Ubutotelo

Ubulondoloshi: Umusango wa mipepele. Busanshamo imicitile ya mibele ya butotelo, ifisumino, ne fibelesho; ifi kuti pambi fyaba fya pa lwakwe, nelyo kuti pambi fyaafwilishiwa no kuteyanya. Ilingi line ubutotelo bubimbamo ubusumino muli Lesa nelyo mu mpendwa ya tulesa; atemwa busunga abantunse, ifintu, ukufwaisha, nelyo amaka pamo nge fyakupepa. Ubutotelo ubwingi bwashimpwa pa kusambilila kwa bantunse ukwa cifyalilwa; kwalibako na kabili ubutotelo bwasokoloka. Kwabako ubutotelo bwa cine no bwa bufi.

Mulandu nshi kwabelako amabutotelo yafule fi?

Ukupenda kwa pali nomba line kwasondwelele ukuti kuliko amabutotelo yakalamba 10 ne fyakaniko fimo 10,000. Ifya fyene fimo 6,000 fyaba mu Africa, 1,200 mu United States, ne myanda mu mpanga shimbi.

Ifintu ifingi fyalisangwilako ku kulunduluka kwa mabumba yapya aya butotelo. Bamo balilanda ukuti amabutotelo yalekanalekana yemininako inshila shapusanapusana isha kuletelamo icine ca butotelo. Lelo ukulinganya ukwa fisambilisho fyabo ne fibelesho kuli Baibolo kusonta, ukucila, ukuti ukulekanalekana kwa butotelo kwaba pa mulandu wa kuti abantu basanguka abakonshi ba bantu mu cifulo ca kukutika kuli Lesa. Cili icakatama ukumona ukuti, ku cipimo cikalamba, ifisambilisho bakwata mu kupalana lelo ifyapusana ukufuma kuli Baibolo, fyatuntwike muli Babiloni wa pa kale. (Mona amabula 58, 59, pe samba lya mutwe “Babiloni Mukalamba.”)

Nani aba kasongelekanya wa cimfulumfulu ca butotelo ica musango yo? Baibolo ishibisha Satana Ciwa pamo nga “umulungu wa nshita ino.” (2 Kor. 4:4) Itusokako ukuti “Ifyo Abena fyalo bepaya amalambo, bepaile fiwa, kabili Lesa iyo.” (1 Kor. 10:20) Fintu cabesha icacindama, lyene, ukushininkisha ukuti mu cine cine tulepepa Lesa wa cine, Kalenga wa mulu ne sonde, no kuti ukupepa kwesu kuli ukwa kutemuna kuli wene!

Bushe amabutotelo yonse yalipokelelwa kuli Lesa?

Abapi. 10:6, 7: “Kabili abana ba kwa Israele babwekeshepo ukucito bubi mu menso ya kwa Yehova, babombele baBaali, na baAstarte, ne milungu ya ku Sidone, ne milungu ya kuli Moabu, ne milungu ya bana ba kwa Amone, ne milungu ya kuli Moabu, ne milungu ya bana ba kwa Amone, ne milungu ya baPelishiti; basuulile Yehova, no kukanamubombela. E ico ubukali bwa kwa Yehova bwaimiine Israele.” (Ngo muntu apepa icili conse nelyo umuntu onse pa mbali ya kwa Lesa wa cine, Kabumba wa mulu ne sonde, cili icamwenekesha ukuti umusango wakwe uwa kupepa tauli uwapokelelwa kuli Yehova.)

Marko 7:6, 7: “[Yesu] atile kuli bene [AbaFarise ba ciYuda na bakalemba], Awe Esaya asesemene bwino ulwa imwe, mwe ba bumbimunda, ifyo calembwa, aciti, Aba bantu bancindikila ku milomo, lelo imitima yabo yataluka kuli ine; ukushinshimuna banshinshimuna kwa fye, amasambilisho basambilisha mafunde ya bantu.” (Te mulandu na untu ibumba lileitunga ukupepa, nga baleikatilila ku fifundisho fya bantu mu cifulo ca Cebo caputwamo ica kwa Lesa, ukupepa kwabo kwa fye.)

Rom. 10:2, 3: “Pantu ndi nte nati, ukupimpa kwa kuli Lesa balikwata; lelo te kupimpa umwabelo kwishiba. Pantu pa kuba abashaishiba bulungami bwa kwa Lesa, na pa kufwayo kwimiko bulungami bwabo, tabanakile ku bulungami bwa kwa Lesa.” (Abantu kuti pambi bakwata icebo calembwa ica kwa Lesa lelo ukubulisha ukwishiba kwalungikwa ukwa cintu cakwatamo, pa kuti tabasambilishiwa bwino. Kuti pambi bayumfwe fyo bali abapimpa kuli Lesa, lelo pambi tabalecita cintu afwaya. Ukupepa kwabo takwingatemuna Lesa, bushe te ifyo?)

Bushe ca cine ukuti mwalibamo ubusuma mu mabutotelo yonse?

Icinabwingi ca mabutotelo basambilisha ukuti umuntu tafwile ukubepa nelyo ukwiba, na fimbipo. Lelo bushe ico cili icakumanina? Bushe kuti waba uwa nsansa ukunwa ulukombo lwa menshi ayalimo sumu pantu umuntu umo nakwebekesha ukuti ubwingi bwa fintu ulenwa menshi?

2 Kor. 11:14, 15: “Pantu Satana umwine aifungushanya ku kuba malaika wa lubuuto. E ico te ca kupapa nga bakapyunga wakwe baifungushanya kwati ni bakapyunga wa bulungami.” (Pano tulesokwa ukuti te conse icatula kuli Satana icingamoneka ukuba ica kutulumusha. Imo iya nshila shakwe isha kufinshishamo umutundu wa muntu yaba butotelo bwa bufi ubwa misango yonse, bumo ubwa bwene buntu apeelako imimonekele ya bulungami.)

2 Tim. 3:2, 5: “Abantu bakaba . . . abakwate mimonekele ya bukapepa, lelo abakaana amaka ya buko. Ku babe fi talukako.” (Te mulandu no kuitunga kwabo ukwa ku nse ukwa kutemwa Lesa, nga abo bantu upepa na bo mu bufumacumi tababomfya Icebo cakwe mu myeo yabo ine, Baibolo ilekucincisha ukuputuka ku kubishanya kwa musango yo.)

Bushe calilinga ukusha ubutotelo bwa bafyashi ba umo?

Nga cintu abafyashi besu batusambilishe mu cituntulu cafuma muli Baibolo, tulingile ukwikatilila kuli cene. Nangula twasambililo kuti ifibelesho fyabo ifya butotelo ne fisumino tafili mu kumfwana ne Cebo ca kwa Lesa, abafyashi besu baliwaminwa umucinshi wesu. Lelo ni shani nga wasambilile ukuti icibelesho cimo ica bafyashi bobe cali ica kucena ku bumi kabili kuti caipifya ubumi bwa muntu? Bushe kuti wabapashanya no kukoselesha abana bobe ukucite fyo, nelyo bushe mu mucinshi kuti waakana na bena fintu wasambilila? Mu kupalako, ubwishibilo bwa cine ca Baibolo buletako ukushingamwa. Nga cingacitika, tulingile ukwakana pamo ne filundwa fya lupwa fintu tusambilila. Tulingile ukupanga ukupingulapo: Bushe mu cituntulu twalitemwa Lesa? Bushe mu cituntulu tulafwaya ukumfwila Umwana wa kwa Lesa? Ukucita kwesu ifyo kuti kwafwaya ukuti tushe ubutotelo bwa bafyashi besu no kusendo kupepa kwa cine. Te kuti mu cine cine cibe icalinga ukusuminisha ukuipeelesha kwesu ku bafyashi besu ukuba ukwakulapo ukucila pa kutemwa kwesu ukwa kuli Lesa na Kristu, te ifyo? Yesu atile: “Uwatemwa wishi nangu nyina ukucilo kuntemwa, tawamina ine; no watemwo mwana mwaume nangu mwana mwanakashi ukucilo kuntemwa, tawamina ine.”—Mat. 10:37.

Yosh. 24:14: “E ico nomba beleni Yehova akatiina, no kumubombela muli bumpomfu na mu cishinka; fumyeni ne milungu iyo bashinwe babombele kwi shilya lya Mulonga na mu Egupti, no kubombela Yehova.” (Ico capilibwile ukwaluka ukufuma ku butotelo bwa bashibo, bushe te ifyo? Pa kubombela Yehova mu kupokelelwa, bali no kufumya ifipasho ifili fyonse ifyabomfiwe mu butotelo bwa musango yo no kusangulule mitima yabo ukufuma ku kufwaya ifyo fintu.)

1 Pet. 1:18, 19: “Pa kwishibo kuti mwalubwilwe ku mibele yenu ya fye iyashililwe imwe kuli bashinwe, tamwalubwililwe ku fyonaika, silfere atemwa golde, lelo ni ku mulopa uwafinisha wa kwa Kristu, ngo wa mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi.” (E co, abena Kristu ba mu kubangilila balifumineko kuli ifyo fishilano fya bashibo, ifishilano ifishali na kubapeela ubumi bwa muyayaya. Ukutasha pe lambo lya kwa Kristu kwabalengele ukucincila ukulubuka ku cili conse icalengele imyeo yabo ukuba iishitwala, iyabulamo ubupilibulo bwine bwine pa kuti tayacindike Lesa. Bushe tatufwile ukukwata imibele imo ine?)

Mimwene nshi ya Baibolo ukukuma ku kukumbinkanye fisumino?

Ni shani fintu Yesu amwene intungulushi sha butotelo ababepekeshe ukuba abalungami lelo abasaalwile Lesa? “Yesu atile kuli bene, Lesa aba Shinwe, nga mwalintemwa: pantu ine ni kuli Lesa eko nafumine no kwisa; pantu nshaitendeke ukwisa, lelo wene e wantumine. . . . Imwe muli ba kwa shinwe Kaseebanya, ne fya lunkumbwa fya kwa shinwe e fyo mufwayo kucita. Ulya ni nkomi ya bantu ukufuma na pa kutendeka, na mu cine taimininamo, ico muli wene tamwaba cine. Ilyo alande ca bufi, alande cafuma mu mwine; ico wa bufi, kabili e wishi wa buko. Awe ine pa kuti nsose cine, tamuncetekela. . . . Pa mulandu wa ici e co imwe tamuumfwila, ico tamuli ba kwa Lesa.”—Yoh. 8:42-47.

Bushe kuti calangilila bucishinka kuli Lesa na ku fipimo fyakwe fyalungama nga ababomfi bakwe bapokelele muli bumunyina bwa butotelo abo ababelesha abene cintu Lesa asenuka nelyo ukusuminisha icibelesho ca musango uyo? “Mwiyampana na muntu uwitwo wa bwananyina, nga abo wa bulalelale, napamo uwa lunkumbwa, napamo uupepo tulubi, napamo uutukana, napamo uukolwo bwalwa, napamo umupupu. Mwiyampana no wabe fi, nangu kulya nankwe. . . . Nangu ba bulalelale, nangu abapepo tulubi, nangu bacende, nangu ababembuka na baume banabo, nangu bapupu, nangu ba lwinso, nangu abakolwo bwalwa, nangu ba nsele, nangu fipondo, tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.” (1 Kor. 5:11; 6:9, 10) “E ico uyo afwayo kuba bucibusa ne calo aicito mulwani kuli Lesa.” (Yako. 4:4) “Mwe batemwa Yehova, pateni ububi; alinde mitima ya babile bakwe.”—Amalu. 97:10.

2 Kor. 6:14-17: “Mwiba aba kwi koli limo na bashatetekela; pantu ubulungami no bupulumushi kuti fyayampana shani? napamo ulubuuto ne mfifi kuti fyakwate senge shani? Kabili kuli ukuumfwana nshi kuli Kristu na Beliali? napamo ukulingana nshi ku watetekela no ushatetekela? Kabili kuli ukusuminishanya nshi kwi tempele lya kwa Lesa no tulubi? . . . E ico fumeni mwi bumba lyabo, mupatukeko, e fyo asosa Shikulu, kabili mwiikatako ku cishasanguluka; na ine nkamusekelela.”

Ukus. 18:4, 5: “Kabili naumfwile ishiwi limbi lya mu mulu, lileti, Fumenimo muli wene, mwe bantu bandi, epali mwawilako mu membu shakwe, epali mwakumako ku fikunka fyakwe: pantu imembu shakwe nashilundikana ukufika na mu mulu, na Lesa naibukishe fibi fyakwe.” (Ku fyebo fya bulondoloshi, mona umutwe ukalamba “Babiloni Mukalamba.”)

Bushe ukuba ku butotelo bwateyanishiwa calibe cafwaikwa?

Icinabwingi ca mateyanyo ya butotelo yaletako ifisabo fyabipa. Tacaba cishinka ca kuti amabumba yaliteyanishiwa e cabipa. Lelo ayengi yalisumbula imisango ya mipepele iyashimpwa pa fisambilisho fya bufi kabili yaba apakalamba aya kusefya mu cifulo ca kupayanya ukutungulula kwa cine cine ukwa ku mupashi; yalibomfiwa bubi bubi ku kulama imyeo ya bantu ku mabuyo ya kaso; yaliba ayaangwako sana pa lwa kukolonganika indalama na mayanda ya kupepelamo ayasaamikwa mu cifulo ca fintu fyakatama ifya ku mupashi; Ifilundwa fya yako baba ilingi line aba bumbimunda. Kwena takuli nangu umo uwatemwa ubulungami uwingafwaya ukuba ku kuteyanya kwa musango yo. Lelo ubutotelo bwa cine bwaba bupusano bwa kupembesula ukufuma kuli ico conse. Nangu cibe fyo, pa kufikilisha ififwaikwa fya Baibolo, bufwile ukuteyanishiwa.

Heb. 10:24, 25: “Kabili twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (Pa kubombela pali ili kambisho lya mu Malembo, kufwile ukubako ukukumana kwa bwina Kristu uko twingasangwako pa cishinte ca lyonse. Ukutantika kwa musango yo kulatukoselesha ukulumbululo kutemwa ukulola kuli bambi, te kuyangwa fye fwe bene.)

1 Kor. 1:10: “Lelo, mwe bamunyinane, ndemupaapaatila mwi shina lya kwa Shikulwifwe Yesu Kristu, musose bonse akanwa kamo kene, peba na malekano pali imwe; lelo mulundikane mu mucetekanya umo wine na mu kulinga kumo kwine.” (Ukwikatana kwa musango yo te kuti kufikwepo nga ca kuti abantu umo umo tabalekumana capamo, ukumwenamo ukufuma muli programu wa kulishiwa kwa ku mupashi umo wine, no kucindika icibombelo ukupitila muli ico amakambisho yalepelelwamo. Mona na kabili Yohane 17:20, 21.)

1 Pet. 2:17: “Temweni aba bwananyina.” (Bushe ico cisanshamo fye abo pambi bengalongana pamo ku kupepa mu ŋanda imo iya muntu? Nakalya; ni bumunyina bwa pa kati ka nko, nga fintu bwalangililwa na Abena Galatia 2:8, 9 na 1 Abena Korinti 16:19.)

Mat. 24:14: “Ne mbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Pa kuti inko shonse shingapeelwa ishuko lya kuumfwa iyo mbila nsuma, ukushimikila kulingile ukubombwapo mu nshila ya muyano, mu kuba no bwangalishi bwalinga. Ukutemwa kwa kuli Lesa no kwa muntu munabo kwalenga abantu ukushinguluke sonde ukuuminkanya ukubombesha kwabo ku kubomba uyu mulimo.)

Mona na kabili umutwe ukalamba “Ukuteyanya.”

Bushe ukutemwa kwa umo ukwa muntu munankwe e cacindama mu cituntulu?

Takuli kutwishika pa lwa cene, ukutemwa kwa musango yo kwabo kwacindama. (Rom. 13:8-10) Lelo ukuba umwina Kristu cisanshamo ifyacila na pa kuba fye uwa cikuku ku bena mupalamano besu. Yesu alandile ukuti abasambi bakwe aba cine bali no kwishibikilwa mu kuibela ku kutemwana kwabo, na basumina banabo. (Yoh. 13:35) Ubucindami bwa ico bwalikomailwapo mu kubwekeshabwekeshapo muli Baibolo. (Gal. 6:10; 1 Pet. 4:8; 1 Yoh. 3:14, 16, 17) Nangu cibe fyo, Yesu alangilile ukuti ne cacilishapo kucindama kutemwa kwesu ukwa kuli Lesa umwine, ukulangwa ku cumfwila cesu ku makambisho yakwe. (Mat. 22:35-38; 1 Yoh. 5:3) Pa kulangilila ukutemwa kwa musango yo, tukabila ukusambilila no kubomfya Icebo ca kwa Lesa no kukumana pamo na babomfi banensu aba kwa Lesa ku kupepa.

Bushe ukukwata ukwampana kwa pa lwakwe na Lesa e cintu cacindama?

Mu cine cine kwalicindama. Ukusangwa fye ku mapepo ya butotelo mu nshila ya cishilano te kuti kubuule icifulo ca kuko. Lelo tulekabila ukuba abasakamana. Mulandu nshi? Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, kwaliko abantu bamo abatontonkenye ukuti bakwete ukwampana kusuma na Lesa lelo bantu Yesu alangile ukuba mu cilubo cabipisha. (Yoh. 8:41-44) Umutumwa Paulo alembele pa lwa bantu bamo abo mu kumoneka bali abapimpa ku citetekelo cabo kabili ukwabulo kutwishika batontonkenye ukuti bakwete ukwampana kusuma na Lesa lelo abashaumfwikishe icalefwaikwa mu cituntulu pa kukwata ukusuminisha kwa kwa Lesa.—Rom. 10:2-4.

Bushe kuti twakwata ukwampana kusuma kwa pa lwesu na Lesa nga twasungile amakambisho yakwe nga aya bucindami bunono? Limo ilya ayo lya kuti tulelongana lyonse pamo na basumina banensu.—Heb. 10:24, 25.

Nga pa lwesu tulabelenga Baibolo, bushe ico cili icakumanina?

Cili ca cine ukuti abantu abengi kuti basambilile fingi pa kubelenga Baibolo pa lwabo. Nga ukukuntwa kwabo kusambilila icine pa lwa kwa Lesa ne mifwaile yakwe, ico balecita cili icatashiwa apakalamba. (Imil. 17:11) Lelo, ukuba abafumacumi kuli fwe bene, bushe tuli no kwikata ubupilibulo bwa iko bonse ukwabulo kwafwiwa? Baibolo itweba pa lwa muntu uwakwete icifulo ca pa mulu lelo uwaicefeshe mu kulinga ukusuminisha ukukabila kwakwe kwa kwafwiwa mu kumfwikisha ubusesemo bwa Baibolo. Uko kwafwa kwapeelwe na umo icilundwa ca cilonganino ca bwina Kristu.—Imil. 8:26-38; Linganyako ukuloshako kumbi kuli Filipi mu Imilimo 6:1-6; 8:5-17.

Kwena, nga umuntu alabelenga Baibolo lelo taibomfya mu bumi bwakwe, cimucitila ubusuma bunono. Nga aisumina no kubomba pali yene, akabishanya na babomfi ba kwa Lesa mu kulongana kwa lyonse ukwa cilonganino. (Heb. 10:24, 25) Na kabili akailunda kuli bene mu kwakane “mbila nsuma” na bantu bambi.—1 Kor. 9:16; Marko 13:10; Mat. 28:19, 20.

Ni shani fintu umuntu engeshiba ubwaba ubutotelo bwalungama?

(1) Ni pali cinshi pantu ifisambilisho fya buko fyashintilila? Bushe fyafuma kuli Lesa, nelyo bushe ukucilisha fyatula ku bantu? (2 Tim. 3:16; Marko 7:7) Ipusha, ku ca kumwenako: Ni pi pantu Baibolo isambilisho kuti Lesa abamo Butatu? Ni pi pantu itila umweo wa buntunse tawingafwa?

(2) Languluka nampo nga buleishibisha ishina lya kwa Lesa. Yesu atile mwi pepo kuli Lesa: “Nalange shina lyenu ku bantu abo mwampeelepo aba pano isonde.” (Yoh. 17:6) Abilishe ukuti: “Ni Yehova Lesa obe e o ufwile ukupepa, kabili ni kuli wene eka ufwile ukubomba umulimo washila.” (Mat. 4:10, NW) Bushe ubutotelo bobe bwalikusambilisha ukuti ‘ni Yehova ufwile ukupepa’? Bushe walisa ku kwishiba Umuntu uwaishibikilwa kuli lyo ishina—imifwaile yakwe, imicitile yakwe, imibele yakwe—ica kuti uyumfwa uwaicetekela ukupalamina kuli wene?

(3) Bushe icitetekelo ca cine cine muli Yesu Kristu cilelangwa? Ici cisanshamo ukutesekesha ukwa mutengo we lambo lya bumi bwa kwa Yesu ubwa buntunse no kwa cifulo cakwe ilelo pamo nge mfumu ya mu mulu. (Yoh. 3:36; Amalu. 2:6-8) Ukutesekesha kwa musango yo kulangililwa ku kumfwila Yesu—ukwakana pa lobe kabili mu kupimpa mu mulimo uo apeele ku bakonshi bakwe. Ubutotelo bwa cine bwalikwata icitetekelo ca musango yo icendela pamo ne milimo.—Yako. 2:26.

(4) Bushe apakalamba bwaba ubwa kusefya, icishilano, nelyo bushe bwaba inshila ya bumi? Lesa mu kukosa alikaana ubutotelo ubwaba fye icishilano. (Esa. 1:15-17) Ubutotelo bwa cine busumbula ifipimo fya Baibolo ifya mibele isuma ne milandu ya busaka mu cifulo ca kwendela mu kunenuka pamo no kukongama kwa cinabwingi. (1 Kor. 5:9-13; Efes. 5:3-5) Ifilundwa fya buko fibelebesha ifisabo fya mupashi wa kwa Lesa mu bumi bwabo. (Gal. 5:22, 23) E co abo abekatilila ku kupepa kwa cine kuti baishibikwa pa kuti mu kufumaluka batukuta ukubomfya ifipimo fya Baibolo mu bumi bwabo te pa fifulo fyabo fya kulonganinapo peka fye lelo na mu bumi bwabo ubwa lupwa, pa ncito yabo iya ku mubili, mu sukulu, na mu kukokoloka.

(5) Bushe ifilundwa fya buko mu cine cine balitemwana? Yesu atile: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yoh. 13:35) Ukutemwa kwa musango yo kulatunguluka ukufika ukucilinganya imipaka ya mishobo, ukwangalila pamo, no luko, ukuleta abantu capamo muli bumunyina bwa cine cine. Kwalikosa nga nshi uku kutemwa ica kuti kulabapaatulako pamo nga mu cituntulu abapusanako. Ilintu inko shiya ku nkondo, ni bani bakwata ukutemwa kwakumanina ukwa bamunyinabo ba bwina Kristu aba mu mpanga shimbi ica kuti bakaana ukubula ifyanso no kubepaya? Ico e cintu abena Kristu ba mu kubangilila bacitile.

(6) Bushe mu cine cine bwalipaatukako ukufuma ku calo? Yesu alandile ukuti abakonshi bakwe tabaali no kuba “lubali lwa calo.” (Yoh. 15:19, NW) Pa kupepa Lesa mu nshila intu asuminisha cifwaya ukuti tuisunge “ababula akabi ku fya pano isonde.” (Yako. 1:27) Bushe ico kuti casoswa ku ntungulushi sha butotelo ne filundwa fimbi abaibimba mu mapolitiki, nelyo abo imyeo yabo yakuulwa ukushinguluka ukufwaisha kwa fimoneka ne fya ku mubili.—1 Yoh. 2:15-17.

(7) Bushe ifilundwa fya buko ni nte shacincila ukukuma ku Bufumu bwa kwa Lesa? Yesu asobele ukuti: “Mbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mat. 24:14) Butotelo nshi mu cituntulu bulebilisha Ubufumu bwa kwa Lesa pamo nge subilo lya mutundu wa muntu mu cifulo ca kukoselesha abantu ukulolesha ku mitekele ya buntunse ku kupikulule mpika shabo? Bushe ubutotelo bobe bwalikuteyanya ku kwakana muli uyu mulimo, kabili ukuucita ukufuma ku ŋanda ne ŋanda nga fintu Yesu asambilishe abatumwa bakwe ukucita?—Mat. 10:7, 11-13; Imil. 5:42; 20:20.

Bushe Inte sha kwa Yehova basumina ukuti ubwabo e butotelo bweka fye ubwalungama?

Mona amabula 185, 186, pe samba lya “Inte sha kwa Yehova.”

Mulandu nshi abantu bamo bakwatila icitetekelo ilintu bambi tabakwata?

Mona umutwe ukalamba “Icitetekelo.”

Nga Umo Asoso Kuti—

‘Nshaba uwasekelela mu butotelo’

Nalimo kuti wayasuka ukuti: ‘Ico tacimpapwishe. Abantu abengi balaakanako imimwene yenu. Kanjipusheko, Bushe kale lyonse mwaleyumfwe fyo? Lyene napamo lundapo ukuti: ‘Cimo ica fintu ifyampapwishe cali kusanga ukuti mupepi na fyonse ifisambilisho fikalamba ifisambilishiwa mu macalici ilelo tafisangwa muli Baibolo. (Nakalimo bomfya icili pa mabula 185, 186 pe samba lya “Inte sha kwa Yehova,” mu kuba no kukomaila kwaibela pa Bufumu. Mu kupusanyako, sontako cintu Inte sha kwa Yehova shasumina, nga fintu citantikwe pa mabula 180, 181)’

Mona na kabili amabula 16, 17.

‘Mwaliba ubumbimunda ubwingi mu butotelo’

Nalimo kuti wayasuka ukuti: ‘Ee, ndesuminishanya na imwe. Abengi bashimikila icintu cimo no kwikala mu nshila imbi. Lelo njebeniko, Muyumfwa shani pa lwa Baibolo? (Amalu. 19:7-10)’

‘Njikala ubumi busuma. Nsunga abena mupalamano bandi bwino. Ubo butotelo bwaninga’

Kuti nakalimo wayasuka ukuti: ‘Apo mwatila mwikala ubumi busuma, mu kumwenekesha mulaipakisha ubumi, te ifyo? . . . Ni shani fintu mwingatemwa ukwikala pe samba lya mibele yalondololwa pano mu Ukusokolola 21:4? . . . Moneni cintu Yohane 17:3 atila e caba icakabilwa pa kukwatamo ulubali muli yene.’

Mona na kabili ibula 287.

‘Nshaba uwasekelela mu butotelo bwateyanishiwa. Nalisumina ukuti ukwampana kwa pa lwandi na Lesa e cacindama’

Nalimo kuti wayasuka ukuti: ‘Ico cansekesha. Bushe lyonse muyumfwa muli yo nshila? . . . Bushe mwalitalile amubishanyapo ne bumba lya butotelo mu nshita yapita? . . . (Lyene nakalimo bomfya ifyebo pa mabula 286-288.)

‘Nshisuminishanya na fyonse fintu icalici lyandi lisambilisha, lelo nshimona ukukabila kwa kwalukila kuli limbi. Kuti natemwishapo ukubomba ku kuwamya mu lintu nabamo line’

Kuti napamo wayasuko kuti: ‘Natesekesho kunjeba ifyo. Ndecetekela mulesuminishanya na ine ifyo icacindama mu cituntulu kuli ifwe bonse kukwata ukusuminisha kwa kwa Lesa, bushe te ifyo?’ Lyene nakalimo lundapo kuti: (1) ‘Lesa alatupeela icintu cimo icakatama ica kutontonkanyapo pano pa Kusokolola 18:4, 5. . . . Nelyo cingatila ifwe pa lwesu tatucite fintu fyabipa, Baibolo ilangilila ukuti tulaakanako umulandu nga tulaafwilishako aya mateyanyo. (Mona na kabili umutwe ukalamba “Babiloni Mukalamba.”) (2) (Nalimo na kabili bomfya ifyebo pa mabula 288-290.) (3) ‘Lesa alefwaya abantu abatemwe cine, kabili alebaleta capamo ku kupepa kwaikatana. (Yoh. 4:23, 24)’

‘Amabutotelo yonse yasuma; walikwata ubobe, na ine nalikwata ubwandi’

Kuti pambi wayasuko kuti: ‘Mu kumonekesha muli bantu ba muntontonkanya wasalala. Lelo na kabili mwalishiba ifyo ifwe bonse tukabila ubutungulushi buntu Icebo ca kwa Lesa cipayanya, kabili uyo e mulandu wine imwe mwakwatila ubutotelo, bushe te ifyo?’ Lyene nalimo lundapo ukuti: ‘Pano pali Mateo 7:13, 14 Baibolo itupayanishisha ubutungulushi bwakwatisha umutengo mu mashiwi ya kwa Yehova. (Libelenge.) . . . Mulandu nshi ico cingabela fyo?’

Mona na kabili amabula 282, 283.

‘Cikulu fye walisumina muli Yesu, tacaba mulandu icine cine kwi calici lintu wabako’

Kuti pambi wayasuko kuti: ‘Takuli kutwishika pa lwa cene, ubusumino muli Yesu bwaliba ubwafwaikwa. Kabili ndetunganya ifyo kuli ico mulepilibula ukupokelela icili conse cintu asambilishe. Ukwabulo kutwishika mwalimona, nga fintu na ine namona ukutila abengi basosa ukuti bena Kristu mu cine cine tabekalila ku cintu lilya ishina limininako.’ Lyene nalimo lundapo ukuti: (1) ‘Moneni cintu Yesu alandile pano pali Mateo 7:21-23.’ (2) ‘Kwalibako inshita ya ku ntanshi iya kupapusha kuli abo abasakamana mu kukumanina ukusunga cintu ukufwaya kwa kwa Lesa kwaba kabili lyene no kukucita. (Amalu. 37:10, 11; Ukus. 21:4)’

‘Cinshi cimulengo kutontonkanya ukuti kwaba fye ubutotelo bumo ubwalungama?’

Kuti nakalimo wayasuka ukuti: ‘Ukwabulo kutwishika, mwalibamo abantu bafumaluka mupepi na mu butotelo ubuli bonse. Lelo icacindama mu cituntulu cintu Icebo ca kwa Lesa cisosa. Ni ku fitetekelo finga ciloshako? Moneni icalembwa pano pa Abena Efese 4:4, 5.’ Lyene nakalimo lundapo ukuti: (1) ‘Ico cisuminishanya na cintu amalembo yambi yalanda. (Mat. 7:13, 14, 21; Yoh. 10:16; 17:20, 21)’ (2) ‘E co, ukusonsomba kuntu tulingile ukulolenkana na ko kwishiba ubo butotelo. Ni shani fintu twingacicita? (Nalimo bomfya ifyebo pa mabula 288-290.) (3) (Mona na kabili icili pa mabula 180, 181, pe samba lya mutwe “Nte sha kwa Yehova.”)

‘Mbelenga fye Baibolo wandi pa ŋanda no kupepa kuli Lesa ku kuumfwikisha’

Kuti nalimo wayasuko kuti: ‘Bushe mwalitungulukapo ukubelenga Baibolo onse ukufika pali ino nshita?’ Lyene nakalimo lundako ukuti: ‘Lintu mulebomba pali co, mukasanga icintu cimo ica kusekesha nga nshi pali Mateo 28:19, 20. . . . Ici calikatama pantu citulanga ukuti Kristu abomfya abantunse bambi ku kutwafwilisha ukuumfwikisha icabimbwamo mu kuba umwina Kristu wa cine. Mu kumfwana ne co, Inte sha kwa Yehova balaitemenwa ukutandalila abantu pa myabo pe awala limo nelyo ukucepako cila mulungu, apa fye, ukulanshanya Baibolo. Bushe kuti nabulako amaminiti yanono ukumulangilila fintu tucicita?’

Mona na kabili ibula 288.

‘Ndeyumfwe fyo ubutotelo mulandu wa pa lobe weka’

Nalimo kuti wayasuko kuti: ‘Iyo ili mimwene yaseeka muli shino nshiku, kabili nga abantu tabali mu cituntulu abasekelela mu bukombe bwa Baibolo, mu buseko tulatwalilila ukuya ku mayanda yambi. Lelo bushe namwishiba ukuti umulandu njishile ku kumumona uli wa kuti ici e cintu Yesu akambishe abakonshi bakwe ukucita? . . . (Mat. 24:14; 28:19, 20; 10:40)’