An Saindong Kaglalang—Aramon kun Anong Klase Sia

“Papaagihon ko mismo an gabos kong karahayan sa atubangan kan saimong lalauogon, asin ipahahayag ko an ngaran ni Jehova sa atubangan mo.”—EXODO 33:19.

 1. Taano ta maninigong tawan nin onra an Kaglalang?

AN APOSTOL na si Juan, kagsurat kan huring libro kan Biblia, isinurat an hararom na deklarasyon na ini manongod sa Kaglalang: “Angay ka, Jehova, na samong Dios, na mag-ako kan kamurawayan asin onra patin kapangyarihan, huli ta linalang mo an gabos na bagay, asin huli sa saimong kabotan an mga iyan naglataw asin nalalang.” (Kapahayagan 4:11) Arog kan pinatunayan kan naenot na artikulo, an mga nadiskobre nin modernong siensia parate na nakadadagdag sa mga dahelan na tumubod sa Kaglalang kan gabos na bagay.

2, 3. (a) Ano an kaipuhan na maaraman nin mga tawo manongod sa Kaglalang? (b) Taano ta bakong rasonable an personal na pakaheling sa Kaglalang?

² Minsan ngani importanteng marhay na tumubod na may Kaglalang, arog man kaiyan kaimportante na aramon kun anong klase sia—na sia tunay na persona, na may personalidad asin mga ugale na nakaaakit nin mga tawo sa saiya. Sagkod saen man nindo nagibo na iyan, bako daw na magigin kapakipakinabang na orog siang mamidbid? Dai kaipuhan na personal siang maheling, sa sentido nin pakaheling niato sa ibang tawo.

³ Si Jehova an Ginikanan pati kan mga bitoon, na regular sana kadakulang bitoon an satong saldang. Iisipon daw nindong maranihan an saldang? Dai nanggad! An kadaklan na tawo nag-iingat dawa sa pagsalimbad sana dian o haloy na pagbalad kan saindang kublit sa makosog na rayos kaiyan. An temperatura kaiyan sa pinakasentro mga 15,000,000 na grado Centigrado (27,000,000°F.). Kada segundo, an termonuklear na hornong ini ginigibong enerhiya an mga apat na milyon na tonelada nin materya. Sadit na parte sana kaiyan an nakaaabot sa daga bilang init asin liwanag, alagad iyan nakasusustenir sa gabos na buhay digdi. An pundamental na mga katotoohan na iyan maninigong ikagulat niato manongod sa makangingirhat na kapangyarihan kan Kaglalang. Angay nanggad na si Isaias nakasurat manongod sa “kadakolan nin dinamikong kosog [kan Kaglalang], mantang sia man makosog sa kapangyarihan.”—Isaias 40:26.

 4. Ano an hinagad ni Moises, asin paano suminimbag si Jehova?

⁴ Pero, aram daw nindo na nagkapirang bulan pakahale kan mga Israelita sa Egipto kan 1513 B.C.E., si Moises nakimaherak sa Kaglalang: “Pahelingan tabi sa sakuya an saimong kamurawayan.” (Exodo 33:18) Ginigirumdom na an Dios iyo an Ginikanan pati kan saldang, masasabotan nindo kun taano ta sinabi nia ki Moises: “Dai mo maheheling an sakuyang lalauogon, huli ta mayong tawo na makaheheling sa sako asin mabubuhay.” Tinogotan si Moises kan Kaglalang na magtago sa Bukid nin Sinai mantang Sia “minaagi.” Dangan ipinaheling ki Moises an garo baga “likod” nin Dios, an sarong klase nin tadang liwanag kan kamurawayan, o presensia, kan Kaglalang.—Exodo 33:20-23; Juan 1:18.

 5. Sa anong paagi pinanigoan kan Kaglalang an kahagadan ni Moises, na pinatutunayan an ano?

⁵ An kamawotan ni Moises na orog na mamidbid an Kaglalang napanigoan. Malinaw na nagtataram paagi sa sarong anghel, an Dios nag-agi ki Moises asin nagsabi: “Jehova, Dios na maheherakon asin maugayon, maluway sa pagkaanggot asin mayaman sa mamomoton na kabootan asin katotoohan, nagpapadanay nin mamomoton na kabootan para sa rinibo, na nagpapatawad sa sala asin paglapas patin kasalan, alagad dai nanggad sia magpapalibre sa padusa.” (Exodo 34:6, 7) Ipinaheheling kaini na an kalabot sa orog na pakamidbid sa satong Kaglalang, bakong pakaheling nin pisikal na korte, kundi orog na pakasabot kun anong klase sia, an saiyang personalidad asin mga karakteristiko.

 6. Paano sarong ngangalasan an satong sistema sa inmunidad?

⁶ An sarong paagi na magibo niato iyan iyo an pagmansay sa mga kualidad nin Dios na hayag sa saiyang mga linalang. Estudyare an saindong sistema sa inmunidad. Sa sarong isyu manongod sa inmunidad, an Scientific American nagsabi: “Poon sa bago mamundag sagkod na magadan, an sistema sa inmunidad dayaday na mapagbantay. An laen-laen na grupo nin kadakoldakol na molekula asin selula . . . nagpoprotehir sa sato tumang sa mga parasito asin nagdadara nin helang. Kun mayo kan mga depensang iyan, dai makapagdadanay na buhay an tawo.” Ano an ginikanan kan sistemang iyan? An sarong artikulo sa magasin na iyan nagsabi: “An makangangalas na laen-laen saka kadakoldakol na selulang eksperto sa pagkaigwa nin interaksion na nagdedepensa sa hawak tumang sa mga nananakyadang mikrobyo saka virus gikan sa pira sanang pinaghalean na selula na enot na minalataw mga siyam na semana pakapangidaman.” An sarong bados tinatawan nin inmunidad an nagdadakula niang feto. Sa huri, paagi sa gatas nia sa suso, sia nagtatao man nin mga selula para sa inmunidad asin kapakipakinabang na mga kemikal para sa saiyang omboy.

 7. Ano an puede niatong estudyaran manongod sa satong sistema sa inmunidad, na nagbubunga nin anong konklusyon?

⁷ May balido kamong dahelan na magkonklusyon na an saindong sistema sa inmunidad labi sa ano man na ikatatao nin modernong medisina. Huli kaini, hapota an saindong sadiri, ‘Ano an isinusuherir kaini manongod sa Kagtugdas saka Kagtao kaiyan?’ An sistemang ini, na ‘enot na minalataw mga siyam na semana pakapangidaman’ asin andam na magprotehir sa sarong bagong mamundag, tunay na nagpapabanaag nin kadonongan asin pagplano antes pa. Alagad may orog pa daw kitang mamamansayan sa sistemang ini manongod sa Kaglalang? Ano an konklusyon kan kadaklan sa sato manongod ki Albert Schweitzer asin iba pa na idinusay an saindang buhay sa pagtao nin medikal na pag-asikaso sa mga daing sukat? Parate na iinaatribwir niato an marahay na mga kualidad sa siring na madinamayon na mga humanitaryo. Kaagid kaiyan, ano an ikakokonklusyon niato manongod sa satong Kaglalang, na nagtatao nin sistema sa inmunidad pareho sa mayayaman asin dukha? Malinaw nanggad, sia mamomoton, mayong ipinaoorog, madinamayon, asin makatanosan. Bako daw na ini kabagay kan deskripsion sa Kaglalang na nadangog ni Moises?

Ihinahayag Nia kun Anong Klase Sia

 8. Ihinahayag sa sato ni Jehova an saiyang sadiri sa anong espesyal na paagi?

⁸ Pero, may saro pang paagi na orog na mamidbid an satong Kaglalang—paagi sa Biblia. Ini partikularmenteng importante ta may mga bagay manongod sa saiya na dai nanggad ikahahayag kan siensia asin kan uniberso asin iba pang bagay na mas malinaw sa Biblia. An sarong halimbawa kan enot iyo an personal na ngaran kan Kaglalang. Solamente an Biblia an nagbubuyagyag kan ngaran kan Kaglalang sagkod kan kahulogan kaiyan. Sa mga manuskritong Hebreo kan Biblia, an saiyang ngaran minalataw nin mga 7,000 na beses bilang apat na konsonante na puedeng itransliterar na YHWH o JHVH, na parateng pinopronunsiar na Jehova sa Bicol.—Exodo 3:15; 6:3.

 9. Ano an kahulogan kan personal na ngaran kan Kaglalang, asin ano an ikakokonklusyon niato digdi?

⁹ Tangani na orog niatong mamidbid an Kaglalang, kaipuhan na masabotan niato na sia bako sanang abstraktong “Enot na Nagpapangyari” o malibog na “Ako.” Ipinaheheling iyan kan saiyang personal na ngaran. Iyan sarong porma kan berbo sa Hebreo na nangangahulogan “magin” o “magigin.”a (Ikomparar an Genesis 27:29; Eclesiastes 11:3.) An ngaran nin Dios nangangahulogan “Saiyang Pinapangyayaring Magin” asin nagdodoon na sia nagkakaigwa nin katuyohan sagkod minagibo nin aksion. Sa satong pakaaram asin paggamit kan saiyang ngaran, orog niatong naaapresyar na sia nag-ootob kan saiyang mga panuga asin aktibong pinapangyayari an saiyang katuyohan.

10. Anong importanteng pakarorop an makukua niato sa rekord kan Genesis?

¹⁰ An Biblia iyo an gikanan nin kaaraman sa mga katuyohan asin personalidad nin Dios. Ihinahayag kan rekord nin Genesis na kaidto an katawohan may matoninong na relasyon sa Dios asin may esperansang halawig, makahulogan na buhay. (Genesis 1:28; 2:7-9) Kabagay kan kahulogan kan saiyang ngaran, makasisierto kita na tataposon ni Jehova an pagdusa asin pagkadiskontento na haloy nang inaatubang nin mga tawo. Nababasa niato an manongod sa pag-otob sa saiyang katuyohan: “An pisikal na kinaban ipinasakop sa pagkadiskontento, bakong sa sadiring mawot kaiyan, kundi sa kabotan kan Kaglalang, na sa pagpangyari kaiyan na siring, tinawan iyan nin paglaom na sa maabot na aldaw iyan . . . papangyayarihon na makikabtang sa mamuraway na katalingkasan kan mga aki nin Dios.”—Roma 8:20, 21, The New Testament Letters, ni J. W. C. Wand.

11. Taano ta puede niatong estudyaran an mga pagkasaysay sa Biblia, asin ano an mga detalye kan saro sa siring na pagkasaysay?

¹¹ An Biblia makatatabang man sa sato na orog na mamidbid an satong Kaglalang ta ihinahayag kaiyan an saiyang mga aksion asin reaksion sa relasyon nia sa suanoy na Israel. Estudyare an sarong halimbawa na may koneksion ki Eliseo asin ki Naaman, an hepe sa militar kan antipatikong mga Sirio. Mantang binabasa nindo an pagkasaysay na ini sa 2 Hade kapitulo 5, maheheling nindo na an sarong bihag na daragitang Israelita nagsadol na an lepra ni Naaman tibaad maomayan sa tabang ni Eliseo sa Israel. Nagduman si Naaman na an paglaom ipapaypay ni Eliseo an saiyang mga kamot sa sarong mistikong seremonya sa pagpaomay. Imbes, sinabihan ni Eliseo an Sirio na magkarigos sa Salog nin Jordan. Minsan ngani kinaipuhan na kombensiron si Naaman kan saiyang mga sakop na sumunod, kan iyan gibohon nia, sia naomayan. Si Naaman nagduhol nin mahahalagang regalo, na sinayumahan ni Eliseo. Pagkatapos an sarong kaibaiba patagong nagduman ki Naaman asin paagi sa pagputik nakakua nin nagkapirang mamahalon na bagay. An saiyang pandadaya nagbunga kan saiyang pagkaigwa nin lepra. Ini interesanteng gayo, nagpapaheling kan naturalesa nin tawo na pagkasaysay—saro na dian puede kitang magkaleksion.

12. Anong mga konklusyon an mabibilog niato manongod sa Kaglalang sa pagkasaysay manongod ki Eliseo asin Naaman?

¹² Ipinaheheling kan pagkasaysay, sa nakaaakit na paagi, na an Kaharohalangkaweng Kaglalang kan uniberso bakong sobrang langkaw tanganing matawan nin atension na may pabor an sarong daragita, na biyong laen sa uso sa dakol na kultura ngonyan. Pinatutunayan man kaiyan na an Kaglalang dai pinapaboran an saro sanang rasa o nasyon. (Gibo 10:34, 35) Interesante nanggad, imbes na hagadon sa mga tawo na gumamit nin hokus-pokus—na lakop sa nagkapirang “parabolong” kan nakaagi asin sa presente—an Kaglalang nagpaheling nin makangangalas na kadonongan. Aram nia kun paano paoomayan an lepra. Nagpaheling man sia nin pakarorop asin hustisya sa dai pagtogot na magin mapanggana an pandadaya. Sa giraray, bako daw na iyan kabagay kan personalidad ni Jehova na nadangog ni Moises? Minsan ngani halipot sana an pagkasaysay na iyan sa Biblia, kanigoan kan naririsa niato dian manongod sa kun anong klase an satong Kaglalang!—Salmo 33:5; 37:28.

13. Iilustrar kun paano kita puedeng makakua nin mahahalagang leksion sa mga pagkasaysay sa Biblia.

¹³ An iba pang pagkasaysay manongod sa ingratong mga gawe-gawe nin Israel asin sa reaksion nin Dios nagpapatunay na si Jehova talagang may pagmakolog. Sinasabi kan Biblia na paorootro siang binalo kan mga Israelita, na pinapagsesentir sia asin pinakokolog an saiyang boot. (Salmo 78:40, 41) Huli kaini, may pagmate an Kaglalang, asin may pagmakolog sia sa ginigibo nin mga tawo. Dakol man an manonodan sa mga pagkasaysay manongod sa mga indibiduwal na midbid na marhay. Kan si David pilion na hade nin Israel, sinabihan nin Dios si Samuel: “An tawo nagheheling sa kun ano an naheheling kan mga mata; alagad kun manongod ki Jehova, hineheling nia kun ano an puso.” (1 Samuel 16:7) Iyo, hineheling kan Kaglalang kun ano kita sa laog, bakong an panluwas sanang itsura. Abaa kanakakokontento!

14. Mantang binabasa niato an Hebreong Kasuratan, ano an kapakipakinabang na magigibo niato?

¹⁴ Treinta y nuebeng libro sa Biblia an isinurat bago kan panahon ni Jesus, asin kapakipakinabang na basahon niato an mga iyan. Ini maninigo na bako sanang tanganing maaraman an mga pagkasaysay o historya sa Biblia. Kun talagang gusto niatong maaraman kun anong klase an satong Kaglalang, maninigo na horophoropon niato an mga pagkasaysay na iyan, na tibaad iniisip-isip, ‘Ano an ihinahayag kan pangyayaring ini manongod sa saiyang personalidad? Arin sa saiyang mga kualidad an risang marhay digdi?’b An paggibo kaiyan tibaad makatabang dawa sa mga mapagduda na masabotan na an Biblia seguradong gikan sa Dios, sa siring na paagi nagbubugtak nin basehan na orog nindang mamidbid an mamomoton na Autor kaiyan.

Tinatabangan Kita nin Sarong Dakulang Paratokdo na Mamidbid an Kaglalang

15. Taano ta maninigong magin nakapagtotokdo an mga gawe-gawe asin katokdoan ni Jesus?

¹⁵ Totoo, an mga tawo na nagdududa sa pag-eksister kan Kaglalang o malibog an punto de vista manongod sa Dios tibaad kakadikit kan aram manongod sa Biblia. Tibaad may nakamidbid kamong mga indibiduwal na dai masabi kun baga si Moises naenot o nahuring mabuhay ki Mateo asin haros mayo nin aram manongod sa mga ginibo o katokdoan ni Jesus. Iyan mamondong marhay ta kadakol kan manonodan nin saro manongod sa Kaglalang sa Dakulang Paratokdo, si Jesus. Mantang dayupot an relasyon sa Dios, ikahahayag nia kun anong klase an satong Kaglalang. (Juan 1:18; 2 Corinto 4:6; Hebreo 1:3) Asin iyan ginibo nia. Sa katunayan, sarong beses sinabi nia: “Sia na nakaheling sa sako nakaheling man sa Ama.”—Juan 14:9.

16. An interaksion ni Jesus sa sarong Samaritana nag-iilustrar nin ano?

¹⁶ Estudyare an halimbawang ini. Sarong beses na si Jesus pagal sa pagbiahe, kinaolay nia an sarong Samaritana harani sa Sicar. Ihiniras nia an hararom na mga katotoohan, na nakasentro sa pangangaipo na ‘sambahon an Ama sa espiritu asin katotoohan.’ Rinarayoan nin mga Judio kan kapanahonan na idto an mga Samaritano. Sa kabaliktaran, ipinabanaag ni Jesus an pagigin andam ni Jehova na akoon an sinserong mga lalaki saka babae hale sa gabos na nasyon, arog kan naobserbaran niato sa pangyayari may koneksion ki Eliseo asin Naaman. Maninigo na aseguraron giraray kaiyan sa sato na si Jehova dai apektado kan hayakpit an isip na pagkakalaban nin mga relihion na lakop sa kinaban ngonyan. Matatawan man niato nin atension an bagay na si Jesus andam na tokdoan an sarong babae, asin sa kasong ini sarong babae na may kasaroan na bako niang agom. Imbes na kondenaron sia, trinato sia ni Jesus na may dignidad, sa paagi na talagang makatatabang sa saiya. Pakatapos kaiyan, an ibang Samaritano naghinanyog ki Jesus asin nagkonklusyon: “Aram niamo na an tawong ini sierto na an paraligtas kan kinaban.”—Juan 4:2-30, 39-42; 1 Hade 8:41-43; Mateo 9:10-13.

17. Sa anong konklusyon nagtotokdo an pagkasaysay manongod sa pagkabuhay liwat ni Lazaro?

¹⁷ Estudyaran niato an saro pang ilustrasyon sa kun paano kita makanonood manongod sa Kaglalang paagi sa pagigin pamilyar niato sa mga gawe-gawe asin katokdoan ni Jesus. Horophoropa an okasyon na nagadan an katood ni Jesus na si Lazaro. Napatunayan nang dati ni Jesus an saiyang kapangyarihan na buhayon liwat an gadan. (Lucas 7:11-17; 8:40-56) Pero, ano an reaksion nia sa pakaheling sa tugang ni Lazarong si Maria na nagmomondo? Si Jesus “nag-agrangay sa espiritu asin napurisaw.” Sia bakong indiperente o daing malasakit; sia “naghibi.” (Juan 11:33-35) Asin ini bako sanang pag-eksibir nin emosyon. Si Jesus napahirong gumibo nin positibong aksion—binuhay nia liwat si Lazaro. Maiimahinar nindo kun gurano an ikinatabang kaini sa mga apostol na maapresyar an mga saboot asin gawe-gawe kan Kaglalang. Iyan maninigo man na makatabang sa sato asin sa iba na masabotan an personalidad asin ugale kan Kaglalang.

18. Ano an maninigong magin saboot nin mga tawo manongod sa pag-adal kan Biblia?

¹⁸ Mayo nin dahelan na ikasopog an pag-adal kan Biblia asin pakanood nin orog pa manongod sa satong Kaglalang. An Biblia bakong laos na libro. An saro na nag-adal kaiyan asin nagin dayupot na kaibaiba ni Jesus iyo si Juan. Sa huri sia nagsurat: “Aram niato na an Aki nin Dios nagdatong, asin tinawan nia kita nin intelektuwal na kakayahan tangani na kita magkaigwa kan kaaraman manongod sa saro na totoo. Asin kita may pakisumaro sa saro na totoo, paagi sa saiyang Aki na si Jesu-Cristo. Ini iyo an tunay na Dios asin an buhay na daing katapusan.” (1 Juan 5:20) Mangnoha na an paggamit nin “intelektuwal na kakayahan” sa pagkamit nin kaaraman manongod sa “saro na totoo,” an Kaglalang, puedeng magbunga nin “buhay na daing katapusan.”

Paano Nindo Matatabangan an Iba na Makanood Manongod sa Saiya?

19. Anong aksion an ginibo tanganing matabangan an mapagdudang mga tawo?

¹⁹ Dakol an hinahagad nin nagkapira tanganing tumubod na may madinamayon na Kaglalang na may pagmakolog sa sato asin masabotan kun anong klase sia. Minilyon-milyon an sagkod ngonyan mapagduda sa Kaglalang o an punto de vista manongod sa saiya bakong kapareho kan yaon sa Biblia. Paano nindo sinda matatabangan? Sa pandistrito saka internasyonal na mga kombension kan Mga Saksi ni Jehova kan 1998/99, may ilinuwas na epektibong bagong kasangkapan sa dakol na lenguahe—an librong Is There a Creator Who Cares About You?

20, 21. (a) Paano mapangganang magagamit an librong Creator? (b) Magsaysay nin mga eksperyensia sa kun paano nagin epektibo na an librong Creator.

²⁰ Iyan publikasyon na mapaoswag kan saindong pagtubod sa satong Kaglalang asin kan saindong pag-apresyar sa saiyang personalidad asin ugale. Taano ta sierto ini? Huli ta an Is There a Creator Who Cares About You? espesyalmenteng dinisenyo na nasa isip an mga pasohan na iyan. An sarong nagdadanay na elemento sa bilog na libro iyo an “Ano an makatatao nin kahulogan sa saindong buhay?” An mga laog iinatubang sa paagi na dawa an mga tawong awad-awad an inadalan mapupukaw an interes. Pero, nauunabihan kaiyan an mga hinihidaw niato gabos. May interesanteng gayo asin nakaaagyat na materyal para sa mga nagbabasa na duda sa pag-eksister kan Kaglalang. Dai inaasumir kan libro na an nagbabasa nagtutubod sa sarong Kaglalang. An mga mapagduda maaakit kan pagpaliwanag nin kasuarin pa sanang sientipikong mga diskobremiento asin konsepto. An mga katotoohan na iyan mapakosog ngani sa pagtubod kan mga nagtutubod sa Dios.

²¹ Sa pag-adal kan bagong librong ini, maheheling na iyan may mga kabtang na nag-aatubang nin sumaryo kan kasaysayan sa Biblia sa paagi na nagtatampok nin mga aspekto kan personalidad nin Dios, na tinatabangan an mga nagbabasa na orog na mamidbid an Dios. An dakol na nakabasa na kaiyan nagkomento sa kun paano iyan nagin totoo sa kaso ninda. (Helingon an minasunod na artikulo, pahina 25-6.) Iyan man logod an magin totoo sa saindo mantang nagigin pamilyar sa saindo an libro asin ginagamit nindo iyan sa pagtabang sa iba na orog na mamidbid an saindang Kaglalang.

[Mga Nota sa Ibaba]

Namangno daw Nindo?

◻ Paano orog na namidbid ni Moises si Jehova sa Bukid nin Sinai?

◻ Taano an pag-adal kan Biblia ta sarong tabang sa pakaaram kun anong klase an Dios?

◻ Mantang binabasa niato an Biblia, ano an magigibo niato tanganing orog na magin dayupot sa satong Kaglalang?

◻ Sa anong paagi nindo pinaplanong gamiton an librong Creator?

[Retrato sa pahina 20]

Ano an isinusuherir kan satong sistema sa inmunidad manongod sa satong Kaglalang?

[Retrato sa pahina 21]

Sarong kabtang kan Mga Balumbon sa Gadan na Dagat, na tinatawan nin pagdodoon an Tetragrammaton (an ngaran nin Dios sa Hebreo)

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

Sa karahayan nin boot kan Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem

[Retrato sa pahina 23]

Ano an manonodan niato sa reaksion ni Jesus sa kamondoan ni Maria?