Mga Kilyab nin Liwanag Kaidtong mga Panahon kan mga Apostol

“An liwanag mismo kuminilyab para sa matanos, asin an kagayagayahan minsan para sa mga matanos an puso.”​—SALMO 97:11.

1. Paano an mga Saksi ni Jehova ngonyan nakakaagid sa enot na mga Kristiano?

INAAPRESYAR nanggad niato, bilang tunay na mga Kristiano, an mga tataramon sa Salmo 97:11! ‘An liwanag kuminilyab’ nin paorootro para sa sato. Iyo nanggad, sa laog na nin mga dekada na naheheling kan iba sa sato an nagkikilyab na ilaw ni Jehova. Ipinagigirumdom kaini gabos sa sato an Talinhaga 4:​18, na nagsasabi: “An dalan kan mga matanos kabaing kan liwanag na paorog nang paorog na nagliliwanag sagkod na magin lubos an aldaw.” Huling inaapresyar niato an Kasuratan imbes na tradisyon, kitang mga Saksi ni Jehova nakakaagid sa enot na mga Kristiano. An saindang kaisipan malinaw na maheheling sa mga libro nin kasaysayan kan Kristianong Griegong Kasuratan asin sa mga surat kaiyan, na isinurat paagi sa pasabong nin Dios.

2. Ano an kabilang sa enot na mga kilyab nin liwanag na inako kan mga parasunod ni Jesus?

² Kabilang sa enot na mga kilyab nin liwanag na inako kan enot na mga parasunod ni Jesu-Cristo an mga may koneksion sa Mesiyas. Si Andres nagsabi sa saiyang tugang na si Simon Pedro: “Nakua na niamo an Mesiyas.” (Juan 1:41) Paghaloyhaloy, an Ama sa langit pinangyari si apostol Pedro na magpatotoo sa bagay na iyan kan sia magsabi ki Jesu-Cristo: “Ika an Cristo, an Aki kan nabubuhay na Dios.”​—Mateo 16:​16, 17; Juan 6:​68, 69.

Liwanag Dapit sa Sugo sa Sainda na Paghuhulit

3, 4. Pagkabuhay nia liwat, anong kaliwanagan an itinao ni Jesus sa saiyang mga parasunod mapadapit sa saindang aktibidad sa ngapit?

³ Pagkabuhay nia liwat, si Jesu-Cristo nagtao nin mga kilyab nin liwanag mapadapit sa sarong obligasyon kan gabos niang parasunod. Posibleng marhay na sa 500 na disipulong nagkakatiripon sa Galilea na sia nagsabi: “Kaya paduman kamo asin gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon, na bautismohan nindo sinda sa ngaran kan Ama asin kan Aki patin kan banal na espiritu, na tokdoan nindo sinda na otobon an gabos na bagay na ipinagboot ko sa saindo. Asin, uya! ako danay na nasa saindo sagkod sa pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.” (Mateo 28:​19, 20; 1 Corinto 15:6) Pakatapos kaiyan, an gabos na parasunod ni Cristo dapat na magin mga parahulit, asin an sugo sa sainda na paghuhulit bako sanang para sa “lagalag na mga karnero kan harong ni Israel.” (Mateo 10:6) Ni gigibohon man ninda an bautismo ni Juan bilang simbolo nin pagsolsol para sa kapatawadan nin mga kasalan. Imbes, dapat sindang magbautismo nin mga tawo “sa ngaran kan Ama asin kan Aki patin kan banal na espiritu.”

⁴ Kan si Jesus madali nang sumakat sa langit, an saiyang 11 maimbod na apostol naghapot: “Kagurangnan, ibabalik mo ngonyan an kahadean sa Israel?” Imbes na simbagon an hapot na iyan, si Jesus nagtao nin dugang pang instruksion manongod sa sugo sa sainda na paghuhulit, na sinasabi: “Kamo mag-aako nin kapangyarihan kun dumatong na saindo an banal na espiritu, asin kamo magigin mga saksi ko sa Jerusalem asin sa bilog na Judea asin Samaria patin sagkod sa kaporoporohi nin daga.” Sagkod kan panahon na idto, sinda mga saksi solamente ni Jehova, alagad ngonyan sinda magigin man mga saksi ni Cristo.​—Gibo 1:​6-8.

5, 6. Anong mga kilyab nin liwanag an inako kan mga disipulo ni Jesus kan Pentecostes?

⁵ Pakalihis sana nin sampulong aldaw, kanigoan kakinang na mga kilyab nin liwanag an inako kan mga parasunod ni Jesus! Kan aldaw nin Pentecostes 33 C.E., sa kaenot-enote, lubos nindang nasabotan an kahulogan kan Joel 2:​28, 29: “Ibububo ko [ni Jehova] an sakong espiritu sa gabos na klase nin laman, asin an saindong mga aking lalaki asin an saindong mga aking babae maghuhurula. Kun manongod sa saindong mga gurang na lalaki, mangangatorogan sinda nin mga pangatorogan. Kun manongod sa saindong mga barobata, makakaheling sinda nin mga bisyon. Asin pati sa mga oripon na lalaki asin sa mga oripon na babae sa mga aldaw na iyan ibububo ko an sakuyang espiritu.” Naheling kan mga disipulo ni Jesus an banal na espiritu, na garo mga dila nin kalayo, na nagtotogdon sa payo ninda gabos​—mga 120 lalaki asin babae—​na nagkakatiripon sa Jerusalem.​—Gibo 1:​12-15; 2:​1-4.

⁶ Siring man kan aldaw nin Pentecostes, enot na nasabotan kan mga disipulo na an mga tataramon sa Salmo 16:10 minaaplikar sa binuhay liwat na si Jesu-Cristo. An salmista nagsabi: “Dai mo [Jehova Dios] pababayaan an sakong kalag sa Sheol. Dai mo itotogot na an saimong maimbod makaheling kan kotkot.” Narealisar kan mga disipulo na an mga tataramon na iyan dai puwedeng umaplikar ki Hadeng David, huli ta an saiyang lolobngan yaon pa sa sainda sagkod kan aldaw na idto. Bakong makangangalas na an mga 3,000 na nakadangog na ipinaliwanag an bagong liwanag na ini kombensidong marhay kaya nagpabautismo sinda kan mismong aldaw na idto!​—Gibo 2:​14-41.

7. Anong makinang na liwanag an inako ni apostol Pedro durante kan saiyang pagsongko sa Romanong opisyal sa hukbo na si Cornelio?

⁷ Sa laog nin dakol na siglo, nasasabotan kan mga Israelita an isinabi nin Dios manongod sa sainda: “Kamo sana an sakuyang namidbid sa gabos na pamilya sa daga.” (Amos 3:2) Kaya tunay na sarong makinang na kilyab nin liwanag an inako ni apostol Pedro asin kan mga nag-iriba sa saiya sa harong kan Romanong opisyal sa hukbo na si Cornelio kan an banal na espiritu sa kaenot-enote naghilig sa dai tinuring mga Hentil na nagturubod. Mahalagang mangnohon na ini sana an panahon na an banal na espiritu itinao bago kan bautismo. Alagad kaipuhan na iyan mangyari. Ta kun dai, dai kutana naaraman ni Pedro na an dai tinuring mga Hentil na ini kuwalipikado para sa bautismo. Lubos na nasasabotan an kahulogan kan pangyayaring ini, si Pedro naghapot: “May siisay man daw na makakapangalad nin tubig tanganing dai mabautismohan an mga ini [mga Hentil] na nag-ako kan banal na espiritu kapareho niato?” Siyempre, mayo nin siisay man na presente na puwedeng tamang kumontra, asin sa siring ginibo an bautismo kan mga Hentil na ini.​—Gibo 10:​44-48; ikomparar an Gibo 8:​14-17.

Mayo Nang Pagturi

8. Taano an nagkapirang enot na Kristiano ta nadepisilan na bayaan an pagpaturi?

⁸ Saro pang makinang na kilyab nin liwanag an naheling may koneksion sa hapot dapit sa pagturi. An kaugalean sa pagturi nagpoon kan 1919 B.C.E. kan makipagtipan si Jehova ki Abraham. Pinagbotan kaidto nin Dios si Abraham na sia asin an gabos na iba pang lalaki sa saiyang harong dapat na turion. (Genesis 17:​9-14, 23-27) Kaya an pagturi nagin nagpapamidbid na tanda kan mga gikan ni Abraham. Asin ipinag-orgolyo nanggad ninda an kaugalean na ini! Bilang resulta, an “dai tinuri” nagin termino nin pagtuya. (Isaias 52:1; 1 Samuel 17:​26, 27) Pasil na masabotan kun taano an nagkapirang enot na Kristianong Judio ta boot na papagdanayon an simbolong ini. An nagkapira sa sainda nakipagdiskusyon na marhay ki Pablo asin Bernabe manongod sa bagay na ini. Tanganing husayon iyan, si Pablo asin iba pa nagduman sa Jerusalem tanganing hapoton an Kristianong namamahalang grupo.​—Gibo 15:​1, 2.

9. Anong mga kilyab nin liwanag an ihinayag sa enot na namamahalang grupo, na nasusurat sa Gibo kapitulo 15?

⁹ Sa panahon na ini, bako nang paagi sa naheheling na milagro na an enot na mga Kristianong idto nag-ako kan liwanag na an pagturi bako nang kahagadan para sa mga lingkod ni Jehova. Imbes, inako ninda an nag-orog na liwanag na iyan paagi sa pagsiyasat sa Kasuratan, pagsarig sa banal na espiritu para sa giya, asin pagdangog sa mga eksperyensia ni Pedro asin Pablo mapadapit sa pagkakombertir kan dai tinuring mga Hentil. (Gibo 15:​6-21) An desisyon ilinuwas sa sarong surat na nagsasabi sa sarong kabtang: “Pinagmarahay kan banal na espiritu asin niamo mismo na dai na kamo dugangan nin pasan, puwera sana sa kinakaipuhan na mga bagay na ini, na kamo lumikay sa mga bagay na iinatang sa mga ladawan asin sa dugo asin sa mga bagay na tinook patin sa pakikisaro.” (Gibo 15:​28, 29) Kaya an enot na mga Kristiano binutasan sa pagboot na magpaturi asin sa iba pang kahagadan sa Mosaikong Pagboot. Kun siring, makasasabi si Pablo sa mga Kristiano sa Galacia: “Para sa siring na katalingkasan binutasan kita ni Cristo.”​—Galacia 5:1.

Liwanag sa mga Ebanghelyo

10. Ano an nagkapira sa mga kilyab nin liwanag na ihinayag sa Ebanghelyo ni Mateo?

¹⁰ Mayong duwa-duwa na an Ebanghelyo ni Mateo, na isinurat kan mga 41 C.E., igwa nin dakol na kilyab nin liwanag para sa kapakinabangan kan mga parabasa kaiyan. Kadikit sana sa mga Kristiano kan enot na siglo an personal na nadangog si Jesus na ipinaliliwanag an saiyang mga katokdoan. Partikularmente, idinoon kan Ebanghelyo ni Mateo na an tema kan paghuhulit ni Jesus iyo an Kahadean. Asin kanigoan kakosog kan pagdodoon ni Jesus sa halaga kan pagkaigwa kan tamang motibo! Abaa kadakol kan mga kilyab nin liwanag sa saiyang Sermon sa Bukid, sa saiyang mga parabola (arog kan mga nasusurat sa kapitulo 13), asin sa saiyang dakulang hula sa kapitulo 24 asin 25! An gabos na ini dinara sa atension kan enot na mga Kristiano sa Ebanghelyo ni Mateo, na isinurat mga walong taon sana pakalihis kan Pentecostes 33 C.E.

11. Ano an masasabi manongod sa laog kan mga Ebanghelyo ni Lucas asin Marcos?

¹¹ Pakalihis nin mga 15 taon, isinurat ni Lucas an saiyang Ebanghelyo. Minsan ngani an dakol kaiyan nakakaagid sa tala ni Mateo, an 59 porsiento mga dagdag. Si Lucas nagsurat nin anom sa mga milagro ni Jesus asin labing doble kaiyan na mga ilustrasyon Nia na dai isinaysay kan iba pang kagsurat nin Ebanghelyo. Malinaw na pakaagi sana nin nagkapirang taon, isinurat ni Marcos an saiyang Ebanghelyo, na nagdodoon ki Jesu-Cristo bilang tawong aktibo, sarong paragibo nin milagro. Minsan ngani an kadaklan kan pangyayaring isinaysay ni Marcos dati nang isinurat ni Mateo asin Lucas, sia nagsurat nin sarong parabola na dai ninda isinurat. Sa ilustrasyon na iyan, an Kahadean nin Dios iinagid ni Jesus sa sarong banhi na minatubo, minalangkaw, asin luway-luway na namumunga.a​—Marcos 4:​26-29.

12. Gurano pang kaliwanagan an itinao kan Ebanghelyo ni Juan?

¹² Yaon man an Ebanghelyo ni Juan, na isinurat labing 30 taon pakatapos na isurat ni Marcos an saiyang tala. Kanigoan kakosog na silaw an itinao ni Juan dapit sa ministeryo ni Jesus, partikularmente paagi sa dakol na pagsambit sa Saiyang pag-eksister bago nagin tawo! Si Juan sana an nagtatao kan tala dapit sa pagkabuhay liwat ni Lazaro, asin sia sana an nagtatao sato kan dakol sa marahay na komento ni Jesus sa saiyang maimbod na mga apostol patin kan saiyang nakapaoogma sa pusong pamibi kan bangging pinasaloiban sia, na nasusurat sa kapitulo 13 sagkod 17. An totoo, sinasabi na an 92 porsiento kan Ebanghelyo ni Juan mayong kapareho.

Mga Kilyab nin Liwanag sa mga Surat ni Pablo

13. Taano an iba ta ibinilang na garo Ebanghelyo an surat ni Pablo sa mga taga-Roma?

¹³ Espesyalmenteng ginamit si apostol Pablo sa pagdara nin mga kilyab nin katotoohan sa mga Kristiano na nabubuhay kaidtong mga panahon kan mga apostol. Halimbawa, yaon an surat ni Pablo sa mga taga-Roma, na isinurat kan mga 56 C.E.​—haros kadungan kan panahon na isinurat ni Lucas an saiyang Ebanghelyo. Sa surat na ini itinatampok ni Pablo an bagay na an katanosan iinaatribuwir bilang resulta kan dai na kutana maninigong kabootan nin Dios asin paagi sa pagtubod ki Jesu-Cristo. An pagdodoon ni Pablo sa kabtang na ini kan maogmang bareta nagpangyari sa iba na mansayon an saiyang surat sa mga taga-Roma na garo baga iyan ikalimang Ebanghelyo.

14-16. (a) Sa saiyang enot na surat sa mga Kristiano sa Corinto, anong liwanag an itinao ni Pablo dapit sa pangangaipo para sa pagkasararo? (b) Ano pang liwanag mapadapit sa paggawe an yaon sa Enot na Corinto?

¹⁴ Si Pablo nagsurat manongod sa nagkapirang bagay na nakakaparibok sa mga Kristiano sa Corinto. Kabale sa saiyang surat sa mga taga-Corinto an dakol na ipinasabong na hatol na napakinabangan kan mga Kristiano sagkod sa satong kaaldawan. Primero, kinaipuhan niang paliwanagan an mga taga-Corinto manongod kan salang ginigibo ninda sa pag-organisar nin mga kulto nin bantog na tawo na nasesentro sa nagkapirang indibiduwal. Itinanos sinda kan apostol, na mapusong nagsasabi sa sainda: “Sinasadol ko kamo, mga tugang, paagi sa ngaran kan satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo na kamo gabos maninigong magtaram na may pagkaoroyon, asin na dai magkaigwa nin pagkabaranga dian sa saindo, kundi na kamo dayupot na magkasararo sa saro sanang pag-isip asin sa saro sanang paghonahona.”​—1 Corinto 1:​10-15.

¹⁵ An grabeng inmoralidad kinokonsinte sa Kristianong kongregasyon sa Corinto. An sarong lalaki duman kinua an agom kan saiyang ama, kaya naggigibo kan ‘siring na pagsambay na dai ngani nangyayari sa mga nasyon.’ Prangka nanggad, si Pablo nagsurat: “Haleon nindo an maraot na tawo dian sa tahaw nindo.” (1 Corinto 5:​1, 11-13) Iyan sarong bagay na bago para sa Kristianong kongregasyon​—an pagtitiwalag. An saro pang bagay na dian an kongregasyon sa Corinto kinaipuhan na paliwanagan igwa nin koneksion sa bagay na an nagkapirang miembro kaiyan iinaasunto an saindang espirituwal na mga tugang sa kinabanon na mga korte tanganing husayon an mga reklamo. Makosog na sinagwe sinda ni Pablo huli sa paggibo kaini.​—1 Corinto 6:​5-8.

¹⁶ An saro pang bagay na duminamat sa kongregasyon sa Corinto may koneksion sa relasyon sa sekso. Sa 1 Corinto kapitulo 7, ipinaheling ni Pablo na huli sa pagigin lakop kan seksuwal na inmoralidad, marahay pa na an lambang lalaki magkaigwa nin sadiring agom asin an lambang babae nin sadiring agom na lalaki. Ipinaheling man ni Pablo na minsan ngani an mga daing agom nakakapaglingkod ki Jehova na mas dikit an nakalilingling, bakong gabos igwa kan balaog na pagigin daing agom. Asin kun magadan an agom nin sarong babae, sia magigin hiwas nang magpaagom giraray pero “sanang dian sa Kagurangnan.”​—1 Corinto 7:39.

17. Anong liwanag an itinao ni Pablo sa katokdoan dapit sa pagkabuhay liwat?

¹⁷ Kanigoan na mga kilyab nin liwanag an pinasirang kan Kagurangnan sa pagkabuhay liwat paagi ki Pablo! Sa anong klaseng hawak bubuhayon an linahidan na mga Kristiano? “Iyan itinatanom na pisikal na hawak, binubuhay na espirituwal na hawak,” an isinurat ni Pablo. Mayong hawak na laman na dadarahon sa langit, huli ta “an laman asin dugo dai makapagmamana sa kahadean nin Dios.” Idinugang ni Pablo na bakong gabos na linahidan matotorog sa kagadanan kundi na durante kan presensia ni Jesus an iba bubuhayon sa inmortal na buhay tolos-tolos pagkagadan.​—1 Corinto 15:​43-53.

18. Anong liwanag mapadapit sa ngapit an yaon sa enot na surat ni Pablo sa mga taga-Tesalonica?

¹⁸ Sa saiyang surat sa mga Kristiano sa Tesalonica, ginamit si Pablo sa pagtao nin liwanag manongod sa ngapit. An aldaw ni Jehova madatong na kabaing nin parahabon kun banggi. Ipinaliwanag man ni Pablo: “Sa panahon na sinda nagsasarabi: ‘Katoninongan asin katiwasayan!’ dangan an biglang pagkalaglag madaling maabot sainda siring sa kolog kan bados na babae; asin dai sinda makaliligtas minsan sa anong paagi.”​—1 Tesalonica 5:​2, 3.

19, 20. Anong mga kilyab nin liwanag an inako kan mga Kristiano sa Jerusalem asin Judea sa surat ni Pablo sa mga Hebreo?

¹⁹ Paagi sa pagsurat sa mga Hebreo, si Pablo nagpaabot nin mga kilyab nin liwanag sa enot na mga Kristiano sa Jerusalem asin Judea. Kanigoan kamapuwersa na saiyang ipinaheling an pagkanangongorog kan Kristianong palakaw nin pagsamba kisa sa Mosaikong palakaw nin pagsamba! Imbes na sunodon an Pagboot na ipinaabot nin mga anghel, an mga Kristiano igwa nin pagtubod sa kaligtasan na enot na nasambitan kan Aki nin Dios, na mas halangkaw nanggad kisa siring na mga mensaherong anghel. (Hebreo 2:​2-4) Si Moises katabang sana sa harong nin Dios. Alagad, si Jesu-Cristo an namamahala sa bilog na harong. Si Cristo sarong halangkaw na saserdote sono sa orden ni Melquisedec, na igwa nin katongdan na mas halangkaw nanggad kisa sa pagkasaserdote ni Aaron. Idinoon man ni Pablo na an mga Israelita dai nakalaog sa kapahingaloan nin Dios huli sa kakulangan nin pagtubod asin pagkuyog, alagad an mga Kristiano nakalalaog dian huli sa saindang kaimbodan asin pagkuyog.​—Hebreo 3:1–4:11.

²⁰ Saro pa, an bagong tipan nangongorog nanggad kisa tipan nin Pagboot. Arog kan ihinula 600 na taon na an nakaagi sa Jeremias 31:​31-34, an mga nasa bagong tipan nakasurat sa saindang puso an pagboot nin Dios asin nagkakamit nin tunay na kapatawadan sa mga kasalan. Imbes na magkaigwa nin sarong halangkaw na saserdote na kaipuhan na magdolot nin mga atang taon-taon para sa saiyang sadiring mga kasalan asin kan banwaan, an Halangkaw na Saserdote nin mga Kristiano iyo si Jesu-Cristo, na mayo nin kasalan asin sarong beses sanang nagdolot nin atang para sa mga kasalan. Imbes na lumaog sa sarong banal na lugar na ginibo nin mga kamot tanganing iatubang an saiyang dolot, sia luminaog sa langit mismo, duman tanganing umatubang sa persona ni Jehova. Dugang pa, an mga atang na hayop sa irarom kan Mosaikong tipan nin Pagboot dai biyong makakahale nin mga kasalan, o dai kutana iyan idinolot taon-taon. Alagad an atang ni Cristo, na idinolot nin saro sanang beses para sa gabos na panahon, talagang naghahale nin mga kasalan. An gabos na ini nagtatao nin liwanag sa dakulang espirituwal na templo, na sa mga patyo kaiyan naglilingkod ngonyan an linahidan na natatada asin an “ibang karnero.”​—Juan 10:16; Hebreo 9:​24-28.

21. Ano an ipinaheheling kan pag-oolay na ini kun manongod sa kaotoban kan Salmo 97:11 asin Talinhaga 4:18 kaidtong mga panahon kan mga apostol?

²¹ Kulang an mga pahina na sumambit nin dugang pang halimbawa, arog baga kan mga kilyab nin liwanag na yaon sa mga surat ni apostol Pedro asin kan mga disipulong sinda Santiago asin Judas. Alagad an nasambitan sa enotan magkakaigo na tanganing ipaheling na an Salmo 97:11 asin Talinhaga 4:18 nagkaigwa nin pambihirang mga kaotoban sa mga panahon kan mga apostol. An katotoohan nagpoon na umoswag poon sa mga tipo asin anino sagkod sa mga kaotoban asin katunayan.​—Galacia 3:​23-25; 4:​21-26.

22. Ano an nangyari pagkagadan kan mga apostol, asin ano an ipaheheling kan sunod na artikulo?

²² Pagkagadan kan mga apostol ni Jesus asin sa pagpoon kan ihinulang apostasiya, an liwanag kan katotoohan nagrumarom na marhay. (2 Tesalonica 2:​1-11) Alagad sono sa panuga ni Jesus, pakalihis nin dakol na siglo an Kagurangnan nagbuwelta asin nanompongan an “maimbod asin madonong na oripon” na nagtatao sa “mga domestiko” kan saindang kakanon sa igong panahon. Bilang resulta, pinaniwalaan ni Jesu-Cristo an oripon na iyan “kan gabos niang rogaring.” (Mateo 24:​45-47) Anong mga kilyab nin liwanag an suminunod? Ipaliliwanag ini sa minasunod na artikulo.

[Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

◻ Anong mga teksto sa Biblia an nagpapaheling na progresibo an pakasabot sa katotoohan?

◻ Ano an nagkapira sa mga kilyab nin liwanag na nasusurat sa libro nin Gibo?

◻ Anong liwanag an yaon sa mga Ebanghelyo?

◻ An mga surat ni Pablo igwa nin anong mga kilyab nin liwanag?