Nag-iingat sa “Katoninongan Asin Katiwasayan” na Plinano kan mga Nasyon
“Sa panahon na sinda nagsasarabi: ‘Katoninongan asin katiwasayan!’”—1 TESALONICA 5:3.
1, 2. (a) Taano an katoninongan ta iyo an mas madonong na gibohon? (b) Kaya, ano an pagkakaoyonan nin magkakatumang na mga sistema politikal?
NOARIN man an bilog na kinaban nin katawohan dai pa nagin arog kadai nin katiwasayan ngonyan. Yaon an pakamate nin takot sa ikatolong guerra mundial na napapalabot an militarisadong gayong mga nasyon na igwa kan garo baga ngonyan iyo an pinakamakosog na armas—an bomba nuklear. An kakayahan kan mga nasyon na gamiton an mismong nukleo nin atomo sa pakikiguerra dinara sinda sa pinakaharayo nang maaabot ninda sa lagduan na paggadan sa tawo. Kaya, an katoninongan nagin an mas madonong na gibohon.
2 Iyo nanggad, huli ta sa satong kapanahonan an ikatolong guerra mundial na naggagamit kan siring na mga armas daing ibang magigin kahulogan kundi paghuhugot kan kinaban, na an mga tawo maputok pasiring sa pagkapara o magagadan huli sa epekto nin sarong nuklear na pagkatunaw. An katotoohan na iyan makolog na namamatean nin mga politiko asin kumander militar na may matarom na pananaw. Habo nindang manimbag sa siring na panglobong kapahamakan. Kaya, magigin kombenyente para sa magkakatumang na mga sistema politikal na magkaoroyon, iyo, sumunod sa praktikal na pilosopiya na “mabuhay asin pabayaan an iba na mabuhay man.”
3. Huli sa anong dahelan na an mga nasyon magpoproklamar nin “Katoninongan asin katiwasayan”?
3 Minsan siring, an mga nasyon dai lubos na nagkokompiar sa lambang saro. Bilang paseguro, pinapagdadanay nindang nasa biyong kosog an saindang mga establisimiento militar. Kun siring, huli daw sa sinsero, tunay na pagkaminootan bilang mga miembro kan saro sanang pamilya nin tawo na an mga namomoon magsasararo sa pagproklamar nin “Katoninongan asin katiwasayan” para sa bilog na kinaban nin katawohan? Bako, kundi iyan tanganing inaan an tama sanang pagkatakot kan mga tawo.—1 Tesalonica 5:3.
An Reaksion kan Klero Asin kan Publiko sa Nagdadangadang na Proklamasyon
4, 5. (a) Anong reaksion kan publiko sa nagdadangadang na proklamasyon an malalaoman niato? (b) Sa ibong kan pagsuportar kan klero sa nagdadangadang na proklamasyon, anong mga hapot an minalataw sa kun baga susuportaran iyan nin Dios?
4 Kun sa katapustapusi gibohon na an proklamasyon na ini, an reaksion dian kan publiko seguradong magigin paborable sa bilog na daga. Daing duwa-duwa na oomawon kan mga namomoon sa relihiyon kan kinaban, kaiba an mga klerigo nin Kakristianohan, Katoliko asin Protestante, an internasyonal na aksion na ini. Kun saen an direksion kan doros, duman man an klero tanganing magdanay na nasa pabor nin kadaklan asin magkamit nin politikal na tabang asin konsiderasyon.
5 Minsan siring, an pagsuportar kan klero sa makosog an pagkaproklamar na politikal na areglo dai nangangahulogan na iyan susuportaran kan Dios kan uniberso, pati kan satong daga. Sa saindang relihiyosong mga edipisyo, an klero tibaad magdolot nin haralaba asin makosog na mga pamibi na nadadangog kan saindang relihiyosong mga parasuportar asin maghagad kan banal na bendisyon sa mga ginigibo kan politikal na elemento para sa internasyonal na katoninongan asin katiwasayan. Alagad an gabos daw na solemneng pamibing iyan, na sinisimbagan nin makosog na “Amen” kan naghihinanyog na mga kongregasyon, inaako kan Dios kan unibersong ini? Puwede daw siang makipagkatoninongan sa sarong kinaban na baranga sa relihiyon, na an mga pamibi para sa katoninongan asin katiwasayan sono sa dai nagkakaoroyon na relihiyosong mga sekta asin denominasyon?
6, 7. (a) Kapareho kan mga Judio kan suanoy na mga panahon, ano an ginibo kan Kakristianohan? (b) Ano an ibubunga kan pagsuportar kan klero sa proklamasyon nin “Katoninongan asin katiwasayan”?
6 An mga paghihingako nin pagsuportar nin Dios pinakamakosog sa mga nasyon nin Kakristianohan. Alagad ta an Dios kan uniberso bakong iyo an Saro na naghahade sa Kakristianohan. An iginawe nia kapareho kan sa suanoy na mga Israelitas. Kan dai na sinda kontento sa areglo ni Jehova para sa saindang gobyerno asin naghona na mas gusto ninda an politikal na paagi kan paganong mga nasyon sa palibot ninda, nagdolok sinda sa propeta ni Jehova na si Samuel asin hinagad sa saiya na tawan sinda nin hade. Ikinaanggot na gayo asin ikinamondo ni Samuel an bagay na ini. Iyo man an Dios na pinaglilingkodan nia bilang propeta.
7 Tama sana na si Jehova nakolgan sa kahagadan na ini na bayaan an saiyang teokratikong pamamahala sa Israel. Arog kan sabi nia sa saiyang propetang si Samuel: “Bakong ika an isinikwal ninda, kundi ako an isinikwal ninda sa pagigin hade sa sainda.” (1 Samuel 8:4-9) Ini naglaladawan sa ginibo kan Kakristianohan sa ika-20 siglong ini. Kaya an gigibohon na pag-omaw kan klero sa proklamasyon na “Katoninongan asin katiwasayan” dai magkakaigwa nin paborableng resulta, dai magkakamit nin banal na bendisyon.
Ginigibo an Katawohan na Bakong Puka sa Nagdadangadang na Peligro
8. Ano an posibleng magin kabtang kan Naciones Unidas sa nagdadangadang na proklamasyon, asin taano ta ginigibo kan organisasyon na ini an katawohan na bakong puka sa nagdadangadang na peligro?
8 Tibaad ipinag-oorgolyo kan Naciones Unidas an 159 miembro ngonyan, na kaiba an haros gabos na nasyon. Sierto na pag-abot nin panahon an Naciones Unidas mangengenot kun dapit sa nagdadangadang na proklamasyon nin “Katoninongan asin katiwasayan!” Makamomondong sabihon, an pankinaban na organisasyon na iyan ginigibo an binilyon na tawo na bakong puka sa nagdadangadang na peligro. Taano man? Huli ta an siring na katoninongan, minsan ngani suportado kan gabos na relihiyosong organisasyon sa kinaban na ini, kabale na an sa Kakristianohan, dai nangangahulogan nin pakipagkatoninongan sa Kaglalang kan uniberso, na igwa kan kapangyarihan na tumao nin buhay asin haleon iyan sono sa pagdeterminar nia sa mahahalagang bagay sa kalangitan asin digdi sa daga.
9, 10. Ano an paninindogan kan mga Saksi ni Jehova manongod sa “Katoninongan asin katiwasayan” na plinano kan mga nasyon, asin taano?
9 Sa hula ni Isaias, an Kaglalang malinaw na nagsasabi: “An kalangitan iyo an sakuyang trono, asin an daga iyo an tongtongan kan sakong bitis.” (Isaias 66:1) An mga nasyon digdi sa saiyang tongtongan dai iyan sinasamnohan paagi sa saindang organisasyon nin Naciones Unidas. Sinda naghihingoa sa politikal na paagi na papagdanayon an panglobong katoninongan asin katiwasayan asin sa siring papagdanayon an Naciones Unidas. An nagdusay na mga Saksi ni Jehova digdi sa daga dai puwedeng umayon sa kinaban sa pagsarig sa gibong tawong mga paagi na ginigibo para sa katoninongan asin katiwasayan kan kinabanon na mga nasyon. Isinasapuso ninda an mga tataramon kan Santiago 4:4: “Mga parapakisambay, dai nindo naaaraman na an pakipagkatood sa kinaban pakipag-iwal sa Dios? An siisay man, kun siring, na boot na magin katood kan kinaban ginigibo an saiyang sadiri na kaiwal nin Dios.”
10 Minsan ngani dai man aktibong tinutumang an katoninongan asin katiwasayan na plinano kan mga nasyon, dai iyan ikarerekomendar kan mga Saksi ni Jehova sa minilyon na tawo na naghahanap nin lugar na ligtas kun pumutok na an pinakadakulang kasakitan sa kinaban asin tapuson an palakaw na ini nin mga bagay. (Mateo 24:21) Huli ta an bagong palakaw nin Dios iyo an magtatao nin lakop sa kinaban na katiwasayan sa pagsakop kan “Prinsipe nin Katoninongan,” si Jesu-Cristo.—Isaias 9:6, 7.
11. Ano an punto-de-vista kan klero sa proposisyon na tindogon an Liga de Naciones pakalihis kan Guerra Mundial I?
11 Pinatutunayan kan kasaysayan an pagkasudya kan gibong tawong mga plano para sa katoninongan. Magigirumdoman niato na kan matapos an Guerra Mundial I kan 1918, an Liga de Naciones iprinoponer bilang pan-olang sa guerra mundial. Inomaw kan Konsilyo Pederal kan mga Iglesya ni Cristo sa Amerika an proposisyon asin sinabi: “An siring na Liga bako sanang may politikal na kapakinabangan; imbes iyan an politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios digdi sa daga.” Alagad iyan daw na politikal na kapahayagan daa kan daganon na kahadean nin Dios nagtao nin nagdadanay na katoninongan asin katiwasayan sa daga?
12. (a) Paano naotob an Kapahayagan 17:8? (b) Siisay an nagpapadagos sa pagkabayo sa “mapulang mabangis na hayop,” asin gurano pa kahaloy?
12 Kapareho kan simbolikong “mapulang mabangis na hayop” sa Kapahayagan kapitulo 17, na kinabayuan kan gurang na patotot, an “Dakulang Babilonya,” an Liga de Naciones naholog sa “bungaw” kan pumutok an Guerra Mundial II kan 1939. Ini nakapirit sa nagkakabayong patotot na humilig. Pagkatapos kan Guerra Mundial II kan 1945, an Naciones Unidas tinindog bilang kasalihid kan daing palad na Liga de Naciones. Mas dakol an miembro kaiyan kisa Liga, kaya iyan dapat na mas makosog na organisasyon asin maninigong orog na pagkompiaran kan kinaban nin katawohan. Kaya kan 1945 na an simbolikong “mapulang mabangis na hayop” luminuwas “sa bungaw,” asin an simbolikong patotot, an “Dakulang Babilonya,” kuminabayo giraray dian, na dian sia daing sopog na nagtutukaw sagkod sa aldaw na ini. (Kapahayagan 17:3, 5, 8) Alagad ta dai na mahahaloy, sono sa ihinuhula kan Kapahayagan 17:16–18:24. Taano ta dai?
13. (a) Ano an Naciones Unidas? (b) Paano iyan ipinanganino kaidtong suanoy?
13 An Naciones Unidas sa aktuwal kinabanon na konpederasyon tumang ki Jehova Dios asin sa saiyang nagdusay na mga Saksi digdi sa daga. Iyan sa katunayan pagkasapakat, na an kinabanon na mga nasyon nag-oorolay asin pinaplano an magigibo ninda tumang sa naheheling na organisasyon ni Jehova Dios digdi sa daga. Sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay” na ini, iyan ipinanganino kan pagkasapakat na sinasabi sa Isaias 8:12.—Mateo 24:3.
Maglaom ki Jehova Para sa Katoninongan Asin Katiwasayan
14. Taano an sampulong tribong kahadean nin Israel ta nakipag-alyansa sa Siria, asin anong hapot an napaatubang sa kahadean nin Juda?
14 Bago an panahon ni Isaias an nasyon kan 12 tribo nin Israel nabanga huli sa isyu nin paghade. Ini pakalihis kan mamuraway na paghade ni Hadeng Salomon. An suminiblag na sampulong tribo sa amihanan nag-establisar kan nagin kahadean nin Israel, na an kabesera sa Samaria. An duwang natatadang tribo, an tribo ni Juda asin Benjamin, nagdanay na maimbod sa makahadeng dinastiya ni Hadeng David sa kabeserang siudad nin Jerusalem. An sampulong tribong kahadean nin Israel kinalaban an duwang tribong kahadean nin Juda. Pag-abot nin panahon, an kahadean nin Israel nakikampi sa kahadean nin Siria, na an kabesera sa Damasco. An ideya ibagsak an kahadean nin Juda asin sakopon iyan. Kun siring, maninigo daw na an kahadean nin Juda makialyansa sa saro pang makosog na nasyon tanganing malabanan an pagsalakay kan nasyon nin Israel na nakialyansa sa paganong nasyon nin Siria?—Isaias 7:3-6.
15. (a) Ano an pinapaboran kan iba sa kahadean nin Juda, asin ano an ipinarisa kan kaisipan na ini? (b) Paano si propeta Isaias nagtaram tumang sa siring na kaisipan?
15 Igwa nin nagkapira sa sadit na kahadean nin Juda na nawaran nin pagtubod sa nasyonal na Dios na si Jehova. An mga ini pabor sa pakipag-alyansa, o pakipagkasapakat, sa sarong makosog na paganong kahadean kan kinaban na ini. Sa pagsuportar sa siring na daing kaimbodan na pagsaro kan kahadean ni Jehova sa Juda sa sarong kahadean kan maraot na kinaban, may mga nagsasabing, “Sarong pagkasapakat!” sa mga dai nakapagdedesisyon sa kahadean nin Juda. Sa siring ipinarisa ninda an saindang kadaihan nin pagtubod asin pagkompiar sa Dios na an templo yaon sa Jerusalem. Si propeta Isaias pinasabngan na magtaram tumang sa siring na pagkasapakat, na sinasabi sa kapitulo 8, bersikulo 12: “Dai kamo magsabi, ‘Sarong pagkasapakat!’ manongod sa gabos na sinasabi kan banwaan na ini, ‘Sarong pagkasapakat!’ asin an natatakotan ninda dai nindo katakotan, ni magtakig man kamo huli kaiyan.”
16, 17. Ano an nangahulogan nin tunay na katoninongan asin katiwasayan para sa suanoy na banwaan ni Jehova, asin paano ini ipinaheling kan umaon an Jerusalem ni Hadeng Senaquerib nin Asiria?
16 An presensia ni Jehova sa banwaan na katipan nia nangahulogan nin katoninongan asin katiwasayan para sa sainda. Ini ipinaheling kan an hade sa Asiria na si Senaquerib magsugo nin komite nin tolong haralangkaw na opisyales na apodan si Hadeng Ezequias asin an banwaan nin Jerusalem na sumuko ki Senaquerib. An Asiriong opisyal asin representante, si Rabsaces, nagtindog sa atubangan kan mga lanob nin Jerusalem asin pangahas na pinagmenus si Jehova Dios tanganing paluyahon o laglagon an pagkompiar kan mga Judio sa Saiya. Ikinamomondong gayo an pagmenus na ini sa sarong nabubuhay asin tunay na Dios na si Jehova asin tama sanang namamatean an pagigin nasa peligro nin Jerusalem sa atubangan kan makosogon na hukbong ini nin mga Asirio, si Hadeng Ezequias nagduman sa templo asin iinatubang an bagay ki Jehova Dios. Naogma sa kapahayagan na ini nin pambihirang pagtubod sa saiya asin sa pagdolok na ini sa saiya tanganing ipaheling an saiyang unibersal na soberaniya, si Jehova nagtao nin paborableng simbag. An saiyang propetang si Isaias uminiba paagi sa mga komentong nagpapatunay. Dai man lamang ni kadikit na simbag na itinao sa nananakot na Asiriong si Rabsaces, siring sa ipinagboot ni Hadeng Ezequias.—2 Hade 18:17-36; 19:14-34.
17 Daing duwa-duwa na napangalas na gayo digdi, si Rabsaces nagbuwelta sa kampo ni Senaquerib, na kaidto nakikilaban tumang sa Libna. (2 Hade 19:8) Pagkadangog sa bareta ni Rabsaces, si Senaquerib nagpadara nin nag-uumang mga surat ki Ezequias, na nagpapatanid: “Dai ka padaya sa saimong Dios na linalaoman mo, na sinasabi: ‘An Jerusalem dai itatao sa kamot kan hade sa Asiria.’” (2 Hade 19:9, 10) Pagkabanggi, an Dios mismo suminimbag sa representante nin Asiria, si Rabsaces, asin Sia mismo an suminimbag sa nag-uumang mga surat ni Senaquerib tanganing patunayan na Sia mas makapangyarihan sa imperyal na dios kan mga Asirio. An pagtatapos kan tala sa pangyayaring ini, na itinao sa 2 Hade 19:35, nagsasabi: “Asin nangyari kan bangging idto na luminuwas an anghel ni Jehova asin linugad an sanggatos may walong polo may limang ribo sa kampo kan mga Asirio. Kan magbarangon sinda pagkaaga, tara, sinda gabos bangkay na.” Pagkaaga kan magmata an natadang mga Asirio, kaiba si Hadeng Senaquerib asin tibaad si Rabsaces, naheling ninda an makatatakot na kamugtakan sa palibot nin mga nagadan sa pakikiguerra ki Jehova Dios.
18. (a) Ano an resulta sa ambisyosong si Senaquerib? (b) Anong halimbawa an maninigong itao kan kasaysayan na ini sa mga Saksi ni Jehova ngonyan?
18 Huling nadaog sa saiyang ambisyosong mga pakana tumang sa organisasyon ni Jehova asin napasopog na gayo, si Senaquerib naghidale na “may kasopganan an lalauogon” sa pagpuli sa saiyang nasyonal na kabesera, an Nineve, tangani sanang asesinaron kan duwa sa saiyang mga aki. (2 Cronica 32:21; 2 Hade 19:36, 37) Noarin man dai na liwat nameligro an naheheling na organisasyon ni Jehova sa imperyo nin Asiria. Uya an dakula nanggad na pagkabindikar kan unibersal na soberaniya kan Kaharohalangkaweng Dios. Dugang pa, an pagkaligtas kan Jerusalem sarong ekselenteng halimbawa na nagpapaheling kun kiisay an mga Saksi ni Jehova ngonyan maninigong maglaom na may lubos na kompiansa para sa nagpapadagos, marigon na katoninongan asin katiwasayan—bakong sa sarong politikal na pagkasapakat kundi ki Jehova Dios.
Pagdadanay na Nagbabantay
19. Ano an padagos na gigibohon kan Watch Tower Society?
19 Tanganing matabangan kamo na magdanay na nagbabantay, an Watch Tower Society padagos na magpapaluwas sa mga publikasyon kaiyan nin napapanahon na mga patanid sa mga parabasa, tanganing dai kamo maabotan na bakong puka sa peligro kan nagdadangadang na mapagsaginsagin na proklamasyon nin “Katoninongan asin katiwasayan,” na plinano kan mga nasyon sa daan na palakaw na ini nin mga bagay.
20. Taano an mga Saksi ni Jehova ta dai nanggad magsusuportar sa pagsarig sa nagdadangadang na “Katoninongan asin katiwasayan,” kaya ngonyan na an panahon para sa ano?
20 An nagdusay na mga Saksi ni Jehova dai nanggad makasusuportar sa pagsarig sa “Katoninongan asin katiwasayan” na may kompiansang ipoproklamar kan kinabanon na mga nasyon; ni maoomaw man ninda an mga nagplano kan siring na internasyonal na “Katoninongan asin katiwasayan” asin, kadungan kaiyan, mapasa kaibanan ninda si Jehova Dios. Nag-iingat sinda tumang sa pakikialyansa sa mga nasyon kan daan na palakaw na ini nin mga bagay. Danay nindang ipinagigirumdom sa saindang sadiri na an sarong bagong “nasyon,” na siblag asin laen sa Liga de Naciones, namundag kan taon pakaguerra na 1919. An bagong “nasyon” na ini nagpapadagos na magtalubo asin magdakula sa bilog na daga, arog kan ihinula sa Isaias 60:22: “An sadit mismo magigin sangribo, asin an sadangoton magigin makosog na nasyon. Ako mismo, si Jehova, maparikas kaiyan sa kapanahonan kaiyan.” Iyo, ngonyan na an panahon na an gabos mag-ingat tumang sa nagdadangadang na “Katoninongan asin katiwasayan” na plinano kan mga nasyon.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Ano an posibleng magin reaksion kan publiko sa proklamasyon nin “Katoninongan asin katiwasayan”?
◻ Ano an ipinanganino kan “pagkasapakat” sa Isaias 8:12?
◻ Paano ginigibo kan NU na an katawohan bakong puka sa nagdadangadang na peligro?
◻ Taano an mga Saksi ni Jehova ta dai maaabotan na bakong puka?
[Retrato para sa pahina 13]
Daing duwa-duwa na an NU mangengenot sa nagdadangadang na proklamasyon nin “Katoninongan asin katiwasayan!”
[Retrato para sa pahina 16]
Pinagmenus kan opisyal na Asirio na si Rabsaces an Dios nin Israel, alagad ipinaheling kan resulta na an tunay na katoninongan asin katiwasayan gikan sana ki Jehova Dios