Si Lidia—Mapag-istimar na Parasamba sa Dios

POON kan suanoy na mga panahon,an mga lingkod kan tunay na Dios namidbid huli sa saindang pagkamapag-istimar. (Genesis 18:​1-8; 19:​1-3) Tinawan nin kahulogan na “pagkamoot sa, pagkawili sa, o kabootan sa mga estranghero,” an pagkamapag-istimar na gikan sa sinserong puso minsan ngonyan sarong tanda nin tunay na Kristianismo. Sa katunayan, iyan sarong kahagadan para sa gabos na magsasamba sa Dios sa inaakong paagi.​—Hebreo 13:2; 1 Pedro 4:9.

An sarong tawo na nagpaheling nin pagkamapag-istimar sa sarong arogan na paagi iyo si Lidia. “Pinirit” niang dumagos sa saiyang harong an Kristianong mga misyonero na nagsosongko sa Filipos. (Gibo 16:15) Minsan ngani halipot sana an pagkasambit ki Lidia sa Kasuratan, an kadikit na sinabi manongod sa saiya puedeng makaparigon kan satong boot. Sa anong paagi? Siisay si Lidia? Ano an aram niato manongod sa saiya?

“Paratinda nin Purpura”

Si Lidia nag-iistar sa Filipos, an pangenot na siudad nin Macedonia. Minsan siring, hale sia sa Tiatira, sarong siudad sa rehion nin Lidia, sa solnopan na Asia Minor. Sa dahelan na ini may mga nagsusuherir na an “Lidia” sarong gaha na itinao sa saiya sa Filipos. Sa ibang pagtaram, sia “an Lidiana,” kun paanong an babae na hinulitan ni Jesu-Cristo puedeng apodon na “an Samaritana.” (Juan 4:9) Si Lidia nagtitinda nin “purpura” o mga bagay na kinoloran kan tina na ini. (Gibo 16:​12, 14) An pagkaigwa nin mga paragibo nin tina kapwa sa Tiatira asin sa Filipos pinatutunayan nin mga inskripsion na nadiskobre nin mga arkeologo. Posible na buminalyo si Lidia huli sa saiyang trabaho, magsalang tanganing ipadagos an saiyang sadiring negosyo o bilang representante nin sarong kompanya nin mga paratina sa Tiatira.

Laen-laen an puedeng pagkuanan nin tina na purpura. An pinakamahal hale sa nagkapirang klase nin bibi sa dagat. Sono sa Romanong poeta kan enot na siglo na si Marcial, an sarong kapa na may pinakamarahay na purpura sa Tiro (saro pang sentro na pinagpoprodusiran kaini) puedeng magkantidad nin sagkod sa 10,000 sesterse, o 2,500 na denario, na katimbang nin sueldo nin sarong trabahador para sa 2,500 na aldaw. Malinaw nanggad, maluho an siring na mga gubing kaya nagkapira sana an puedeng makabakal. Kaya puedeng mayaman si Lidia. Ano man an totoo, nahimo niang magin mapag-istimar ki apostol Pablo asin sa kairiba nia​—si Lucas, Silas, Timoteo, asin tibaad iba pa.

An Paghuhulit ni Pablo sa Filipos

Kan mga taon 50 C.E., si Pablo enot na nagbiahe sa Europa asin nagpoon na maghulit sa Filipos.a Pag-abot nia sa sarong bagong siudad, ugale na ni Pablo na songkoon an sinagoga tanganing maghulit nguna sa mga Judio asin proselito na nagtitiripon duman. (Ikomparar an Gibo 13:​4, 5, 13, 14; 14:1.) Minsan siring, sono sa nagkapira an Romanong ley nagbawal sa mga Judio sa paggibo kan saindang relihion sa laog kan “banal na mga linderos” nin Filipos. Kun siring, ‘pagpirang aldaw’ duman, kan aldaw nin Sabbath an mga misyonero nakanompong nin sarong lugar sa kataed nin sarong salog sa luwas kan siudad na ‘paghona ninda igwa nin lugar nin pamibian.’ (Gibo 16:​12, 13) Minalataw na ini an Salog Gangites. Duman mga babae sana an nanompongan kan mga misyonero, na saro sa sainda si Lidia.

Sarong “Parasamba sa Dios”

Si Lidia sarong “parasamba sa Dios,” alagad posible na sia sarong proselita sa Judaismo na naghahanap nin katotoohan sa relihion. Minsan ngani marahay an saiyang trabaho, si Lidia bakong materyalistiko. Imbes, nagtatagama sia nin panahon para sa espirituwal na mga bagay. “Binukasan ni Jehova an saiyang puso tanganing maghinanyog sa mga bagay na itinataram ni Pablo,” asin inako ni Lidia an katotoohan. Sa katunayan, ‘sia asin an kairiba nia sa harong nabautismohan.’​—Gibo 16:​14, 15.

Dai espesipikong sinasabi kan Biblia kun sairisay an iba pang miembro kan kairiba ni Lidia sa harong. Mantang mayong nasambitan na agom na lalaki, tibaad sia daing agom o balo. Seguro “an kairiba nia sa harong” kompuesto nin mga paryentes, alagad an frase puede man na mangahulogan nin mga oripon o surugoon. Ano man an totoo, maigot na ihiniras ni Lidia sa kairiba nia an mga bagay na saiyang nanodan. Asin kanigoan na kagayagayahan an siertong napasaiya kan sinda tumubod asin umako kan tunay na pagtubod!

“Pinirit Nia Kami”

Bago nakamidbid si Lidia, an mga misyonero posibleng kinaipuhan na manigoan sa mga dadagosan na sinda an nagbabayad. Alagad naogma siang makapag-alok nin ibang dadagosan. Pero, an bagay na kaipuhan niang mag-insister nagpaparisa na si Pablo asin an saiyang kairiba nagsayuma. Taano? Boot ni Pablo na ‘itao an maogmang bareta nin daing bayad, sa katuyohan na dai pag-abusohon an saiyang autoridad’ asin dai magin pagabat sa siisay man. (1 Corinto 9:18; 2 Corinto 12:14) Alagad idinagdag ni Lucas: “Ngonyan kan sia asin an kairiba nia sa harong mabautismohan, sia nakimaherak: ‘Kun ako ibinibilang nindong fiel ki Jehova, dumagos kamo sa sakong harong asin umontok dian.’ Asin pinirit nia kami.” (Gibo 16:15) An pinakang-iniisip ni Lidia iyo an manongod sa pagigin fiel ki Jehova, asin an pag-istimar minalataw na ebidensia kan saiyang pagtubod. (Ikomparar an 1 Pedro 4:9.) Kanigoan kaekselenteng halimbawa! Ginagamit ta man daw an satong mga rogaring sa pagpaoswag kan intereses kan maogmang bareta?

An mga Tugang sa Filipos

Kan paluwason si Pablo asin Silas sa bilanggoan pakatapos kan eksena na kalabot an surugoon na babaeng sinasaniban nin demonyo, nagbalik sinda sa harong ni Lidia, kun saen nanompongan ninda an nagkapirang tugang. (Gibo 16:40) An mga nagturubod sa bagong organisaron na kongregasyon sa Filipos tibaad ginamit an harong ni Lidia bilang regular na tiriponan. Lohikong isipon na an saiyang harong nagpadagos na magin sentro nin teokratikong aktibidad sa siudad.

An enot na mainit na pagkamapag-istimar na ipinaheling ni Lidia nagin karakteristiko kan bilog na kongregasyon. Apisar kan saindang kadukhaan, sa nagkapirang okasyon si Pablo pinadarahan kan mga taga-Filipos kan mga bagay na kaipuhan nia, asin nagpasalamat an apostol.​—2 Corinto 8:​1, 2; 11:9; Filipos 4:​10, 15, 16.

Dai nasambitan si Lidia sa surat na ipinadara ni Pablo sa mga taga-Filipos kan mga 60-61 C.E. Dai sinasabi kan Kasuratan kun ano an nangyari sa saiya pakalihis kan mga pangyayaring isinaysay sa Gibo kapitulo 16. Minsan siring, an halipot na pagkasambit sa dinamikong babaeng ini nagpapangyari sa sato na mawoton na “sundan an dalan nin pagkamapag-istimar.” (Roma 12:13) Nagpapasalamat nanggad kita na magkaigwa sa tahaw niato nin mga Kristiano na arog ni Lidia! Dakula an ikinatatabang kan saindang espiritu na gibohon na maogma asin makikatood an mga kongregasyon, sa kamurawayan ni Jehova Dios.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 28]

An Buhay Judio sa Filipos

An buhay sa Filipos siertong bakong pasil para sa mga Judio asin proselita sa Judaismo. Puedeng igwa nin mga sentimientong kontra sa mga Judio, huli ta dai pa sana nahahaloy bago nagsongko si Pablo, an mga Judio pinahale ni Emperador Claudio sa Roma.​—Ikomparar an Gibo 18:2.

Makahulogan nanggad, si Pablo asin Silas ginuyod sa atubangan kan mga mahistrado pakatapos na paomayan an surugoon na babae na igwa nin espiritu nin pagtoodtood. An mga kagsadiri sa saiya, na ngonyan mayo na nin dakulang pagkukuanan nin entrada, inaprobetsaran an daing binabasaran na pagkaanggot kan saindang mga kasiudadano paagi sa pag-insister: “An mga tawong ini nanriribok nin kanigoan sa satong siudad, huling sinda mga Judio, asin nagtotokdo sinda nin mga kaugalean na bakong sono sa ley para sa samo na akoon o gibohon, mantang kami mga taga-Roma.” Bilang resulta, si Pablo asin Silas hinampak nin mga badas asin ibinilanggo. (Gibo 16:​16-24) Sa siring na kamugtakan, an hayag na pagsamba ki Jehova, an Dios kan mga Judio, nagkaipo nin kapusoan. Alagad minalataw na dai inintindi ni Lidia na sia mapalaen.

[Mga retrato sa pahina 27]

Mga kagabaan sa Filipos