Si Timoteo—“Sarong Tunay na Aki sa Pagtubod”

SI Timoteo medyo hoben pa kan pilion sia kan Kristianong apostol na si Pablo na magin kaibaiba sa pagbiahe. Pinonan kaini an pagtinabangan nin magkapadis na naglawig nin mga 15 taon. Makosog an nagin relasyon sa pag-oltanan kan duwang lalaking ini kaya puedeng apodon ni Pablo si Timoteo na “sakong namomotan asin fiel na aki dian sa Kagurangnan” asin “sarong tunay na aki sa pagtubod.”—1 Corinto 4:17; 1 Timoteo 1:2.

Ano an yaon sa personalidad ni Timoteo kaya mahal siang marhay ni Pablo? Paano nagin siring kahalagang kaibaiba si Timoteo? Asin anong mapakikinabangan na mga leksion an manonodan niato sa ipinasabong na rekord kan mga aktibidad ni Timoteo?

Pinili ni Pablo

Nanompongan ni Pablo an hoben na disipulong si Timoteo kan songkoon kan apostol an Listra (sa Turkiya sa presenteng aldaw) sa saiyang ikaduwang pagbiahe sa pagmimisyonero kaidtong mga 50 C.E. Posibleng nasa huring mga taon kan saiyang pagkatinedyer o labing 20 anyos, si Timoteo igwa nin marahay na dangog sa mga Kristiano sa Listra asin Iconio. (Gibo 16:1-3) Sia guminawe sono sa saiyang ngaran, na an kahulogan “Saro na Nagtataong Onra sa Dios.” Poon sa pagkaniaki, si Timoteo natokdoan sa Banal na Kasuratan kan saiyang lola na si Loida asin kan saiyang ina, si Eunice. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Tibaad inako ninda an Kristianismo sa enot na pagsongko ni Pablo sa saindang siudad duwang taon na an nakaagi. Ngonyan, paagi sa pagpunsionar kan banal na espiritu, sarong prediksion an nagsabi kun ano an magigin ngapit ni Timoteo. (1 Timoteo 1:18) Kaoyon kan siring na paggiya, si Pablo asin an kamagurangan na lalaki kan kongregasyon idinoon an saindang mga kamot sa hoben na lalaki, na sa paaging iyan ilinalaen sia para sa sarong partikular na paglilingkod, asin pinili sia kan apostol bilang kaibaibang misyonero.—1 Timoteo 4:14; 2 Timoteo 1:6.

Huling an saiyang ama sarong daing pagtubod na Griego, si Timoteo dai tinuri. Siempre, ini bakong Kristianong kahagadan. Minsan siring, tanganing mahale an singkogan para sa mga Judio na sosongkoon ninda, si Timoteo nag-agi sa makolog na prosedimientong ini.—Gibo 16:3.

Si Timoteo daw dating ibinilang na Judio? An nagkapirang intelektuwal nakikiargumento na oyon sa rabinikong mga eksperto, “an pagkasiudadano kan aki nin mag-agom na magkalaen an rasa dinedeterminaran paagi sa ina kaiyan, bakong sa ama.” Sa ibang pagtaram, “an sarong Judia mga Judio an aki.” Pero, kinukuestion kan parasurat na si Shaye Cohen kun baga an siring na “rabinikong ley nin mga tawo nag-eeksister na kan enot na siglo C.E.” asin kun baga sinunod iyan kan mga Judio sa Asia Minor. Pakatapos na estudyaran an historikong prueba, sia nagkonklusyon na kun an Hentil na mga lalaki minaagom nin Israelitang mga babae, “an mga aki sa mga pag-agom na ini ibinibilang na Israelita solamente kun an pamilya nag-iistar kaiba kan mga Israelita. An linahe sinususog sa linya kan ina kun iyan yaon sa nasyon kan ina. Kun an Israelitang babae magbalyo sa ibang nasyon tanganing umiba sa saiyang Hentil na agom, an saiyang mga aki ibinibilang na Hentil.” Sa paano man, an pagkaigwa ni Timoteo nin mga magurang na magkalaen an rasa seguradong nagin bentaha sa gibohon na paghuhulit. Dai nagin problema sa saiya an pakiibaiba sa mga Judio o sa mga Hentil, na tibaad nakatabang sa saiya na mahale an mga dai pagkaintindihan sa tahaw ninda.

An pagsongko ni Pablo sa Listra nagin panahon nin dakulang pagbabago sa buhay ni Timoteo. An pagigin andam kan hoben na lalaking ini na sumunod sa paggiya kan banal na espiritu asin mapakumbabang makikooperar sa Kristianong kamagurangan nagbunga nin dakulang mga bendisyon asin pribilehio nin paglilingkod. Baga man naaraman nia sa panahon na idto o dai, sa pagdirehir ni Pablo si Timoteo gagamiton sa mahalagang teokratikong mga asignasyon sa huri, na hale sa sadiring lugar makakaabot sia sa Roma, an kabisera kan imperyo.

Pinalakop ni Timoteo an Intereses kan Kahadean

Igwa kita nin parsial sanang rekord kan mga aktibidad ni Timoteo, alagad nagbiahe sia nin hararayo sa pagpalakop kan intereses kan Kahadean. Sa enot na pagbiahe ni Timoteo kaiba si Pablo asin Silas kan 50 C.E. nakaabot sia sa Asia Minor asin sagkod sa Europa. Nakikabtang sia duman sa mga kampanya nin paghuhulit sa Filipos, Tesalonica, asin Berea. Pakatapos na an pagtumang magpangyari ki Pablo na magbalyo sa Atenas, si Timoteo asin Silas nawalat sa Berea tanganing asikasohon an grupo nin mga disipulo na naorganisar duman. (Gibo 16:6–17:14) Paghaloyhaloy, sinugo ni Pablo si Timoteo sa Tesalonica tanganing pakosogon an bagong kongregasyon duman. Si Timoteo igwa nin marahay na bareta dapit sa pag-oswag kaiyan kan tagboon nia si Pablo sa Corinto.—Gibo 18:5; 1 Tesalonica 3:1-7.

An Kasuratan mayong sinasabi kun gurano kahaloy si Timoteo sa kaibanan kan mga taga Corinto. (2 Corinto 1:19) Minsan siring, posible na kaidtong mga 55 C.E., inisip ni Pablo na pabalikon sia duman huli sa nakapupurisaw na bareta na saiyang naresibi manongod sa saindang situwasyon. (1 Corinto 4:17; 16:10) Pagkatapos, kaiba ni Erasto, si Timoteo isinugo hale sa Efeso pasiring sa Macedonia. Asin kan si Pablo sumurat sa mga taga Roma hale sa Corinto, si Timoteo kaiba nia liwat.—Gibo 19:22; Roma 16:21.

Si Timoteo asin an iba naghale sa Corinto kaiba ni Pablo kan sia magpasiring sa Jerusalem, asin inibanan ninda an apostol kisuerra sagkod sa Troas. Dai aram kun baga si Timoteo duminiretso sa Jerusalem. Alagad an ngaran nia yaon sa enotan kan tolong surat na ginibo ni Pablo sa bilanggoan sa Roma kaidtong mga 60-61 C.E.a (Gibo 20:4; Filipos 1:1; Colosas 1:1; Filemon 1) Plano ni Pablo na sugoon si Timoteo hale sa Roma pasiring sa Filipos. (Filipos 2:19) Asin pakaluwas ni Pablo sa bilanggoan, si Timoteo nawalat sa Efeso sa instruksion kan apostol.—1 Timoteo 1:3.

Mantang an pagbiahe kan enot na siglo bakong pasil ni komportable, an pagigin andam ni Timoteo na gibohon an dakol na pagbiahe para sa mga kongregasyon totoong kaomaw-omaw. (Helingon An Torrengbantayan, Agosto 15, 1996, pahina 29, kahon.) Estudyare an saro sana sa saiyang magigin mga biahe kaidto asin kun ano an sinasabi kaini sa sato manongod ki Timoteo.

Kaliwanagan Dapit sa Personalidad ni Timoteo

Si Timoteo kaiba ni Pablo sa Roma kan an nakabilanggong apostol sumurat sa pinaglalamag na mga Kristiano sa Filipos asin suminabi: “Ako naglalaom sa Kagurangnan na Jesus na sa madali ikasobol ko si Timoteo sa saindo, tangani na ako magin maogmang kalag kun maaraman ko na an mga bagay mapadapit sa saindo. Huli ta mayo na ako nin iba na may kaisipan na arog kan sa saiya na mangangataman nin tunay sa mga bagay mapadapit sa saindo. Huli ta an gabos na iba pa naghahanap sa sadiri nindang kapakanan, bakong ki Cristo Jesus. Alagad aram nindo an patotoo na saiyang itinao manongod sa saiya man sana, na siring sa aki sa kaibanan nin ama sia naglingkod sa kaibanan ko sa pagpalakop kan maogmang bareta.”—Filipos 1:1, 13, 28-30; 2:19-22.

An mga tataramon na iyan nagdoon kan pagmakolog ni Timoteo sa mga kapagtubod. Apuera sana kun sia naglunad sa baroto, an siring na biahe nangaipo nin 40 aldaw na pagbaklay poon sa Roma sagkod sa Filipos, na mabalyo nin dikit sa Dagat Adriatico, asin dangan 40 aldaw liwat pabalik sa Roma. Andam na gibohon ni Timoteo an gabos na iyan tanganing paglingkodan an saiyang mga tugang na lalaki asin babae.

Minsan ngani si Timoteo nagbibiahe sa dakol na lugar, igwa nin mga panahon na bakong marahay an saiyang salud. Minalataw na igwa sia nin dai maaraman na problema sa tulak asin minamateng ‘parateng kahelangan.’ (1 Timoteo 5:23) Alagad pinirit nia an saiyang sadiri para sa maogmang bareta. Bakong makangangalas na si Pablo igwa nin siring kadayupot na relasyon sa saiya!

Sa pagtotokdo kan apostol asin paagi sa naeksperyensiahan nindang magkaibanan, minalataw na naarog ni Timoteo an personalidad ni Pablo. Sa siring, si Pablo makasasabi saiya: “Ika maingat na nagsunod sa sakong katokdoan, sa sakong pamumuhay, sa sakong katuyohan, sa sakong pagtubod, sa sakong pakatios, sa sakong pagkamoot, sa sakong pagtagal, sa mga paglamag sa sako, sa sakong mga kasakitan, sa klase nin mga bagay na nangyari sa sako sa Antioquia, sa Iconio, sa Listra, sa klase nin mga paglamag na tinios ko.” Si Timoteo nagluha sa kaibanan ni Pablo, kaiba sa saiyang mga pamibi, asin nagpaoripon sa kaibanan nia sa pagpaoswag kan intereses kan kahadean.—2 Timoteo 1:3, 4; 3:10, 11.

Pinarigon ni Pablo an boot ni Timoteo na ‘dai noarin man pagtogotan an siisay man na basangbasangon an saiyang pagkabarobata.’ Tibaad ipinaririsa kaini na si Timoteo medyo masosopgon, na nag-aalangan sa paggamit kan saiyang autoridad. (1 Timoteo 4:12; 1 Corinto 16:10, 11) Minsan siring, sia puedeng maglingkod na solo, asin si Pablo kompiado na sugoon sia sa magagabat na misyon. (1 Tesalonica 3:1, 2) Kan narekonoser ni Pablo an pangangaipo para sa makosog na teokratikong pangangataman sa kongregasyon nin Efeso, sinadol nia si Timoteo na magpawalat duman tanganing ‘pagbotan an nagkapira na dai magtokdo nin laen na doktrina.’ (1 Timoteo 1:3) Minsan siring, minsan ngani pinagkatiwalaan nin dakol na responsibilidad, hababa an boot ni Timoteo. Asin sa ibong kan ano man na tibaad pagkamasosopgon nia, sia mapuso. Halimbawa, sia duminuman sa Roma tanganing tabangan si Pablo, na binibista nin huli sa saiyang pagtubod. Sa katunayan, si Timoteo mismo nabilanggo, na posibleng sa kaparehong dahelan.—Hebreo 13:23.

Daing duda, dakol an nanodan ni Timoteo ki Pablo. An halangkaw na pagheling kan apostol sa saiyang kapwa trabahador igong pinatutunayan kan bagay na sia nagpadara sa saiya nin duwang ipinasabong nin Dios na surat na makukua sa Kristianong Griegong Kasuratan. Kaidtong mga 65 C.E., kan marealisar ni Pablo na padangadang na an saiyang kagadanan bilang martir, ipinaapod nia liwat si Timoteo. (2 Timoteo 4:6, 9) Kun baga nahimo ni Timoteo na maheling si Pablo bago gadanon an apostol, mayong sinasabi an Kasuratan.

Magin Andam na Gamiton!

Dakol an manonodan sa marahay na halimbawa ni Timoteo. Sia nakinabang na marhay sa pag-ibaiba ki Pablo, na nagdakula poon sa pagigin masosopgon na hoben sagkod sa pagigin paraataman. An hoben na Kristianong mga lalaki asin babae puedeng makinabang na marhay sa kaagid na kairibaiba ngonyan. Asin kun an paglilingkod ki Jehova gigibohon nindang karera, magkakaigwa sinda nin dakol na kapakipakinabang na gigibohon. (1 Corinto 15:58) Tibaad sinda magin mga payunir, o bilog na panahon na mga parahulit, sa saindang sadiring kongregasyon, o puedeng makapaglingkod sinda kun saen mas dakula an pangangaipo para sa mga parabalangibog kan Kahadean. Kabilang sa dakol na oportunidad an pagmimisyonero sa ibang nasyon o paglilingkod sa opisina prinsipal kan Watch Tower Society o sa saro sa mga sangang opisina kaiyan. Asin, siempre, an gabos na Kristiano puedeng magpaheling kan kaparehong espiritu na ipinaheling ni Timoteo, paagi sa pagtao nin bilog na kalag na paglilingkod ki Jehova.

Mawot daw nindo na padagos na tumalubo sa espirituwal, na magamit sa organisasyon ni Jehova sa ano man na kapasidad na tibaad ibinibilang niang angay? Kun siring gibohon an siring sa ginibo ni Timoteo. Sagkod sa mapupuede, magin andam na gamiton. Siisay baga an nakaaaram kun anong mga pribilehio nin paglilingkod sa ngapit an tibaad mabuksan sa saindo?

[Nota sa Ibaba]

[Retrato sa pahina 31]

“Mayo na ako nin iba na may kaisipan na arog kan sa saiya”