Bushe Kuti Mwamwenamo mu Kutitikisha Kwa Banenu?

Mu cifyalilwa ifwe bonse tufwaya ifibusa fitutemwe. Tapali uufwaya ukupatwa nelyo ukulekeleshiwa. E co, mu fipimo fyalekanalekana, incitilo sha fibusa fyesu shilatwambukila.

ICIBUSA cilondololwa nga “umo uwalingana na umbi; . . . uo umo aba nankwe mwi bumba limo line, maka maka ukushimpa pa myaka, gredi, nelyo icifulo akwata.” Ukutitikisha kwa fibusa kwaba ni fintu incitilo sha fibusa fyesu shitwambukila, ica kuti mu kwishiba nelyo mu kukanaishiba tukonka ifyo batontonkanya nelyo incitilo. Ilingi ukutitikishiwa ku fibusa kumonwa nge calubana. Lelo nga fintu twalamona, kuti twamwenamo.

Ukwambukila aba Myaka Yalekanalekana

Abacaice te beka fye abatitikishiwa ku fibusa; na ba myaka yalekanalekana na bo bene balatitikishiwa. Ifyo uku kutitikisha kutwambukila kuti kwamonwa nga twalaipusha ifipusho fya kuti: “Nga ca kuti bambi e fyo balecita mulandu nshi nshingacitila ifyo fine?” Mulandu nshi lyonse ningile ukucita ifyapusanako?” “Cinshi bambi bakatontonkanya nelyo ukulanda?” Abanandi bonse baletandashanya no kwingila mu cupo, lelo ine te fyo cili. Bushe kuli icilubene kuli ine?”

Nangu cingati ukutitikisha kwa kucita ifyo bambi balecita kukuma aba myaka yalekanalekana, kuba ukwakosa sana mu myaka ya bacaice. Icitabo ca The World Book Encyclopedia cisosa ukuti “abacaice abengi balabimbwamo sana mwi bumba lya fibusa—e kuti, ifibusa fyabo na beshibishi. Aba bapungwe bafwaya ukusenaminwa kwi bumba lyabo ilya fibusa mu cifulo ca bafyashi babo, kabili kuti baalula incitilo shabo pa kuti fye basenaminwe.” Cilundapo ukuti abapungwe “batunga ukuti balekula bwino nga ca kuti ifibusa fyabo filebasenamina.” E co “balobelwa mu fintu bamona ukuti fikuma ukulumbuka kwabo, pamo nge mifwalile yabo, ukulamuka mu fya kutungulula, no kutunguluka mu kutandashanya.”

Abaupana kuti basanga ukuti ifibalenga ukupingula ifyo bapingula pa lwa musango wa ng’anda ya kushita nelyo ukusonkela, pa lwa musango wa motoka ya kushita, nampo nga balingile ukukwata abana nelyo iyo, ne fintu fimbi ifingi fyaba kutitikisha kwa fibusa—ifyo ubwikashi bwatemwa, abo babishanya na bo nelyo umushobo. Indupwa shimo shilakwata sana ne nkongole pa kuti fye shibe ne fintu ifyo abena mupalamano bakwata nelyo ifibusa. Amabuyo yesu, imintontonkanishishe, ne fyo tupingulapo ilingi filangilila amaka yashimoneka aya kutitikisha. Pa mulandu wa maka ya buko, bushe kuti twanakila ku kutitikisha kwa fibusa, ku kutwafwa ukwenda mu nshila tulefwaya ukukonka? Cine cine kuti twacite co!

Ukubomfya Bwino Ukutitikisha Kusuma Ukwa Fibusa

Badokota na balamuka mu fya bumi balishiba ubucindami bwa kuleka abalwele babo ukutandalilwa na bantu abengabakoselesha. Pantu aba kuti balenga umulwele ukupola. Ku ca kumwenako, abantu abaputuka icilundwa, balafwiwa sana ilyo balesambilila ifya kwikala ukwabula icilundwa no kuleka ukusakamikwa ukupitila ku ca kumwenako cisuma no kukoselesha kwa bambi abapita mu fyapalako. Caumfwika ukuti ukuba pamo ne fibusa fisuma, aba kupashanya abakwata imibele isuma ni nshila ya kubomfeshamo bwino ukutitikisha kwa fibusa.

Ici cishinte cibomba na ku cilonganino ca Bwina Kristu, pantu umulandu umo Yehova akambishisha abantu bakwe ukukumana lyonse capamo wa kuti bambukilweko ku ncitilo shisuma isha fibusa. Lesa atukonkomesha ‘ukucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma no kukonkomeshanya.’ (AbaHebere 10:24, 25) Ukukonkomeshanya kwa musango yu kwalicindama pa mulandu wa mutitikisha uufuupula kabili uwabipa uuli mu calo ilelo. Pa mulandu wa uyu mutitikisha, Abena Kristu balingile ‘ukupilikita’ ku kuba abakosa lwa ku mupashi. (Luka 13:24) E co, tulakabila ukutungilila kwa kutemwa ukwa basumina banensu kabili tulatasha pali ci. Na kabili, bamo kuti bashipikisha ‘imyunga mu mubili,’ napamo ukulwala nelyo ubulema. (2 Abena Korinti 12:7) Bambi kuti pambi baleshomboka ukucimfya imibele yabipa nelyo ukupopomenwa, nelyo kuti cabakosela ukukumanisha ifya mu bumi. E co, kuti caba ca mano, ukuba pa bantu abapalamina kuli Yehova Lesa kabili abaipakisha ukumubombela. Ifibusa fya musango yu fikatusansamusha no kutwaafwa ‘ukushipikisha mu busumino ukufika na ku mpela.’—Mateo 24:13.

Lyene, ukupitila mu kusala ifibusa fisuma, kuti twalama ifyo incitilo shabo shitwambukila. Na kabili, ifya kulya fya ku mupashi ifisuma no butungulushi bubomba ifyo tupokelela pa kulongana kwa Bwina Kristu fikosha ukukoselesha tupokelela ukufuma ku fibusa.

Kwena, ukusangwa ku kulongana lyonse takwayanguka. Bamo kuti batungililwa fye panono nelyo ukukanatungililwa ku banabo ba mu cupo, bambi balingile ukupekanishisha abana, kabili bambi imyendele kuti caba bwafya. Lelo tontonkanyeni: Nga ca kuti tamulekelele ifi fipindami ukumulesha, lyene ica kumwenako cenu kuti cakosha bambi abengalacula ne mibele yapalako. Mu mashiwi yambi, imwe na bambi kuti mwapayanya ica kumwenako cisuma no kulenga incitilo shenu ishisuma ukwambukila bambi—kabili ukucite co ukwabula no kwishiba.

Na kuba, umutumwa Paulo, uwapitile mu mafya ayengi ne fipindami, akoseleshe Abena Kristu ukupashanya ica kumwenako cakwe icisuma ne ca bamunyina ba Bwina Kristu abakosoka. Atile: “Mwe ba bwananyina, beni abampashanya, kabili lolekesheni abende fi, ifyo fine mwatukwata icipasho.” (Abena Filipi 3:17; 4:9) Abena Kristu ba mu kubangilila mu Tesalonika balekonka ica kumwenako cisuma ica kwa Paulo. Pali bene Paulo alembele ukuti: “Imwe mwaishileba abapashanya ifwe na Shikulu, apo mwapokelele icebo mu bucushi ubwingi, pamo no kusekelela mu Mupashi wa mushilo. E ico imwe mwabe ca kumwenako ku batetekela bonse aba mu Makedonia na mu Akaya.” (1 Abena Tesalonika 1:6, 7) Imibele yesu iisuma ne ca kumwenako kuti fyakuma mu nshila imo ine abo tubishanya na bo.

Sengaukeni Ukwambula Incitilo Shabipa

Nga ca kuti tulefwaya ukusengauka ukutitikisha kwa fibusa ukwabipa, tufwile ukucincintila ukusonga kwa ‘benda umwalolo mubili.’ (Abena Roma 8:4, 5; 1 Yohane 2:15-17) Nga te ifyo, ukutitikisha kwa fibusa ukwabipa kukatufumya kuli Yehova no kufunda kwakwe ukwa mano. Amapinda 13:20 yatila: “Enda na ba mano e lyo ukabo wa mano, lelo uucito bunabo ku bawelewele akacula.” Bushe mwalishibako uuli onse uwaculile pa mulandu wa kutitikisha kwa fibusa ukwabipa? Ku ca kumwenako, Abena Kristu bamo baponena mu kutemwisha ifikwatwa, bucisenene ukubomfya imiti ikola no bwalwa bubi bubi pa mulandu wa kutitikishiwa ku fibusa.

Nangu fye ni mu cilonganino ca Bwina Kristu, kuti twatitikishiwa mu nshila ibi ku fibusa nga twasala ukulabishanya sana na banaka lwa ku mupashi. (1 Abena Korinti 15:33; 2 Abena Tesalonika 3:14) Aba musango yu ilingi tabafwaya ukulanshanya pa fya ku mupashi; kuti bapumya na bantu baipakisha ukulanshanya kwa musango yu. Nga ca kuti twasalapo ukubishanya sana na ba musango yu, ukutitikisha kwa fibusa kuti kwatumumunga mu nshila imo ine, kabili mu kwangufyanya kuti twatendeka ukubapashanya mu mitontonkanishishe na mu mibele. Kuti twatendeka no kusuula abakwata icitetekelo cine cine na baleesha ukulunduluka lwa ku mupashi.—1 Timote 4:15.

Fintu cabamo amano ukukwata ifibusa ifitukuta ukutemuna Yehova, ifibekelwa mu fya ku mupashi! Ifibusa fya musango yu fikatwaafwa ukuba na “mano ayafuma mu muulu.” Yena “pa kubala yantu ya musangwela, e lyo ya mutende, ya mutembo, ya bupete, yaisulamo uluse ne milimo isuma, . . . ayabula bumyalumyalu.” (Yakobo 3:17) Ici tacilepilibula ukuti abantu abayangwa ku fya ku mupashi tabengalanda pali fimbi ukufumyako ifya ku mupashi. Iyo! Tontonkanyeni pa lwa malyashi yalekanalekana ayalandwapo mu mpapulo sha Watch Tower pamo nga magazini wa Loleni! Amalyashi yasuma aya kulanshanyapo yengi, kabili nga twayangwa ku malyashi yalekanalekana, tulangilila ukuti twalitemwa ubumi ne fyo Yehova apanga.

Nga fintu uwaishiba ukuteya tennis awamyako imiteyele yakwe ukupitila mu kuteya na baishibisha tennis, e fyo no kubishanya ne fibusa fisuma kutusumbula lwa mu muntontonkanya, lwa mu nkuntu na lwa ku mupashi. Lubali lumbi, ifibusa fyabipa kuti fyatulenga ukuba bamyalumyalu ukupitila mu kutukoselesha ukuibimba mu fya ku calo. Fintu cawama ukuba na kampingu wasanguluka pamo no kuicindika!

Bamo Abamwenamo

Abantu abengi basanga ukuti ukusambilila ifisambilisho fya Baibolo ne fyo ikabila ifya mibele ne fya ku mupashi takwakosesha. Lelo, icingakosa ca kubomfya ifi fintu. Nga fintu ifya kumwenako fikonkelepo filangilila imibele isuma iya fibusa kuti yatwaafwa ukubombela Yehova no mweo onse.

Nte umo uubomba ubutumikishi bwa nshita yonse no mukashi wakwe atile ifya kumwenako fya fibusa fyakwe fyalyambukile amabuyo yakwe aya mu bumi. Ilyo alekula, alisuminishe imibele yabipa ukumwambukila. Lelo asalile nge fibusa fyakwe abamukoseleshe ukuya mu butumikishi lyonse no kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu. Ukukakatila kuli ifi fibusa kwamwafwile ukulundulukila ku kukosoka.

Nte na umbi alembele ukuti: “Ilyo twaupene no mukashi wandi, twaselele ku cilonganino ukwali abaupana babili abali ba mushinku umo wine na ifwe abali bapainiya ba nshita yonse. Ica kumwenako cabo calitwafwileko ukutendeka ubutumikishi bwa nshita yonse. Lyene na ifwe twabombele pa kukoselesha aba mu cilonganino ukubombako bupainiya. E co, abengi balitendeke bupainiya.”

Ukubishanya nabakwata amabuyo ya fya bufumu kuti kwalenga ukunakila Yehova ukwanguka. Ici e cimo icisuma icifuma mu kubishanya nabakwata imibele isuma. Nte uwatendeke ukubombako ubutumikishi bwa nshita yonse ilyo ali mulumendo kabili uwaishileba kangalila enda nomba abomba pe ofesi lya Watch Tower Society alembele ukuti: “Fimo ifyo ntemwa ukwibukisha pa bwaice bwandi babomfi ba nshita yonse abaletandala ku mwesu. Lyonse twalelya ica kulya no mweni uwatutandalila. Kangalila wa muputule umo ampeele icola ca kushimikililamo ilyo nali ne myaka 10. Nalikatamika cilya cola ukufika ku bwa lelo.”

Ilyo aletontonkanya pa nshita ali umupungwe, uyu Nte atile: “Abalumendo abengi mu cilonganino balefwaya ukubimbwamo mu milimo ya cilonganino, kabili ica kumwenako cabo calitucincishe ukufwaya ukucita cimo cine.” Ifibusa fisuma fyaafwile uyu uwacaice, nga kamuti kalemena, ukukula mu Mwina Kristu wapala umuti. Mwe bafyashi bushe mulalaalika ku sha myenu abo bengalenga abana benu ukupashanya imibele yabo iisuma?— Malaki 3:16.

Kwena te bonse bengabombako ubutumikishi bwa nshita yonse ukupala abantu twalandapo. Lelo ifwe bonse kuti twasambilila ukutemwa Yehova ‘ku mutima wesu onse, ku mweo wesu onse, na ku kutontonkanya kwesu konse.’ (Mateo 22:37) Ukusala bwino ifibusa kulabomba umulimo ukalamba mu kulundulula uko kutemwa, na mwi subilo lya mweo wa muyayaya.

Kemba wa malumbo apeele inshila yaanguka iibomba bwino nga tuli no kutunguluka mu bumi. Atile: “Alishuko muntu uushendela mu mano ayapanda ababifi, kabili mu nshila ya babembu temininamo, kabili apekala abaponta tekalapo; lelo mu malango ya kwa Yehova e mwabo kubekwa kwakwe, ne fili mu malango yakwe afitontonkanya akasuba no bushiku. Aba ngo muti uwalimbwa pa tumilonga twa menshi, uutwale fisabo fya uko mu nshita ya fiko, kabili amabuula ya uko tayalokota; conse ico acita cikalengwo kushuka.”—Amalumbo 1:1-3.

Mwandi cilayo cishaiwamina! Nangu cingati tatwapwililika no kuti tulalufyanya, kuti twashuka mu bumi nga twaleka Yehova ukututungulula kabili nga twabomfya bwino ukutitikisha kusuma ukwa fibusa uko e kuti ‘bamunyinefwe ba pano isonde,’ abo Lesa atupeela.—1 Petro 5:9.

[Icikope pe bula 24]

Mu cilonganino mwaba ifibusa fya mibele isuma iingatwambukila

[Icikope pe bula 25]

Mwe bafyashi koselesheni abana benu ukubishanya ne fibusa fikuulilila