Manarig ki Jehova—Bakong sa “Sarong Pagkasapakat!”
1. Ano an kamugtakan kan naheheling na organisasyon ni Jehova kan Guerra Mundial I?
KAN Guerra Mundial I, an banwaan ni Jehova nainaan na gayo huli sa hayag na apostasiya. Luminaad man tumang sa sainda an paglamag sa sutsut nin relihiyosong mga kaiwal. An saindang opisina prinsipal sa Brooklyn, Nueva York, sinirrahan. Dugang pa, mayo sa sainda an tabang kan presidente kan Sosyedad, kan sekretaryo-tesurero, kan namamahala sa opisina, kan saro sa parasurat editoryal, asin kan apat pang ibang representante kan Sosyedad—na gabos nabibilanggo sa bilibid pederal sa Atlanta, Georgia. Garo baga nag-abot na an katapusan para sa pinaniaki sa espiritung mga Estudyante sa Biblia asin harani na an saindang pagpamuraway sa langit. Alagad ta bakong siring!
2. Anong hula ni Isaias an nagkaigwa nin modernong aplikasyon kan 1919?
2 An totoo, kan tigsoli nin 1919 an mga hapot ni propeta Isaias puwedeng itaram liwat sa modernong aplikasyon kan Isaias 66:6-8: “Igwa nin tingog nin kariribokan hale sa siudad, tingog hale sa templo! Iyan an tingog ni Jehova sa pagbalos kan maninigo sa saiyang mga kaiwal. Bago sia purusan nangaki na sia. Bago umabot sa saiya an kolog nin pangangaki, nangaki sia nin sarong aking lalaki. Siisay an nakadangog nin siring na bagay? Siisay an nakaheling nin siring na bagay? Ikakapangaki daw na may mga kolog sa pangangaki an sarong daga [kamugtakan nin mamuraway na espirituwal na prosperidad] sa laog nin sarong aldaw? O mamumundag daw an sarong nasyon sa saro sanang panahon? Huli ta an Sion pinurusan asin nangaki sa saiyang mga aking lalaki.”
3. Ano an ebidensia kan 1919 na ipinangaki kan Sion an saiyang mga aki asin na namundag an sarong bagong “nasyon” “sa saro sanang panahon”?
3 Garo nabuhay liwat hale sa mga gadan, ginibo kan Internasyonal na mga Estudyante sa Biblia an saindang enot na kombension pakaguerra sa Cedar Point, Ohio, kan Setyembre 1-8, 1919. An presidente kan Sosyedad, an sekretaryo-tesurero, an namamahala sa opisina, asin an iba pang dating mga nabilanggo, na ipinahayag na daing sala sa gabos na akusasyon, yaon para sa maogmang okasyon na ini. Sa kagayagayahan kan mga kombensionista, ipinaisi ni Presidente Rutherford an pagpublikar nin sarong bagong magasin, an The Golden Age—na ngonyan inaapod na Awake! (sa Bicol, Magmata!). Ginibo man an pagbautismo sa labing 200 na bagong mga nagdusay. An teokratikong organisasyon ni Jehova ipinangaki an saiyang mga aking lalaki sa sarong aktibong buhay sa panahon pakaguerra. Iyan nagkaipo nin bago, iyo, mapuso, na mga paagi sa pagpapayunir kan “nasyon” na namundag, sabi ngani, nin saroan sana asin ibinugtak sa sarong “daga” na ipinangaki sa panale.
4. (a) Ano an magigin epekto kaini sa “Dakulang Babilonya”? (b) An pagbuyagyag sa tunay na relasyon kan “Dakulang Babilonya” sa mas makapangyarihan sa tawong langitnon na mga puwersa iyo an kapinonan nin ano?
4 Mapan-angat an situwasyon. Nasorpresa an “Dakulang Babilonya,” an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon. Naribok na gayo an mga miembro nia, partikularmente an Kakristianohan. Paghona nia nalalapas an saiyang katoninongan. Namemeligro ngonyan an saiyang katiwasayan bilang daing karibal na naghihingakong may diretso sa langtad nin relihiyosong aktibidad. Mabubuyagyag sia kun dapit sa saiyang tunay na relasyon sa mas makapangyarihan sa tawong langitnon na mga puwersa, bakong sa Dios kan Banal na Biblia, kundi sa “dios kan palakaw na ini nin mga bagay”—si Satanas, an promotor kan Anticristo na ihinula sa Biblia. (2 Corinto 4:4; 1 Juan 2:18) An pagkabuyagyag na ini kapinonan sana kan saiyang paghihigagdan. Dangan an Supremong Hokom sa uniberso direkta siang hohokoman asin lalaglagon, na dai sia totogotan na makadulag sa anggot nang gayong mga dati niang sambay, an saiyang politikal na mga sambay.
5. (a) Taano ta maaabotan na bakong andam sa peligro an Kakristianohan, asin ano an pagheling sa saiya kan Dios kan Biblia? (b) Ano an dai naheheling kan “Dakulang Babilonya”?
5 Pati an Kakristianohan, na igwa kan Biblia na naghula kan gabos na ini, maaabotan na bakong andam sa peligro. Magsasarig sia sa nagdadangadang na kurahaw nin “katoninongan asin katiwasayan” na plinano kan mga nasyon na dian ginibo nia an saiyang relihiyosong pormalismo. Kadungan kaiyan, an saiyang mga iglesya naglilibot kan platong pangolekta, na nagpapayaman sa mga donasyon na ihinoholog dian. Alagad para sa Dios kan Banal na Kasuratan, sia “dukha asin buta patin huba.” Dai sia nagsasarig ki Jehova, ni inaaprobetsaran man nia an tunay na espirituwal na mga bagay na itinatao ni Jehova. (Kapahayagan 3:17, 18) Dai nia naheheling an surat sa lanob. Ano an boot niatong sabihon digdi?
Naglataw an Surat sa Lanob
6. Anong suanoy na kapangyarihan pankinaban an minasabong ngonyan sa isip, asin ano an kamugtakan kaidto kan tipikong banwaan ni Jehova?
6 Tanganing makasabot, kaipuhan na balikan niato an huring mga oras kan ikatolong kapangyarihan pankinaban sa kasaysayan kan Biblia, an Babilonya, sa mga pangpang kan Salog nin Eufrates. Si Belsasar an ultimong hade sa Babilonya, na nakasasakop sa lugar kan Torre nin Babel, na duman rinibaraw kan makakamhan sa gabos na Dios an sarong tataramon kan mga paratogdok, na iwinarak sinda. (Genesis 11:1-9) Kan huring mga oras nin Babilonya, an tipikong banwaan ni Jehova, an mga Judio, bihag na mga desterrado sa paganong dagang iyan. Alagad an saindang 70 taon na pagkabihag madali nang matapos.
7. (a) Taano si Hadeng Belsasar ta nag-andam nin sarong bangkete para sa saiyang mahal na mga tawo na may bilog na kompiansa? (b) Ano an nangyari kan panahon kan bangkete, asin may anong epekto sa hade?
7 An sararong mga Medo asin Persiano, na iyo an magigin ikaapat na kapangyarihan pankinaban sa kasaysayan kan Biblia, suminalakay tumang sa nakukutaan na gayo, garo baga dai madadaog, na nalalanoban na siudad nin Babilonya. An Salog nin Eufrates nagbobolos sa tahaw kan siudad, na may mga pantalan sa mga pangpang kaiyan na dian minabukas an may duwang dahon na mga pintong tanso kan mga lanob kan siudad. Bilog an kompiansa sa seguridad kan siudad, si Hadeng Belsasar nag-andam nin “sarong dakulang bangkete para sa sangribo sa saiyang mga mahal na tawo”—sarong bangkete na nagin an ultimo para sa saiya. Sa panale, sa pagheling ni Belsasar, naglataw sa lanob an sarong kamot na naghihiro. Asin isinurat kaiyan sa lanob an mga tataramon na naghuhula nin kapahamakan na “MENE, MENE, TEKEL asin PARSIN.” (Daniel 5:1, 5, 25) Iyan nangyari kan banggi nin Oktubre 5, 539 B.C.E. An mga tataramon nagkaigwa nin nakakukubhan na epekto. Si Hadeng Belsasar nagtakig sa takot. Halat ka! Kuana an mga madonong—an mga salamangkero asin astrologo na sinasabing nakapagpapaliwanag nin mga tanda asin signos. Alagad ta dai ninda kayang saboton an milagrosong mga tataramon, na dai ngani ninda nababasa. Ano ngonyan an gigibohon?
8, 9. (a) Bilang ultimong paagi, ano an irinekomendar sa hade? (b) Paano ininterpretar ni Daniel an isinurat sa lanob? (c) Taano an dakulang bangkete ni Hadeng Belsasar ta nagbunga nin hula na nagpapatanid nin kapahamakan?
8 Kumua nin sarong Judio. Ano? Sarong Judio? Iyo, saro sa mga prinsipe asin mahal na tawo na kinua sa Jerusalem sa sadiri niang daga asin dinara ni Emperador Nabucodonosor sa Babilonya tanganing tokdoan para sa paglilingkod sa gobyerno. Bueno, bilang ultimong paagi, iyan an pinakamarahay na magigibo. Si Daniel irinekomendar kan ina kan hade bilang tawong madonong—tawo na nakasasabot sa mga bagay asin nakapag-iinterpretar kaiyan. (Daniel 5:10-12) Mamamatean niato an pagkasilensio kan lugar kan bangkete kan si Daniel, sa pagkuyog sa pakiolay ni Hadeng Belsasar, interpretaron an misteryosong mga tataramon na idto sa emperador kan ikatolong kapangyarihan pankinaban sa kasaysayan kan Biblia asin sa saiyang mga mahal na tawo.
9 Si Daniel nagsabi: “Kaya hale sa atubangan nia isinobol an likod nin sarong kamot, asin an mismong surat na ini iinukit. Asin an surat na iinukit iyo ini: MENE, MENE, TEKEL asin PARSIN. Ini an kahulogan kan tataramon: MENE, binilang nin Dios an mga aldaw kan saimong kahadean asin tinapos na iyan. TEKEL, tinimbang ka sa timbangan asin nakua kang kulang. PERES,a an saimong kahadean binanga asin itinao sa mga Medo asin Persiano.” (Daniel 5:24-28) Si Hadeng Belsasar asin an saiyang mga mahal na tawo saka an mga babaeng kairiba ninda nagpaheling nin tinutuyo, lapastangan na pagtuya sa pagsamba sa Dios ni Daniel. Paano? Paagi sa pag-inom nin arak sa mga lalagan na bulawan na kinua sa templo ni Jehova sa Jerusalem kan malaglag an banal na siudad na iyan kan taon 607 B.C.E. Idto garo pagdagdag nin mapagtuyang insulto sa kolog.—Daniel 5:3, 4, 23.
An Ihinulang si Ciro Suminalihid
10, 11. (a) Siisay an ihinula ni Jehova na makadadaog sa Babilonya, asin paano ilinadawan ni Isaias an nagdadangadang na pandadaog? (b) Paano inotob ni Jehova an hulang ini asin pinapangyari an maninigong padusa ki Hadeng Belsasar asin sa saiyang mga mahal na tawo?
10 Sa Isaias 45:1-3 an Kaharohalangkaweng Dios naghula: “Iyo ini an isinabi ni Jehova sa saiyang linahidan, ki Ciro, na an toong kamot sakuyang kinaptan, sa pagsakop nin mga nasyon sa atubangan nia, tanganing hubadan ko minsan an habayan nin mga hade; sa pagbukas sa atubangan nia kan mga pintong duwa kadahon, tanganing minsan an mga tata dai magkapirintoan: ‘Maeenot ako sa saimo, asin papatagon ko an mga kalangkawan sa daga. Gagabaon ko an mga tatang kalongkaki, asin babarion ko an mga pamarat na batbat. Asin itatao ko sa saimo an mga kayamanan sa kadikloman asin an natatagong kayamanan sa mga taguan, tangani na maisihan mo na ako si Jehova, an Saro na nag-aapod sa saimo sa saimong ngaran.’”
11 Tanganing maotob an hulang ini, ibinugtak ni Jehova sa isip ni Ciro na Persiano na isuki an tubig kan Salog nin Eufrates asin pabuloson iyan sa sarong lokal na danaw. Dangan, kan mawaran na nin tubig an salog, sa kadikloman nin banggi, an mga hukbo ni Ciro nagmartsa sa mismong salog asin pasiring sa tahaw kan siudad. Mantang nawalat na bukas an duwa kadahon na mga pinto sa may pangpang, sinda nagtukad sa pangpang asin naglaog sa lugar kan bangkete, na nadaog an mga guwardia. Kaya an bangkete ni Hadeng Belsasar nagkaigwa nin makamomondong katapusan bilang maninigong padusa sa saiya asin sa saiyang mga mahal na tawo—huli sa pagbugtak ninda sa “Kagurangnan kan kalangitan” sa kasosopgan, pagtuya, asin indignidad paagi sa salang paggamit sa mga lalagan sa templo na hinabon sa banal na erokan ni Jehova sa Jerusalem.
12. (a) Mantang ihinula ni Isaias na dadaogon ni Ciro an Babilonya, taano ta iinatribuwir ni Daniel an pagkabihag sa Babilonya ki Dario na Medo? (b) Siisay an ipinagladawan ni Dario asin kan saiyang kasorog, si Ciro na Persiano?
12 An ultimong bersikulo kan Daniel kapitulo 5 nagsasabi na pakagadana ki Hadeng Belsasar, si Dario na Medo “nag-ako kan kahadean, na mga anom na polo may duwang taon an edad.” Mantang si Dario gurang ki Ciro na Persiano, sa hadeng ini nin Media iinatribuwir ni Daniel an pagkabihag sa Babilonya. Sia naghade poon 539 sagkod 537 B.C.E. bilang an hade sa imperyo nin Medo-Persia. Ilinaladawan nia si Jehova Dios. An kaiba ni Dario, si Ciro na Persiano, nagladawan ki Jesu-Cristo, na pinakaprominenteng gagamiton ni Jehova sa pagdaog asin paglaglag sa “Dakulang Babilonya,” an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon.
13, 14. Ano an daing duwa-duwa na ipinaheling ni Daniel ki Ciro na Persiano, asin paano minapoon an pakalihis kan pagkabihag na libro ni Esdras?
13 Kan si Ciro tumukaw na sa trono kan Medo-Persia kan 537 B.C.E., daing duwa-duwa na ipinaheling sa saiya ni propeta Daniel an hula ni Jehova manonongod sa saiya na yaon sa Isaias 45. An pakalihis kan pagkabihag na libro ni Esdras nagpopoon paagi sa mga tataramon na ini:
14 “Asin sa enot na taon ni Ciro na hade sa Persia, tanganing makuyog an tataramon ni Jehova sa ngoso ni Jeremias [manongod sa pagigin 70 taon an lawig kan pagkadistiyero (Jeremias 25:12; 29:10, 14)], pinukaw ni Jehova an espiritu ni Ciro na hade sa Persia kaya pinapangyari nia na umagi sa bilog niang kahadean an sarong kurahaw, asin siring man sa surat, na nagsasabi: ‘Iyo ini an isinabi ni Ciro na hade sa Persia, “An gabos na kahadean sa daga itinao sa sako ni Jehova na Dios kan kalangitan, asin pinagbotan nia ako na itogdok sia nin harong sa Jerusalem, na yaon sa Juda. An siisay man sa saindo na kabtang kan saiyang bilog na banwaan, ibahan logod sia kan saiyang Dios. Kaya tumukad sia sa Jerusalem, na yaon sa Juda, asin itogdok giraray an harong ni Jehova na Dios nin Israel—sia iyo an tunay na Dios—na idtoon sa Jerusalem.”’”—Esdras 1:1-3.
Dinaog kan Orog na Dakulang Ciro an “Dakulang Babilonya”
15. (a) Kasuarin nagpoon na maghade an antitipikong Ciro? (b) Ano an dai matatanyog na paninindogan kan mga Saksi ni Jehova manongod sa pakikisapakat sa Naciones Unidas, asin taano?
15 An antitipikong Cirong Dakulang sa presenteng aldaw nagpoon na maghade kan 1914 sa katapusan kan “itinalaan na mga panahon kan mga nasyon,” na ihinula mismo ni Jesus sa Lucas 21:24. Biyong dai iniintindi an katotoohan na ini na mahalaga sa bilog na kinaban, pinili kan mga nasyon sa Naciones Unidas an taon 1986 bilang an saindang Internasyonal na Taon nin Katoninongan. Alagad ta an mga Saksi ni Jehova dai nanggad maaabotan na bakong puka sa bagay na ini. Kun sa katapustapusi gibohon na an ihinulang pagproklamar nin “katoninongan asin katiwasayan,” dai sinda maiba sa politikal na mga parasuportar asin katood kan “Dakulang Babilonya” sa pagpiyesta huli sa pambihirang nagibong iyan sa huri nang petsang ini sa kasaysayan kan kinabanon na mga nasyon. Dai sinda nagsusuportar sa ano man na pakikisapakat sa Naciones Unidas o iba pang instrumento sa katoninongan. (Isaias 8:12) Bilang pangontra, sinasabi ninda an arog kan isinabi sa Isaias 8:20: “Sa pagboot asin sa patotoo! Kun dai sinda magtaram nin sono sa tataramon na ini, mayo sinda kan liwanag nin kaagahon.” (New International Version) Asin sa pagtao kan dahelan sa saindang dai matatanyog na paninindogan, sinda nagsasabi: “Huli ta an Dios uya digdi sa samo!” (Isaias 8:10) Sa direktang pagtaram, iyan nangangahulogan na si Jehova Dios dai nakikakabtang sa politikal na mga paagi na ginigibo kan mga nasyon para sa “katoninongan asin katiwasayan” kundi, imbes, tumang nanggad dian.
16. Paano lubos na mabibindikar an makahulang tataramon sa Kapahayagan 17:16, 17, asin may anong epekto sa banwaan ni Jehova?
16 Paagi sa listong pagmaniobra, si Jehova, paagi sa saiyang Orog na Dakulang Ciro, ibubugtak sa puso asin isip kan politikal na mga namomoon sa kinaban na birikan an “Dakulang Babilonya,” an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon. Garo baga paagi sa mga sungay nin maringis na mabangis na hayop, susuagon sia ninda sagkod na magadan. An makahulang tataramon sa Kapahayagan 17 lubos na mabibindikar, asin huli kaiyan mag-oogma an mga Saksi ni Jehova digdi sa daga.—Kapahayagan 17:16, 17; 19:1-3.
Pinapagdadanay an Satong Tamang Pakikiiba ki Jehova
17. Minsan ngani an mga Saksi ni Jehova bakong kabtang kan “Dakulang Babilonya,” ano an gigibohon kan mga namomoon sa kinaban?
17 Dangan, minsan ngani an mga Saksi ni Jehova bakong kabtang kan “Dakulang Babilonya” kundi iyo an mga parabuyagyag sa saiya, asin minsan ngani dai sinda nakikabtang sa politikal na mga gibo-gibo kan kinaban na ini, bibirikon kan daing relihiyon na politikal na mga elementong iyan an nakaligtas na mga Saksi. Determinadong magin mga diktador na may totalitaryong pamomogol sa gabos na kabtang kan sosyedad nin tawo sa daga, gigibohon ninda an todo-todong pagsalakay sa nagdadanay sa integridad na mga Saksi kan Supremong Saro, na iyo an Burabod nin gabos na matanos na gobyerno.
18. Anong pambihirang bagay an gigibohon ni Jehova, na matatahoban an Baha kan aldaw ni Noe?
18 Digdi ngonyan kaipuhan na mangunlabot an Makakamhan sa gabos na Soberano kan langit asin daga asin dapat na ipaaram asin ipasabot sa mga luminaglag na iyan sa “Dakulang Babilonya” na an Saro na nagkaigwa nin mga Saksi sa ika-20 siglo sarong tunay na Dios, sarong makakamhan sa gabos na Dios—Dios na maninigo sa bilog na puso, dai nababangang pagsamba kan mga linalang digdi sa saiyang tongtongan, an daga. Gigibohon nia ini sa pambihira nanggad na paagi na mapapanganga sa pagngalas an saiyang nagmamasid na mga Saksi. Gigibohon nia an saiyang daing kaagid, mamuraway na mga maniobra sa pakikilaban pasiring sa banal na kapangganahan. (Kapahayagan 16:14, 16; 19:19-21) Iyan mangangahulogan kan katapusan kan maraot, kontrolado nin Diablong palakaw na ini nin mga bagay na magigin mas grabe sa luminaglag sa kinaban na Baha kan aldaw ni Noe.
19. Magkakaigwa nin anong mga saksi si Jehova kun dapit sa pagbindikar nia sa saiyang sadiri bilang Unibersal na Soberano, asin ano an ipaheheling kaini?
19 Kun paanong si Jehova nagkaigwa nin mga saksi na magpapatotoo sa pagkatapos kan daan na kinaban sa sarong Baha na nakalamos sa gabos na tawo sa luwas kan dahong, sa mas dakulang sokol, magkakaigwa man sia nin mga saksi digdi mismo sa daga manongod sa saiyang dai maootrong akto nin pagbindikar sa saiya man sana bilang an Unibersal na Soberano. (2 Pedro 3:6, 7, 13, 14) An mga ini iyo an mga nagsasarig sa saiya para sa katoninongan asin katiwasayan sa tahaw kan malalaglag na kinaban na ini. Maoogma nanggad kamo na mapabilang sa mga Saksing iyan na milagrosong pinaboran. Mahahayag na an saindong katoninongan asin katiwasayan gikan ki Jehova Dios asin bakong sa arin pa man na konpederasyon, o pagkasapakat, kaiba an politikal na mga kapangyarihan kan kontrolado nin Diablong palakaw na ini nin mga bagay.
20. Si Jehova malataw na ano, asin ano an determinado kitang gibohon?
20 Si Jehova Dios mamuraway na malataw bilang an Saro na may diretsong sambahon asin paglingkodan bilang an supremong Banal na Persona—an Dios nin mga dios, an iyo sanang Saro na pinanongdan kan mga tataramon kan pinasabngan na salmista: “Poon sa panahon na daing katapusan sagkod sa panahon na daing katapusan ika iyo an Dios.” (Salmo 90:2) Nag-oorog an pagpapahalaga, papagdanayon niato an satong pagsarig ki Jehova Dios asin an pakikiiba niato sa saiya paagi sa Orog na Dakulang Ciro, si Jesu-Cristo.
[Mga Nota sa Ibaba]
a An “Parsin” iyo an plural kan terminong “Peres” asin nangangahulogan nin “pagkabaranga.”
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Ano an dai naheheling kan “Dakulang Babilonya”?
◻ Ano an ipinaglaladawan kan makamomondong resulta kan bangkete ni Belsasar?
◻ Siisay an madaog sa “Dakulang Babilonya”?
◻ Ano an paninindogan kan mga Saksi ni Jehova manongod sa pakikisapakat sa Naciones Unidas?
◻ Taano ta maoogma an gabos na nagsasarig ki Jehova para sa katoninongan asin katiwasayan?
[Ritrato sa pahina 20]
Ininterpretar ni Daniel an misteryosong surat bilang mensahe nin kapahamakan para sa imperyo nin Babilonya