An Kalag daw Nakaliligtas na Buhay sa Kagadanan?

“KALAG: An espirituwal na kabtang nin tawo na pinaghohonang nabubuhay pagkagadan asin puwedeng magin maogma o miserable sa ngapit.” (The Compact Edition of the Oxford English Dictionary) An kadaklan na relihiyon poko mas o menus minaoyon sa kahulogan na ini. An New Catholic Encyclopedia nagsasabi: “An doktrina na an kalag nin tawo inmortal asin magpapadagos na mabuhay pagkagadan nin tawo . . . saro sa pundasyon nin Kristianong pilosopiya asin teolohiya.”

Kun siring, tibaad mapangalas kamong maaraman na an pundasyon na paniniwalang ini hale sa paganong pilosopiya. Haloy pa bago mamundag si Jesus, tinubod na an kalag bagay na dai naduduotan na puwedeng mabuhay na siblag sa hawak. Kaya iyan puwedeng makaligtas na buhay sa kagadanan kan hawak, na nagpapadagos na mabuhay sa porma nin impakto, o espiritu.

Ipinaliwanag kan mga Griego an paniniwalang ini sa pilosopikong mga termino. Si Socrates, an bantog na pilosopong Griego, kinotar na nagsabi: “An kalag, . . . kun iyan humaleng puro, na daing ano man na kabtang kan hawak na ginuguyod, . . . minaduman sa kapareho kaiyan, sa dai naheheling, banal, inmortal, asin madonong, asin pag-abot kaiyan duman iyan maogma, na talingkas na sa kasalan asin karungawan patin takot . . . asin sa gabos na iba pang kasakitan nin tawo, asin . . . nabubuhay sa katotoohan sa bilog na panahon na maabot kaiba kan mga dios.”—Phaedo, 80, D, E; 81, A.

Bakong Katokdoan kan Biblia

Kun siring, paano an paganong paniniwalang ini sa inmortalidad kan kalag nangyaring itinokdo sa Kakristianohan asin Judaismo?

Medyo binabaharan kan New Catholic Encyclopedia an mga bagay sa pagsabi kaiyan: “An ideya na an kalag nakaliligtas na buhay pagkagadan bakong madaling marisa sa Biblia.” Mas tamang sabihon na an doktrina nin inmortalidad kan kalag biyong mayo sa Biblia! Inaadmitir kan ensiklopedyang iyan: “An ideya sa kalag nin tawo mismo bakong magkapareho sa D[aan na] T[ipan] saka sa Griego asin modernong pilosopiya.”

Sa inaapod na Daan na Tipan, an termino sa Hebreo na neʹphesh, na tinatradusir sa kadaklan na “kalag,” minalataw nin 754 beses. Sa inaapod na Bagong Tipan, an termino sa Griego na psy·kheʹ, na tinatradusir man sa kadaklan na “kalag,” minalataw nin 102 na beses. Kun sinisiyasat niato kun paano ginagamit sa Biblia an mga terminong ini, minalataw an makangangalas na ladawan.

Sa Genesis 2:7 mababasa niato na hinangosan nin Dios an mga dongo ni Adan kan hangos nin buhay, asin si Adan “nagin buhay na kalag [Hebreo, neʹphesh].” Mangnoha: si Adan dai tinawan nin buhay na kalag; sia nagin kalag. Sa ibang pagtaram, an bagong lalangon na si Adan sarong kalag! Bakong makangangalas na an New Catholic Encyclopedia nagkonklusyon: “An kalag sa D[aan na] T[ipan] nangangahulogan bakong sarong kabtang nin tawo, kundi kan bilog na tawo—an tawo bilang buhay na persona.”

Ini pinatutunayan nin ibang teksto. An Levitico 7:20, halimbawa, nagtataram manongod sa ‘kalag na nagkakakan kan laman kan atang sa katoninongan.’ An Levitico 23:30 nagsasabi: “Kun manongod sa siisay man na kalag na magibo nin ano man na gibo.” An Talinhaga 25:25 nagsasabi: “Siring kan malipot na tubig sa pagal na kalag, an marahay na bareta hale sa harayong daga.” Asin an Salmo 105:18 nagsasabi sato: “Paagi sa mga ramal pinasakitan ninda an saiyang mga bitis, namugtak sa mga batbat an saiyang kalag.” Ngonyan, ano an puwedeng magkakan nin karne, magtrabaho, mapreskohan nin tubig, asin ikabugtak sa batbat? Saro daw na siblag, espirituwal na kabtang nin tawo, o an tawo mismo? Maliwanag an simbag.

Kawiliwili nanggad, bako sanang tawo an kalag. An Genesis 1:20 nagsasabi sato na sa sarong panahon kan paglalang, an Dios nagsabi: “Tumuga an tubig nin mga nabubuhay na kalag.” Iyo, pati mga sira kalag! Sa saro pang panahon kan paglalang, sinabi nin Dios na an “magarong hayop asin naghihirong hayop patin layas na hayop” mga kalag!—Genesis 1:24; ikomparar an Levitico 11:10, 46; 24:18; Bilang 31:28; Job 41:21; Ezequiel 47:9.

Kun siring, an “kalag” sa Biblia bakong garo-aninong espiritu na minabaya sa hawak pagkagadan. Iyan nangangahulogan nin persona o hayop, o an buhay na yaon sa persona o hayop.

Ano an Nangyayari Pagkagadan?

Kun siring, malinaw na an Biblia dai oyon sa paganong ideya na an tawo may inmortal na kalag. Siisay, sa paghona nindo, an nagtokdo kan katotoohan sa bagay na ini? An paganong mga pilosopong Griego o an katipan na banwaan nin Dios? Segurado na an banwaan nin Dios, na tinawan nia kan saiyang ipinasabong na Tataramon.

Pero, yaon pa man giraray an hapot, Ano man nanggad an nangyayari sa kalag pagkagadan? Mantang an kalag iyo an tawo, malinaw na an kalag nagagadan kun nagagadan an tawo. Sa ibang pagtaram, an gadan na tawo gadan na kalag. Kadakol na teksto an nagpapatunay digdi. “An kalag na nagkakasala—iyan mismo magagadan,” sabi kan Ezequiel 18:4. Sa Hokom 16:30 mababasa niato: “Asin si Samson nagsabi: ‘Magadan logod an sakuyang kalag kaiba kan mga Filisteo.’” An ibang teksto nagpapaheling na an kalag puwedeng pohoon (Genesis 17:14), gadanon paagi sa minasbad (Josue 10:37), puoton (Job 7:15), asin malamos (Jonas 2:5). An gadan na kalag gadan na tawo.—Levitico 19:28; 21:1, 11.

Kun siring, ano an kamugtakan nin gadan na mga kalag? Sa simpleng pagtaram, an kagadanan kabaliktaran nin buhay. An gabos niatong sentido konektado sa satong pisikal na hawak. An kakayahan niatong makaheling, makadangog, asin mag-isip depende sa tamang pagpunsionar kan satong mata, talinga, asin hotok. Kun mayo nin mga mata dai kita makakaheling. Kun mayo nin talinga dai kita makakadangog. Kun mayo nin hotok mayo kita nin magiginibo. Kun an tawo nagagadan, an gabos na pisikal na organong ini minapondo sa pagpunsionar. Dai na kita nag-eeksister.

Kaoyon digdi, an Eclesiastes 9:5, 10 nagsasabi: “Kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram . . . Mayo nin gibohon ni pagplano ni kaaraman ni kadonongan sa Sheol [an lolobngan], an lugar na saimong padudumanan.” Siring man, an Salmo 146:3, 4 nagsasabi: “Dai ka manarig sa mga prinsipe, ni sa aki kan daganon na tawo, na dian mayo nin kaligtasan. An saiyang espiritu [puwersa nin buhay] minaluwas, minabalik sia sa saiyang daga; sa aldaw na iyan an saiyang mga pag-isip napapara.” Kaya kun nagagadan an tawo (kalag), sinda minapondo sana sa pag-eksister.

Hale sa Paganong Katokdoan Pasiring sa Doktrina kan Iglesya

‘Alagad bako daw na an Bagong Tipan nagtotokdo kan inmortalidad kan kalag?’ tibaad ihapot nin nagkapira. Dai nanggad. Inaadmitir kan New Catholic Encyclopedia: “An B[agong] T[ipan] nagdadanay na maimbod sa pakasabot na ini [kan Daan na Tipan] manongod sa kagadanan.” Sa ibang pagtaram, an “Bagong Tipan” nagtotokdo na an kalag nagagadan. Ipinaheling ni Jesu-Cristo na sia dai naniniwala na an kalag inmortal. Sia naghapot: “Sono daw sa katogonan na sa aldaw nin sabbath gumibo nin marahay o gumibo nin maraot, iligtas o gadanon an sarong kalag?” (Marcos 3:4) Sinuportaran man kan Kristianong apostol na si Pablo an punto-de-vista kan “Daan na Tipan” manongod sa kalag paagi sa pagkotar sa Genesis 2:7: “Nasusurat pa ngani: ‘An enot na tawong si Adan nagin buhay na kalag.’”—1 Corinto 15:45.

Kun siring, paano nagin doktrina kan iglesya an Platonikong kaisipan? An Encyclopædia of Religion and Ethics, ni James Hastings, nagpapaliwanag: “Kan an Kristianong ebanghelyo lumuwas sa tata kan Judiong sinagoga pasiring sa ampiteatro kan Imperyo nin Roma, an ideya manongod sa kalag na sa pundamental Hebreo ibinalyo sa kaisipan na Griego, na bako sanang kadikit an mga bunga sa proseso nin pag-adaptar.” Pinagmaigotan nin mga paratokdo kan iglesya na gibohon an saindang mensahe na “madaling masabotan nin kinaban na may Griegong kaisipan” paagi sa paggamit nin “establisado nang mga termino asin ideya nin Griegong sikolohiya.” An mga teologong Judio nagpoon man na magpaheling nin “makosog na mga impluwensia nin Platonismo” sa saindang mga pagsurat.—Encyclopædia Judaica.

Kaya an katokdoan kan Biblia manongod sa kalag isinikwal asin rinibayan nin doktrina na talagang pagano. Dai puwedeng ipanarahotan na ginibo kaiyan na mas nakaaakit an Kristianismo sa masa. Kan naghuhulit sa Atenas, an mismong sentro nin kulturang Griego, si apostol Pablo dai nagtokdo kan Platonikong doktrina sa kalag. Al kontraryo, ihinulit nia an Kristianong doktrina nin pagkabuhay liwat dawa ngani nadepisilan an dakol na Griegong naghihinanyog saiya na akoon an saiyang sinasabi.—Gibo 17:22-32.

An totoo, si apostol Pablo nagpatanid tumang sa ano man na pagsasalak kan basado sa Bibliang katotoohan asin kan paganismo kan sia magsabi: “Ano an pakikisumaro kan liwanag sa diklom? Dugang pa, ano an pagkakaoyon ni Cristo asin ni Belial?” (2 Corinto 6:14, 15) Daing duda na sa pagtogot na an sarong paganong katokdoan magin saro sa mga pundasyon kan saiyang pilosopiya asin teolohiya, an Kakristianohan nagtao nin langhad sa Dios mismo!

Paglaom Para sa mga Gadan

An mga tawo libreng tumubod sa gusto ninda. Minsan siring, dai maninigaran na an doktrina sa inmortalidad kan kalag bakong makakasuratan. Kun siring, an mga tawo daw mayo na nin paglaom na mabuhay pagkagadan?

Pakahapot ni Job na, “Puwede pa daw [na] mabuhay giraray [an tawo]?” itinao nia an ipinasabong na simbag. Sia nagsabi: “Ika [si Jehova] maapod, asin ako masimbag sa saimo. Para sa ginibo kan saimong mga kamot ika magkakaigwa nin pagkapungaw.” (Job 14:14, 15) Iyo, an Biblia nag-aalok kan paglaom na mabuhay liwat sa gabos na nasa girumdoman nin Dios. Boot niang gayo na ibalik sa buhay an saiyang maimbod na mga lingkod, arog ni Job! Pinatunayan ni Cristo Jesus na tunay an paglaom na ini, na an sabi: “Dai kamo magngalas kaini, huli ta an oras maabot na an gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman makadadangog kan saiyang tingog asin maruluwas, idtong naggiribo nin marahay sa pagkabuhay liwat sa buhay, idtong naggiribo nin maraot sa pagkabuhay liwat sa paghokom.”—Juan 5:28, 29.

Pag-abot kan panahon na maootob na an hulang iyan, an Isaias 25:8 nanunuga, “hahalonon [nin Dios] an kagadanan sagkod lamang.” Ini nangangahulogan nin buhay na dian, arog kan sabi kan Kapahayagan 21:4, “an kagadanan mawawara na.” Boot daw nindong mabuhay sa kinaban na mayo nin mga lobong o punerarya, mayo nin mga lapida o sementeryo, mayo na nin mga luha huli sa kamondoan kundi mga luha na sana sa kaogmahan?

Totoo, tibaad kamo pinadakula na maniwala sa doktrina nin inmortal na kalag. Pero paagi sa pag-adal sa Biblia, makapatatalubo kamo nin pagtubod sa nagtatao nin katalingkasan na mga panuga kan Biblia.a Puwede man nindong manodan kun ano an dapat nindong gibohon tanganing magmana kan panuga kan Biblia, bakong sa pagkaligtas na buhay bilang inmortal na kalag, kundi sa pag-ako nin “buhay na daing katapusan” sa Paraiso digdi sa daga!—Juan 17:3; Lucas 23:43.

[Nota sa Ibaba]