Lakop sa Kinaban na Katiwasayan sa Pagsakop kan “Prinsipe nin Katoninongan”

Kapitulo 4: An Daing Katiwasayan na “Babilonya” Nakatalagang Malaglag

 1. (a) Ano an kahulogan kan terminong “babilonya,” asin siisay an kagpundar sa siudad na iyan an ngaran? (b) Anong proyekto nin pagtotogdok an ginibo kan ambisyosong si Nimrod, asin may anong resulta?

Karibarawan an nagtatanda sa kinaban ngonyan—sa politikal, sosyal, asin relihiyoso. An traduksion sa Bicol kan termino sa Hebreo na nasa Biblia para sa karibarawan “babilonya.” Sa Genesis, an Babilonya inaapod na Babel, ngaran na nangangahulogan man nin “karibarawan.” An siudad na iyan an ngaran pinundar ni Nimrod, sarong rebelde tumang ki Jehova. (Genesis 10:8-10) Duman, an mga tawo na pinangengenotan kan ambisyosong si Nimrod nagpoon na magtogdok nin torre na masukdo sa langit bilang pagtumang ki Jehova. Sinudya ni Jehova an mapaglanghad sa Dios na proyektong ini paagi sa pagribaraw sa pararehong tataramon kan mga paratogdok, tanganing dai sinda magkasarabotan mantang naghihingoang magtrabaho nin iriba.—Genesis 11:1-9.

 2. (a) Ano an nangyari sa kapangyarihan pankinaban nin Babilonya kan 539 B.C.E., asin iyan daw an nagin katapusan kan siudad na iyan an ngaran? (b) An suanoy na siudad nin Babilonya dai nagin ano?

² Pakalihis nin haloy na panahon, an sarong bagong siudad na may ngaran na Babilonya nasurat na yaon duman sa Salog nin Eufrates. (2 Hade 17:24; 1 Cronica 9:1) Kan 539 B.C.E. an Kapangyarihan Pankinaban nin Babilonya nadaog ni Cirong Dakula, an emperador sa Medo-Persia, bilang kaotoban kan hula ni Jehova sa Isaias 45:1-6. Minsan ngani an Babilonya nag-agi nin grabeng pagbagsak, iyan tinogotan na magpadagos na mag-eksister bilang sarong siudad. Sinasabi na iyan nag-eeksister sagkod sa huring kabangaan kan enot na siglo kan satong Komon na Kapanahonan. (1 Pedro 5:13) Alagad an suanoy na siudad bakong an “Dakulang Babilonya,” na manongod dian si apostol Juan nagsurat sa libro nin Kapahayagan kapitulo 17.

 3. Ano an tunay na Dakulang Babilonya?

³ An apokaliptikong “Dakulang Babilonya,” na ilinaladawan na inmoral na babae na nagkakabayo sa “mapulang mabangis na hayop,” nagrerepresentar sa pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, kaiba an gabos na relihiyon kan inaapod na Kakristianohan.a (Kapahayagan 17:3-5) Sono sa namasdan ni apostol Juan dapit sa saiya, an simbolikong organisasyon na ini nakagibo nin espirituwal na pakikisaro sa gabos na politikal na hade sa daga. An pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, an Dakulang Babilonya, sagkod ngonyan may dakulang impluwensia.

“Katood kan Kinaban”—Bakong nin Dios

 4. Kan Guerra Mundial I, paano dinugangan kan Dakulang Babilonya an saiyang mga krimen tumang sa pamilya nin tawo?

⁴ Minsan siring, an kamugtakan kan Dakulang Babilonya dai nanggad nin katiwasayan, asin iyan an nangorognang kaso poon kan matapos an Guerra Mundial I. Kan guerrang idto, dinugangan nia an saiyang mga krimen tumang sa pamilya nin tawo. An mga klerigo nin Kakristianohan, na naghihingakong mga parasunod ni Jesu-Cristo, hinulitan an mga hobenes na makipaglaban. An gadan nang si Harry Emerson Fosdick, prominenteng klerigong Protestante, nagsuportar sa guerra pero kan huri nag-admitir: “Pati sa satong mga simbahan ibinugtak niato an mga bandera nin guerra . . . Sa sarong lado kan satong ngoso inomaw niato an Prinsipe nin Katoninongan asin sa ibong inomaw niato an guerra.” An mga padi asin iba pang klero nin Kakristianohan namibi para sa mga hukbong nakikipaglaban sa relihiyosong mga katiriponan, asin sinda naglingkod bilang mga kapelyan sa armi, hukbong pandagat, asin aviacion militar.b

 5. (a) Anong mga tataramon kan Santiago 4:4 an dai isinapuso kan Kakristianohan? (b) Ano an dapat na magin paghokom sa saiya nin Dios?

⁵ An Kakristianohan, sa irarom kan paggiya kan relihiyosong mga namomoon na ini, dai isinapuso an mga tataramon kan Santiago 4:4: “Mga parapakisambay, dai nindo naaaraman na an pakipagkatood sa kinaban pakipag-iwal sa Dios? An siisay man, kun siring, na boot na magin katood kan kinaban ginigibo an saiyang sadiri na kaiwal nin Dios.” Kaya an Kakristianohan nagpapadagos na kaiwal kan Kaharohalangkaweng Dios sagkod sa panahon na ini. Tunay na mayo saiya an banal na proteksion, asin huli sa mahalagang dahelan na ini an saiya mismong pag-eksister nagdadanay na daing katiwasayan. An politikal na mga katood nia dai masasarigan, asin an antirelihiyosong tendensia nagpapadagos na kumusog. Bakong para sa saiya na an Dios nagsasabi: “Dai nindo pagdotdoton an sakuyang mga linahidan.”—1 Cronica 16:22.

“Lumuwas Kamo Saiya, Banwaan Ko”

6, 7. (a) Anong apretadong pag-apod an itinatao sa Kapahayagan 18:4, asin kiisay iyan itinatao? (b) Kasuarin an mas amay pero nakaaagid na pag-apod nagpoon na umaplikar sa mga Judio na nanluluya sa suanoy na Babilonya?

⁶ Sa mga linahidan na ini asin sa saindang kairiba sa pagtatapos na ini kan palakaw nin mga bagay, an banal na pag-apod masibot na nag-aaningal: “Lumuwas kamo saiya, banwaan ko, kun habo nindong makikabtang sa saiyang mga kasalan.” (Kapahayagan 18:4) Iyo, lumuwas sa pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, an Dakulang Babilonya.

⁷ An pag-apod na ini kapareho kan mga tataramon sa Jeremias 50:8 asin 51:6, 45, na itinaram sa natatada sa mga Judio na sinentensiahan ni Jehova na umagi sa 70 taon na pagkabihag asin pagkadistiyero sa daga nin Babilonya. An mga tataramon na idto nagpoon na umaplikar sa mga Judio na nanluluya sa Babilonya kan 537 B.C.E., pakatapos na pamartsahon kan ihinulang si Cirong Dakula an saiyang mga hukbong Medo-Persiano sa haros mara nang irarom kan Salog nin Eufrates asin palaog sa siudad nin Babilonya.

 8. (a) Paano inotob ni Cirong Dakula an Isaias 45:1-6? (b) Taano an saro na ipinanganino ni Cirong Dakula ta kaipuhan na humiro sono sa makahulang arogan nin mga bagay?

⁸ Sa enot na taon kan saiyang paghade, si Cirong Dakula naghiro bilang kaotoban kan hula sa Isaias 45:1-6. Kapareho kaiyan, an saro na ipinanganino ni Emperador Ciro, pero mas makosog nanggad, si Jesu-Cristo, naghiro sono sa makahulang arogan na ini nin mga bagay. Ini sa itinalaan na panahon pakatapos na sia magpoon na sa saiyang paghade sa langit sa too ni Jehova Dios, kan “an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon” matapos kan Oktubre 1914. (Lucas 21:24) Kan enot na guerra mundial nin 1914-18, an natatada sa espirituwal na mga Israelitas nabihag sa kamot kan Dakulang Babilonya asin kan saiyang politikal na mga sambay.

9, 10. (a) Anong aksion an ginibo tumang sa walong miembro kan mga nagtatrabaho sa opisina prinsipal kan Sosyedad? (b) Ano an ebidensia na an Dakulang Babilonya nasa likod kan mobimiento na papondohon an gibohon kan banwaan ni Jehova?

⁹ Halimbawa, sa Estados Unidos an pinakabagong librong ipinublikar kan Watch Tower Society kan panahon na idto, an The Finished Mystery, ipinangalad bilang sedisyoso. An duwang autor kan libro dinara sa husgado pederal sa Brooklyn, Nueva York, asin daing katanosan na sinentensiahan nin 20 taon na pagkabilanggo sa bilibid pederal sa Atlanta, Georgia. Siring man an presidente kan nagpublikar na sosyedad, an sekretaryo-tesurero, asin an tolo pa sa mga nagtatrabaho sa opisina prinsipal. An sarong katabang na parasalin sinentensiahan nin kabanga sa panahon na iyan sa bilibid pederal.

¹⁰ Kaya kan Hulyo 4, 1918, an walong nagdusay na mga Kristianong ini pinasakay sa sarong tren pasiring sa Atlanta, Georgia, tanganing halean nin libertad duman. An mga miembro kan opisina prinsipal sa Brooklyn kan Watch Tower Society kinaipuhan na asikasohon an mga bagay sa pinakamakakaya ninda. Siisay an dapat na basulon para sa situwasyon na ini? An librong Preachers Present Arms minasimbag: “An pag-analisar sa bilog na kaso nagdadara sa konklusyon na an mga iglesya asin an klero iyo an orihinal na nasa likod kan mobimiento na paraon an mga Russellites [mga Saksi]. . . . Kan an bareta manongod sa beinte anyos na sentensia makaabot sa mga editor kan relihiyosong mga babasahon, haros an gabos sa mga publikasyon na ini, dakula asin sadit, ipinag-ogma an okasyon. Mayo akong naheling na ano man na kapahayagan nin simpatiya sa arin man na ortodoksong relihiyosong babasahon.”—Ray H. Abrams, pahina 183, 184.

Pagbagsak—Pero Bakong Pasiring sa Kalaglagan

11, 12. (a) Ano an intension na gibohon kan Dakulang Babilonya? (b) Paano sia nag-agi sa makahulogan na pagbagsak, minsan ngani bakong pasiring sa kalaglagan? (c) Ano an nagin epekto sa nakatalingkas na banwaan ni Jehova?

¹¹ Alagad ta an pag-ogma kan Dakulang Babilonya dai maghahaloy. Kan tigsoli nin 1919, an Dakulang Babilonya nag-agi sa makahulogan na pagbagsak, na pakalihis kaiyan kaipuhan na may sumunod na relihiyosong mga pangyayari bago sia lubos na malaglag. An Dakulang Babilonya gustong papagdanayon an banwaan ni Jehova na napopogolan asin bihag sagkod lamang. Alagad ta kan Marso nin 1919 an tata kan bilanggoan binukasan para sa walong representante kan Watch Tower Society, asin nakaluwas sinda sa piyansa. Kan huri, sinda biyong ipinahayag na daing sala sa gabos na akusasyon.

¹² Mayo na ngonyan an pag-ogma kan Dakulang Babilonya. Sabi kan librong Preachers Present Arms manongod sa desisyon kan husgado na paluwason an mga Saksi: “Dai naggirong an mga iglesya sa desisyon na ini.” Alagad ta dakula an kagayagayahan kan banwaan ni Jehova. Hinirahay an saindang lakop sa kinaban na organisasyon. Sa saindang kombension kan 1919 sa Cedar Point, Ohio, pinukaw kan presidente kan Sosyedad an rinibong nag-atender na humiro paagi sa saiyang pahayag na “Pagpaisi kan Kahadean.” An mga Saksi ni Jehova talingkas na naman, na mapusong nagbabalangibog sa publiko kan Kahadean nin Dios! An Dakulang Babilonya buminagsak, minsan ngani bakong pasiring sa kalaglagan. An Orog na Dakulang Ciro, si Jesu-Cristo, dinaog sia asin pinaluwas an saiyang maimbod na mga parasunod.

13. Kan an Liga de Naciones lumataw, ano an ginibo kan Dakulang Babilonya?

¹³ Kaya an Dakulang Babilonya tinogotan na magdanay sagkod sa panahon pakaguerra. Kan an Liga de Naciones iproponer bilang pankinaban na organisasyon sa pagpapadanay sa katoninongan, an Konsilyo Pederal kan mga Iglesya ni Cristo sa Amerika nagsuportar dian, na ipinaiisi sa publiko na an Liga de Naciones iyo “an politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios sa daga.” Kan an proponidong Liga sa katapustapusi maestablisar, an Dakulang Babilonya kuminabayo dian asin sa siring pinonan an saiyang pagkabayo sa simbolikong “mapulang mabangis na hayop” na ini.—Kapahayagan 17:3.

14. (a) Kan Guerra Mundial II, ano an ginibo kan Dakulang Babilonya? (b) Kan an gibong-tawong ahensia sa pagpapadanay sa katoninongan lumuwas sa bungaw pakalihis kan Guerra Mundial II, ano an ginibo kan Dakulang Babilonya?

¹⁴ Kan an daing maginibong ahensiang ini sa pagpapadanay sa katoninongan mapasa bungaw nin inaktibidad kan pumutok an Guerra Mundial II, an Dakulang Babilonya mayo na nin nakakabayuan. (Kapahayagan 17:8) Pero yaon sia sa tahaw kan 57 nasyon na napalabot sa Guerra Mundial II. Dai man lamang nia ikinaribok an bagay na kaipuhan na pagbangabangaon nia an saiyang kaimbodan sa naggeguerrang mga nasyon, kun paanong dai nia noarin man ikinaribok an saiyang pagigin baranga sa ginatos na nakariribaraw na relihiyosong mga sekta asin denominasyon. Kan an gibong-tawong ahensia sa pagpapadanay sa katoninongan, sa porma kan Naciones Unidas, lumuwas sa bungaw nin inaktibidad kan matapos an Guerra Mundial II, an Dakulang Babilonya kuminabayo tolos dian asin nagpoon na impluwensiahan iyan.

An Politikal na mga Kapangyarihan Bibirikan an Babilonya

15, 16. (a) An katawohan ngonyan napapaatubang sa anong makangingirhat na pangyayari? (b) Ano an desisyon kan Makakamhan sa gabos na Dios, kaoyon sa Kapahayagan 17:15-18?

¹⁵ An bilog na kinaban nin katawohan madali na ngonyan na mapaatubang sa makangingirhat na pangyayari. Ini an pagbirik kan politikal na mga kapangyarihan tumang sa Dakulang Babilonya, na an katuyohan paraon sia. Ini tibaad makatatakot para sa mga tawo na odok na naniniwala na an gabos na relihiyon marahay. Alagad ta an Unibersal na Soberano, si Jehova Dios, nagdesisyon na an Dakulang Babilonya mayo nin lugar sa bilog na uniberso asin na igo na an lawig kan pag-ati kaini sa lugar kan mga linalang. Sia kaipuhan na madahas na darahon sa biyong pagkalaglag.

¹⁶ Igwa na ngonyan nin makokosog na ahensia na puwedeng togotan nin Dios na lumaglag sa saiya, arin na baga, an politikal na mga elemento kan kinaban. An ipinasabong nin Dios na libro nin Kapahayagan naghuhula na papangyayarihon ni Jehova na birikan sia kan saiyang mga sambay, asin huhubaan sia ninda, na ibinubuyagyag an tunay niang pagkatawo—palsipikadong may demonyo! Asin, sabi ngani, sosoloon sia ninda asin gigibohon siang sarong tambak na abo. An gigibohon nindang tratamiento sa saiya kapareho kan pagtrato nia sa dai nakikokompromisong mga parasamba sa tunay na Dios.—Kapahayagan 17:15-18; 18:24.

17. An mga gigibohon daw kan politikal na mga kapangyarihan tumang sa Babilonya gigibohon sindang mga parasamba ki Jehova Dios, asin paano niato naaaraman?

¹⁷ An madahas na paghirong ini kontra sa relihiyon kan politikal na mga kapangyarihan dai nangangahulogan na pakatapos sinda masamba ki Jehova Dios. An saindang maringis na paghiro kontra sa Babilonya dai nangangahulogan na ngonyan sinda magigin nang mga katood nin Dios. Ta kun iyo dai kutana ninda gigibohon an ipinaheheling kan libro nin Kapahayagan na sunod nindang gigibohon. (Kapahayagan 17:12-14) Tibaad mag-ogma sinda nin labi-labi huli sa kontra sa relihiyon na mga gibo na itinogot sa sainda ni Jehova Dios na gibohon, pero sinda padagos pa man giraray na nadadaya kan “dios kan palakaw na ini nin mga bagay,” si Satanas na Diablo, an todo-todo, dai minasukong paratumang ki Jehova Dios.—2 Corinto 4:4.

18, 19. (a) Siisay an dai mabubuhay tanganing maheling an pagkabindikar kan unibersal na soberaniya ni Jehova paagi sa “Prinsipe nin Katoninongan”? (b) Alagad sairisay an magigin nagdadanay na buhay na mga saksi sa pagkabindikar ni Jehova tumang sa Dakulang Babilonya?

¹⁸ An Dakulang Babilonya dai magdadanay tanganing maheling an kulminasyon, an pagkabindikar kan unibersal na soberaniya ni Jehova paagi sa “Prinsipe nin Katoninongan,” na ngonyan iyo an “Makosog na Dios” sa too kan Sarong Makakamhan sa gabos asin Supremong Dios, si Jehova.—Isaias 9:6.

¹⁹ Nagmamasid sana, na nasa irarom kan dai malalaog na banal na proteksion, an mga saksi ni Jehova. (Isaias 43:10, 12) Sa pagboot hale sa matanos na kalangitan, sinda makinuyog na nagluwas na sa Dakulang Babilonya. (Kapahayagan 18:4) An saindang matanos na kaogmahan magigin daing sokol huli sa saindang maheheling. Pakalihis kaiyan sinda sagkod lamang na magigin mga saksi ni Jehova asin makapagpapatotoo nin daing sagkod manongod sa pagbindikar nia sa saiyang sadiri laban sa Dakulang Babilonya.—Kapahayagan 19:1-3.

(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)

[Mga Nota sa Ibaba]