Dai Kami Natakot—Kaibanan Mi si Jehova
Isinaysay ni Egyptia Petridou
Kan 1972, an mga Saksi sa bilog na Chipre nagtiripon sa Nicosia tanganing madangog an sarong espesyal na pahayag ni Nathan H. Knorr, na haloy nang nangengenot sa ministeryo kan Mga Saksi ni Jehova kaidto. Namidbid nia tolos ako, asin bago pa ngani ako nagkaoportunidad na magpamidbid, sia naghapot: “May bareta ka hale sa Egipto?” Nakamidbid ko si Tugang na Knorr 20 taon bago kaidto sa sakong ginikanan na banwaan sa Alejandria, Egipto.
NAMUNDAG ako sa Alejandria kan Enero 23, 1914, an pinakamatua sa apat na aki. Nagdakula kami harani sa dagat. An Alejandria kaidto magayon na siudad na may mga tawong hale sa manlaenlaen na nasyon, asin iyan bantog huli sa arkitektura asin kasaysayan kaiyan. Huling an mga taga Europa nakiibaiba sa mga Arabo, nakanood kaming mga aki na magtaram nin Arabe, Ingles, Italiano, asin Pranses, saka kan lenguahe kan samong pamilya, an Griego.
Pakagradwar sa eskuelahan, nakakua ako nin trabaho sa sarong tindahan nin usong mga gubing na pang-Pranses, na duman ikinaogma kong marhay an pagdisenyo asin pagtahi nin eleganteng mga trahe para sa mga babae sa alta sosyedad. Relihioso man akong marhay asin gustohon kong magbasa kan Biblia, minsan ngani dikit sana an nasasabotan ko sa sakong binabasa.
Kan panahon na iyan—kan kabangaan kan dekada nin 1930—nakamidbid ko an sarong marahayon na hoben na lalaki, na tubong Chipre. Si Theodotos Petrides matibayon na wrestler, alagad nakanood man sia na maggibo nin mahahamis na kakanon asin nagtrabaho sia sa sarong midbid na marhay na tindahan nin pasteleriya (pastry). Namoot si Theodotos sa sako, na sarong sadit na babaeng may kolor kapeng buhok. Sa may bintana, parate nia akong hinaharana nin romantikong mga kantang Griego. Ikinasal kami kan Hunyo 30, 1940. Maogmang mga panahon idto. Nag-istar kami sa sarong apartment sa ibaba sana kan iniistaran kan sakong ina. An samong enot na aki, si John, namundag kan 1941.
Pakanood nin mga Katotoohan sa Biblia
Sa laog nin harohalawig na panahon, si Theodotos diskontento kun mapadapit sa samong relihion, asin may mga ihinahapot sia manongod sa Biblia. Dai ko aram na pinonan na siang adalan sa Biblia kan mga Saksi ni Jehova. Sarong aldaw, mantang nasa harong ako kaiba an samong omboy, may babae na nagtuktok sa samong pinto asin nagtao sa sako nin kard na may mensahe hale sa Biblia. Bilang paggalang, ako nagpondo nguna asin binasa iyan. Dangan inalok nia sa sako an nagkapirang babasahon sa Biblia. Tara, kapareho nanggad iyan kan mga libro na dinara ni Theodotos sa harong!
“Iyo, igwa ako kan mga librong ini,” an sabi ko. “Magdagos tabi kamo.” Haros pinaoranan ko tolos nin hapot an Saksi, si Eleni Nicolaou. Mapasensia niang ginamit an Biblia tanganing simbagon ako. Nagustohan ko iyan. Bigla na sana, nagpoon nang masabotan ko an mensahe kan Biblia. Kan medyo mapondo an samong pag-oolay, nariparo ni Eleni an retrato kan sakong agom. “Midbid ko an lalaking iyan!” an sabi nia. Nahayag an sekreto ni Theodotos. Nabigla ako. Nagduduman palan si Theo sa Kristianong mga pagtiripon na dai ako kaiba—na dai ngani sinasabi sa sako! Kan magpuli si Theodotos kan aldaw na iyan, sinabi ko sa saiya: “Maiba ako sa saimo ngonyan na semana sa dinumanan mo kan nakaaging Domingo!”
Sa enot na pagtiripon na dinumanan ko, sarong grupo nin mga sampulong tawo an nag-oorolay manongod sa libro kan Biblia na Miqueas. Maogma kong inako an gabos na nadangog ko! Poon kaidto, kada Biernes na banggi dinadalaw kami ni George asin Katerini Petraki tanganing adalan kami sa Biblia. An sakong ama asin an kadaklan sa mga tugang ko kontra sa pakikipag-adal mi sa mga Saksi, alagad mapagsabot an sakong tugang na babae, minsan ngani sia dai noarin man nagin Saksi. Minsan siring, maogmang inako ni Nanay an katotoohan sa Biblia. Kan 1942, kami ni Nanay asin si Theodotos nabautismohan sa dagat sa Alejandria bilang simbolo kan samong pagdusay ki Jehova.
Naribok an Samong Buhay
Kan 1939, nagpoon an Guerra Mundial II, asin dai nahaloy naggrabe iyan. Sa kapinonan kan dekada nin 1940, si Heneral Erwin Rommel nin Alemania asin an saiyang mga soldados na lunad sa mga tangke yaon sa kaharaning lugar na El Alamein, asin an Alejandria pano nin Britanong mga militar. Nagtipon kami nin dakol na suplay nin inalang na kakanon. Dangan pinakiolayan si Theodotos na asikasohon an bagong tindahan nin mahahamis na kakanon kan saiyang among, na nasa Port Taufiq, harani sa Suez, kaya nagbalyo kami duman. Pinonan kaming hanapon kan duwang Saksi na Griego an tataramon. Minsan ngani dai ninda aram an samong adres, naghulit sinda sa harong-harong sagkod na manompongan ninda kami.
Mantang nasa Port Taufiq, inadalan niamo sa Biblia si Stavros asin Giula Kypraios saka an saindang mga aki, si Totos patin si Georgia, asin sinda nagin dayupot ming mga katood. Ikinaogmang marhay ni Stavros an pag-adal sa Biblia kaya pinapasibog nia nin sarong oras an gabos na relo sa saiyang harong tanganing dai kami makasakay sa huring tren papuli asin kaipuhan ming magdanay nin mas halawig. Nagpapadagos an samong pag-orolay sagkod sa matanga.
Nag-istar kami sa Port Taufiq sa laog nin 18 bulan, asin pakatapos kaiyan nagbalik kami sa Alejandria kan magkahelang an sakong ina. Nagadan sia kan 1947, na maimbod ki Jehova. Sa giraray, namatean mi kun paano pinarigon ni Jehova an samong boot paagi sa nakakapakosog na pakikiasosyar sa maygurang na Kristianong mga katood. Naiistimar mi man an mga misyonero na pasiring sa mga destino ninda sa ibang nasyon kun an saindang barko minaduong sa Alejandria sa halipot na panahon.
Mga Kagayagayahan Asin Problema
Kan 1952, ipinangaki ko an samong ikaduwang aki, si James. Bilang mga magurang, minidbid mi an kahalagahan nin pagpadakula sa samong mga aki sa kamugtakan na kapakipakinabang sa espirituwal, kaya ginibo ming bukas an samong harong para sa regular na mga areglo sa pag-adal sa Biblia asin parate ming iniistimar an bilog na panahon na mga ministro. Sa siring, napatalubo kan samong matuang aki, si John, an pagkamoot sa katotoohan sa Biblia, asin minsan ngani sia mga 16 anyos pa sana, nagpoon na siang magpayunir. Kadungan kaiyan, nag-eeskuela sia kun banggi tanganing taposon an saiyang sekular na edukasyon.
Dai nahaloy pakatapos kaiyan, nadiskobre na si Theodotos may grabeng helang sa puso asin sinabihan sia na magpondo na sa saiyang klase nin trabaho. An samong aki na si James kuatro anyos pa sana kaidto. Ano an gigibohon mi? Bako daw na nanuga si Jehova: “Dai ka matakot, huli ta kaibanan mo ako”? (Isa. 41:10) Imahinara na sana an samong pagkasorpresa asin kagayagayahan kan kami imbitaran kan 1956 na maglingkod bilang payunir sa Ismailia, harani sa Suez Canal! Nagin maribok an suminunod na mga taon sa Egipto, asin kaipuhan kan samong Kristianong mga tugang an pagparigon sa boot.
Kan 1960 kinaipuhan ming humale sa Egipto na may tigsararo sanang maleta. Nagbalyo kami sa Chipre, an islang ginikanan kan sakong agom. Sa panahon na ini, grabe an helang ni Theodotos asin dai na sia makatrabaho. Minsan siring, inalok kami nin sarong maboot na Kristianong tugang na lalaki pati kan saiyang agom na mag-istar sa harong na sadiri ninda. Makamomondo, pakalihis nin duwang taon nagadan an sakong agom, asin nabayaan ako kaiba kan sadit pang aki na si James. Si John, na nagpasiring man sa Chipre, may agom na asin may sadiri na siang pamilya na dapat asikasohon.
Inataman Durante nin Masakit na mga Panahon
Dangan inalok kami ni Stavros asin Dora Kairis na mag-istar sa saindang harong. Luminuhod ako asin pinasalamatan ko si Jehova sa pag-asikaso giraray sa samong mga pangangaipo. (Sal. 145:16) Kan magdesisyon si Stavros asin Dora na ipabakal an saindang harong saka magtogdok nin bago, na may Kingdom Hall sa enot na eskalon, may kabootan na nagtogdok sinda nin sadit na suyab na may duwang kuarto para sa samo ni James.
Pag-abot nin panahon, nag-agom si James, asin naglingkod sindang mag-agom bilang payunir sagkod na mamundag an enot sa apat nindang aki. Kan 1974, duwang taon pakalihis kan dai malilingawan na pagsongko ni Tugang na Knorr, igwa nin grabeng kariribokan sa politika sa Chipre.a Binayaan kan dakol na tawo, pati mga Saksi, an saindang harong asin nagbalyo sa ibang lugar. Kabilang sa sainda an sakong aki na si John. Nagbalyo sia sa Canada kaiba an saiyang agom asin tolong aki. Pero, kadungan kaiyan, naggayagaya kaming maheling na nagdakol an bilang nin mga parahayag kan Kahadean sa Chipre.
Kan magpoon na akong umako nin pension, nahimo kong makikabtang nin mas lubos sa ministeryo. Alagad pirang taon pa sana an nakaagi, nagkaigwa ako nin bako man na grabeng atake serebral asin nag-istar ako kaiba kan sakong aking si James asin kan saiyang pamilya. Paghaloyhaloy, kan maggrabe an sakong salud, naospital ako nin nagkapirang semana dangan ibinalyo ako sa sarong klinika sa pag-ataman sa mga gurang asin may helang. Sa ibong nin dai nahahaleng kolog, nagpapatotoo ako sa mga nag-aataman, pasyente, asin bisita. Naggagamit man ako nin dakol na oras sa pag-adal na solo asin, paagi sa maboot na pagtabang kan sakong espirituwal na mga tugang, nakakaatender ako sa kaharaning Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon.
Karangahan sa Panahon na Ako Gurang Na
Nararanga ako kun may nababaretaan ako manongod sa mga tawo na natabangan mi ni Theodotos. Dakol sa saindang mga aki asin makoapo an nasa bilog na panahon na ministeryo—may nagkapirang naglilingkod sa Australia, Canada, Grecia, Inglatera, asin Switzerland. Ngonyan, an sakong aking si John asin an saiyang agom nakaistar sa Canada kaiba kan saindang aking lalaki. Payunir an saindang mas matuang aking babae asin an agom kaini. An saindang kangudhan na aking babae asin an agom kaini, si Linda saka Joshua Snape, inimbitaran na umatender sa ika-124 klase sa Paadalan nin Gilead.
An sakong aking si James asin an agom nia nakaistar na ngonyan sa Alemania. Duwa sa saindang mga aking lalaki an naglilingkod sa Bethel—an saro sa Atenas, Grecia, asin an saro pa sa Selters, Alemania. An saindang kangudhan na aking lalaki, an saindang aking babae asin an agom kaini mga payunir, na naglilingkod sa Alemania.
Dakol nanggad kaming ieestorya sa sakong ina asin sa sakong namomotan na si Theodotos kun buhayon na sinda liwat! Maoogma sindang marhay na maheling na marahayon nanggad na mana an iwinalat ninda sa saindang pamilya.b
[Mga Nota sa Ibaba]
a Helingon an Awake! na Oktubre 22, 1974, pahina 12-15.
b Mantang inaandam an pagpublikar kan artikulong ini, si Tugang na Petridou nagadan sa edad na 93.
[Blurb sa pahina 24]
Sa giraray, namatean mi kun paano pinarigon ni Jehova an samong boot paagi sa nakakapakosog na pakikiasosyar sa maygurang na Kristianong mga katood
[Mapa sa pahina 24]
(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)
CHIPRE
NICOSIA
DAGAT MEDITERANEO
EGIPTO
CAIRO
El Alamein
Alejandria
Ismailia
Suez
Port Taufiq
Suez Canal
[Credit Line]
Basado sa NASA/Visible Earth imagery
[Ritrato sa pahina 23]
Kaiba ko si Theodotos kan 1938
[Ritrato sa pahina 25]
An sakong aking si James kaiba an saiyang agom
[Ritrato sa pahina 25]
An sakong aking si John kaiba an saiyang agom