Minsan Ngani Nagmomondo, Bako Kitang Mayo nin Paglaom

“Habo mi na kamo daing pakaaram manongod sa mga natotorog sa kagadanan; tanganing dai kamo magmondo siring kan iba na dai nin paglaom.” ​—1 TESALONICA 4:13.

1. Ano an regular na naeeksperyensiahan nin katawohan?

NAGADANAN na daw kamo nin sarong namomotan? Ano man an edad, an kadaklan sa sato nagmondo na sa pagkagadan nin sarong paryente o katood. Tibaad iyan apoon, magurang, agom, o aki. An paggurang, helang, asin mga aksidente regular na nagigin dahelan nin kagadanan. An krimen, kadahasan, asin guerra nakakadugang sa kasakitan asin kamondoan. Kada taon sa bilog na kinaban, may promedyong labing 50 milyones na tawo an nagagadan. An aroaldaw na promedyo kan 1993 140,250. An makologon na danyos nin kagadanan nakakaapektar sa mga katood asin pamilya, asin hararom an pakamate nin kawaran.

2. Ano an garo baga bakong normal dapit sa pagkagadan nin mga aki?

² Dai daw kita makikidamay sa mga magurang sa California, E.U.A., na makaturotristeng nagadanan nin bados na aking babae sa sarong aksidente sa awto na garo imposibleng mangyari? Sa sarong dai linalaoman na pangyayari, nagadan an saindang solong aking babae asin an omboy na magigin enot na makoapo ninda. An agom kan biktima nagadanan nin agom asin nin saiyang enot na aking lalaki o babae. An bagay na an mga magurang magadanan nin aki, baga man aki pa o may edad na, garo baga bakong natural. Bakong normal na an mga aki maenot na magadan sa saindang mga magurang. Kita gabos namomoot sa buhay. Kaya, an kagadanan talagang sarong kaiwal.​—1 Corinto 15:26.

An Kagadanan Luminaog sa Pamilya nin Tawo

3. Paano puwedeng nakaapektar ki Adan asin Eva an pagkagadan ni Abel?

³ An kasalan asin kagadanan naghahade sa laog nin mga anom na ribong taon na kasaysayan nin tawo, poon kan magrebelde an satong enot na mga magurang na tawo, si Adan asin Eva. (Roma 5:14; 6:​12, 23) Dai sinasabi sato kan Biblia kun ano an saindang nagin reaksion kan an saindang aking si Abel gadanon kan tugang niang si Cain. Huli sa bako sanang sarong dahelan, iyan siertong nagin makologon na eksperyensia para sa sainda. Digdi, sa kaenot-enote, napaatubang mismo sinda sa katunayan kan kagadanan nin tawo, na nababanaag sa lalauogon kan saindang sadiring aki. Naheling ninda an ibinunga kan saindang pagrebelde asin kan saindang padagos na salang paggamit sa libreng kabotan. Si Cain, sa ibong kan mga patanid nin Dios, piniling gibohon an enot na paggadan sa tugang. Aram ta na si Eva siertong naapektaran na marhay kan pagkagadan ni Abel huli ta kan ipangaki nia si Set, sia nagsabi: “An Dios nagtao nin saro pang banhi na kasalihid ni Abel, ta sia ginadan ni Cain.”​—Genesis 4:​3-8, 25.

4. Taano an eroestorya dapit sa dai nagagadan na kalag ta dai nakaranga pagkagadan ni Abel?

⁴ Naheling man kan satong enot na mga magurang na tawo an katunayan kan sentensia nin Dios sa sainda​—na kun sinda magrebelde asin magmasumbikal, sinda “siertong magagadan.” Sa ibong kan pagputik ni Satanas, minalataw na an eroestorya dapit sa dai nagagadan na kalag dai pa minapoon, kaya mayo sindang makukuang ano man na falsong karangahan dian. An Dios nagsabi ki Adan: “Ika [mabalik] sa daga, huli ta dian ka kinua. Huli ta ika kabokabo asin sa kabokabo ka man mabalik.” Mayo siang nasambitan na pag-eksister sa ngapit bilang sarong dai nagagadan na kalag sa langit, impierno, Limbo, purgatoryo, o saen pa man. (Genesis 2:17; 3:​4, 5, 19) Bilang buhay na mga kalag na nagkasala, sa katapustapusi sinda Adan asin Eva magagadan asin mapondo nang mag-eksister. Si Hadeng Salomon pinasabngan na sumurat: “An mga buhay nakakaaram na sinda magagadan; alagad kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram, ni may bayad pa man sinda, huli ta an pakagirumdom sainda nalingawan na. Siring man, an saindang pagkamoot asin an saindang pagkaongis patin an saindang pangimon nawara na, asin sagkod sa panahon na daing katapusan mayo na sindang kabtang sa ano man na kaipuhan na gibohon sa ibaba kan aldaw.”​—Eclesiastes 9:​5, 6.

5. Ano an tunay na paglaom para sa mga gadan?

⁵ Kanigoan katotoo kan mga tataramon na iyan! Tunay nanggad, siisay an nakakagirumdom sa mga apoon na kaidto pang dos sientos o tres sientos na taon na an nakaagi? Sa parate pati an saindang mga lolobngan dai na aram o haloy nang pinabayaan. Boot sabihon daw kaiyan na mayo nang paglaom para sa satong gadan nang mga namomotan? Dai, dai nanggad. Si Marta nagsabi ki Jesus manongod sa saiyang gadan nang tugang, si Lazaro: “Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat sa huring aldaw.” (Juan 11:24) An mga Hebreo nagtutubod na bubuhayon liwat nin Dios an mga gadan sa maabot na panahon. Pero, dai sinda kaiyan pinogolan na ipagmondo an pagkagadan nin sarong namomotan.​—Job 14:13.

Mga Maimbod na Nagmondo

6, 7. Ano an reaksion ni Abraham asin Jacob sa kagadanan?

⁶ Haros apat na ribong taon na an nakaagi, kan magadan an agom ni Abraham na si Sara, “si Abraham naglaog sa pagtangis ki Sara asin sa paghibi sa saiya.” Ipinaheling kan maimbod na lingkod na iyan nin Dios an saiyang hararom na mga pagmate sa pagkagadan kan saiyang namomotan asin maimbod na agom. Minsan ngani saro siang mapusong lalaki na may karigonan, dai sia nasopog na ipahayag an saiyang kamondoan paagi sa mga luha.​—Genesis 14:​11-16; 23:​1, 2.

⁷ Kapareho kaiyan an nangyari ki Jacob. Kan mapatubod sia na an saiyang aking si Jose ginadan nin sarong mabangis na hayop, ano an saiyang reaksion? Satong mababasa sa Genesis 37:​34, 35: “Dangan rinabsing ni Jacob an saiyang mga gubing asin nagsulot nin sako sa saiyang habayan asin ipinagmondo an saiyang aki sa dakol na aldaw. Asin an gabos niang aking lalaki asin babae nagdaratong tanganing rangahon sia, alagad ta nagsayuma siang rangahon asin nagsabi: ‘Huli ta mahilig akong nagmomondo sa sakong aki pasiring sa Sheol!’ Asin an saiyang ama padagos na naghibi huli sa saiya.” Iyo, kapwa ugaleng tawo asin natural na magpahayag nin kamondoan kun magadan an sarong namomotan.

8. Paano parateng ipinahahayag kan mga Hebreo an saindang kamondoan?

⁸ An iba tibaad maghona na sa moderno o lokal na mga kaugalean, an reaksion ni Jacob sobra man asin madrama. Alagad nagdakula sia sa ibang panahon asin kultura. An saiyang kapahayagan nin kamondoan​—na pagsulot nin sako—​iyo an enot na pagkasambit sa kaugalean na ini sa Biblia. Alagad, siring kan pagkaladawan sa Hebreong Kasuratan, an pagmondo ipinahayag man sa pagtangis, sa paggibo nin mga awit sa gadan, asin sa pagtukaw sa mga abo. Malinaw na an mga Hebreo dai nagpopogol sa saindang tunay na mga pagpahayag nin kamondoan.a​—Ezequiel 27:​30-32; Amos 8:10.

Pagmondo kan Panahon ni Jesus

9, 10. (a) Ano an reaksion ni Jesus sa pagkagadan ni Lazaro? (b) An reaksion ni Jesus nagsasabi sa sato nin ano manongod sa saiya?

⁹ Ano an satong masasabi dapit sa enot na mga disipulo ni Jesus? Halimbawa, kan magadan si Lazaro, an saiyang tugang na si Marta asin Maria ipinagmondo an saiyang kagadanan na may mga luha asin pagtangis. Ano an nagin reaksion kan sangkap na tawong si Jesus pag-abot nia duman? An tala ni Juan nagsasabi: “Si Maria ngani, kan pagdatong nia sa namumugtakan ni Jesus asin naheling sia, naglaob sa saiyang pamitisan, na nagsasabi sa saiya: ‘Kagurangnan, kun uya ka digdi, dai kutana nagadan an sakong tugang.’ Kaya, si Jesus, kan maheling nia siang nananangis asin an mga Judiong kairiba nia nagtatarangis, nag-agrangay sa espiritu asin napurisaw; asin sia nagsabi: ‘Saen sia nindo ibinugtak?’ Sinda nagsarabi sa saiya: ‘Kagurangnan, madia asin helinga.’ Si Jesus naghibi.”​—Juan 11:​32-35.

¹⁰ “Si Jesus naghibi.” An nagkapirang tataramon na iyan kadakoldakol na sinasabi manongod sa pagkaigwa ni Jesus nin ugaleng tawo, sa saiyang pagdamay, sa saiyang mga pagmate. Minsan ngani naaaraman nin lubos an dapit sa paglaom na pagkabuhay liwat, “si Jesus nagtangis.” (Juan 11:​35, King James Version) An tala nagpapadagos paagi sa pagsabi na an mga nagmamasid nagkomento: “Helinga, kun gurano an pagpadangat nia [ki Lazaro]!” Tunay nanggad, kun an sangkap na tawong si Jesus nagtangis sa pagkagadan nin sarong katood, bakong makasosopog kun an sarong lalaki o babae magmondo asin magtangis ngonyan.​—Juan 11:​36.

Ano an Paglaom Para sa mga Gadan?

11. (a) Ano an satong manonodan sa mga halimbawa sa Biblia may labot sa pagmondo? (b) Taano ta dai kita nagmomondo siring kan mga mayo nin paglaom?

¹¹ Ano an satong manonodan sa mga halimbawang ini sa Biblia? Na ugaleng tawo asin natural na magmondo asin dai kita maninigong masopog na ipahayag an satong kamondoan. Dawa napapakalma kan paglaom sa pagkabuhay liwat, an kagadanan nin sarong namomotan sarong makologon na kawaran, na namamatean na marhay. An mga taon, tibaad mga dekada, nin dayupot na pag-ibaiba asin pagtinabangan bigla asin makaturotristeng natapos. Totoo, dai kita nagmomondo siring kan mga daing paglaom o siring kan mga igwa nin falsong mga paglaom. (1 Tesalonica 4:13) Siring man, dai kita nadadaya nin ano man na mga eroestorya dapit sa pagkaigwa nin tawo nin kalag na dai nagagadan o padagos na pag-eksister paagi sa reinkarnasyon. An aram niato si Jehova nanuga nin ‘bagong kalangitan asin sarong bagong daga na dian an katanosan an magdadanay.’ (2 Pedro 3:13) “Papahidon [nin Dios] an gabos na luha sa [satong] mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.”​—Kapahayagan 21:4.

12. Paano ipinahayag ni Pablo an saiyang pagtubod sa pagkabuhay liwat?

¹² Anong paglaom an yaon para sa mga nagadan na?b An Kristianong parasurat na si Pablo pinasabngan na tawan kita nin karangahan asin paglaom kan sia sumurat: “Bilang an ultimong kaiwal, an kagadanan paparaon.” (1 Corinto 15:26) An The New English Bible nagsasabi: “An ultimong kaiwal na paparaon iyo an kagadanan.” Taano ta nakasesegurong marhay kaiyan si Pablo? Huli ta nakombertir sia asin tinokdoan nin saro na ibinangon hale sa mga gadan, si Jesu-Cristo. (Gibo 9:​3-19) Iyan man an dahelan na si Pablo puwedeng magsabi: “Mantang an kagadanan huli sa sarong tawo [si Adan], siring man an pagkabuhay liwat kan mga gadan huli sa sarong tawo [si Jesus]. Huli ta kun paanong an gabos nagagadan dian ki Adan, siring man an gabos bubuhayon dian ki Cristo.”​—1 Corinto 15:​21, 22.

13. Ano an reaksion kan mga nakaheling sa pagkabuhay liwat ni Lazaro?

¹³ An katokdoan ni Jesus nagtatao sato nin dakulang karangahan asin paglaom para sa ngapit. Halimbawa, ano an saiyang ginibo sa kaso ni Lazaro? Nagduman sia sa lolobngan na namumugtakan kan bangkay ni Lazaro sa laog nin apat nang aldaw. Sia namibi, “asin pagkasabi nia kaini, sia nagkurahaw sa makosog na tingog: ‘Lazaro, lumuwas ka!’ Idtong nagadan luminuwas na an saiyang mga bitis asin kamot nagagapos nin mga henerong sa gadan, asin napapatos nin sarong podong an saiyang lalauogon. Si Jesus nagsabi sa sainda: ‘Hubadi sia nindo asin palakawa.’” Maiimahinar daw nindo an pagkabigla asin kagayagayahan sa lalauogon ni Marta asin Maria? Siertong napangalas nanggad an kataraed kan maheling ninda an milagrong ini! Bakong makangangalas na an dakol na nagmamasid nagturubod ki Jesus. Alagad an saiyang relihiyosong mga kaiwal “nagpaharatolhatol na ipagadan sia.”​—Juan 11:​41-53.

14. Tanda nin ano an pagkabuhay liwat ni Lazaro?

¹⁴ Ginibo ni Jesus an dai malilingawan na pagbuhay liwat na iyan sa atubangan nin dakol na nagheheling. Iyan sarong tanda kan maabot na pagkabuhay liwat na ihinula na nia sa sarong naenot na pangyayari, kan sia magsabi: “Dai kamo magngalas kaini, huli ta an oras maabot na an gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman makadadangog kan . . . tingog [kan Aki nin Dios] asin maruluwas, idtong naggiribo nin marahay sa pagkabuhay liwat sa buhay, idtong naggiribo nin maraot sa pagkabuhay liwat sa paghokom.”​—Juan 5:28, 29.

15. Ano an ebidensia ni Pablo asin Ananias dapit sa pagkabuhay liwat ni Jesus?

¹⁵ Siring sa nasabi kasubago, si apostol Pablo nagtubod sa pagkabuhay liwat. Sa anong basihan? Sia an dating maringison na si Saulo, na paralamag sa mga Kristiano. An saiyang ngaran asin dangog kinatatakotan sa tahaw kan mga may pagtubod. Total, bako daw na sia an nag-aprobar sa paggapo sa Kristianong martir na si Esteban sagkod na magadan? (Gibo 8:1; 9:​1, 2, 26) Minsan siring, kan nasa dalan pasiring sa Damasco, an binuhay liwat na si Cristo pinaulian an isip ni Saulo, na pinasakitan sia nin temporaryong pagkabuta. Si Saulo nakadangog nin sarong tingog na nagsasabi sa saiya: “‘Saulo, Saulo, tadaw ta pinaglalamag mo ako?’ Sia nagsabi: ‘Siisay ka, Kagurangnan?’ Sia nagsabi: ‘Ako si Jesus, na pinaglalamag mo.’” Dangan an iyo man sanang binuhay liwat na si Cristo pinagbotan si Ananias, na nag-iistar sa Damasco, na magduman sa harong kun saen namimibi si Saulo asin na ibalik an saiyang pagheling. Kaya, sa personal na eksperyensia, si Saulo asin Ananias pareho igwa nin igong dahelan na magtubod sa pagkabuhay liwat.​—Gibo 9:​4, 5, 10-12.

16, 17. (a) Paano niato naaaraman na si Pablo dai nagtubod sa ideya kan mga Griego dapit sa nasa naturalesang inmortalidad kan kalag nin tawo? (b) Anong marigon na paglaom an itinatao kan Biblia? (Hebreo 6:​17-20)

¹⁶ Mangnoha kun paano si Saulo, an apostol na si Pablo, suminimbag kan, bilang pinaglalamag na Kristiano, iinatubang sia ki Gobernador Felix. Satong mababasa sa Gibo 24:15: “May paglaom ako sa Dios . . . na magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos asin an mga bakong matanos.” Malinaw na si Pablo dai nagtubod sa paganong ideya kan mga Griego dapit sa nasa naturalesang inmortalidad kan kalag nin tawo, na soboot luminaog sa eroestoryang buhay pagkagadan o lugar kan naghaleng mga kalag. Sia nagtubod asin nagtokdo nin pagtubod sa pagkabuhay liwat. Iyan mangangahulogan para sa nagkapira kan balaog na inmortal na buhay bilang espiritung mga linalang sa langit kaiba ni Cristo asin para sa mayoriya kan pagbalik sa buhay sa sarong sangkap na daga.​—Lucas 23:43; 1 Corinto 15:​20-22, 53, 54; Kapahayagan 7:​4, 9, 17; 14:​1, 3.

¹⁷ Kaya an Biblia nagtatao sato nin malinaw na panuga asin marigon na paglaom na paagi sa pagkabuhay liwat, maheheling giraray kan dakol an saindang mga namomotan digdi sa daga pero sa napapalaen na marhay na mga kamugtakan.​—2 Pedro 3:13; Kapahayagan 21:​1-4.

Praktikal na Tabang Para sa mga Nagmomondo

18. (a) Anong nakatatabang na instrumento an ilinuwas sa “Diosnon na Takot” na mga Kombension? (Helingon an kahon.) (b) Anong mga hapot ngonyan an kaipuhan na masimbag?

¹⁸ Ngonyan igwa kitang mga nagigirumdoman asin kamondoan. Ano an puwede niatong gibohon tanganing matagalan an masakit na peryodong ini nin pagmondo? Ano an puwedeng gibohon kan iba tanganing tabangan an mga nagmomondo? Dugang pa, ano an puwede niatong gibohon tanganing tabangan an mga sinsero na satong nanonompongan sa ministeryo sa langtad na mayo nin ano man na tunay na paglaom asin nagmomondo man? Asin ano pang karangahan an satong makukua sa Biblia mapadapit sa satong mga namomotan na natorog na sa kagadanan? An minasunod na artikulo magtatao nin nagkapirang suhestion.

[Mga Nota sa Ibaba]

Masisimbag daw Nindo?

◻ Taano ta masasabi na an kagadanan sarong kaiwal?

◻ Paano nagpahayag kan saindang kamondoan an mga lingkod nin Dios kaidtong mga panahon sa Biblia?

◻ Anong paglaom an yaon para sa gadan nang mga namomotan?

◻ Ano an basihan ni Pablo sa pagtubod sa pagkabuhay liwat?

[Kahon sa pahina 8, 9]

Praktikal na Tabang Para sa mga Nagmomondo

Sa “Diosnon na Takot” na mga Kombension durante kan 1994-95, ipinaisi kan Watch Tower Society an pagluwas nin sarong bagong brochure na may titulong Kun Magadan an Sarong Namomotan. An nakapakokosog na publikasyon na ini sinadya tanganing magtao nin karangahan sa mga tawo hale sa gabos na nasyon asin tataramon. Arog kan tibaad naheling na nindo, iinaatubang kaiyan an simpleng paliwanag kan Biblia dapit sa kagadanan asin sa kamugtakan kan mga gadan. Orog pa nganing mahalaga, itinatampok kaiyan an panuga nin Dios, paagi ki Cristo Jesus, na pagkabuhay liwat sa sarong lininigan, paraisong daga. Iyan tunay na nagtatao nin karangahan sa mga nagmomondo. Kun siring, iyan maninigong magin nakatatabang na instrumento sa Kristianong ministeryo asin maninigong magserbi sa pagpukaw nin interes, na magbubunga nin dakol pang pag-adal sa Biblia sa harong. An mga hapot para sa pag-adal tamang-tama na ibinugtak sa mga kahon sa poro kan kada kabtang tanganing an pasil na pagrepaso sa mga puntong ipinaliwanag magibo kaiba an siisay man na sinsero, nagmomondong tawo.

[Retrato sa pahina 8]

Kan magadan si Lazaro, si Jesus nagtangis

[Retrato sa pahina 9]

Binuhay liwat ni Jesus si Lazaro hale sa mga gadan

[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 7]

First Mourning, ni W. Bouguereau, gikan sa orihinal na glass plate sa Photo-Drama of Creation, 1914