An Tataramon ni Jehova Buhay

Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Enot na Cronica

MGA 77 taon na an nakaagi poon kan makapuli an mga Judio sa saindang dagang tinuboan hale sa pagkadistiero sa Babilonya. An templo na itinogdok liwat ni Gobernador Zorobabel 55 taon na ngonyan. An pangenot na dahelan kun taano ta nagpuli an mga Judio iyo an pagbabalik kan tunay na pagsamba sa Jerusalem. Minsan siring, an banwaan mayo nin kaigotan para sa pagsamba ki Jehova. Kaipuhan na marhay an pagparigon sa boot, asin iyan nanggad an itinatao kan libro sa Biblia na Enot na Cronica.

Apuera sa mga rekord nin kasaysayan nin linahe, kinokobrehan kan Enot na Cronica an peryodo nin mga 40 taon, poon kan magadan si Hadeng Saul sagkod kan magadan si Hadeng David. Minimidbid na an saserdoteng si Esdras an kagsurat kan librong ini kan taon 460 B.C.E. An Enot na Cronica interesante para sa sato huli ta nagtatao iyan nin pakarorop sa pagsamba sa templo asin detalye manongod sa linahe kan Mesiyas. Bilang kabtang kan ipinasabong na Tataramon nin Dios, an mensahe kaiyan nagpapakosog sa satong pagtubod asin nagdadagdag sa satong pakasabot sa Biblia.—Hebreo 4:12.

SARONG MAHALAGANG REKORD NIN MGA NGARAN

(1 Cronica 1:1–9:44)

An detalyadong rekord kan kasaysayan nin linahe na kinompilar ni Esdras kaipuhan huli sa kisuerra tolong dahelan: tanganing seguradohon na autorisado sanang mga lalaki an maglilingkod bilang saserdote, tanganing makatabang na determinaran an mana kan mga tribo, asin tanganing mapreserbar an rekord kan linahe na minasagkod sa Mesiyas. Nasa rekord an kasaysayan kan mga Judio na puedeng susugon sagkod sa enot na tawo. May sampulong kapag-arakian poon ki Adan sagkod ki Noe, asin sampulo pa sagkod ki Abraham. Pakatapos na ilista an mga aki ni Ismael, an mga aki kan kasaroan ni Abraham na si Ketura, asin an mga aki ni Esau, an pagkasaysay nagkokonsentrar sa linahe kan 12 aki ni Israel.—1 Cronica 2:1.

Tinawan nin detalyadong pagkasaysay an mga gikan ni Juda huli ta sa sainda maluwas an makahadeng linahe ni Hadeng David. May 14 kapag-arakian poon ki Abraham sagkod ki David asin 14 pa sagkod sa pagkadeportar sa Babilonya. (1 Cronica 1:27, 34; 2:1-15; 3:1-17; Mateo 1:17) Dangan ilinista ni Esdras an mga gikan kan mga tribo sa sirangan na kampi kan Jordan, na sinusundan kan kasaysayan nin linahe kan mga aki ni Levi. (1 Cronica 5:1-24; 6:1) Dangan itinao an sarong detalyadong sumaryo kan nagkapira sa iba pang tribo sa solnopan kan Salog nin Jordan asin kan linahe ni Benjamin. (1 Cronica 8:1) Ilinista man an mga ngaran kan enot na mga nag-erok sa Jerusalem pakatapos kan pagkabihag sa Babilonya.—1 Cronica 9:1-16.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

1:18—Siisay an ama ni Selah—si Cainan o si Arpaksad? (Lucas 3:35, 36) Si Arpaksad an ama ni Selah. (Genesis 10:24; 11:12) An terminong “Cainan” sa Lucas 3:36 posibleng biribid na paggamit sa terminong “mga Caldeo.” Kun totoo ini, an orihinal na teksto tibaad nagsasabing, “an aki kan Caldeong si Arpaksad.” O posibleng an ngaran na Cainan asin Arpaksad nanonongod sa saro sanang tawo. Dai man niato maninigong lingawan an bagay na dai manonompongan sa nagkapirang manuskrito an pananaram na “aki ni Cainan.”—Lucas 3:36, nota sa ibaba.

2:15—Si David daw an ikapitong aki ni Jese? Bako. Walo an aking lalaki ni Jese, asin si David an kangudhan. (1 Samuel 16:10, 11; 17:12) An saro sa mga aking lalaki ni Jese minalataw na nagadan na dai nagkaaki. Huling an aking iyan mayo nin epekto sa mga rekord kan kasaysayan nin linahe, dai iiniba ni Esdras an saiyang ngaran.

3:17—Taano ta nasasambitan sa Lucas 3:27 an aki ni Jeconias na si Sealtiel bilang aki ni Neri? Si Jeconias an ama ni Sealtiel. Minsan siring, minalataw na itinao ni Neri an saiyang aking babae ki Sealtiel bilang agom na babae. Nasambitan ni Lucas an manugang na lalaki ni Neri bilang aki ni Neri kun paanong sinabi man nia iyan sa kaso ni Jose, na inaapod ining aki kan ama ni Maria, si Eli.—Lucas 3:23.

3:17-19—Ano an relasyon ni Zorobabel, Pedaia, asin Sealtiel? Si Zorobabel aki ni Pedaia, na tugang ni Sealtiel. Pero, kun beses inaapod kan Biblia si Zorobabel na aki ni Sealtiel. (Mateo 1:12; Lucas 3:27) Ini puedeng huli ta si Pedaia nagadan asin si Sealtiel an nagpadakula ki Zorobabel. O tibaad mantang si Sealtiel nagadan na dai nagkaaki, ginibo ni Pedaia an areglo nin pag-agom kan bayaw, asin si Zorobabel an panganay sa pag-agoman na iyan.—Deuteronomio 25:5-10.

5:1, 2—Ano an nagin kahulogan para ki Jose kan pag-ako nia kan deretso kan panganay? Nangangahulogan iyan na nag-ako si Jose nin dobleng kabtang kan mana. (Deuteronomio 21:17) Sa siring sia nagin ama nin duwang tribo—an Efraim asin Manases. An ibang aki ni Israel nagin ama nin tigsararo sanang tribo.

Mga Leksion Para sa Sato:

1:1–9:44. An mga kasaysayan nin linahe kan tunay na mga tawo nagpapatunay na an bilog na areglo nin tunay na pagsamba basado, bakong sa osipon, kundi sa katunayan.

4:9, 10. Sinimbag ni Jehova an sinserong pamibi ni Jabes para sa matoninong na pagpahiwas kan saiyang teritoryo tanganing mas dakol pang tawong matatakton sa Dios an matawan kaiyan nin lugar. Kaipuhan man kitang odok sa pusong mamibi para sa pag-oswag mantang kita maigot na nakikikabtang sa paggibo nin mga disipulo.

5:10, 18-22. Kan kaaldawan ni Hadeng Saul, dinaog kan mga tribo na nasa sirangan kan Jordan an mga Hagrita minsan ngani an mga tribong ini daog sa kabilangan nin labing duwang doble. Ini huli ta an pusoan na mga lalaki kan mga tribong ini nagtiwala ki Jehova asin naghagad nin tabang sa saiya. Magkaigwa kita nin lubos na tiwala ki Jehova mantang kita nagpapadagos sa satong espirituwal na pakikilaban tumang sa mga kalaban na masakit daogon.—Efeso 6:10-17.

9:26, 27. An Levitang mga parabantay sa tata may katongdan na pinagtitiwalaan nanggad. Tinawan sinda nin liabe sa laogan pasiring sa banal na mga lugar kan templo. Sinda nagin masasarigan sa pagbukas kan mga tata sa kada aldaw. Ipinaniwala sa sato an paninimbagan na hanapon an mga tawo sa satong teritoryo asin tabangan sinda na sumamba ki Jehova. Bako daw na maninigo man kitang magin arog kamasasarigan asin kamapagtitiwalaan kan Levitang mga parabantay sa tata?

SI DAVID NAMAMAHALA BILANG HADE

(1 Cronica 10:1–29:30)

An estorya nagpopoon sa salaysay kan pagkagadan ni Hadeng Saul asin kan tolo niang aki sa ralaban tumang sa mga Filisteo sa Bukid nin Gilboa. Si David, na aki ni Jese, an ginibong hade sa tribo nin Juda. An mga lalaki hale sa gabos na tribo nagduman sa Hebron asin ginibo siang hade sa bilog na Israel. (1 Cronica 11:1-3) Dai nahaloy pakatapos kaiyan, nabihag nia an Jerusalem. Kan huri, dinara kan mga Israelita an kaban kan tipan sa Jerusalem “na may magayagayang kurahaw asin may pagpatanog kan amodyong asin may . . . nagtutugtog nin makosog sa mga instrumentong de kuerdas asin arpa.”—1 Cronica 15:28.

Si David nagpahayag nin pagmawot na magtogdok nin harong para sa tunay na Dios. Irinereserba an pribilehiong iyan para ki Salomon, si Jehova nakipagtipan ki David para sa sarong Kahadean. Mantang ipinapadagos ni David an saiyang kampanya tumang sa mga kaiwal kan Israel, tinawan sia ni Jehova nin sunod-sunod na kapangganahan. An sarong ilegal na sensus nagresulta sa pagkagadan nin 70,000. Pakatapos na umako nin instruksion paagi sa sarong anghel na magpatindog nin altar para ki Jehova, binakal ni David an sarong lugar ki Ornan na Jebuseo. Si David nagpoon na ‘mag-andam nin kadakoldakol’ para sa pagtogdok nin “nakakalabing marhay an pagigin kahangahangang” harong para ki Jehova sa lugar na iyan. (1 Cronica 22:5) Inorganisar ni David an mga paglilingkod na gigibohon kan mga Levita, na ilinadawan digdi nin mas detalyado nanggad kisa arin man na kabtang sa Kasuratan. An hade asin an banwaan nagtao nin dakol na kontribusyon para sa templo. Pakatapos nin 40 taon na pagreynar, nagadan si David na “kontento sa mga aldaw, kayamanan asin kamurawayan; asin si Salomon na saiyang aki nagpoon na magreynar kasalihid nia.”—1 Cronica 29:28.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

11:11—Taano ta 300 an kabilangan nin ginadan asin bakong 800 siring kan pagsaysay sa iyo man sanang pangyayari sa 2 Samuel 23:8? An namamayo sa tolong pinakapusoan na tawohan ni David iyo si Jasobam, o Joseb-basebet. An duwa pang makokosog na lalaki iyo si Eleazar asin Sama. (2 Samuel 23:8-11) An dahelan kan pagkakalaen kan duwang pagkasaysay posibleng marhay na huli ta an mga iyan nanonongod sa magkaibang aksion na ginibo nin sarong tawo.

11:20, 21—Ano an posisyon ni Abisai may koneksion sa tolong pangenot na makokosog na tawohan ni David? Si Abisai dai kaiba sa tolong pinakamakokosog na lalaki na naglingkod ki David. Minsan siring, arog kan pagkasabi sa 2 Samuel 23:18, 19, sia an namamayo sa 30 parapakilaban asin mas midbid kisa arin man sa sainda. An reputasyon ni Abisai nakakapantay kan sa tolong pangenot na makokosog huli ta igwa siang makosog na ginibong kapareho kan ki Jasobam.

12:8—Sa anong paagi na kaagid kan “mga lalauogon nin mga leon” an lalauogon kan mga parapakilaban na Gadita? An pusoan na mga lalaking ini kakampi ni David sa kaawagan. An buhok ninda naglaba na. Dahel sa mahibog nindang buhok na abot sa may liog an itsura ninda nagin garo maisog, garo leon.

13:5—Ano an “salog nin Egipto”? Hinona kan iba na an pananaram na ini nanonongod sa sarong sanga kan Salog nin Nilo. Minsan siring, sa pankagabsan nasasabotan na iyan nanonongod sa “kababan kan sapang masulog nin Egipto”—sarong halabang ampas na nagseserbing linderos sa timog-solnopan kan Dagang Panuga.—Bilang 34:2, 5; Genesis 15:18.

16:30—Ano an boot sabihon kan “makolgan na marhay” huli ki Jehova? An tataramon na ‘kolog’ ginagamit digdi sa piguratibong paagi na nangangahulogan nin reberensial na takot asin halangkaw na pagmidbid ki Jehova.

16:1, 37-40; 21:29, 30; 22:19—Anong areglo para sa pagsamba an nagdanay na ginigibo sa Israel poon kan an Kaban darahon sa Jerusalem sagkod na itogdok an templo? Kan darahon ni David an Kaban sa Jerusalem asin ilaog iyan sa tolda na ginibo nia, an Kaban mayo sa tabernakulo sa laog nin dakol na taon. Pakatapos na ibalyo iyan, an Kaban nagdanay sa toldang iyan sa Jerusalem. An tabernakulo nasa Gabaon, na duman ginigibo kan Halangkaw na Saserdoteng si Sadoc asin kan saiyang mga tugang an mga pag-atang na ipinagboot sa Ley. An areglong ini nagpadagos sagkod na mahaman an templo sa Jerusalem. Kan andam na an templo, an tabernakulo dinara hale sa Gabaon pasiring sa Jerusalem, asin an Kaban ilinaog sa Kabanalbanale kan templo.—1 Hade 8:4, 6.

Mga Leksion Para sa Sato:

13:11. Imbes na maanggot asin basolon si Jehova kun maprakaso an satong mga paghihingoa, dapat niatong analisaron an situwasyon asin maghingoang maheling kun ano an dahelan kan pagkaprakaso. Daing duda, ginibo iyan ni David. Nakanood sia sa saiyang sala asin kan huri mapangganang nadara an Kaban sa Jerusalem, na ginagamit an tamang paagi.a

14:10, 13-16; 22:17-19. Maninigo na pirme kitang magdolok ki Jehova sa pamibi asin hagadon an saiyang paggiya bago ponan an ano man na aktibidad na makakaapektar sa satong espirituwalidad.

16:23-29. An pagsamba ki Jehova an maninigo na magin pinakaimportante sa satong buhay.

18:3. Si Jehova an Paraotob kan saiyang mga panuga. Paagi ki David, ginibo nia an saiyang panuga na itatao sa banhi ni Abraham an bilog na daga nin Canaan, na “poon sa salog nin Egipto sagkod sa dakulang salog, an salog nin Eufrates.”—Genesis 15:18; 1 Cronica 13:5.

21:13-15. Pinagbotan ni Jehova an anghel na papondohon an damat huli ta namamatean Niang gayo an pagdusa kan Saiyang banwaan. Tunay nanggad, “kadakol kan saiyang pagkaherak.”b

22:5, 9; 29:3-5, 14-16. Minsan ngani bako sia an sinugo na magtogdok kan templo ni Jehova, si David nagpaheling nin espiritu nin pagkamatinao. Taano? Huli ta narealisar nia na an gabos na bagay na napasaiya resulta kan karahayan ni Jehova. An kaagid na pakamate nin utang na boot maninigong magpahiro sa sato na magkaigwa nin espiritu nin pagkamatinao.

24:7-18. An areglo nin 24 grupo nin mga saserdote na inorganisar ni David inootob pa kan an anghel ni Jehova magpaheling ki Zacarias, an ama ni Juan na Bautisador, asin ipinaisi an nagdadangadang na pagkamundag ni Juan. Bilang miembro kan “grupo ni Abias,” si Zacarias kaidto an nakaturno sa templo. (Lucas 1:5, 8, 9) An tunay na pagsamba konektado sa mga tawong nasa kasaysayan—bakong nasa mitolohiya. Nagbubunga nin mga bendisyon an satong maimbod na pakikikooperar sa “maimbod asin mapagmansay na oripon” may koneksion sa organisadong marhay na pagsamba ki Jehova ngonyan.—Mateo 24:45.

Maglingkod ki Jehova “na May Nakakaogmang Marhay na Kalag”

An Enot na Cronica bako sanang manongod sa kasaysayan nin mga linahe. Iyan kasaysayan man kan pagdara ni David kan kaban kan tipan sa Jerusalem, kan saiyang darakulang kapangganahan, kan pag-andam para sa pagtogdok kan templo, asin kan pag-organisar sa mga grupo nin mga Levita na maglilingkod bilang saserdote. An gabos na isinasaysay ni Esdras sa Enot na Cronica siertong pinakinabangan kan mga Israelita, na tinatabangan sindang buhayon giraray an saindang kaigotan para sa pagsamba ki Jehova sa templo.

Kanigoan karahay na halimbawa an itinao ni David sa pagpadanay na pinakamahalaga sa saiyang buhay kan pagsamba ki Jehova! Imbes na maghingoang makakua nin espesyal na mga pribilehio para sa saiyang sadiri, hiningoa ni David na gibohon an kabotan nin Dios. Ineenkaminar kitang iaplikar an saiyang sadol na maglingkod ki Jehova “na may kompletong puso asin may nakakaogmang marhay na kalag.”—1 Cronica 28:9.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Tsart/Mga Ritrato sa pahina 8-11]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

4026 B.C.E. Adan An mga kapag-arakian poon ki Adan

sagkod ki Noe (1,056 na taon)

130 taon ⇩

Set

105 ⇩

Enos

90 ⇩

Quenan

70 ⇩

Mahalalel

65 ⇩

Jared

162 ⇩

Enoc

65 ⇩

Matusalem

187 ⇩

Lamec

182 ⇩

2970 B.C.E. Noe 2970 B.C.E. namundag si NOE

An mga kapag-arakian poon ki Noe

502 taon ⇩ sagkod ki Abraham (952 na taon)

Shem

AN BAHA 2370 B.C.E.

100 ⇩

Arpaksad

35 ⇩

Selah

30 ⇩

Eber

34 ⇩

Peleg

30 ⇩

Reu

32 ⇩

Serug

30 ⇩

Nacor

29 ⇩

Tare

130 ⇩

2018 B.C.E. Abraham 2018 B.C.E. namundag si ABRAHAM

Poon ki Abraham sagkod ki David:

100 na taon 14 kapag-arakian (911 taon)

Isaac

60 ⇩

Jacob

mga 88 ⇩

Juda

⇩

Perez

⇩

Hezron

⇩

Ram

⇩

Aminadab

⇩

Nason

⇩

Salmon

⇩

Booz

⇩

Obed

⇩

Jese

⇩

1107 B.C.E. namundag si DAVID