Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
MAYO 4-10
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 36-37
“Nagin Biktima si Jose nin Pagkauri”
“Magdangog Tabi Kamo sa Napangaturugan Ko”
Sinabi sa Bibliya: “Kan marisa kan mga tugang niya na mas padaba siya kan saiyang ama kisa sainda, naungis sinda sa saiya, asin dai ninda siya kinakaulay sa mabuot na paagi.” (Genesis 37:4, NWT) Puwedeng natural sana na mauri sinda, pero dai nagin madunong an mga tugang ni Jose huling nagpadara sinda sa nakakaraot na emosyon na iyan. (Talinhaga 14:30; 27:4) Nangyari na man daw saimo na nauri ka sa saro huling saiya napaduman an atensiyon saka pag-umaw na gusto mong makamtan? Girumdumon an mga tugang ni Jose. Huli sa saindang pagkauri nakagibo sinda nin sarong bagay na sa bandang huri pinagbasulan nindang marhay. An saindang halimbawa nagseserbing pagirumdom sa mga Kristiyano na mas madunong na “makiugma sa mga nag-uugma.”—Roma 12:15.
Siguradong narisa ni Jose na anggot saiya an mga tugang niya. Kaya itinatago niya daw an saiyang magayon na halabang bado pag yaon an saiyang mga tugang? Posibleng naisip niyang gibuhon iyan. Pero tandaan, gusto ni Jacob na an halabang badong idto magin tanda kan saiyang pag-uyon saka pagkamuot. Habo ni Jose na mawara an tiwala saiya kan saiyang ama, kaya pirmi niya ining sulot. Makikinabang kita sa halimbawa niya. Baga man an satong Ama sa langit mayo nanggad nin pinapalain, kun minsan may maimbod siyang mga lingkod na tinatawan niya nin espesyal na atensiyon asin pag-uyon. Dugang pa, hinahagad niya na magin iba sinda sa maraot asin imoral na kinaban na ini. Arog kan espesyal na halabang bado ni Jose, an paggawi kan tunay na mga Kristiyano naiiba kumpara sa mga tawong nakapalibot sainda. Iyan kun minsan an dahilan kaya nauuri saka naaanggot an iba. (1 Pedro 4:4) Dapat daw na itago kan sarong Kristiyano na siya sarong lingkod nin Diyos? Dai—kun paanong dai man itinago ni Jose an saiyang halabang bado.—Lucas 11:33.
“Magdangog Tabi Kamo sa Napangaturugan Ko”
Hali sa Diyos na Jehova an mga pangaturugan na iyan. Igwa iyan nin propetikong kahulugan, asin gusto nin Diyos na ihayag ni Jose an mensaheng sinasabi kaiyan. Buot sabihon, gigibuhon ni Jose an arog kan ginibo kan gabos na propeta kan huri kan ihayag ninda an mga mensahe asin paghukom nin Diyos sa Saiyang masinuway na banwaan.
Mataktikang sinabi ni Jose sa saiyang mga tugang: “Magdangog tabi kamo sa napangaturugan ko.” Nasabutan kan saiyang mga tugang an pangaturugan niya, asin dai ninda iyan nagustuhan. Sinabi ninda: “Buot mong sabihon magigi kang hadi samo saka ika an mamamahala samo?” Sinabi pa kan salaysay: “Kaya mas lalo pa sindang naungis sa saiya dahil sa saiyang mga pangaturugan saka sa saiyang mga sinabi.” Kan iistorya ni Jose an ikaduwang pangaturugan sa saiyang ama saka sa mga tugang niya, bako pa man giraray magayon an reaksiyon ninda. Mababasa ta: “Sinaway siya kan saiyang ama asin sinabihan: ‘Anong kahulugan kan pangaturugan mong ini? Buot mong sabihon, ako pati an saimong ina saka an saimong mga tugang madulok sa saimo asin masubsob sa atubangan mo?’” Alagad, pigparaisip-isip iyan ni Jacob. Posible daw na nakikipag-ulay si Jehova sa aki?—Genesis 37:6, 8, 10, 11, NWT.
Bako si Jose an inot o an huring lingkod ni Jehova na pinersegir huli sa pagpaabot nin mensahe na may propetikong kahulugan na dai nagustuhan kan mga tawo. Si Jesus an pinakanangungurog sa sainda, asin sinabi niya sa saiyang mga parasunod: “Kun pinersegir ninda ako, pepersegiron man ninda kamo.” (Juan 15:20) Hoben man o bako, dakul an manunudan kan mga Kristiyano sa pagtubod asin kusog nin buot kan hoben na si Jose.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-1 678
Edom
[Pulá], Mga Edomita.
Edom an saro pang pangaran o apod na itinao ki Esau, na kakambal ni Jacob. (Ge 36:1) Inginaran iyan sa saiya huling ipinabakal niya an saiyang pagkamatua karibay kan mapulang linagang kakanon. (Ge 25:30-34) Nagkataon man na mapulahon si Esau kan ipangaki siya (Ge 25:25), saka arog man kaiyan na kulor an parating mahihiling sa pirang parte kan kadagaan na inistaran niya saka kan mga naggikan saiya.
it-1 561-562
Kustodiya
Pag sinabi nin sarong pastor o paraataman nin hayop na iingatan niya o babantayan an sarong aripumpon nin mga hayop, ipinapahiling niya na legal niyang inaako an kustodiya sa mga hayop na ini. Tinatawan niya kaiyan nin garantiya an kagsadiri na babahugon niya an mga iyan asin dai mahahabon, ta kun dai babayadan niya an mga iyan. Alagad, may limitasyon man an saiyang paninimbagan huling sa nasambit na ley, dai papanimbagon an paraataman kun may mangyaring dai kontrolado nin tawo, arog baga nin pag-atake nin mabangis na mga hayop. Alagad, tanganing maabsuwelto siya sa saiyang paninimbagan, kaipuhan niyang magsumitir nin ebidensiya sa kagsadiri, arog halimbawa kan gutay-gutay na bangkay kan hayop. Pag nasiyasat na kan kagsadiri an siring na ebidensiya, kaipuhan niyang ideklarar na daing sala an nag-ataman.
Sa pangkagabsan, aplikado man an prinsipyong ini sa ano man na ipinagkatiwalang pagsadiri, pati na may koneksiyon sa pamilya, halimbawa, an pinakamatuang tugang na lalaki an kinokonsiderar na legal na may paninimbagan sa pangangataman sa mas nguhod niyang mga tugang. Kaya bilang pinakamatua, masasabutan ta kun taano ta arog na sana kaidto kahadit si Ruben sa buhay ni Jose, arog kan nakasurat sa Genesis 37:18-30, kan magpakana an iba niyang tugang na gadanon si Jose. “Sinabi niya: ‘Dai ta siya paggadanon.’ . . . ‘Dai kamo gumadan. . . . dai ta siya pagkulugan.’ Sinabi niya iyan para iligtas siya asin ibalik sa saiyang ama.” Saka kan maaraman ni Ruben na mayo na si Jose, nahadit siyang marhay kaya “ginisi niya an saiyang bado” saka nagkurahaw: “Mayo na an aki! Anong gigibuhon ko?” Aram niya na puwede siyang papanimbagon sa pagkawara ni Jose. Tanganing makalikay sa paninimbagan, may katusuhan na nag-imbento nin ebidensiya an magturugang para paluwason na siniba si Jose nin mabangis na hayop. Ginibo ninda ini paagi sa pagbuntog kan bado ni Jose sa dugo nin kanding. Dangan itinao ninda an ebidensiyang ini ki Jacob, na saindang ama asin patriyarkang hukom, na nag-absuwelto man ki Ruben sa ano man na paninimbagan huling, basado sa bado ni Jose na may mga dugo na iprinesentar na ebidensiya kan saiyang mga tugang, inisip ni Jacob na gadan na si Jose.—Ge 37:31-33.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 36:1-19) Asin ta iyo ini an mga kapag-arakian ni Esau, na iyo si Edom. 2 Si Esau nagkua kan saiyang mga agom duman sa mga aki nin Canaan: si Ada, na aki ni Elon na Hiteo, asin si Oholibama na aki ni Anah, na aki ni Zibeon na Heveo; 3 asin si Basemat, na aki ni Ismael asin tugang na babayi ni Nebaiot. 4 Asin si Ada nangaki ki Esau ki Elifaz, asin si Basemat nangaki ki Reuel, 5 asin si Oholibama, ki Jeus, asin ki Jaalam, patin ki Kora. Iyo ini an mga aki ni Esau, na namundag saiya duman sa daga nin Canaan. 6 Asin dinara ni Esau an saiyang mga agom gabos, asin saiyang mga aking lalaki asin babayi, asin gabos na tawo duman sa saiyang harong, asin saiyang kahayupan, asin saiyang hayop, asin bilog niyang pagsasadiri na natipon niya duman sa daga nin Canaan, asin duminakit siya sa ibang daga sa inutan kan saiyang tugang na si Jacob. 7 Huli ta an saindang pagsasadiri dakulaon, asin dai nakakapag-irok na magsararo, minsan sa dagang saindang pinagdakitan dai sinda nagkakanigo huli kan saindang ataman na mga hayop. 8 Asin si Esau nag-irok sa bukid sa Seir. Si Esau iyo si Edom. 9 Iyo ini an mga naggikan ki Esau na ama kan mga Edomeo, duman sa bukid sa Seir. 10 Iyo ini an mga ngaran kan mga aki ni Esau: Elifaz na aki ni Ada, na agom ni Esau; Reuel na aki ni Basemat, na agom ni Esau. 11 Asin an mga aki ni Elifaz, iyo si Teman, si Omar, si Zefo, si Gatam, asin si Kenaz. 12 Asin si Timma nagin sangbay ni Elifaz, na aking lalaki ni Esau, na uminaki saiya ki Amalek. Iyo ini an mga aki ni Ada, na agom ni Esau. 13 Asin an mga aki ni Reuel iyo si Nahat, si Zera, si Sammah, asin si Mizza. Iyo ini an mga aki ni Basemat, na agom ni Esau. 14 Iyo ini an mga aki ni Aholibama na agom ni Esau, sa aki ni Anah na nagin aking babayi ni Zibeon: si Jeus, si Jaalam, asin si Kora. 15 Iyo ini an mga duke kan mga aki ni Esau: An mga aki ni Elifaz, matuang aki ni Esau: si duke Teman, si duke Omar, si duke Zefo, si duke Kenaz, 16 si duke Kora, si duke Gatam, asin si duke Amalek. Iyo ini an mga duke ni Elifaz duman sa daga ni Edom. Iyo ini an mga aki ki Ada. 17 Asin iyo ini an mga aki ni Reuel, na aki ni Esau: si duke Nahat, si duke Zera, si duke Sammah, asin si duke Mizza. Iyo ini an mga duke dapit ki Reuel sa daga ni Edom. An mga aking ini gikan ki Basemat, na agom ni Esau. 18 Asin iyo ini an mga aki ni Aholibama, na agom ni Esau: si duke Jeus, si duke Jalam, asin si duke Kora. Iyo ini an mga duke na guminikan ki Aholibama, na agom ni Esau, na aki ni Anah. 19 Iyo ini nanggad an mga aki ni Esau, asin saiyang mga duke. Siya iyo si Edom.
MAYO 11-17
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 38-39
“Dai Nuarin Man Binayaan ni Jehova si Jose”
“Paano Ko Magigibo an Grabeng Karatan na Ini?”
“Dinara si Jose sa Ehipto kan mga Ismaelita asin binakal siya sa sainda kan Ehipsiyong si Potifar, na sarong opisyal kan palasyo ni Faraon asin pamayo kan mga guwardiya.” (Genesis 39:1, NWT) Sa halipot na salaysay na ini kan Bibliya, maiimahinar ta an kasusupgan na namati kan hoben na ini kan siya ipinabakal giraray. Garo na sana siya gamit! Maiimahinar ta si Jose na nakasunod sa bago niyang kagurangnan, na sarong Ehipsiyong opisyal kan palasyo, mantang naglalakaw sa matawong mga kalye na pano nin mga tindahan pasiring sa magigin harong ni Jose.
Harong? Harayuon nanggad ini sa naiisip ni Jose na harong. Nagdakula siya sa pamilya na nakaistar sa mga tolda na paburubalyo nin lugar asin nagpapastor nin mga karnero. Pero digdi, an mayayaman na Ehipsiyo arog ni Potifar nakaistar sa elegante asin makulor na mga harong. Sinasabi kan mga Arkeologo na an suanoy na mga Ehipsiyo mahilig sa nalalanuban na mga hardin na pano nin pananom, may marambong na mga kahoy saka igwang tipunan nin tubig na natatanuman nin mga papiro, lotus, saka iba pang mga tinanom na nabubuhay sa tubig. An ibang mga harong napapalibutan nin mga hardin, may mga beranda para duman magpaduros, haralangkaw na bintana para sa bentilasyon, saka dakul na kuwarto, kaiba na an dakulang kuwartong kakanan saka mga kuwarto para sa mga suruguon.
“Paano Ko Magigibo an Grabeng Karatan na Ini?”
Dikit sana an aram ta manungod sa mga presuhan sa Ehipto kaidto. Nadiskubre kan mga arkeologo an kagabaan kan siring na mga lugar—mga darakulang istruktura na may mga selda asin mga bilangguan sa irarom kan daga. Kan huri ilinadawan ni Jose an lugar na idto sa sarong tataramon na literal na nangangahulugan na “kalot,” na nagpaparisang sarong lugar na madiklom asin mayo nang paglaom. (Genesis 40:15, nota sa ibaba kan NWT) Sa libro nin mga Salmo, naaraman niyato na napaatubang si Jose sa grabe pang pagsakit: ‘An saiyang mga bitis kinadenahan, an saiyang liog binugtakan nin kuwelyong lansang.’ (Salmo 105:17, 18, An Marahay na Bareta Biblia) Kun minsan, ginagapos kan mga Ehipsiyo an mga preso sa may siko nin patalikod; an iba binubugtakan nin lansang sa saindang liog. Siguradong grabeng pagsakit an inagihan ni Jose—dawa ngani mayo man siyang ginibo na maninigo sa padusang iyan!
Saro pa, bako sana ining sa halipot na panahon. Sinasabi kan rekord na si Jose ‘nagdanay na nakapreso duman.’ Inabot siya nin pirang taon sa teribleng lugar na idto! Saka dai aram ni Jose kun makakaluwas pa siya. Mantang an nakakatakot na mga aldaw na idto nagin mga semana, dangan mga bulan, paano niya nagibong dai mawaran nin paglaom o dai pangluyahan nin buot?
An rekord nagtatao sato nin nakakaasigurar na simbag: “Nagdanay si Jehova na nasa kaibanan ni Jose asin padagos niya siyang pinapahilingan nin maimbod na pagkamuot.” (Genesis 39:21, NWT) Mayong mga lanob sa presuhan, mga kadena sa bitis, madiklom na bartolina an kayang makapasuhay sa maimbod na pagkamuot ni Jehova sa saiyang mga lingkod. (Roma 8:38, 39) Maiimahinar ta nanggad si Jose na ipinapamibi sa saiyang Ama sa langit an inaagihan niyang grabeng kasakitan dangan pagkatapos kaiyan namati niya an katuninungan asin katiwasayan na maitatao sana kan “Diyos nin gabos na karangahan.” (2 Corinto 1:3, 4; Filipos 4:6, 7) Ano pa an ginibo ni Jehova para ki Jose? Mababasa ta na padagos niyang binendisyunan si Jose tanganing “mauyunan siya kan namamayong opisyal sa presuhan.”
“Paano Ko Magigibo an Grabeng Karatan na Ini?”
An rekord nagtatao sato nin nakakaasigurar na simbag: “Nagdanay si Jehova na nasa kaibanan ni Jose asin padagos niya siyang pinapahilingan nin maimbod na pagkamuot.” (Genesis 39:21, NWT) Mayong mga lanob sa presuhan, mga kadena sa bitis, madiklom na bartolina an kayang makapasuhay sa maimbod na pagkamuot ni Jehova sa saiyang mga lingkod. (Roma 8:38, 39) Maiimahinar ta nanggad si Jose na ipinapamibi sa saiyang Ama sa langit an inaagihan niyang grabeng kasakitan dangan pagkatapos kaiyan namati niya an katuninungan asin katiwasayan na maitatao sana kan “Diyos nin gabos na karangahan.” (2 Corinto 1:3, 4; Filipos 4:6, 7) Ano pa an ginibo ni Jehova para ki Jose? Mababasa ta na padagos niyang binendisyunan si Jose tanganing “mauyunan siya kan namamayong opisyal sa presuhan.”
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-2 555
Onan
(Oʹnan) [hali sa termino na nangangahulugan “kakayahan na magkaaki; dinamikong kusog”].
Aki ni Juda, ikaduwa niyang aki sa Canaanitang aking babayi ni Shua. (Ge 38:2-4; 1Cr 2:3) Pagkatapos na gadanon ni Jehova an daing aki asin matuang tugang ni Onan na si Er huli sa paggibo nin maraot, sinabihan ni Juda si Onan na agumon si Tamar na balo kan saiyang tugang na si Er asin utubon an paninimbagan bilang bayaw. Kun magkaaki sinda nin lalaki, bako an aking iyan an gigikanan kan pamilya ni Onan, saka an mana kan panganay magigin pagsadiri kan aki bilang tagapagmana ni Er; pero kun dai magkakaigwa nin tagapagmana, mapapaduman ki Onan an mana. Kan makidurog si Onan ki Tamar, ‘sa daga niya pinabulos’ an saiyang semilya imbes na itao ini ki Tamar. Bakong masturbasyon an ginibo ni Onan, ta sinasabi sa pagkasaysay na ‘kan durugan niya an agom kan saiyang tugang’ inula niya an semilya niya. Minalataw na saro idtong “coitus interruptus,” kun sain tuyong dai ilinaog ni Onan sa ikinabuhay ni Tamar an semilya na nagluwas saiya. Huli sa pagsuway niya sa saiyang ama, sa saiyang pagkauri, saka sa pagkakasala niya tumang sa areglo nin Diyos sa pag-aguman, asin bakong huli sa pag-abuso sa sadiri, si Onan, na dai man nagkaaki, ginadan ni Jehova.—Ge 38:6-10; 46:12; Bi 26:19.
Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Si Juda sala ta dai nia itinao si Tamar sa aki niang lalaki na si Selah siring sa ipinanuga nia. Nakidorog man sia sa sarong babae na sa paghona nia patotot sa templo. Sarongat ini sa katuyohan nin Dios, na an sarong lalaki makidorog sana sa saiyang agom. (Genesis 2:24) Pero an totoo, si Juda dai nakidorog sa sarong patotot. Imbes, dai nia tinutuyong kinua an kabtang kan saiyang aking si Selah sa paggibo kan pag-agom kan bayaw asin sa siring nagin ama nin sarong lehitimong aki.
Kun dapit ki Tamar, an saiyang ginibo bakong inmoral. An saiyang kambal na aking lalaki dai ibinilang na mga aki sa pakikisaro. Kan inagom ni Booz na taga Betlehem an Moabitang si Rut sono sa areglong pag-agom kan bayaw, an kamagurangan sa Betlehem paborableng nagtaram dapit sa aking lalaki ni Tamar na si Perez, na sinasabi ki Booz: “An saimong harong logod magin arog kan harong ni Perez, na ipinangaki ni Tamar ki Juda, gikan sa aki na itatao sa saimo ni Jehova paagi sa hoben na babaeng ini.” (Rut 4:12) Si Perez ilinista man kaiba kan mga apoon ni Jesu-Cristo.—Mateo 1:1-3; Lucas 3:23-33.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 38:1-19) Asin nangyari kan panahon na idto, na suminuhay si Juda sa saiyang mga tugang, asin uminiba sa sarong lalaking Adulamita, na an ngaran Hira. 2 Asin nahiling duman ni Juda an aking babayi nin sarong Cananeo na an ngaran kaini Sua, asin kinua niya siya asin nakipagsaro saiya. 3 Nangidam siya, asin nangaki nin sarong lalaki, asin inapod an saiyang ngaran Er. 4 Asin siya nangidam liwat, asin nangaki nin sarong lalaki, asin inapod an saiyang ngaran na Onan. 5 Asin ta siya nangidam na man, asin nangaki nin sarong lalaki, asin inapod an saiyang ngaran na Sela. Asin ta idtuon siya sa Chezib kan ipangaki niya siya. 6 Asin si Juda nagkua nin agom para sa saiyang aking matua na si Er, na an ngaran Tamar. 7 Asin si Er, an matuang aki ni Juda, nagin maraot sa mga mata ni Jehova, asin hinalian siya ni Jehova nin buhay. 8 Dangan sinabihan ni Juda si Onan: “Makikisaro ka sa agom kan saimong tugang, asin agumon mo siya, asin tanganing magkaigwang gikan an saimong tugang.” 9 Asin huli ta nakakaisi si Onan na an aki dai magigin saiya, nangyayari na kan nakikidurog siya duman sa agom kan saiyang tugang sa daga niya pinabubulos, para dai sana makatao nin gikan sa saiyang tugang. 10 Asin ta nagin maraot sa mga mata ni Jehova an saiyang pinaggigibo asin ta hinalian man siya nin buhay. 11 Asin si Juda suminabi ki Tamar na saiyang manugang: “Mag-irok kang balo sa harong kan saimong ama, sagkod na dumakula si Sela, na sakuyang aki,” huli ta siya nagsabi: ‘Tibaad pa dai siya magadan na siring kan saiyang mga tugang.’ Asin ta huminali si Tamar asin uminirok duman sa harong kan saiyang ama. 12 Asin nag-agi an dakul na aldaw, asin nagadan an aki ni Sua, na agom ni Juda, asin si Juda naranga, asin nagduman sa mga paragunting kan saiyang mga oveja sa Timmath, siya asin an saiyang katuod na si Hira na Adulamita. 13 Asin ta nabaretaan si Tamar, na an sabi: “Uya ngunyan an saimong panugangan na tuminukad sa Timmath ta magpapagunting kan saiyang mga oveja.” 14 Dangan hinuba niya an saiyang mga gubing na pambalo asin nagsuklob siya nin sarong lambong, asin kan makapanuklob siya, puminaduman siya sa tata kan mga tubig na idtuon sa dalan kan Timmath; huli ta nahiling niyang dakula na si Sela, asin ta dai pa itinao sa saiya na magin agom. 15 Asin ta nahiling siya ni Juda, asin ta ibinilang siya sa babaying hostes, huli ta tinahuban niya si saiyang lalawgon. 16 Asin siya suminuki sa dalan na pasiring sa saiya asin sinabihan siya: “Tara ngunyan makikidurog ako saimo,” huli ta dai niya naiisihan na saiya idtong manugang asin suminabi siya: “Ano an itatao mo sakuya kun makidurog ka sakuya?” 17 Asin suminimbag siya: “Papadarahan taka sa mga hayop ko nin sarong ugbon nin kanding.” Asin suminabi siya: “Tawan mo nguna ako nin sangra sagkod na ipadara mo iyan sako?” 18 Dangan suminabi siya: “Ano an sangrang itatao ko saimo?” Suminimbag siya: “An saimong singsing, asin an saimong alikboy, asin an saimong sugkod na dara mo sa kamot mo.” Asin ta itinao niya gabos idto saiya, asin nakidurog saiya, asin ta nagbados siya sa saiya. 19 Asin siya tuminindog, asin huminali, asin hinali an saiyang ipinantahob sa saiya, asin ta iginubing niya an saiyang gubing na pambalo.
MAYO 18-24
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 40-41
“Ilinigtas ni Jehova si Jose”
“Bakong an Diyos an Nakakatao nin Pakahulugan sa mga Pangaturugan?”
Nalingawan man si Jose kan kopero, pero dai siya nuarin man nalingawan ni Jehova. Sarong banggi, tinawan ni Jehova si Faraon nin duwang dai malilingawan na pangaturugan. An inot, nakahiling an hadi nin pitong magagayon asin matatabang baka na naghawas sa Salog nin Nilo, na sinundan nin pitong makakanos asin maniniwang na baka. Kinakan kan maniniwang na baka an matatabang baka. Sa sunod niyang pangaturugan, nakahiling si Faraon nin pitong birilog asin matatabang uhoy nin tipasi na nagbubuswak hali sa sarong puon. Pero, pito pang ruluyos asin saradit na uhoy nin tipasi an nagbuswak dangan hinalon kaiyan an birilog asin matatabang uhoy. Kinaagahan, napagmata si Faraon na grabe an pagkapurisaw huli sa napangaturugan niya, kaya ipinaapod niya an gabos na madudunong na lalaki saka nagmamahikang saserdote para tawan nin kahulugan an mga iyan. Pero dai ninda iyan nagibo. (Genesis 41:1-8) Dai ta aram kun baga mayo sindang nasabi o magkakalain an saindang interpretasyon. Ano man an nangyari, disganado si Faraon—pero desperadong marhay siya na maaraman an kahulugan kaiyan.
Nagirumduman man giraray kan kopero si Jose! Nakonsiyensiya siya, asin sinabi niya ki Faraon an manungod sa sarong pambihirang hoben na lalaki sa presuhan na nakapagtao nin tamang interpretasyon sa pangaturugan niya saka kan panadero duwang taon na an nakaagi. Kaya tulos na ipinaapod ni Faraon si Jose hali sa presuhan.—Genesis 41:9-13.
“Bakong an Diyos an Nakakatao nin Pakahulugan sa mga Pangaturugan?”
Namumutan ni Jehova an mga tawong mapakumbaba saka maimbod, kaya bakong makangangalas na itinao niya ki Jose an simbag na dai naaraman kan madudunong na lalaki asin mga saserdote. Ipinaliwanag ni Jose na saro sana an kahulugan kan duwang pangaturugan ni Faraon. Paagi sa pag-utro kan mensahe, ipinaparisa ni Jehova na ‘nagdesisyon nanggad siyang gigibuhon ini gabos’—siguradong mauutob. An matatabang baka saka an magagayon na uhoy nagrerepresentar sa pitong taon nin abundansiya sa Ehipto, mantang an maniniwang na baka saka ruluyos na uhoy nin tipasi nagrerepresentar sa pitong taon nin tiggutom na kasunod kan pitong taon nin abundansiya. Hahalunon kan tiggutom na iyan an abundansiya kan daga.—Genesis 41:25-32.
“Bakong an Diyos an Nakakatao nin Pakahulugan sa mga Pangaturugan?”
Inutob ni Faraon an saiyang mga sinabi. Tulos na binaduan si Jose nin marahay na klaseng telang lino. Tinawan siya ni Faraon nin kulintas na bulawan, singsing na pantatak, maharlikang karwahe, saka lubos na awtoridad para malibot niya an bilog na kadagaan asin ipautob an saiyang plano. (Genesis 41:42-44) Sa laog nin sarong aldaw, nagbalyo si Jose hali sa presuhan pasiring sa palasyo—nagmata siyang sarong hamak na preso tapos nagturog siyang saro nang tagapamahala panduwa ki Faraon. Malinaw na binendisyunan nanggad kan Diyos na Jehova an pagtubod ni Jose! Nahiling ni Jehova an gabos na inhustisya na inagihan kan saiyang lingkod sa naglihis na mga taon. Rinesolberan niya an mga iyan sa tamang panahon asin sa tamang paagi. An nasa isip ni Jehova bako sana an maitanos an mga salang ginibo ki Jose kundi maingatan man an magigin nasyon nin Israel. Mahihiling ta kun paano iyan ginibo ni Jehova sa masunod na artikulo kan seryeng ini.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
Aram Mo Daw?
Taano ta nag-ahit si Jose bago siya magduman ki Faraon?
Uyon sa salaysay sa Genesis, ipinagbuot ni Faraon na darahon tulos sa saiya an Hebreong preso na si Jose para ipaliwanag an kahulugan kan saiyang nakakapurisaw na mga pangaturugan. Kan panahon na ini, dakul na taon nang nakapreso si Jose. Dawa apurado an pagpaapod sa saiya ni Faraon, nag-ahit nguna si Jose. (Genesis 39:20-23; 41:1, 14) Baga man garo baga bakong gayong mahalaga an detalyeng ini, iiniba iyan kan kagsurat—patunay na pamilyar siya sa mga kaugalian kan mga Ehipsiyo.
An pagpahalaba nin barabas kaugalian sa dakul na suanoy na nasyon, kaiba na an mga Hebreo. Sa kabaliktaran, sinasabi sa Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature ni McClintock asin ni Strong na “an suanoy na mga Ehipsiyo an solamenteng nasyon sa Sirangan na dai nagpapahalaba nin barabas.
Barabas sana daw an inaahit ninda? Sigun sa magasin na Biblical Archaeology Review, may mga kaugalian na pangseremonya sa Ehipto na pag mahampang ki Faraon, obligado an sarong lalaki na magpakarhay nguna nin hitsura arog kan gigibuhon niya pag malaog sa templo. Sa siring na sitwasyon, kakaipuhanon ni Jose na arison an gabos na buhok sa saiyang payo asin hawak.
Pagpaheling nin Marahay na Ugale Bilang mga Ministro nin Dios
14 Sinierto kan diosnon na mga magurang kan mga panahon kan Biblia na an saindang mga aki makanood nin pundamental na mga bagay manongod sa marahay na ugale sa harong. Estudyare an magalang na pakikipag-olay ni Abraham asin kan saiyang aki na si Isaac sa lambang saro na nasa Genesis 22:7. Risang-risa man sa kamugtakan ni Jose an marahay na pagsasanay sa saiya kan saiyang mga magurang. Kan sia nakabilanggo, nagpaheling sia nin marahay na ugale dawa sa saiyang mga kapwa bilanggo. (Gen. 40:8, 14) An mga tataramon nia ki Faraon nagpapaheling na nanodan nia an tamang paagi nin pakikipag-olay sa saro na may halangkaw na katongdan.—Gen. 41:16, 33, 34.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 40:1-23) Asin nangyari pagkatapos kan mga bagay na ini, na idtong kopero kan hadi sa Ehipto asin an panadero nagkasala sa saindang kagurangnan na iyo an hadi sa Ehipto. 2 Asin ta naanggot si Faraon sa saiyang duwang opisyal, sa saiyang panginot na kopero, asin sa saiyang panginot na panadero, 3 asin ta ibinugtak niya sinda sa bilanggo duman sa harong kan pamayo kaidtong mga duman sa bantay, duman sa harong kan bilangguan na namumugtakan ni Jose kan saiyang pagkabilanggo. 4 Asin ta an pamayo kaidtong mga duman sa bantay ipinagkatiwala sinda ki Jose, asin ta pinaglingkudan niya sinda asin nagkapirang mga aldaw sinda duman sa pagkabilanggo. 5 Asin ta sindang duwa, an kopero asin an panadero kan hadi sa Ehipto, na idtuon sa bilangguan, nakahiling nin sarong pangaturugan, asin ta an balang saro sainda nangaturugan sa saro sanang banggi, asin ta balang saro igwa nin kahulugan. 6 Asin ta duminuman sainda si Jose kan pagkaaga, asin hiniling sinda, asin ta sinda mga mamundo. 7 Asin ta hinapot niya idtong mga opisyal na idto ni Faraon, na kasararo niya duman sa bilangguan kan harong nin sarong kagurangnan: “Taano ta mararaot ngunyan an saindong mga lalawgon?” 8 Asin sinimbag siya ninda: “Nangaturugan kami, asin mayo samuya nin nakakataong kalinawan kaiyan.” Dangan sinabihan sinda ni Jose: “Bakong sa Diyos an mga pagpalinaw? Usipan daw nindo iyan sako ngunyan.” 9 Dangan an panginot na kopero nag-usip kan saiyang pangaturugan ki Jose, asin nagsabi saiya: “Nangaturugan ako, na nahihiling ko daa an sarong puon nin ubas sa atubangan ko. 10 Asin duman sa puon kan ubas may tulong sanga; asin ta idto garo nagsusupang, asin nagtatao nin burak, asin ta naghihinog an saiyang mga rawog. 11 Asin ta an kopa ni Faraon, idtuon sa sakuyang kamot, asin ta kinua ko an mga ubas, asin ta pinuga ko sinda duman sa kopa ni Faraon asin ta itinao ko idtong kopa sa kamot ni Faraon.” 12 Asin sinabihan siya ni Jose: “Iyo ini an kahulugan kaiyan: An tulong sanga tulong aldaw. 13 Pakaagi nin tulong aldaw papatindugon ni Faraon an saimong payo, asin ibabalik ka sa dati mong kamugtakan, asin ta itatao mo ki Faraon an kopa siring sa dati mong ginigibo kan kopero ka pa. 14 Rumduma lamang ako kun ika mapakarhay na asin ipinakikimahirak ko saimo na gibuhan mo ako nin pagkahirak, asin ipakisabi mo ako ki Faraon, asin kuon mo ako digdi sa harong na ini. 15 Huli ta hinabon ako sa daga kan mga Hebreo, asin dai man ako minsan anong ginibo digdi tanganing ako ibugtak sa bilangguan.” 16 Asin ta kan mahiling kan panginot na panadero na marahay-rahay an pagkatao nin kalinawan, siya suminabi ki Jose: “Nangaturugan man ako na nahihiling ko daa an tulong basket nin puting tinapay sa itaas kan payo ko, 17 asin ta duman sa basket na idtuon duman sa itaas na marhay, igwa daa kan gabos na kakanon ni Faraon na gibo nin panadero, asin ta an mga gamgam daa pinagkakarakan idto duman sa basket sa itaas kan sakuyang payo.” 18 Dangan, suminimbag si Jose, asin suminabi: “Uya an kahulugan kaiyan: An tulong basket iyo an tulong aldaw. 19 Pakaagi nin tulong aldaw, ipapapugot ni Faraon an saimong payo, asin ta ipapabitin ka sa sarong bitinan, asin ta an mga gamgam kakakanon an saimong laman.” 20 Asin kan ikatulong aldaw na iyo an aldaw nin pagkamundag ni Faraon, asin nagpabugtak siya nin andam na pagkakan para sa gabos niyang mga paralingkod, asin ta pinatindog niya an payo kan panginot na kopero, asin an payo kan panginot na panadero sa tahaw kan saiyang mga suruguon. 21 Asin ta pinabalik niya sa saiyang katungdan an panginot na kopero, asin ta itinao kaini an kopa sa kamot ni Faraon. 22 Alagad ipinabitay niya an panginot na panadero, siring sa ipinahayag sa saiya ni Jose. 23 Asin an panginot na kopero dai nakagirumdom ki Jose, kundi nalingaw saiya.
MAYO 25-31
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 42-43
“Nagpahiling si Jose nin Dakulaon na Pagpupugol sa Sadiri”
“Ano Ako Diyos?”
Kumusta man si Jose? Namidbid niya tulos an mga tugang niya! Saro pa, kan mahiling niya sinda na nagduko sa atubangan niya, nagirumduman niya kan panahon na hoben pa siya. Sinasabi kan pagkasaysay na ‘nagirumduman [tulos] ni Jose an mga pangaturugan niya kaidto’ na itinao saiya ni Jehova kan siya aki pa, mga pangaturugan na ihinuhula an panahon na maduruko saiya an saiyang mga tugang—arog mismo kan ginigibo ninda ngunyan! (Genesis 37:2, 5-9; 42:7, 9) Ano an gigibuhon ni Jose? Kukuguson sinda? Mabalos?
“Ano Ako Diyos?”
Posibleng marhay na dai ka man mapapaatubang sa arog kaiyan na sitwasyon. Alagad, ordinaryo na sana ngunyan an iriwal saka pagkabaranga sa laog nin pamilya. Pag napaatubang kita sa arog kaiyan na mga kadipisilan, tibaad sunudon ta na sana an sinasabi kan satong puso asin magin pabigla-bigla. Sarong kadunungan nanggad na arugon si Jose saka hinguwahon na aramon kun ano an gusto nin Diyos na gibuhon ta sa bagay na iyan. (Talinhaga 14:12) Tandaan na kun mahalaga an pakikipagkatuninungan sa mga kapamilya, mas urog na ki Jehova asin sa saiyang Aki.—Mateo 10:37.
“Ano Ako Diyos?”
Pinunan ni Jose na testingon an saiyang mga tugang para maaraman kun ano talaga an saindang sabuot. Paagi sa sarong parainterpretar, nakipag-ulay siya sa sainda sa bakong mabuot na paagi, na inaakusaran sinda na mga espiya nin ibang nasyon. Para idepensa an saindang sadiri, iinistorya ninda an manungod sa pamilya ninda—pati na an manungod sa saindang nguhod na tugang na yaon sa harong. Dai ipinarisa ni Jose an saiyang kaugmahan. Buhay daw talaga an saiyang nguhod na tugang? Aram na ni Jose an sunod niyang gigibuhon. Sinabi niya: “Mahihiling ko sa paaging ini kun totoo an sinasabi nindo,” dangan sinabi niya sainda na kaipuhan niyang mahiling an pinakanguhod na tugang na ini. Kan huri, nagtugot siya na magpuli sinda para sunduon an saindang pinakanguhod na tugang kun matugot an saro sainda na magpawalat bilang bihag.—Genesis 42:9-20, NWT.
it-2 108 ¶4
Jose
Huli sa mga pangyayaring ini, an mga tugang ni Jose sa ama nagpuon na makamati na pinapadusahan sinda nin Diyos huling ipinabakal ninda siya sa pagkauripon dakul na taon na an nakaagi. Sa atubangan kan saindang tugang na dai pa nanggad ninda nabibisto, pinag-ulayan ninda an nagibo nindang kasalan. Kan madangog niya an mga pananaram ninda na nagpapahiling nin pagsulsol, nagin emosyonal na marhay si Jose kaya kinaipuhan niyang maghali sa atubangan ninda para maghibi. Pagbalik niya, ipinagapos niya si Simeon sagkod sa bumalik sinda kaiba an saindang pinakanguhod na tugang.—Ge 42:21-24.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-2 795
Ruben
Nahiling an pira sa marahay na mga kuwalidad ni Ruben kan kumbinsiron niya an saiyang siyam na tugang na ihulog si Jose sa bubon na daing tubig imbes na gadanon ini. Pinaplano kaya ni Ruben na pasekretong bumalik para ihawas si Jose hali sa bubon. (Ge 37:18-30) Pakalihis nin labing 20 taon, kan inisip kan mga tugang niyang ini na an pagsahot sainda na mga espiya sinda sa Ehipto resulta kan pagmaltrato ninda kaidto ki Jose, ipinagirumdom sainda ni Ruben na dai siya kabali sa pakana nindang gadanon si Jose. (Ge 42:9-14, 21, 22) Sa giraray, kan dai magtugot si Jacob na paibanon si Benjamin sa saiyang mga tugang pabalik giraray sa Ehipto, si Ruben an nag-alok kan saiya mismong duwang aking lalaki bilang garantiya, na sinasabi: ‘Ipagadan mo sinda kun dai ko si Benjamin ibalik saimo.’—Ge 42:37.
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Genesis—II
43:32—Taano an pagkakan na kaiba an mga Hebreo ta makauuyam nin makuri sa mga Egipcio? Sa pangenot tibaad ini huli sa relihiosong prehuwisyo o rasyal na kapalangkawan. Ikinauuyam man nin makuri kan mga Egipcio an mga pastor. (Genesis 46:34) Taano? An mga pastor tibaad hababaon talaga an kamugtakan sa sosyedad sa Egipto. O tibaad huli ta limitado an daga na puedeng tanoman, dinuduhagi kan mga Egipcio an mga naghahanap nin pasabsaban para sa saindang mga aripompon.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 42:1-20) Asin ta kan mahiling ni Jacob na duman sa Ehipto igwa nin mga kakanon, suminabi siya sa saiyang mga aki: “Taano ta nagpaparahinirilingan kamo?” 2 Asin siya suminabi: “Uya ngunyan, nadangog ko na sa Ehipto igwa nin mga kakanon. Paduman kamo asin bumakal kamo duman para sato, tanganing mabuhay kita asin dai kita magadan.” 3 Asin ta puminaduman an sampulong tugang ni Jose sa Ehipto ta mabakal nin trigo. 4 Alagad ta si Jacob dai isinubol si Benjamin na tugang ni Jose na umiba sa saiyang mga tugang, huli ta siya nagsabi: “Tibaad kun ano pa an maraot na mangyari saiya.” 5 Asin ta uminarabot an mga aki ni Israel ta mabakal kaiba kan mga nag-aarabot, huli ta may tiggutom duman sa daga nin Canaan. 6 Asin ta si Jose iyo an kagurangnan sa daga, na nagpapabakal sa gabos na banwaan kan daga, asin ta uminarabot an mga tugang ni Jose, asin ta idinuko ninda saiya an saindang lalawgon sa daga. 7 Asin ta si Jose kan mahiling niya an saiyang mga tugang, namidbid niya sinda, alagad ta dai siya nagpamidbid sainda, asin ta nakipag-ulay sainda nin magabat, asin sinabihan sinda: “Sain kamo naghali?” Suminirimbag sinda: “Sa daga nin Canaan ta mabakal nin mga kakanon.” 8 Namidbid nanggad ni Jose an saiyang mga tugang, alagad dai ninda siya namidbid. 9 Dangan si Jose nakagirumdom kan saiyang mga pinangaturugan sa sainda, asin sinabihan sinda: “Mga tiktik kamo; huli ta nahihiling nindo na bukas an banwaan duminigdi kamo.” 10 Asin ta suminirimbag sinda sa saiya: “Bako, kagurangnan ko, kundi an saimong mga uripon nagdirigdi ta mabakal nin kakanon. 11 Kami gabos aki kami nin saro sanang lalaki, mga tawo kami nin katotoohan. An saimong mga uripon dai pa sagkod nagin tiktik.” 12 Asin sinabihan niya sinda: “Bako! Duminigdi kamo tanganing aramon an kaluyahan kan banwaan!” 13 Asin suminirimbag sinda: “Kaming mga uripon mo doseng magturugang, mga aki nin sarong lalaki sa Canaan; asin ta an nguhod idtuon sa samuyang ama, asin an saro mayo na.” 14 Asin sinabihan sinda ni Jose: “Iyo iyan an sakuyang sinabi saindo, na nagpapatotoo na kamo mga tiktik. 15 Digdi masisiyasat kamo: Saksi ko si Faraon, na dai kamo makakahali digdi, kundi kun an saindong nguhod na tugang pumadigdi. 16 Subulan nindo an saro sa saindo, asin darahon digdi an saindong tugang; asin ta kamo matadang mabilanggo, asin ta an saindong mga tataramon mapapatotoohan, kun igwang katotoohan sa saindo. Asin kun dai, saksi ko si Faraon, na kamo mga tiktik.” 17 Asin sinararo sinda sa bilangguan sa laog nin tulong aldaw. 18 Asin kan ikatulong aldaw sinabihan sinda ni Jose: “Gibuhon nindo ini asin ta magkaburuhay kamo, ako natatakot sa Diyos. 19 Kun kamo mga tawo nin katotoohan, mawalat na bilanggo sa harong nin saindong bilangguan an saro kan saindong mga tugang; asin lakaw kamo, daraha nindo an kakanon sa nagugutom nindong pamilya sa harong. 20 Alagad dadarahon nindo sa sako an saindong nguhod na tugang, asin ta mahahayag an saindong mga tataramon, asin dai kamo magagadan.” Asin siring an saindang ginibo.