‘Pagsustento sa Kairiba sa Harong’—Pag-atubang sa Angat sa Nag-ooswag na mga Nasyon

“TUNAY na kun an siisay man dai nagsusustento sa mga sadiri nia, asin orog na sa kairiba nia sa harong, sia nagpainda kan pagtubod asin orog pa karaot sa tawong dai nin pagtubod.” Iyan an sabi ni apostol Pablo. (1 Timoteo 5:8) Mantang orog na nagigin masakit an pagbuhay nin pamilya sa mayaman na mga nasyon, an paggibo kaiyan sa nag-ooswag na nasyon parateng nag-aatubang nin mas makatatakot na angat.

Sa Aprika, halimbawa, an kasakitan sa pagbuhay parateng iyo an normal na kamugtakan, bakong an pambihira. Bihirang may malalaogan na trabaho, asin kun igwa man, an mag-agom tibaad pareho kaipuhan na magtrabaho tangani sanang may ikapakakan. An mga payo nin pamilya tibaad kaipuhan na magbiahe nin hararayo tanganing makakua nin trabaho, na binabayaan na daing kaiba an saindang agom asin mga aki sa laog nin dakol na bulan​—o taon. Tibaad masakit man na makakua nin igong harong. Dakol an darakulang pamilya sa Aprika; kaya an mga istaran nagigin nang surusuan, na mayo nin pundamental na marahay na mga kualidad nin buhay. Parateng lakop an mga kamugtakan na nakararaot sa salud.

Dugang pa, an lokal na mga kaugalean, haloy nang mga tradisyon, asin popular na mga punto-de-vista tibaad kontra sa kahulogan kan Tataramon nin Dios, an Biblia. Horophoropa an nagkapirang lakop na ugale manongod sa pag-agom asin mga aki. An ibang payo nin pamilya naniniwala na an paninimbagan sana ninda iyo an pagbayad kan arkila asin an obligatoryong mga babayadan sa eskuelahan. An saindang agom​—asin kun beses pati an mas matuang mga aki—​iyo na sana an nagtatrabaho para sa pagtao kan pundamental na mga pangangaipo na arog nin pagkakan asin gubing.

Saro pa, an ibang agom na lalaki igwa kan pagmansay na “an kuarta ko kuarta ko, alagad an kuarta mo kuarta ko man.” Ini parateng pinaggigikanan nin paghinanakit kan mga agom na babae na may entrada. Nagreklamo an sarong babaeng taga-Tanzania: “An kuarta ginagastos sa pag-inom, bakong sa samo o sa mga aki. Nagtatrabaho man kami, o mas dakol pa ngani an samo, alagad sia an nagkukua kan gabos na kuarta na sinasabi sa samo na saiya iyan​—na sia an nagganar kaiyan.”

Minsan siring, ipinaoorog kan mga Kristiano an Tataramon nin Dios sa lokal na kultura o popular na opinyon. An Biblia nagtatao nin nakatatabang na giya kun manongod sa pag-asikaso sa pamilya. Halimbawa, iyan nagsasabi na “an mga aki dai kaipuhan na magrimpos para sa saindang mga magurang, kundi an mga magurang para sa saindang mga aki.” (2 Corinto 12:14) Kun siring, an mga lalaking may takot sa Dios na kayang magtrabaho dai iwinawalat huli sa kahugakan sa saindang agom o mas matuang mga aki an pagtao nin pagkakan asin gubing sa pamilya; an paninimbagan na iyan klarong nasa abaga kan payo nin pamilya.​—1 Corinto 11:3.

Totoo, an entrada nin agom na lalaki tibaad bakong igo tanganing maasikaso an gabos na pangangaipo kan saiyang pamilya. Alagad kun an saiyang agom na babae igwa man nin sekular na trabaho, an Kristianong lalaki dai maghihinanakit. Imbes, tatrataron nia sia bilang iginagalang na “kapadis.” (Malaquias 2:14) Sa siring, dai nia kukuanon na daing pagsimpatiya an kuartang pinagpagalan kan babae asin sayangon iyan na mayong pagmakolog sa saboot kaini. Sa kabaliktaran, sinda mag-agom ‘mag-oolay’ asin aaramon kun paano pinakamarahay na gagamiton an saindang mga pondo para sa kapakinabangan kan bilog na pamilya. (Talinhaga 13:10) Kun saen posible, an agom na lalaki tinatawan pa ngani an saiyang agom na babae nin katalingkasan sa pagmaneyo sa kuarta, siring kan nakamtan kan “mahusay na agom na babae” kaidtong mga panahon kan Biblia. (Talinhaga 31:​10, 11, 16) An pagsunod sa hatol kan Biblia sa siring na mga bagay nakapaooswag sa kaogmahan asin pagkakontento nin pamilya.

Pag-atubang sa mga Angat nin Kadaihan nin Trabaho

Horophoropa an problema nin kadaihan nin trabaho. Kun dikit an malalaogan na trabaho asin hababa an sueldo, an dakol na payo nin pamilya sa Aprika naghahanap nin trabaho na harayo sa harong​—sa mga minahan, pabrika, hasyenda, asin plantasyon. Kun an sarong Kristianong lalaki nasa situwasyon na ini, tibaad manompongan nia an saiyang sadiri na suhay sa mga kapwa parasamba asin balad sa maraot na pag-iriba. (Talinhaga 18:1; 1 Corinto 15:33) Mantang tibaad pinagmamaigotan kan saiyang pamilya na aprobetsaran an situwasyon, posibleng magsasakit sinda huli sa dai pagkaigwa nin ama sa harong tanganing mangenot sa espirituwal o tumao nin emosyonal na pagsuportar. Kabaliktaran sa tibaad linalaoman, an halawig na pagigin mayo tibaad magresulta sa mismong bagay na kutana mapeprebentaran kaiyan​—an kasakitan sa pinansial.

An sarong ina nagsabi: “An sakuyang agom naghale tanganing magkotkot nin bulawan. Plano niang bumalik pakalihis nin sarong bulan o sa pinakahaloy pakalihis nin duwang bulan. Nagin sarong taon idto! Nabayaan ako na may anom na aking aasikasohon. Dangan yaon an babayadan na arkila. Huling bakong marahay an sakong salud, kaipuhan kong bayadan an mga gastos sa ospital. Kaipuhan mi an mga gubing, asin dapat kaming kumakan aroaldaw. Mayo akong trabaho. Masakit. An pinakamasakit na kabtang iyo an pag-asikaso sa mga aki sa espirituwal na paagi​—pampamilyang pag-adal, mga pagtiripon, asin paghuhulit. Sa pagsuportar ni Jehova, minsan paano nakatagal kami.”

Maski an ibang mga ina nakamate na obligadong bayaan an saindang pamilya sa laog nin dakol na bulan tanganing magtrabaho. An iba naghahanap-buhay bilang nagbibiaheng negosyante asin bihirang maheling sa harong. Sa siring an mas matuang mga aki napipiritan na isaabaga an katongdan nin magurang asin asikasohon an mga pagkakan, mga gibohon sa harong, asin disiplinahon pa ngani an ngohod na mga tugang. Apektado an pagpartisipar sa espirituwal na mga aktibidad. Iyo, puedeng magin dakulaon an danyos sa pamilya!

Siempre, kun masakit na marhay an mga kamugtakan sa pagbuhay, an magurang tibaad mayo nang ibang paagi na masustentohan an saiyang pamilya kisa sa humanap nin trabaho sa harayong lugar. Kaidtong mga panahon kan Biblia an mga aking lalaki ni Jacob minalataw na kinaipuhan na bayaan an saindang mga pamilya tanganing kuanon sa Egipto an mga kaipuhan sa buhay. (Genesis 42:​1-5) Kaya kun minalataw ngonyan an kaagid na mga situwasyon, kaipuhan na pagtimbangon kan mga payo nin pamilya an ano man na materyal na mga pakinabang na puedeng ikatao nin trabaho sa harayong lugar kontra sa espirituwal asin emosyonal na danyos nin halawig na pagkasuhay. An dakol na pamilya mas pinipiling tioson an kasakitan sa pagbuhay kisa sa magkasuhay sa halawig na peryodo nin panahon. Ginigirumdom ninda an mga tataramon ni Pablo na yaon sa 1 Timoteo 6:8: “Kun igwa na nin kakanon asin gubing, manigoan na kita kan mga bagay na ini.”​—Ikomparar an Talinhaga 15:17.

Sa parate may mga ikasasalihid sa paghale. Paagi sa pagpaheling nin inisyatiba asin kadonongan sa pag-imbento, an iba nagkaigwa nin trabaho paagi sa pagtao nin kapakipakinabang na mga serbisyo.a (Ikomparar an Talinhaga 31:24.) O tibaad an kaipuhan sana pag-ako nin hababang klase nin mga trabaho na ibinibilang nin iba na menus. (Efeso 4:28) Si apostol Pablo mismo ‘nagtrabaho asin nagpagal banggi-aldaw’ tanganing dai makapagabat sa pinansial sa iba. (2 Tesalonica 3:8) Puedeng arogon nin Kristianong mga lalaki ngonyan an halimbawang iyan.

An mga Problema sa Pag-eskuela

An saro pang problema may labot sa pag-eskuela. Sa ibang puerang lugar, ordinaryo na para sa mga magurang na paistaron an saindang mga aki sa mga paryentes sa laog nin halawig na panahon tanganing mapaeskuela nin igo an mga aki. Huling suhay sa saindang mga magurang, an siring na mga aki parateng nadedepisilan na makaatender sa mga pagtiripon o makapakikabtang sa ministeryo sa langtad. Huling mayo kan kinakaipuhan na disiplina, madali sindang nabibiktima nin maraot na pag-iriba. Bilang resulta, an nagkapira binayaan an Kristianong dalan nin pamumuhay.

Mayong duda na an sekular na edukasyon igwa nin mga bentaha. Alagad mas halangkaw an pagpapahalaga kan Biblia sa espirituwal na edukasyon, asin itinao nin Dios sa mga magurang an paninimbagan na itao an siring na pagtotokdo. (Deuteronomio 11:​18, 19; Talinhaga 3:​13, 14) Minsan siring, an pagpahale sa aki sa laog nin halawig na panahon posibleng makararaot sa mga paghihingoa nin magurang na padakulaon sia “sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”​—Efeso 6:4.b

Kun garo baga kulang an lokal na mga oportunidad para sa edukasyon, tibaad mayong ibang magigibo an mga magurang kundi gibohon an sainda mismong mahihimo na tokdoan an saindang mga aki nin pundamental na mga abilidad. An tabang itinatao man kan satong “Kaharohalangkaweng Paratokdo,” si Jehova. (Isaias 30:20) An lokal na mga kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova nagtatao nin nagkapirang edukasyonal na probisyon. Dakol na kongregasyon an nagkokondukta nin mga klase para sa pagbasa asin pagsurat. An Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro kapakipakinabang man na probisyon na puedeng makapatarom sa abilidad nin aki na bumasa asin magtaram nin klaro.

Timbang na Pagmansay sa Pagpadakula nin Aki

Puedeng magin partikularmenteng masakit an pagsustento sa mga aki kun dakol. An mga magurang sa Aprika parateng magsasabi na gusto ninda an mga aki; huli kaini, dakol sindang aki sagkod na kaya ninda! Minsan ngani an mga aki puedeng ibilang na kayamanan, an dakol na magurang dai kayang sustentohan nin igo an dakulang bilang ninda.

Siempre, an Biblia nagsasabi na “an mga aki mana hale ki Jehova.” (Salmo 127:3) Minsan siring, mangnoha na an mga tataramon na iyan isinurat durante nin panahon na marahay an mga kamugtakan sa Israel. Kan huri, an grabeng gutom asin ralaban nagpagin masakit sa pangangaki. (Lamentacion 2:​11, 20; 4:10) Huli sa masakit na situwasyon na lakop sa dakol na nag-ooswag na nasyon, an responsableng mga Kristiano maninigong horophoropon nin seryoso kun pirang aki an talagang kaya nindang pakakanon, gubingan, tawan nin istaran, asin sanayon. Pakakuentaha kan gastos, an dakol na mag-agom nagdedesisyon na pinakamarahay na dai sunodon an tradisyon asin limitaran an bilang nin mga aki ninda.c​—Ikomparar an Lucas 14:28.

Malinaw nanggad, ini “delikadong mga panahon na masakit pakibagayan.” (2 Timoteo 3:​1-5) Mantang an palakaw na ini nin mga bagay pabagsak na sa dai maeebitaran na katapusan kaiyan, daing duwa-duwa na maorog an mga pangigipit sa mga pamilya na nasa nag-ooswag na mga nasyon. Pero, paagi sa maingat na pagsusog sa mga prinsipyo sa Tataramon nin Dios, puedeng magin mapanggana an mga payo nin pamilya sa pag-asikaso kapwa sa pisikal asin espirituwal na mga pangangaipo kan saindang pamilya, huli ta ini an panuga ni Jehova duman sa mga maimbod na naglilingkod sa saiya: “Sa ano man na paagi dai taka babayaan ni sa ano man na paagi pababayaan taka.” (Hebreo 13:5) Iyo, minsan sa nagtitios na mga nasyon, mapangganang maaatubang nin mga Kristiano an angat nin pagsustento sa kairiba ninda sa harong!

[Mga Nota sa Ibaba]