Si Jeremias—Bakong Popular na Propeta kan mga Paghokom nin Dios
An semanal na babasahon sa Biblia hale sa librong Jeremias nasa iskedyul kan Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro magpoon Abril 18 sagkod Agosto 28. An tolong artikulong pag-aadalan na ini nagtatao nin marahay na impormasyon para sa pagsabot sa mga isinurat kan propeta
“Bago taka hinaman sa tulak namidbid taka na . . . Ginibo takang propeta sa mga nasyon.”—JEREMIAS 1:5.
1. (a) Sa pagsalingoy, ano an pagheling nin iba ki Jeremias? (b) Ano an pagheling nia sa saiyang sadiri?
“MINSAN sa tahaw nin mga propeta, si Jeremias nangingibabaw bilang sarong higante.” An komentong iyan nin sarong iskolar sa Biblia laen nanggad sa paghona ni Jeremias manongod sa saiyang sadiri kan enot niang akoon an sugo sa saiya ni Jehova na maglingkod bilang propeta sa Juda asin sa mga nasyon. An simbag nia: “Ah, Soberanong Kagurangnan na Jehova! Dai ako tataong magtaram, huli ta aki pa ako.” Malinaw na aram na gayo ni Jeremias na hoben pa sia, asin garo baga dakulaon an angat na atubangon an anggot na mga nasyon. Iba man an paghona ni Jehova.—Jeremias 1:6.
2. Paano tinawan ni Jehova nin pagkompiar sa sadiri si Jeremias?
2 Sa pakikipag-olay ni Jehova sa hoben na si Jeremias, malinaw na saro sia sa pipira na inako ni Jehova an paninimbagan sa saindang pagkamundag. Asin taano sia ta nagpaheling nin espisipikong interes ki Jeremias poon sa pangingidam sa saiya? Huli ta si Jehova may nasa isip na espesyal na gibohon para sa saiya. Kaya, sinabi nia: “Bago ka luminuwas sa matris pinakangbanal taka.” (Jeremias 1:5) Dangan pinagbotan nia an barobata: “Dai ka magsabing, ‘Aki pa ako.’ Kundi sa gabos na sobolan ko sa saimo, ika maninigong magduman; asin an gabos na ipagboot ko sa saimo, maninigong itaram mo. Dai ka matakot huli sa saindang lalauogon, huli ta ‘ako nasa saimo tanganing iligtas ka,’ an sabi ni Jehova.” Mayo nin lugar digdi para sa bahaw an boot na pag-otob sa saiyang asignasyon. Imbes, idto nangaipo nin kapusoan asin pagsarig ki Jehova.—Jeremias 1:7, 8.
3. Taano ta dakulang angat an sugo ki Jeremias?
3 Segurado na an barobatang ini naghanga asin seguro dai makapaniwala sa pag-ako nin siring na direktang sugo hale sa Dios! Asin kanigoan kadakulang gibohon! “Helinga, ika ibinubugtak ko ngonyan na aldaw sa ibabaw kan mga nasyon asin sa ibabaw kan mga kahadean, tanganing manggabot asin manraot asin manlaglag patin manggaba, tanganing magtogdok asin magtanom.” Tunay na an kamugtakan sa Juda kaidtong mga kabangaan kan ikapitong siglo B.C.E. kan iyan itaram nagbugtak nin dakulaon na paninimbagan sa nagpopoon pa sanang propetang ini. Kaipuhan siang umatubang sa mapalangkaw, kontento sa sadiring nasyon na nagsasarig sa banal na siudad kaiyan, an Jerusalem, asin sa templo kaiyan, na garo anting. Mantang tinatapos nia an saiyang 40 anyos na ministeryo nin paghula sa Jerusalem, kaipuhan na iatubang nia an saiyang mensahe sa panahon kan paghade nin limang hade (si Josias, Joacaz, Joaquim, Joachin, asin Zedequias). Kaipuhan na ipaisi nia an bakong popular na nagkokondenar na mga paghokom sa mga nasyon na Judio asin Babilonyo.—Jeremias 1:10; 51:41-64.
Taano ta Maninigo Kitang Magkainteres ki Jeremias?
4, 5. (a) Taano ta interesado kita sa mga nangyari kan aldaw ni Jeremias? (Roma 15:4) (b) Sa anong espesyal na pag-aplikar kita interesado?
4 Alagad tibaad ihapot niato, Ano man an koneksion kan mga pangyayaring iyan kaidto sa sato, na nabubuhay sa paghinanapos na ini kan ika-20 siglo? Itinao ni apostol Pablo an simbag kan renerepaso an pirang kabtang kan kasaysayan nin Israel sa saiyang surat sa kongregasyon sa Corinto. Sia nagsurat: “Ngonyan an mga bagay na ini nagin satong mga halimbawa, na kita dai magin mga tawo na nagmamawot sa mga bagay na nakararaot, kun paanong iyan pinagmawot ninda . . . asin an mga iyan isinurat para sa pagpatanid sato na inabotan kan mga katapusan kan mga palakaw nin mga bagay.”—1 Corinto 10:6, 11.
5 An mga nangyari sa Israel asin Juda nagseserbing nagpapatanid na halimbawa sa tunay na Kristianong kongregasyon sa panahon na ini kan katapusan. Makakaheling man kita nin mga kaagid asin anino na nagtatao nin patanaw sa maabot na mga pangyayari. (Ikomparar an Jeremias 51:6-8 asin Kapahayagan 18:2, 4.) Kun siring, an makahulang ministeryo ni Jeremias asin an mga nangyari sa Jerusalem may dakulang kahulogan para sa mga Saksi ni Jehova ngonyan, nangorogna mapadapit sa saindang aktibidad sa nasasakopan nin Kakristianohan, arog kan maheheling niato sa masurunod na artikulo.
An Daing Takot na Pagpahayag ni Jeremias kan mga Paghokom nin Dios
6. Ano an orog na nagpadepisil sa asignasyon ki Jeremias, pero anong pagpakosog an inako nia?
6 Tanganing pakosogon si Jeremias para sa saiyang dakulaon na paninimbagan, pinasarig pa nin orog ni Jehova an saiyang boot: “Itaram mo sa sainda an gabos na ipinagboot ko sa saimo. Dai ka matakot huli sa sainda . . . Uya ginibo taka ngonyan na mani siudad na nakukutaan . . . tumang sa bilog na daga, sa mga hade kan Juda, sa saiyang mga prinsipe, sa saiyang mga saserdote asin sa mga nag-eerok sa daga.” Daing duwa-duwa, si Jeremias kaipuhan na magin siring sa nakukutaan na siudad tanganing makaatubang sa mga hade asin saserdote nin Juda. Asin an pag-atubang nin bakong popular asin mapan-angat na mensahe sa banwaan dai magigin pasil.—Jeremias 1:17, 18.
7. Taano ta linabanan kan mga Judiong namomoon si Jeremias?
7 “Asin sierto na matumang sinda sa saimo,” an patanid ni Jehova, “alagad ta dai sinda manggagana saimo.” (Jeremias 1:19) Ngonyan taano man ta mamawoton kan mga Judio asin kan mga namomoon sainda na makilaban tumang sa propetang ini? Huli ta inaatake kan saiyang mensahe an saindang pagkakontento na sa sadiri asin an saindang pormalistikong klase nin pagsamba. Si Jeremias prangkang isinabi an mga katotoohan: “Uya! An mismong tataramon ni Jehova nagin kasopganan sa sainda, na sa tataramon na iyan dai sinda mawiwili. Huli ta pagpoon sa pinakasadit sa sainda sagkod sa pinakadakula sa sainda, an gabos naggigibo nin madayang pakinabang para sa saiya man sana; asin pagpoon sa propeta sagkod sa saserdote [an mismong mga iyo kutana an parabantay sa moral asin espirituwal na mga pamantayan], an lambang saro nandadaya.”—Jeremias 6:10, 13.
8. Paano dinadaya kan mga saserdote asin mga propeta an banwaan?
8 Totoo, pinangengenotan ninda an nasyon sa pag-atang. Ginigibo ninda an mga trabaho nin tunay na pagsamba, pero mayo dian an saindang puso. Mas mahalaga sa sainda an rituwal kisa tamang gawe. Kadungan kaiyan, an Judiong mga namomoon nin relihiyon pinapaghohona an nasyon na sinda tiwasay minsan bako man, na sinasabi, “Igwa nin katoninongan! Igwa nin katoninongan!” mantang mayo man nin katoninongan. (Jeremias 6:14; 8:11) Iyo, dinadaya ninda an banwaan sa paghona na sinda may pakipagkatoninongan sa Dios. Paghona ninda mayo sinda nin dapat na ikahadit, huli ta sinda an ilinigtas na banwaan ni Jehova, na igwa kan banal na siudad asin kan templo kaiyan. Alagad ta iyan daw an pagheling ni Jehova sa situwasyon?
9. Anong patanid an itinao ni Jeremias sa mga parasamba manongod sa saindang templo?
9 Pinagbotan ni Jehova si Jeremias na tumindog sa biyong naheheling kan publiko sa tata kan templo asin itao an Saiyang mensahe sa mga masamba na minalaog duman. Kaipuhan na sabihan nia sinda: “Dai kamo magsarig sa mga tataramon na putik, na nagsasabing, ‘Templo ni Jehova, templo ni Jehova, templo ni Jehova iyan!’ . . . Iyan dai mayo nanggad nin pakinabang.” An mga Judio naglalakaw paagi sa pakaheling, bakong paagi sa pagtubod, mantang sinda naghahambog sa saindang templo. Nalingawan na ninda an patanid ni Jehova: “An kalangitan iyo an sakuyang trono, asin an daga iyo an tongtongan kan sakong bitis. Kun siring, haen an harong na ikatotogdok nindo para sa sako?” Si Jehova, an Soberanong Kagurangnan kan mahiwas na uniberso, tunay na dai nalalaom sa saindang templo, minsan gurano iyan kagayon!—Jeremias 7:1-8; Isaias 66:1.
10, 11. Ano an espirituwal na kamugtakan kan nasyon na kinondenar ni Jeremias, asin mas marahay daw an situwasyon sa Kakristianohan? (2 Timoteo 3:5)
10 Ipinagpadagos ni Jeremias an saiyang mapait na pagsagwe sa publiko: “Puwede daw na magkaigwa nin paghabon, paggadan asin pagsambay asin panunumpa nin putik asin pagpaaso nin kamangyan ki Baal asin pagsunod sa ibang mga dios na dai nindo namidbid, . . . asin maninigo daw kamong magsarabi, ‘Kita siertong ililigtas,’ sa atubang nin paggibo kan gabos na makababaldeng mga bagay na ini?” An mga Judio, bilang an ‘piniling banwaan’ nin Dios, naghona na kokonsintihon nia an ano man na gawe, basta darahon ninda an saindang atang sa templo. Minsan siring, kun an paghona ninda sia garo sentimental na ama na sinusunodsunod an baliskad asin solong aki, mapapagmata na sana sinda sa katotoohan.—Jeremias 7:9, 10; Exodo 19:5, 6.
11 An pagsamba nin Juda nagin hababaon na sa pagheling ni Jehova kaya puwede nang palatawon an nakariribok na hapot na: “An harong daw na ini na dian inapod an sakong ngaran nagin na sanang lungib nin mga parahabon sa saindong mga mata?” Pakalihis nin haros 700 na taon dai nagrahay an situwasyon, ta si Jesus, na sarong propeta na orog na dakula ki Jeremias, ginamit an mismong mga tataramon na ini sa pagkondenar sa pag-aprobetsar asin komersialismo na ginigibo sa itinogdok liwat na templo kan saiyang panahon. Asin an situwasyon ngonyan sa Kakristianohan arog man kaiyan.—Jeremias 7:11; Mateo 16:14; Marcos 11:15-17.
Dai Inintindi an mga Bantay, Ihinula an Kapahamakan
12. Ano an reaksion kan mga Judio sa mga propeta na isinugo sa sainda ni Jehova?
12 Si Jeremias bakong an enot na propeta na ginamit nin Dios sa pagpatanid sa Israel asin Juda manongod sa saindang salang gawe. Sa nag-aging mga sanggatos na taon, an mga propetang si Isaias, Miqueas, Oseas, asin Oded isinugo bilang mga bantay sa pagpatanid sa nasyon. (Isaias 1:1; Miqueas 1:1; Oseas 1:1; 2 Cronica 28:6-9) Ano an reaksion kan kadaklan? “Nagpatindog ako sa saindo nin mga bantay, ‘Paghinanyog kamo sa tanog kan amodyong!’ Alagad ta sinda nagsasarabi: ‘Dai kami maghihinanyog.’” (Jeremias 6:17; 7:13, 25, 26) Nagsayuma sindang maghinanyog ki Jeremias. Imbes, pinaglamag sia ninda asin pinagmaigotan na papondohon sia. Kaya nagdesisyon si Jehova na pagbabayadan ninda an saindang kapalangkawan asin dai pagtubod.—Jeremias 20:1, 2; 26:8, 11; 37:15; 38:6.
13. Ano an basihan kan paghokom nin Dios sa nasyon?
13 Bilang reaksion sa pagsikwal kan nasyon sa saiyang mga mensahero, si Jehova garo baga nag-apod sa mga nasyon kan daga, na sinasabi: “Paghinanyog, O daga! Uya may dara akong kapahamakan sa banwaan na ini bilang bunga kan saindang mga kaisipan, huli ta dai sinda naghinanyog sa sakuya mismong mga tataramon; asin an sakuyang pagboot—ipinagsikwal man ninda iyan.” Taano ta mapapahamak an nasyon? Huli sa saindang salang mga gibo na basado sa saindang salang mga kaisipan. Isinikwal ninda an mga tataramon asin Pagboot ni Jehova asin sinunod an saindang paslo, makalaman na mga tendensia.—Jeremias 6:18, 19; Isaias 55:8, 9; 59:7.
14. Sa anong sobrang mga gibo nakaabot an saindang falsong pagsamba? (Ikomparar an 2 Cronica 33:1-9.)
14 Asin ano an ginigibo ninda sa Juda na ikinaanggot ni Jehova? Naggigibo sinda nin mga pan-atang na tinapay sa “Reyna nin Langit.” Nagbububo sinda nin mga dolot na inomon sa ibang dios sa tuyong pagpaanggot ki Jehova. Kaya, si Jehova naghahapot: “Ako daw an saindang inaagyat sa kaanggotan? . . . Bako daw na imbes kaiyan ipinahahamak ninda an saindang sadiri, sa saindang ikasosopog?” (Jeremias 7:18, 19, New International Version) Pero, an saindang mapaglanghad na mga kasalan nagin mas grabe pa—nagbugtak sinda nin makababaldeng mga ladawan sa harong na nagdadara kan ngaran ni Jehova. Nagtogdok sinda nin mga altar sa luwas nin Jerusalem, sa kababan nin Hinnom, “tanganing totongon sa kalayo an saindang mga aking lalaki asin an saindang mga aking babae.” Ano an ibabayad ninda sa gabos na pagmenus ninda sa tunay na pagsamba?—Jeremias 7:30, 31.
Nagbayad an Juda
15. Ano an maraot na bareta ni Jeremias para sa Juda?
15 Pag-abot nin mga 632 B.C.E., an Asiria buminagsak na sa mga Caldeo asin Medo, asin an Egipto nagin na sanang sadit na kapangyarihan sa timog nin Juda. An tunay na peligro sa Juda maabot paagi sa ruta nin pagsalakay sa amihanan. Kaya, si Jeremias kinaipuhan na tawan nin maraot na bareta an saiyang mga kapwa Judio! “Uya! May sarong banwaan na maabot hale sa daga sa amihanan . . . Iyan maringis, asin dai sinda maheherak. . . . Iyan nalilinya para sa pakilaban na siring sa lalaking parapakilaban tumang sa saimo, O aking babae nin Sion.” An magigin kapangyarihan pankinaban kan panahon na idto iyo an Babilonya. Ini an magigin instrumento nin Dios sa pagkastigo sa daing pagtubod na Juda.—Jeremias 6:22, 23; 25:8, 9.
16. Taano ta magigin daing pakinabang an pangongoltanan ni Jeremias para sa nasyon?
16 May halaga daw an paghihingoa ni Jeremias na mangoltanan para sa saiyang mga kahimanwa? Puwede daw na tibaad magkaigwa nin pakipag-areglo sa tunay na pagsamba? May posibilidad daw na akoon ni Jehova an mga pagremedyar asin patawadon an saiyang banwaan? Malinaw an paninindogan ni Jehova. Pinagbotan nia si Jeremias sa kisuerra tolong okasyon: “Dai ka mamibi para sa banwaan na ini, . . . huli ta dai taka hihinanyogon.” Sa katimbang na kaotoban, an patanid na ini tanda nin maraot na mangyayari sa Kakristianohan.—Jeremias 7:16; 11:14; 14:11.
17, 18. Paano an paghokom nin Dios sa katapustapusi ginibo tumang sa Juda?
17 Ano an naabtan nin Juda? An siring nanggad sa ihinula ni Jehova paagi ki Jeremias. Sa paghade ni Hadeng Joaquim, an Juda nagin sakop na nasyon kan makapangyarihan na Babilonya. Pakalihis nin tolong taon nagrebelde si Joaquim. An rungaw na paghirong ini nagbunga nin orog pang pagkapasopog sa kamot kan mga Babilonyo, na sinalikopan an siudad nin Jerusalem. Sa panahon na ini nagadan na si Joaquim asin sinalidahan kan aki niang si Joachin. Pinasuko an Juda kan pagsalikop nin Babilonya, asin si Joachin saka an bilog na pamilya kan hade, kaiba an mga nasa halangkaw na katongdan sa sosyedad na Judio, dinarang bihag sa Babilonya.—2 Hade 24:5-17.
18 Ano an nangyari sa banal na templo asin sa gabos na mamahalon na banal na mga dekorasyon dian? Tunay na an mga iyan dai nagin anting para sa Juda. Si Nabucodonosor “kinua duman an gabos na kayamanan kan harong ni Jehova asin an kayamanan kan harong kan hade, asin pinarasa an gabos na kasangkapan na bulawan na ginibo ni Salomon na hade nin Israel sa templo ni Jehova.” (2 Hade 24:13) Kan huri, an hade na ninombrahan nin Babilonya, si Zedequias, na iwinalat tanganing maghade sa natatada pa sa Jerusalem, nagrebelde man tumang sa saiyang supremong mga kagurangnan. Idto na an nakaubos kan pasensia ni Nabucodonosor. An siudad nin Jerusalem sinalikopan giraray, asin kan 607 B.C.E. buminagsak iyan ki Nebuzaradan asin lubos na ginaba.—Jeremias 34:1, 21, 22; 52:5-11.
19, 20. Ano an kalaenan kan kaisipan nin Juda asin ni Jeremias manongod sa ihinulang kapahamakan, asin may anong resulta?
19 Kapahapahamak nanggad na pagkadaog para sa ‘piniling banwaan’! Alagad malinaw nanggad na nabindikar an mga kapahayagan nin paghokom ni Jeremias. Mantang an mga Judio nabubuhay sa kinaban nin pangarap, na naniniwala na mayong maraot na maabot sa sainda, an “parabalangibog nin kapahamakan” na si Jeremias sa katotoohan sarong realista, bakong talsot na parapangatorogan. (Jeremias 38:4; mangnoha na an terminong “kapahamakan” minalataw nin 64 beses sa libro ni Jeremias.) Tamang-tama an paghokom ni Jehova: “Asin sabihan mo sinda, ‘Iyo ini an nasyon na an mga tawo dai nagkuyog sa tingog ni Jehova na Dios kaiyan, asin dai nag-ako nin disiplina. An kaimbodan napara na, asin iyan pinutol sa saindang ngoso.’ Asin papatonongon ko sa mga siudad nin Juda asin sa mga lansangan nin Jerusalem an tingog nin paggayagaya asin an tingog nin pag-ogma, . . . huli ta an daga magigin daing iba kundi lugar na daing laog”!—Jeremias 7:28, 34.
20 Sa makaturotristeng paaging ini, an mapalangkaw, kontento na sa sadiring mga Judio kinaipuhan na midbidon na an pag-arang ninda nin tabang sa Dios asin an pagkaigwa ninda nin espesyal na relasyon sa saiya dai naggarantiya kan saindang kaligtasan. Arog kan sabi kan hula: “Naghahalat kita nin katoninongan, alagad ta daing karahayan na nag-abot; nin panahon nin kaomayan, alagad ta, uya! labi-labing kahorasaan! Nakalihis na an pag-ani, an tig-initan natapos na; alagad kun para sa sato, dai kita nakaligtas!” (Jeremias 8:15, 20) Para sa Juda idto panahon na nin pagsingil. Alagad an mapusong propeta na si Jeremias iningatan sa bilog na panahon kan saiyang karera asin tinogotan na tapuson an saiyang asignasyon. Tinapos nia an saiyang mga aldaw sa pagkadistiyero, bakong sa Babilonya kaiba kan napasopog na nasyon, kundi sa Egipto. Sa laog nin labing 65 taon, sia daing takot asin maimbod na nagbalangibog kan mga paghokom nin Dios.
21. Sa ano pang mga hapot kita interesado?
21 Alagad ngonyan interesado kitang maaraman kun ano an aplikasyon kan buhay asin ministeryo ni Jeremias sa satong panahon. Siisay an katimbang ni Jeremias sa ika-20 siglong ini? Asin kan Juda saka Jerusalem? Asin ano an katimbang kan peligro na gikan sa amihanan? An minasunod na mga artikulo magpapaliwanag sa mga hapot na iyan.
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Ano an reaksion ni Jeremias sa isinugo sa saiya, asin ano an simbag ni Jehova?
◻ Taano ta interesado kita sa mga pangyayari kan aldaw ni Jeremias?
◻ Anong relihiyosong kamugtakan an kinondenar ni Jeremias, asin sa ano nagsasarig an mga Judio?
◻ Ano an naabtan nin Jerusalem asin Juda?
[Blurb sa pahina 15]
Si Jeremias daing takot na ipinahayag an mga paghokom nin Dios sa Judiong mga namomoon asin sa banwaan
[Ritrato sa pahina 16]
An mga babae nagluto nin mga tinapay para sa “Reyna nin Langit”