Libro kan Biblia Numero 26—Ezequiel

Kagsurat: Ezequiel

Kun Saen Isinurat: Babilonya

Natapos an Pagsurat: Mga 591 B.C.E.

Sakop na Panahon: 613–mga 591 B.C.E.

KAN taon 617 B.C.E., isinuko ni Joachin, na hade sa Juda, an Jerusalem ki Nabucodonosor, na dinara sa Babilonya an pangenot na mga tawo kan nasyon asin an mga kayamanan kan harong ni Jehova asin kan harong kan hade. Kabilang sa mga bihag an pamilya kan hade asin an mga prinsipe; an pusoan asin makosog na mga lalaki; an mga artesano asin paratogdok; asin si Ezequiel na aki ni Buzi na saserdote. (2 Ha. 24:​11-17; Ezeq. 1:​1-3) May kakologan sa boot, natapos kan desterradong mga Israelitang ini an saindang nakakakapoy na pagbaklay hale sa daga na may mga bulod, burabod, asin kababan pasiring sa daga na may mahiwas na kaplanodohan. Nag-iistar na sinda ngonyan sa may salog nin Kebar sa tahaw nin sarong poderosong imperyo, na napapalibotan nin sarong banwaan na napapalaen an kostumbre asin pagano an pagsamba. Tinogotan ni Nabucodonosor an mga Israelita na magkaigwa nin sadiri nindang harong, magkaigwa nin mga surugoon, asin magnegosyo. (Ezeq. 8:1; Jer. 29:​5-7; Esd. 2:65) Kun mahigos, puede sindang umasenso. Masisiod daw sinda kan relihion asin materyalismo nin Babilonya? Mapadagos daw sindang magrebelde tumang ki Jehova? Aakoon daw ninda an saindang pagkadistiero bilang disiplina hale sa saiya? Mapapaatubang sinda sa bagong mga pagbalo sa nasyon na desterrado sinda.

² Durante kan kritikal na mga taon na ini na suminagkod sa pagkalaglag kan Jerusalem, si Jehova o an mga Israelita dai nawaran nin paglilingkod nin propeta. Si Jeremias yaon sa Jerusalem mismo, si Daniel yaon sa palasyo nin Babilonya, asin si Ezequiel an propeta para sa mga desterradong Judio sa Babilonya. Si Ezequiel saserdote sagkod propeta, sarong espesyal na pribilehio na inako man ni Jeremias asin sa huri ni Zacarias. (Ezeq. 1:3) Sa bilog niang libro labing 90 beses siang inaapod na “aki nin tawo,” sarong punto na makahulogan kun pinag-aadalan an saiyang propesiya huli ta, sa Kristianong Griegong Kasuratan, si Jesus inaapod man na “Aki nin tawo” nin haros 80 beses. (Ezeq. 2:1; Mat. 8:20) An saiyang ngaran na Ezequiel (sa Hebreo, Yechez·qeʼlʹ) nangangahulogan “An Dios Nagpapakosog.” Sa ikalimang taon kan pagkadistiero ni Joachin, kan 613 B.C.E., na si Ezequiel isinugo ni Jehova bilang propeta. Mababasa niato na sia yaon pa man giraray sa trabaho nia kan ika-27 taon kan pagkadistiero, pakalihis nin 22 na taon. (Ezeq. 1:​1, 2; 29:17) May agom sia, alagad nagadan an saiyang agom kan aldaw na ponan ni Nabucodonosor an saiyang pangultimong pagsalikop sa Jerusalem. (24:​2, 18) Dai aram kun kasuarin asin kun paano sia nagadan.

³ Dai dinidiskutir kun talagang si Ezequiel an nagsurat kan libro na inginaran sa saiya asin kun iyan lehitimong kabtang kan canon kan Kasuratan. Kaiba iyan sa canon kan panahon ni Esdras asin minalataw iyan sa mga katalogo kan enot na mga panahon na Kristiano, partikularmente sa canon ni Origen. An pagigin totoo kaiyan pinapatunayan man kan risang marhay na pagkakaagid kan mga simbolismo kaiyan asin kan yaon sa Jeremias asin sa Kapahayagan.​—Ezeq. 24:​2-12​—Jer. 1:​13-15; Ezeq. 23:​1-49​—Jer. 3:​6-11; Ezeq. 18:​2-4​—Jer. 31:​29, 30; Ezeq. 1:​5, 10​—Kap. 4:​6, 7; Ezeq. 5:17​—Kap. 6:8; Ezeq. 9:4​—Kap. 7:3; Ezeq. 2:9; 3:1​—Kap. 10:​2, 8-10; Ezeq. 23:​22, 25, 26​—Kap. 17:16; 18:8; Ezeq. 27:​30, 36​—Kap. 18:​9, 17-19; Ezeq. 37:27​—Kap. 21:3; Ezeq. 48:​30-34​—Kap. 21:​12, 13; Ezeq. 47:​1, 7, 12​—Kap. 22:​1, 2.

⁴ An dugang pang prueba nin pagigin totoo maheheling sa dramatikong kaotoban kan mga propesiya ni Ezequiel tumang sa kataraed na nasyon, arog kan Tiro, Egipto, asin Edom. Halimbawa, iprinopesiya ni Ezequiel na lalaglagon an Tiro, asin ini naotob sa sarong kabtang kan sakopon ni Nabucodonosor an siudad pakalihis nin 13 taon na pagsalikop. (Ezeq. 26:​2-21) An labanan na ini dai nangahulogan kan biyong katapusan kan Tiro. Minsan siring, an paghokom ni Jehova iyo na iyan maninigong biyong laglagon. Ihinula nia paagi ki Ezequiel: “Kakaroson ko sa saiya an saiyang kabokabo asin gigibohon ko siang makinang, malinig na ibabaw nin kantil. . . . An saimong mga gapo asin an saimong mga kanang kahoy patin an saimong kabokabo ibubugtak ninda sa mismong tahaw kan tubig.” (26:​4, 12) Ini gabos naotob pakalihis nin labing 250 taon kan salakayon ni Alejandrong Dakula an islang siudad nin Tiro. Kinaros kan mga soldados ni Alejandro an gabos na tada kan gabang siudad na nasa kontinente asin iinapon iyan sa dagat, na nakagibo nin dakulang kalsada na 800 metros pasiring sa islang siudad. Dangan, paagi sa komplikadong pagsalikop, sinakat ninda an 46 metros an langkaw na mga lanob tanganing sakopon an siudad kan 332 B.C.E. Rinibo an ginadan, asin kadakol pa an ipinabakal sa pagkaoripon. Siring sa pagkahula man ni Ezequiel, an Tiro nagin ‘malinig na ibabaw nin kantil asin sarong ladladan nin mga hikot.’ (26:14)a Sa ibong na kampi kan Dagang Panuga, pinoho man an traydor na mga Edomita, bilang kaotoban kan propesiya ni Ezequiel. (25:​12, 13; 35:​2-9)b Asin siempre, nagin eksakto man an mga propesiya ni Ezequiel dapit sa kalaglagan nin Jerusalem asin pakabalik nin Israel.​—17:​12-21; 36:​7-14.

⁵ Sa enot na mga taon kan saiyang karera bilang propeta, ibinalangibog ni Ezequiel an seguradong mga paghokom nin Dios tumang sa bakong maimbod na Jerusalem asin pinatanidan an mga desterrado tumang sa idolatriya. (14:​1-8; 17:​12-21) An bihag na mga Judio dai nagpaheling nin ano man na tunay na tanda nin pagsolsol. An responsableng mga lalaki ninda pirmeng nagkokonsulta ki Ezequiel, alagad dai ninda tinawan nin atension an mga mensahe hale ki Jehova na ipinaabot sainda ni Ezequiel. Nagpadagos sinda sa saindang idolatriya asin sa materyalistikong mga gibo. Nakakasusto nin grabe an pagkawara kan saindang templo, kan saindang banal na siudad, asin kan saindang dinastiya nin mga hade, alagad pipira sana an nagimata tanganing magpakumbaba asin magsolsol.​—Sal. 137:​1-9.

⁶ An mga propesiya ni Ezequiel sa huring mga taon nagdoon kan paglaom na pagbabalik. Sinagwe man ninda an kataraed na nasyon nin Juda huli sa paggayagaya sa pagbagsak kaini. An pagkapasupog mismo ninda, kaiba an pagbabalik kan Israel, an masantipikar ki Jehova sa pagheling ninda. Bilang sumaryo, an katuyohan kan pagkabihag asin kan pagbabalik iyo na: ‘Maaaraman nanggad nindo mga Judio sagkod mga nasyon na ako si Jehova.’ (Ezeq. 39:​7, 22) An pagsantipikar na ini sa ngaran ni Jehova itinatampok sa bilog na libro, na dian igwa nin labing 60 paglataw kan ekspresyon na: “Maaaraman nanggad nindo [o, ninda] na ako si Jehova.”​—6:​7, nota sa ibaba.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

²⁹ An mga kapahayagan, mga bisyon, asin mga panuga na itinao ni Jehova ki Ezequiel gabos may kaimbodan na isinaysay sa desterradong mga Judio. Minsan ngani dakol an nagtuya asin nag-olog-olog sa propeta, an nagkapira talagang nagturubod. An mga ini nakinabang na marhay. Sinda napakosog kan mga panuga manongod sa pagbabalik. Bakong arog nin ibang nasyon na nabihag, napreserbar ninda an saindang midbidan bilang nasyon, asin ibinalik ni Jehova an natatada, siring kan ihinula nia, kan 537 B.C.E. (Ezeq. 28:​25, 26; 39:​21-28; Esd. 2:1; 3:1) Itinogdok liwat ninda an harong ni Jehova asin ibinalik an tunay na pagsamba duman.

³⁰ An mga prinsipyo na yaon sa Ezequiel mahalaga man na marhay sa sato ngonyan. An apostasiya asin idolatriya, na may kaibang pagrebelde, maresulta sana sa dai pag-oyon ni Jehova. (Ezeq. 6:​1-7; 12:​2-4, 11-16) An kada saro maninimbag sa saiyang sadiring kasalan, alagad papatawadon ni Jehova an saro na minatalikod sa saiyang salang dalan. An sarong iyan kaheherakan asin padagos na mabubuhay. (18:​20-22) An mga lingkod nin Dios dapat na magin maimbod na bantay kapareho ni Ezequiel, dawa sa masakit na mga asignasyon asin kun inoolog-olog patin tinutuya. Dai ta dapat na pabayaan na magadan an mga marigsok na dai napatanidan, na an saindang dugo nasa satong payo. (3:17; 33:​1-9) An mga pastor kan banwaan nin Dios may magabat na paninimbagan na atamanon an aripompon.​—34:​2-10.

³¹ Lataw na marhay sa libro nin Ezequiel an mga propesiya may labot sa Mesiyas. Sia inaapod bilang an saro “na igwa kan legal na deretso” sa trono ni David asin dapat na tawan kaiyan. Sa duwang kabtang inaapod sia bilang ‘an sakuyang oripon na si David,’ siring man bilang “pastor,” “hade,” asin “prinsipe.” (21:27; 34:​23, 24; 37:​24, 25) Huling si David haloy nang nagadan kaidto, si Ezequiel nagtataram manongod sa Saro na magigin Aki sagkod Kagurangnan ni David. (Sal. 110:1; Mat. 22:​42-45) Si Ezequiel, kapareho ni Isaias, nagtataram manongod sa pagtanom nin sarong lumbod pang sadit na sanga na ilalangkaw ni Jehova.​—Ezeq. 17:​22-24; Isa. 11:​1-3.

³² Interesanteng pagkompararon an bisyon ni Ezequiel kan templo asin an bisyon sa Kapahayagan kan “banal na siudad na Jerusalem.” (Kap. 21:10) Igwa nin mga pagkakalaen na maririsa; halimbawa, an templo ni Ezequiel suhay asin nasa amihanan kan siudad, mantang sa Kapahayagan si Jehova mismo an templo kan siudad. Minsan siring, sa balang kamugtakan igwa nin nagbobolos na salog nin buhay, igwa nin mga kahoy na bulan-bulan namumunga asin nagdadahon para sa pagpaomay, asin yaon an presensia kan kamurawayan ni Jehova. An balang bisyon nakakakontribwir sa pag-apresyar sa pagkahade ni Jehova asin sa saiyang probisyon na kaligtasan para sa mga nagtatao sa saiya nin sagradong paglilingkod.​—Ezeq. 43:​4, 5​—Kap. 21:11; Ezeq. 47:​1, 8, 9, 12​—Kap. 22:​1-3.

³³ Idinodoon kan libro nin Ezequiel na si Jehova banal. Ipinapaaram kaiyan na an pagsantipikar kan ngaran ni Jehova mas mahalaga kisa sa ano pa man na bagay. “ ‘Sasantipikaron ko nanggad an sakuyang dakulang ngaran, . . . asin maaaraman nanggad kan mga nasyon na ako si Jehova,’ an sabi kan Soberanong Kagurangnan na si Jehova.” Siring sa ipinapaheling kan propesiya, sasantipikaron nia an saiyang ngaran paagi sa paglaglag sa gabos na naglalanghad sa ngaran na iyan, kabale na si Gog nin Magog. Madonong an gabos na ngonyan sinasantipikar si Jehova sa saindang buhay paagi sa pag-abot sa saiyang mga kahagadan para sa inaakong pagsamba. An mga ini makakanompong nin kaomayan asin buhay na daing sagkod sa salog na nagbobolos hale sa saiyang templo. An siudad na inaapod “Si Jehova Mismo Yaon Dian” daing kabaing sa kamurawayan asin nangongorog sa kagayonan!​—Ezeq. 36:23; 38:16; 48:35.

[Mga Nota sa Ibaba]