pag-ako kun nasa tahaw kan saindang Kristianong mga tugang na lalaki asin babae. Kaipuhan niatong gibohon an satong kabtang sa pagkontribwir sa espiritung ini.
Namotan ni Jesus an saiyang mga disipulo bilang “saiyang mga sadiri” asin sia “namoot sainda sagkod sa katapusan” sa ibong kan saindang mga pagkukulang asin palaen na mga ugale. (Juan 13:1) Nanompongan nia sa sainda an dalisay na puso asin bilog na kalag na debosyon sa saiyang Ama. Kaagid kaiyan, dai kita noarin man maninigong mag-atribwir nin maraot na mga motibo sa satong mga kapwa parasamba huli sana ta an saindang mga paagi tibaad laen kan sa sato o huli ta an saindang mga hiro o personalidad nakaiiritar sa sato. An paggalang sa dignidad kan satong mga tugang mapahiro sa sato na kamotan asin akoon kun ano sinda, na nagtitiwala na sinda namomoot man ki Jehova asin naglilingkod sa saiya na may dalisay na mga motibo.—1 Pedro 4:8-10.
An kamagurangan, nangorogna, maninigong magmaan na sinda dai magcausa nin dai maninigong kahaditan sa mga ipinaniwala sa saindang pangangataman. (1 Pedro 5:2, 3) Kun nakikipag-olay sa sarong miembro kan kongregasyon na nagkasala, mas marahay para sa kamagurangan na ibanan ninda nin kabootan asin konsiderasyon an saindang mga tataramon patin likayan an dai kaipuhan na mga hapot na nakasosopog. (Galacia 6:1) Minsan ngani kun tama na magtao nin mapuersang pagsagwe o disiplina, sinda padagos na matao nin onra sa lehitimong dignidad asin paggalang sa sadiri kan nagkasala.—1 Timoteo 5:1, 2.
Pagpadanay nin Personal na Dignidad
Huling linalang sa ladawan asin kaagid nin Dios, kaipuhan niatong ipabanaag, sagkod sa mapupuede, an kahangahangang mga kualidad nin Dios—kabale an saiyang dignidad—sa satong pan-aroaldaw na pamumuhay. (Genesis 1:26) Kaagid kaiyan, daing duda na kaiba sa pagboot na “kamotan mo an saimong kataed nin siring sa saimo man sana” an pangangaipo na magkaigwa nin timbang na personal na dignidad asin paggalang sa sadiri. (Mateo 22:39) An bagay iyo na kun gusto niatong pahelingan kita nin paggalang asin tawan kita nin dignidad nin iba, kaipuhan na ipaheling niato na kita maninigo kaiyan.
An mahalagang kokonsideraron sa pagpadanay nin paggalang sa sadiri asin personal na dignidad iyo an pagpadanay nin malinig na konsensia. An nadigtaan na konsensia asin pagkaribok nin konsensia madaling magbunga nin pakamate nin kadaihan nin halaga, pagkadiskontento, asin depresyon. Huli kaini, kun an saro nakakomiter nin magabat na sala, sia maninigong humiro tolos na magsolsol asin maghagad nin espirituwal na tabang sa kamagurangan tanganing kamtan an “mga panahon nin kaginhawahan hale sa persona ni Jehova.” Kabale sa kaginhawahan na iyan an pakabalik kan personal na dignidad asin paggalang sa sadiri nin saro.—Gibo 3:19.
Mas marahay pa man giraray na danay na maghingoang protehiran an satong konsensia na sinanay sa Biblia, na dai tinotogotan an ano man na digtaan o paluyahon iyan. An pagpopogol sa sadiri sa gabos na kabtang kan satong pan-aroaldaw na pamumuhay—pagkakan, pag-inom, pagnegosyo, pag-aling-aling, pakikiiba sa mga bakong kasekso—matabang sa sato na papagdanayon an malinig na konsensia asin mapangyari sa sato na ikapabanaag an kamurawayan asin dignidad nin Dios sa satong buhay.—1 Corinto 10:31.
Kumusta kun an pakamate nin kasalan sa satong mga sala dai nawawara? O kumusta kun an nagigirumdoman na inagihan na mga pan-aabuso padagos na nagtatao nin kolog? An mga ini puedeng biyong papanluyahon an satong personal na dignidad asin magbunga nin grabeng depresyon. Kanigoan kanakararanga kan mga tataramon ni Hadeng David na manonompongan sa Salmo 34:18: “Si Jehova harani sa mga nababaak an puso; asin an mga nasasakitan an espiritu saiyang iliniligtas”! Si Jehova andam asin gustong susteniran an saiyang mga lingkod kun kinakaipuhan nindang atubangon an depresyon asin pakamate nin kadaihan nin halaga. An pagngayongayo sa saiya kadungan nin paghagad nin tabang sa mga may espirituwal na kualipikasyon, siring kan Kristianong mga magurang, kamagurangan, asin iba pang mga maygurang sa kongregasyon, iyo an paagi tanganing ikabalik an paggalang sa sadiri asin personal na dignidad.—Santiago 5:13-15.
Sa ibong na lado, kita kaipuhan na magmaan na dai niato ipareho an personal na dignidad sa pagkaarogante. An Makakasuratan na hatol iyo na “dai mag-isip dapit sa saiyang sadiri nin orog kisa sa maninigong isipon; kundi na mag-isip tanganing magkaigwa nin marahay na kaisipan, an lambang saro siring sa sokol nin pagtubod na itinao nin Dios sa saiya.” (Roma 12:3) Minsan ngani tama sanang kultibaron an paggalang sa sadiri, habo niatong pasobrahan an sadiri niatong halaga o ipagkamalo an dignidad nin tawo sa paslo asin labi-labing paghihingoa nin iba na papagdanayon an prestihio sa atubangan nin iba.
Iyo, an paggalang sa dignidad nin iba Kristianong kahagadan. An mga miembro kan satong pamilya asin an satong mga kapwa Kristiano gabos angay asin maninigo sa satong paggalang, onra, asin estimasyon. Si Jehova nagtao sa lambang saro sa sato nin dignidad asin onra na maninigo niatong midbidon asin papagdanayon. Alagad orog sa gabos, dapat niatong kultibaron an hararom na paggalang sa nakalalabi sa gabos na dignidad asin kamahalan kan satong langitnon na Ama, si Jehova Dios.
[Retrato sa pahina 31]
An mga hoben puedeng magpaheling nin paggalang sa mga biadi