An Saindong Punto-de-Vista Manongod sa Kalag Nakakaapektar sa Saindong Buhay
“An tawo nagin buhay na kalag.”—GENESIS 2:7.
1, 2. Ano an pinaniniwalaan nin kadaklan na relihiyon manongod sa tawo asin sa kalag?
HAROS gabos na relihiyon nagtotokdo na an tawo may inmortal na kalag. An New Catholic Encyclopedia nagsasabi na an kalag “linalang nin Dios asin ibinugtak sa hawak kan ipangidam.” Iyan nagsasabi man na an doktrina nin inmortal na kalag “saro sa pundasyon” kan mga iglesya nin Kakristianohan. Kaagid kaiyan, “an ideyang Moslem,” sabi kan The New Encyclopædia Britannica, “nagsasabi na an kalag nabubuhay kadungan kan hawak; dangan, iyan may sadiring buhay, na an pakikisumaro sa hawak temporaryo sanang kamugtakan.”
2 An siring na mga relihiyon naniniwala na binabayaan kan kalag an hawak pagkagadan asin nabubuhay sagkod lamang, na an destino langitnon na glorya, temporaryong pag-istar sa purgatoryo, o daing sagkod na pasakit sa sarong naglalaad na impierno. An kagadanan ibinibilang na tata pasiring sa buhay na daing sagkod sa lugar nin mga espiritu. Arog kan sabi nin sarong parasurat sa librong We Believe in Immortality: “Ibinibilang ko an Kagadanan na sarong dakula asin mamuraway na abentura. Ibinibilang ko an Kagadanan na banal na promosyon.”
3. Ano an paniniwala nin laen-laen na relihiyon sa Sirangan?
3 An mga Hindu, Budhista, asin iba pa naniniwala sa transmigrasyon. Kaiba digdi an paniniwala na pagkagadan an kalag minaagi sa reenkarnasyon, namumundag liwat bilang ibang tawo o ibang nabubuhay na linalang. Kun nagin marahay an tawo, sinasabi na an saiyang kalag mamumundag liwat bilang tawong mas halangkaw an kamugtakan. Alagad kun sia nagin maraot, sia mamumundag liwat bilang tawong mas hababa an kamugtakan o bilang hayop o insekto pa ngani.
4, 5. Taano ta mahalaga na maaraman an katotoohan manongod sa kalag?
4 Alagad, ano kun an tawo mayo nin inmortal na kalag? Ano kun an kagadanan bakong “banal na promosyon,” bakong tata pasiring sa daing sagkod na buhay bilang espiritu o sa reenkarnasyon, para sa gabos na nagagadan? Kun siring an saro dadarahon sa salang direksion kan paniniwala sa inmortal na kalag. An librong Official Catholic Teachings nagsasabi na an iglesya nag-iinsister sa paniniwala sa inmortal na kalag ta an dai paniniwala dian “gigibohon na daing kahulogan o dai masabotan an saiyang mga pangadiye, an saiyang mga seremonya sa paglobong asin an relihiyosong mga akto na idinodolot para sa mga gadan.” Kaya napapalabot an pamumuhay, pagsamba, asin daing sagkod na ngapit nin saro.—Talinhaga 14:12; Mateo 15:9.
5 Mahalaga na maaraman an katotoohan manongod sa paniniwalang ini. Si Jesus nagsabi: “Idtong nagsasamba [sa Dios] kaipuhan na magsamba saiya sa espiritu asin sa katotoohan.” (Juan 4:24) An katotoohan manongod sa kalag nin tawo yaon sa Tataramon nin Dios, an Biblia. An ipinasabong na Kasuratan naglalaman kan kapahayagan nin Dios manongod sa saiyang mga katuyohan, kaya makasasarig kita na iyan nagsasabi sato kan katotoohan. (1 Tesalonica 2:13; 2 Timoteo 3:16, 17) Si Jesus nagsabi sa Dios sa pamibi: “An saimong tataramon katotoohan.”—Juan 17:17.
Linalang na May Inmortal na Kalag?
6. Ano an malinaw na sinasabi sato kan tala sa Genesis manongod sa paglalang sa tawo?
6 Sinasabi sato kan Genesis 2:7: “Pinorma ni Jehova Dios an tawo hale sa kabokabo kan daga asin hinangosan sia sa saiyang dongo kan hangos nin buhay, asin an tawo nagin buhay na kalag.” Dai sinasabi kan rekord na an tawo binugtakan nin Dios nin inmortal na kalag. Sinasabi kaiyan na kan buhayon kan kapangyarihan nin Dios an hawak ni Adan, sia “nagin buhay na kalag.” Kaya an tawo sarong kalag. Bakong sia may kalag.
7. Taano ta ibinugtak sa daga an mga tawo?
7 Linalang nin Dios si Adan tanganing mag-istar digdi sa daga, bakong sa langit. An daga dai magigin panprobar sana tanganing helingon kun baga si Adan kuwalipikado sa langit. Hinaman nin Dios an daga “tanganing pag-istaran,” asin si Adan an enot na tawong nag-istar dian. (Isaias 45:18; 1 Corinto 15:45) Dangan, kan lalangon nin Dios si Eva bilang agom ni Adan, an katuyohan nin Dios para sa sainda iyo na panoon ninda an daga asin gibohon iyan na paraiso bilang daing sagkod na istaran nin tawo.—Genesis 1:26-31; Salmo 37:29.
8. (a) Ano an kondisyon sa buhay ni Adan? (b) Kun si Adan dai nagkasala, saen kutana sia nagpadagos na mabuhay?
8 Mayo nin sinasabi an Biblia na an sarong kabtang ni Adan inmortal. Al kontraryo, an saiyang buhay nasa kondisyon, basado sa pagkuyog sa pagboot nin Dios. Kun sia malapas sa pagboot na iyan, ano na? Buhay na daing sagkod sa lugar nin mga espiritu? Dai nanggad. Imbes, sia “siertong magagadan.” (Genesis 2:17) Mabuwelta sia sa saiyang pinaghalean: “Ika kabokabo asin sa kabokabo ka man mabalik.” (Genesis 2:7; 3:19) Si Adan daing buhay bago sia lalangon, asin mayo man pagkagadan nia. Kaya duwa sana an pagpipilian nia: (1) pagkuyog asin buhay o (2) pakisuway asin kagadanan. Kun si Adan dai nagkasala, sia kutana nabuhay sagkod lamang digdi sa daga. Noarin man dai sia maduman sa langit.
9. Ano an tamang inaapod kan Biblia na kagadanan, asin taano?
9 Nakisuway si Adan, kaya sia nagadan. (Genesis 5:5) An padusa sa saiya kagadanan. Idto bakong tata pasiring sa “mamuraway na abentura” kundi tata pasiring sa pagkapara. Kaya, an kagadanan bakong katood kundi siring sa apod dian kan Biblia, sarong “kaiwal.” (1 Corinto 15:26) Kun si Adan may inmortal na kalag na maduman sa langit kun sia magigin makinuyog, kun siring bendisyon kutana an kagadanan. Alagad ta bako. Idto sumpa. Asin huli sa kasalan ni Adan, an sumpa nin kagadanan nakalakop sa gabos na tawo huli ta an gabos gikan nia.—Roma 5:12.
10. Anong seryosong problema an minalataw sa paniniwala na si Adan may inmortal na kalag?
10 Saro pa, kun si Adan linalang na may inmortal na kalag na pasasakitan sagkod lamang sa sarong naglalaad na impierno kun sia magkakasala, taano ta dai sia pinatanidan manongod kaini? Taano ta an sinabi sana sa saiya sia magagadan asin mabalik sa kabokabo? Bako nanggad na makatanosan na kondenaron si Adan sa daing sagkod na pasakit huli sa pagmasumbikal, pero dai sia patanidan manongod dian! Minsan siring, sa Dios “mayo nin inhustisya.” (Deuteronomio 32:4) Dai kaipuhan na patanidan si Adan manongod sa naglalaad na impierno para sa inmortal na kalag kan mga maraot. Mayo man nin siring na impierno, ni igwa man nin inmortal na mga kalag. (Jeremias 19:5; 32:35) Mayo nin daing sagkod na pasakit sa kabokabo kan daga.
An Paggamit kan Biblia sa “Kalag”
11. (a) Sa Biblia an termino sa Ingles na “soul” (sa Bicol, “kalag”) hale sa anong mga termino sa Hebreo asin Griego? (b) Paano tinatradusir kan King James Version an mga terminong Hebreo asin Griego para sa “kalag”?
11 Sa Hebreong Kasuratan, an terminong Ingles na “soul” (sa Bicol, “kalag”) hale sa termino sa Hebreo na neʹphesh, na minalataw nin labing 750 beses. An katimbang kaiyan sa Griegong Kasuratan psy·kheʹ, na minalataw nin labing 100 na beses. An New World Translation of the Holy Scriptures daing pagliwatliwat na trinadusir an mga terminong ini bilang “kalag.” An ibang Biblia tibaad minagamit nin laen-laen na termino. An nagkapira sa pagkatradusir kan King James Version sa neʹphesh iyo ini: apetito, hayop, hawak, hinangos, linalang, gadan (na hawak), kamawotan, puso, buhay, tawo, isip, persona, sadiri, kalag, bagay. Asin trinadusir kaiyan an psy·kheʹ na: puso, buhay, isip, kalag.
12. Paano ginagamit kan Biblia an mga termino sa Hebreo asin Griego para sa “kalag”?
12 Inaapod kan Biblia an mga linalang sa dagat na neʹphesh: “Gabos na nabubuhay na kalag na yaon sa katubigan.” (Levitico 11:10) An termino puwede man na ipanongod sa mga hayop sa daga: “Tumoga an daga nin buhay na mga kalag sono sa saindang klase, magarong hayop asin naghihirong hayop patin layas na hayop.” (Genesis 1:24) Sa ginatos na beses an neʹphesh nangangahulogan nin tawo. “An gabos na kalag na luminuwas sa paa ni Jacob pitong polong kalag.” (Exodo 1:5) An sarong halimbawa kan paggamit sa psy·kheʹ sa paaging ini iyo an 1 Pedro 3:20. Iyan nagtataram manongod sa dahong ni Noe, “na dian an nagkapira, an boot sabihon, walong kalag, dinarang ligtas sa tubig.”
13. Sa anong mga paagi ginagamit kan Biblia an terminong “kalag”?
13 Ginagamit kan Biblia an terminong “kalag” sa dakol pang ibang paagi. An Genesis 9:5 nagsasabi: “An saindong dugo kan saindong kalag babawion ko.” Digdi an kalag sinasabing may dugo. An Exodo 12:16 nagsasabi: “Solamente an kaipuhan na kakanon kan lambang kalag, iyan sana an puwedeng gibohon para sa saindo.” Digdi an kalag sinasabing makakan. An Deuteronomio 24:7 nagtataram manongod sa sarong tawo na “nagdukot sa sarong kalag kan saiyang mga tugang.” Seguradong bakong inmortal na kalag an dinukot. An Salmo 119:28 nagsasabi: “An sakuyang kalag dai napapatorog huli sa kamondoan.” Kaya an kalag puwede pa nganing magkulang sa torog. Ipinaheheling man kan Biblia na an kalag magagadanon. Iyan nagagadan. “An kalag na iyan kaipuhan na pohoon sa saiyang banwaan.” (Levitico 7:20) “Dai sia marani sa siisay man na gadan na kalag.” (Bilang 6:6) “An samong kalag magagadan.” (Josue 2:14) “An siisay man na kalag na dai maghinanyog sa Propetang iyan biyong lalaglagon.” (Gibo 3:23) “Lambang nabubuhay na kalag nagadan.”—Kapahayagan 16:3.
14. Malinaw na ipinaheheling kan Biblia na ano an kalag?
14 Malinaw, an paggamit kan Biblia sa neʹphesh asin psy·kheʹ nagpapaheling na an kalag iyo an persona o, sa kaso nin mga hayop, an hayop. Iyan bakong inmortal na kabtang nin sarong indibiduwal. An totoo, an neʹphesh ginagamit ngani manongod sa Dios mismo: “An siisay man na namomoot sa kadahasan ikinaoongis nanggad kan Saiyang kalag.”—Salmo 11:5.
Oyon an Dakol na Iskolar
15. Ano an komento kan nagkapirang mga libro nin iskolar manongod sa katokdoan na inmortal na kalag?
15 An dakol na iskolar minaoyon na an Biblia dai nagtataram manongod sa inmortal na kalag. An The Concise Jewish Encyclopedia nagsasabi: “An Biblia dai nagsasabi nin doktrina nin pagkainmortal kan kalag, ni minalataw man ini nin malinaw sa enot na mga literaturang rabiniko.” An The Jewish Encyclopedia nagsasabi: “An paniniwala na an kalag nagpapadagos na mabuhay pagkagadan kan hawak pilosopiko o teolohikong pagbanabana imbes na simpleng pagtubod, asin kun siring dai partikularmenteng itinotokdo sa Banal na Kasuratan.” An The Interpreter’s Dictionary of the Bible nagsasabi: “An neʹphesh . . . dai nagpapadagos na mabuhay na siblag sa hawak, kundi nagagadan kaiba kaiyan. . . . Mayo nin biblikal na teksto na nag-aautorisar sa kapahayagan na an ‘kalag’ minasuway sa hawak sa oras nin pagkagadan.”
16. Ano an sinasabi nin pirang autoridad manongod sa kalag?
16 Siring man, an Expository Dictionary of Bible Words nagsasabi: “Kun siring, an ‘kalag’ sa D[aan] na T[ipan], dai nagpaparisa nin espirituwal na kabtang kan tawo na nagpapadagos pagkagadan. An [neʹphesh] nangangahulogan nin buhay na naeeksperyensiahan nin personal na mga linalang. . . . An pundamental na kahulogan nin [psy·kheʹ] iniestablisar kan katimbang kaiyan sa D[aan] na T[ipan], imbes na an kahulogan kaiyan sa kulturang Griego.” Asin an The Eerdmans Bible Dictionary nagsasabi na sa Biblia, an terminong kalag “dai nanonongod sa sarong kabtang nin tawo, kundi imbes an bilog na persona. . . . Sa sentidong ini an mga tawo mayo nin kalag—sinda kalag.”—Samo an italiko.
17. Ano an inaadmitir nin duwang librong Katoliko manongod sa “kalag”?
17 Minsan an New Catholic Encyclopedia nag-aadmitir: “An mga termino sa Biblia para sa kalag nangangahulogan kan bilog na persona.” Idinugang pa kaiyan: “Mayo nin dichotomy [pagkakalaen] nin hawak asin kalag sa D[aan] na T[ipan]. . . . An termino [neʹphesh], minsan ngani tinatradusir kan satong terminong kalag, noarin man dai nangangahulogan nin kalag na laen sa hawak o sa indibiduwal na persona. . . . An termino [psy·kheʹ] iyo an termino sa B[agong] T[ipan] na katimbang kan [neʹphesh]. . . . An ideya na an kalag nagdadanay na buhay pagkagadan dai madaling marisa sa Biblia.” Asin si Georges Auzou, Pranses na Katolikong Propesor sa Banal na Kasuratan, nagsurat sa saiyang librong La Parole de Dieu (An Tataramon nin Dios): “An ideya nin ‘kalag,’ na nangangahulogan biyong espirituwal, daing hawak na katunayan, na siblag sa ‘hawak,’ . . . mayo sa Biblia.”
18. (a) Ano an komento nin sarong ensiklopedya manongod sa paggamit kan Biblia sa terminong “kalag”? (b) Saen kinua nin mga teologo an ideya na may natatadang buhay pagkagadan kan hawak?
18 Kaya, an The Encyclopedia Americana nagkomento: “An ideya kan Daan na Tipan manongod sa tawo iyo an pagigin saro sana, bakong pagkakasaro nin kalag asin hawak. Minsan ngani an termino sa Hebreo [neʹphesh] parateng tinatradusir na ‘kalag,’ bakong tama na basahan iyan nin Griegong kahulogan. . . . An [neʹphesh] noarin man dai iniisip na naghihiro na siblag sa hawak. Sa Bagong Tipan an termino sa Griego [psy·kheʹ] parateng tinatradusir na ‘kalag’ alagad sa liwat dai maninigong saboton tolos na igwa kan kahulogan na ipinakahulogan kan mga pilosopong Griego sa terminong iyan. . . . An Biblia dai nagtatao nin malinaw na paglaladawan sa kun paano nabubuhay an tawo pagkagadan.” Idinugang pa kaiyan: “An mga teologo kinaipuhan na gamiton an mga paliwanag nin mga pilosopo para sa bastanteng paagi na iladawan an pagkabuhay kan indibiduwal pagkagadan.”
Bakong Biblia Kundi Pilosopiya
19. Paano konektado an pilosopiyang Griego sa paniniwala sa inmortal na kalag?
19 Totoo na ginamit kan mga teologo an mga ideya nin mga pilosopong pagano sa pagbilog sa doktrina nin inmortal na kalag. An Pranses na Dictionnaire Encyclopédique de la Bible (Ensiklopedikong Diksionaryo kan Biblia) nagsasabi: “An ideya nin inmortalidad bunga nin Griegong kaisipan.” An The Jewish Encyclopedia minaoyon: “An paniniwala sa pagkainmortal kan kalag nakaabot sa mga Judio gikan sa pakaagi sa Griegong kaisipan asin sa pangenot paagi sa pilosopiya ni Plato, an pangenot na parainterpretar kaiyan,” na nabuhay kan ikaapat na siglo bago si Cristo. Si Plato naniwala na: “An kalag inmortal asin dai mapapara, asin an satong kalag talagang mabubuhay sa ibang kinaban!”—The Dialogues of Plato.
20. Kasuarin asin paano nakalaog sa Kakristianohan an paganong pilosopiya?
20 Kasuarin nakalaog sa Kakristianohan an paganong pilosopiyang ini? An The New Encyclopædia Britannica nagsasabi: “Poon sa kabangaan kan ika-2 siglo AD an mga Kristiano na natokdoan sa Griegong pilosopiya nagpoon na makamate kan pangangaipo na ipahayag an saindang pagtubod sa mga termino kaiyan, kapwa para sa sadiri nindang intelektuwal na satispaksion asin tanganing makombertir an edukadong mga pagano. An pilosopiya na pinakanagustohan ninda iyo an Platonismo.” Kaya, arog kan sabi kan Britannica, “inadaptar kan enot na mga pilosopong Kristiano an Griegong ideya nin pagkainmortal kan kalag.” Pati si Papa Juan Paulo II nag-admitir na an doktrina nin inmortal na kalag may kaibang “mga teoriya nin pirang grupo nin Griegong pilosopiya.” Alagad an pag-ako sa mga teoriya nin Griegong pilosopiya nangahulogan na tinalikdan kan Kakristianohan an simpleng katotoohan na ipinahayag sa Genesis 2:7: “An tawo nagin buhay na kalag.”
21. Kasuarin pa an paniniwala sa inmortal na kalag?
21 Alagad, an katokdoan nin inmortal na kalag mas naenot pa ki Plato. Sa librong The Religion of Babylonia and Assyria, ni Morris Jastrow, mababasa niato: “An problema nin inmortalidad . . . tinawan nin seryosong atension kan mga teologong Babilonyo. . . . An kagadanan pagbalyo sa ibang klaseng buhay.” Siring man, an librong Egyptian Religion, ni Siegfried Morenz, nagsasabi: “An enot na mga Egipcio ibinilang an buhay pagkagadan na pagpapadagos sana kan buhay digdi sa daga.” Kinomentohan kan The Jewish Encyclopedia an koneksion kan suanoy na mga relihiyon na ini asin ni Plato sa pagsabi kaiyan na si Plato nadara sa ideya nin inmortal na kalag “paagi sa Orphic asin Eleusinian na mga misteryo na dian makangangalas na pinagsalak an mga opinyon na Babilonyo asin Egipcio.”
22. Taano ta masasabi na an mga banhi kan doktrina nin inmortal na kalag talagang itinanom sa kapinonan kan kasaysayan nin tawo?
22 Kaya, suanoy na an ideya nin inmortal na kalag. An totoo, an gamot kaiyan poon pa kan kapinonan kan kasaysayan nin tawo! Pakasabihi ki Adan na sia magagadan kun sia makisuway sa Dios, may ipinahayag na kakontrang opinyon sa agom ni Adan, si Eva. Sinabihan sia: “Dai nanggad kamo magagadan.” Digdi itinanom an banhi kan doktrina nin inmortal na kalag. Asin magpoon kaidto, sunod-sunod na kultura an nag-ako sa paganong punto-de-vista na ‘dai nanggad kamo magagadan kundi magpapadagos kamong mabuhay.’ Kaiba digdi an Kakristianohan, na dinara sa apostasiya an mga parasunod tumang sa mga katuyohan asin kabotan nin Dios.—Genesis 3:1-5; Mateo 7:15-23; 13:36-43; Gibo 20:29, 30; 2 Tesalonica 2:3, 7.
23. Siisay an buminilog sa katokdoan na inmortal na kalag, asin taano?
23 Siisay an naggiya sa tawo na maniwala sa kaputikan na iyan? Ipinamidbid sia ni Jesus kan sia magsabi sa mga namomoon sa relihiyon kan saiyang kaaldawan: “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo, asin boot nindo na gibohon an mga horot kan saindong ama. . . . Kun sia nagtataram nin putik, sia nagtataram oyon sa saiyang sadiring boot, huli ta sia sarong putikon asin iyo an ama kan kaputikan.” (Juan 8:44) Iyo, si Satanas an buminilog sa ideya nin inmortal na kalag tanganing irayo an mga tawo sa tunay na pagsamba. Kaya an pamumuhay asin paglaom nin saro sa ngapit napapasala sa paniniwala sa mga doktrina na gikan sa enot na kaputikan na nasurat sa Biblia, minsan ngani kaidto siertong nasabotan ni Eva na an boot sanang sabihon kan halas sia dai nanggad magagadan sa laman.
24. Anong mga hapot an tamang ikahahapot manongod sa buhay na daing sagkod asin inmortalidad?
24 An Biblia dai nagtotokdo na an mga tawo may inmortal na kalag. Kun siring, taano iyan ta nagtataram manongod sa paglaom na buhay na daing sagkod? Saro pa, bako daw na an Biblia, sa 1 Corinto 15:53, nagsasabi: “Ining magagadanon kaipuhan na maggubing nin pagkadaing kagadanan”? Asin bako daw na si Jesus nagsakat sa langit pagkabuhay nia liwat, asin bako daw na sia nagtokdo na an iba puwede man na sumakat sa langit? Ini asin an iba pang hapot sisiyasaton sa masunod niatong artikulo.
Mga Hapot Para sa Repaso
◻ Ano an paniniwala nin kadaklan na relihiyon manongod sa kalag?
◻ Paano ipinaheheling kan Biblia na an tawo dai linalang na may inmortal na kalag?
◻ Ano an malinaw sa paggamit kan Biblia sa mga termino sa Hebreo asin Griego para sa “kalag”?
◻ Ano an sinasabi nin dakol na iskolar manongod sa punto-de-vista kan Biblia sa kalag?
◻ Kasuarin pa sa kasaysayan an doktrina nin inmortal na kalag?
[Ritrato sa pahina 20]
Sinda gabos kalag