Mag-ingat sa Paghambog

NGONYAN minamansay kan dakol an paghambog bilang sarong karahayan. An pagpasikat kan mga kakayahan, abilidad, asin naginibohan nin saro nagin nang uso. An iba naniniwala na an paghambog mahalaga sa kapangganahan. An iba naghohona na ilinalangkaw kaiyan an paggalang nin saro sa sadiri. Nagkomento an magasin na Time: “An pamantayan nin kababaan nin boot, minsan ngani nungkang laos na, nagpoon na magin garo baga haros lihis na sa uso.” An parasurat na si Jody Gaylin nagkomento: “Makamomondo, an daing sopog na paghambog . . . iyo an pinakahuring uso. An pakikipag-olay sa sarong amigo o kamidbid igwa nin bagong pan-akompanyar: pagpatanog nin bosina.”

An mga bantog na tawo naggibo kan mga pamantayan. Puwedeng nadangog na nindo an mga tataramon nin sarong dating kampeon sa boksing: “Bakong pagkanorongod na ako an pinakadakulang tawo sa kinaban sa panahon na ini sa kasaysayan.” An tataramon nin sarong miembro kan grupo sa musika na Beatles bantog man: “Mas popular kami ngonyan kisa ki Jesu-Cristo.” Minsan ngani an pagheling kan iba sa siring na mga komento na isinabing may pagkainosente, an iba ibinilang an mga nagsabi kaiyan na mga bantog na tawo sa pagpasikat sa sadiri na angay na arogon.

An pagigin lakop nin paghambog nagpapalataw kan hapot: Marahay daw na ipaghambog an sadiring mga rogaring asin abilidad nin saro? Siyempre, natural na ipag-orgolyo an mga naginibohan nin saro pati ngani isabi iyan sa dayupot na mga katood asin paryentes. Pero kumusta an mga namumuhay sono sa sarabihon, “Kun igwa ka kaiyan, ipagpasikat mo iyan”? Saro pa, kumusta idtong mga, minsan ngani dai man hayag na naghahambog, patagong sinisierto na an iba makaaram kan saindang mga kakayahan asin naginibohan? Marahay daw an siring na pag-anunsio sa sadiri, kaipuhan pa ngani, siring sa sinasabi kan iba?

Nakakaapekto sa Relasyon

Horophoropa an epekto saindo kan paghambog nin iba. Halimbawa, ano an saindong reaksion sa minasunod na mga tataramon?

“An mga libro na dai ko ikinasurat mas marahay kisa mga libro na isinurat nin iba.”​—Sarong bantog na autor.

“Kun presente na ako kan paglalang, nakatao kutana ako nin nagkapirang nakatatabang na mga suhestion para sa mas marahay na pag-areglar sa uniberso.”​—Sarong hade kan edad media.

“Dai puwedeng magkaigwa nin Dios huli ta, kun igwa man, dai ako maniniwala na bako ako Sia.”​—Sarong pilosopo kan ika-19 siglo.

Naaakit daw kamo sa mga indibiduwal na ini huli sa saindang mga komento? Sa paghona daw nindo maoogma kamo sa kaibanan ninda? Posibleng dai. Sa pankagabsan, an paghambog​—odok o pasoba—​nagpapangyari sa iba na makamate nin tension, mauyam, tibaad mauri. Ini an nagin epekto sa salmistang si Asaf, na nagbuyboy: “Nauri ako sa mga mapaabhaw.” (Salmo 73:3) Sierto nanggad, mayo sato an boot na magin causa nin pagkauyam sa satong mga katood asin kairiba! An 1 Corinto 13:4 nagsasabi: “An pagkamoot . . . dai nagpapaabhaw.” An diosnon na pagkamoot asin pagkasensitibo sa pagmate nin iba magpapahiro sato na lumikay sa pagpasikat kan satong ipinamumugtak na mga abilidad asin rogaring.

Kun an saro nagkokontrol sa saiyang sadiri asin nagtataram na may kababaan nin boot, an ibang nasa palibot nia pinamamate niang pamugtak an boot asin marahay manongod sa saindang sadiri. Ini mahalagang marhay na abilidad. Puwedeng ini an nasa isip kan Britanong estadista na si Lord Chesterfield kan sadolon nia an saiyang aki: “Magin mas madonong ka sa ibang tawo kun kaya mo; pero dai mo iyan pagsabihon sainda.”

An mga tawo mayo nin pararehong balaog. An pasil sa saro bako nanggad an kakayahan kan saro pa. An pagkamoot magpapahiro sa saro na trataron na may pakikidamay an mga mayo nin balaog sa mga kabtang na sia may abilidad. Posible nanggad, an ibang indibiduwal igwa nin mga balaog sa ibang langtad. Si apostol Pablo nagsabi sato: “Paagi sa dai na kutana maninigong kabootan na itinao sa sako sinasabihan ko an lambang saro dian sa saindo na dai mag-isip dapit sa saiyang sadiri nin orog kisa maninigong isipon; kundi na mag-isip tanganing magkaigwa nin marahay na kaisipan, an lambang saro siring sa sokol nin pagtubod na itinao nin Dios sa saiya.”​—Roma 12:3.

An Paghambog Minagikan sa Kaluyahan

Mantang an iba minarayo sa mga mahambog, na nakakamateng mas hababa kun yaon sinda, an iba laen man an reaksion. Nagkokonklusyon sinda na an mga maabhaw natatakot asin nahahadit. An parasurat na si Frank Trippett nagpaliwanag kun taano an tawong naghahambog ta tibaad, kabaliktaran sa linalaoman, inaan an paggalang saiya sa pagheling nin iba: “An gabos nakakaaram na gayo na an paghambog parateng senyal nin nagkapirang kaherakherak na personal na mga kaluyahan.” Mantang malinaw na naheheling kan dakol an pagsaginsagin kan maabhaw, bako daw mas madonong na lumikay sa madoros na pag-omaw sa sadiri?

“Pero Totoo Iyan!”

Sa siring kaining paagi ipinangangatanosan kan iba an pag-omaw sa sadiri. Naghohona sinda na huling may balaog talaga sinda sa nagkapirang bagay, an pagsagin sa kabaliktaran pagigin hipokritiko.

Pero totoo daw an saindang paghambog? An pagkarkulo sa sadiri may tendensia na magin personal sanang opinyon. An namamansayan niato na pambihirang kakayahan sa satong sadiri puwedeng ordinaryo sa iba. An bagay na an saro napipiritan na ipagpasikat an saiyang abilidad puwede nganing magsuherir na sia bako man palan gayong makosog​—bakong igo an kosog na tumindog sa saiyang sadiri kun mayo nin pag-anunsio. Minimidbid kan Biblia an tendensia nin tawo na dayaon an sadiri kan iyan magsadol: “Mag-ingat an siisay man na naghohona na nagtitindog na dai sia mapukan.”​—1 Corinto 10:12.

Minsan pa kun an saro pambihira kadonong sa sarong partikular na bagay, ikapangangatanosan daw kaiyan an paghambog? Dai, huli ta an paghambog nag-oomaw sa mga tawo, mantang an ano man na donong na igwa kita hale sa Dios. Sia an maninigong umako nin kaomawan. Taano ta maninigo kitang umako nin kredito para sa sarong bagay na yaon sato sa pagkamundag? (1 Corinto 4:7) Apuwera kaiyan, kun paanong igwa kita nin mga kakayahan, igwa man kita nin mga kaluyahan. Hinahagad daw kan pagkasadiosan na tumao kita nin atension sa satong mga sala asin depekto? Kakadikit na maabhaw an garo baga nag-iisip nin siring. Si Hadeng Herodes Agripa I puwede talagang may balaog na espiker. Pero an saiyang kadaihan nin kababaan nin boot naggiya sa makasosopog na kagadanan. An makanos na pangyayaring iyan nagpapaheling kun gurano kamakababalde sa Dios an paghambog, siring man iyan sa dakol na tawo.​—Gibo 12:​21-23.

An mga donong asin kakayahan sa pankagabsan nahahayag na mayo nin dai maninigong pag-anunsio sa sadiri. Kun minimidbid asin kinokomendaran kan iba an mga kuwalidad o naginibohan nin saro, mas makawiwiling minabanaag iyan sa nag-ako. An Talinhaga 27:2 madonong na nagsasabi: “An estranyo logod, asin bakong an sadiri mong ngoso, an mag-omaw saimo; an tagaibang daga logod, asin bakong an sadiri mong mga ngabil, an maggibo kaiyan.”

Kaipuhan daw Para sa Kapangganahan?

An iba naghohona na an may kompiansang pag-omaw sa sadiri kaipuhan para sa kapangganahan sa parapakikompetensiang sosyedad ngonyan. Naghahadit sinda na kun dai sinda mataram asin maanunsio kan saindang mga kakayahan, dai sinda mamimidbid, dai maaapresyar. Nagpapaheling kan saindang kaisipan an komentong ini hale sa magasin na Vogue: “Kun kaidto tinokdoan kita na an kababaan nin boot sarong karahayan, ngonyan nanonodan niato na an dai paggirong puwedeng magin kaninan.”

Para duman sa mga gustong umoswag paagi sa mga pamantayan kan kinaban na ini, an kaisipan na iyan puwedeng balido. Pero laen an situwasyon nin Kristiano. Aram nia na an Dios nagmamakolog para sa asin pinipili na gamiton an mga abilidad kan mga mapakumbaba, bakong mapalangkaw. Kun siring, an Kristiano dai nangangaipong gumamit nin mahambog na mga pamamaagi. Totoo, an sobra an pagkompiar na indibiduwal puwedeng magkamit nin temporaryong kaomawan paagi sa pagigin mapuwersa o maimpluwensia. Pero pag-abot nin panahon sia mabubuyagyag asin ibababa, mapapasopog pa ngani. Siring iyan sa isinabi ni Jesu-Cristo: “An siisay man na nagpapalangkaw kan saiya man sana ibababa, asin an siisay man na magpakumbaba sa saiya man sana ilalangkaw.”​—Mateo 23:12; Talinhaga 8:13; Lucas 9:48.

Mga Bentaha sa Kababaan nin Boot

Si Ralph Waldo Emerson nagsurat: “An kada tawong nakakabisto ko nakalalangkaw sako sa sarong paagi. Huli kaiyan, nakakanood ako saiya.” An saiyang komento kaoyon kan ipinasabong nin Dios na sadol ni apostol Pablo na an mga Kristiano ‘dai gumibo nin ano man huli sa iriwal o huli sa kapalangkawan, kundi sa kapakumbabaan nin pag-isip na ibinibilang an iba na mas halangkaw.’ (Filipos 2:3) An may kababaan nin boot na punto-de-vistang ini ibinubugtak an saro sa posisyon na makanood sa iba.

Kaya magmaan na an saindong kakayahan dai magin saindong kaluyahan. Dai pag-inaan an saindong mga abilidad asin naginibohan paagi sa paghambog. Idagdag sa saindong karahayan an kuwalidad nin kababaan nin boot. Ini an talagang nakapalalangkaw sa paggalang nin saro sa pagheling kan iba. Tinatabangan kaiyan an saro na magkamit nin mas marahay na relasyon sa mga kapwa tawo asin nagdadara kan pag-oyon ni Jehova Dios.​—Miqueas 6:8; 2 Corinto 10:18.