Tuli Abakwate Citetekelo

Ukushimikila Pa Lwa Bufumu pa Mpili Shabatama Isha ku Peru

PA KATI ka kabanga na masamba mu mpili sha Andes, apo icalo ca Bolivia capakanina ne calo ca Peru—e paba Ulupili lwabatama ulukalamba nga nshi. Ulubali lukalamba ulwa ulu lupili lwaba mu Bolivia.

Ulu Lupili lwabatama lwalepa bakilomita 100 mu bufumo na bakilomita 1,000 mu butali, kabili lwasansama mupepi na bamita 3,700 ukufuma pali bemba. Nga mwanina indeke ukufuma mu musumba wa bwangalishi uwa mu Peru uo batila Lima, uwabela ku lulamba lwa bemba, kuti mwapupuka pa muulu wa lupili lupuulika umulilo ulwa El Misti ulwafimbwa na menshi makaasa, ulwasansama ukufika na mu makumbi pali bamita 5,822. Ukulolesha akatalamukila kwabe mpili shalepa bamita 6,000 isha Nevado Ampato ne sha Nevado Coropuna ishafimbwa pa muulu na menshi makaasa. Cilya fye mwacila ulu lupili ninshi mwamona no Lupili lwabatama ulukalamba nga nshi—uku e ku kapinda ka kulyo aka calo ca Peru icaba pa Lupili lwabatama.

Umusumba wa bwangalishi uwa calo ca Peru icaba pa Lupili lwabatama ni Puno, uwabela ku masamba ya kapinda ka ku kuso aka ku mpela ya bemba wa Titicaca, uwashikisha pali babemba bonse mu calo uo na mato ayakalamba nga nshi yengapitamo ukwabula no bwafya. Apo ici citungu casansama ukucila na pali bakilomita batatu, cilasendako inshita pa kuti abatandashi babeleshe imiceele ya cikutuma. Aba Quechua na ba Aymara, abaikala kulya ukufuma fye na ku kale, e bekalila ku lulamba lwa bemba wa Titicaca. Kuti mwabamona uko balebomba mu mabala yabo nabafwala ne fya kufwala fyapusanapusana ifya kashika, ifya katapakatapa, nelyo ifya bulu. Nangu ca kuti iciSpanish e lulimi lukalamba lulandwa mu Peru, iciQuechua ne ciAymara na fyo filalandwa muli ici calo caba pa Lupili lwabatama.

Ukutwala pa Ntanshi Umulimo wa Kushimikila

Abengi abalanda iciQuechua ne ciAymara bantu abaicefya, ababombesha kabili pali ndakai nabeshiba bwino icine ca mu Baibolo. Icilengele sana ni fintu Yehova alepaala imibombele yapimpa iya bakabilisha ba Bufumu abalebomba bupainiya bwaibela.

Ku ca kumwenako, bapainiya baibela José na Silvia bapeelwe umulimo wa kubombela mwi tauni lya Putina, apaba imilundu napamo bakilomita 50 ukufuma kuli bemba wa Titicaca. Mu myeshi fye ibili, Silvia aletungulula amasambililo ya Baibolo aya mu ng’anda 16, e lyo José na o, 14. Mu myeshi fye 6, bakasabankanya balifulile ukufuma pali 23 ukufika kuli 41. Pali iyo ine nshita, impendwa 48 iya balesangwa ku kulongana yafikile kuli 132.

José asosa ati: “Pa kutendeka ukulongana kwa cilonganino muli iyi mishi yatalukana, twamwene fyo kuti cawama ukutendekelapo no kulongana kwa Lyashi lya Cintubwingi e lyo ne Sambililo lya Citabo pa Cilonganino. Ici cilangukila abapya ukutendeka ukulasangwa ku kulongana.”

Painiya umo na nkashi nankwe babalilepo ukuleta imbila nsuma ku mushi waba weka uwa Muñani, apalepa napamo bakilomita 20 ukufuma ku Putina. Batendeke ukusambilila Baibolo na Lucio impofu.a Aitileko na Miguel umwaice wakwe, uwali mishonari wa baKatolika kabili mwine mushi uwa mu mushi wapalamineko. Ilyo umunankwe wa kwa Miguel amwipwishe umulandu aleila cila mulungu ku Muñani, amwaswike ati ni ku kusambilila pa lwa kwa Yehova na pa Cebo cakwe. Lyene amwipwishe ati: “Mulandu nshi tushisambilila Baibolo kuno?” Ico abalefwaya ukusambilila mu mushi Miguel aleikala balifulile, Inte shateyenye ukuti na muli ulya wine mushi balelonganinamo.

Miguel atendeke ukwebako bambi ifyo alesambilila. Lelo ni shani pa lwa cifulo akwete ica bumishonari bwa ku Katolika ne ca kuba inkonkani ku mulashi wa citungu? Pa kulongana kwabelele mu ciyanda cabekala mushi, abilishe ukuti naleka ukuba mishonari wa baKatolika. Bushe bali no kusontelapo umbi pali co cifulo? Umwanakashi umo mwi bumba atile: “Mulandu nshi twingafwaila mishonari na umbi apo nomba tulesambilila icine?” Uyu mwanakashi alelosha ku fyo Inte sha kwa Yehova shalesambilisha. Umwaume na umbi alundilepo ukuti: “Tatulesuminisha ukuti muleke fye mweka. Ninshi ifwe bonse cinshi ciletulesha ukuleka?” Lyene bonse abalongene bapundile pamo abati: “Bonse twaleka!”

Utulubi ne misalaba fyalilandilwepo na kabili pa numa fye ya uku kulongana. Umwaume umo alombele ukuti bonse abali palya babelenge pa Amalango 7:25, apatila: “Ifyabaswa fya milungu ya shiko mukoce mu mulilo; mwikakumbwa silfere na golde pali ifi, nangu kumubuula abe wenu, epali mwaikatwako mu citeyo: pantu ca muselu kuli Yehova Lesa wenu.”

Lyene ulya mwaume aipwishe ukuti abalesuminisha ukuti boce tonse utulubi bemye amaboko. Ashipwa fye ukwipusha, awe bonse balimishe amaboko. (Imilimo 19:19, 20) Ilelo pa ndupwa 25 isha muli uyu mushi, 23 e shilesambilila Icebo ca kwa Lesa. Pali nomba kuli na bakasabankanya bashabatishiwa babili, kabili abaupana basano balepanga ukulembesha ifyupo fyabo ku buteko pa kuti babe ababulwa akabi kuli Yehova.—Tito 3:1; AbaHebere 13:4.

Ukusambilisha Abantu Ukupitila mu Makaseti

Apo abengi muli ici calo tabaishiba ukubelenga, amavidio ya Watch Tower na makaseti yakopwa aya mu ndimi sha cikaya, yalabomba bwino sana—nangu fye kutungulwilako amasambililo ya mu ng’anda. Painiya waibela umo, Dora, abomfya icilimba ku kutungulwilako amasambililo ya Baibolo pa kulisha kaseti wakopwamo broshuwa wa Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe? Pa numa ya kukutika paragrafu umo, alepusha umusambi wa Baibolo ifipusho pa fyebo acumfwa fyacilabelengwa mu cilimba.

Umulabasa wa cikaya ulasabankanya lyonse imbali shimo ukufuma muli broshuwa wa Cintu Lesa Afwaya mu lulimi lwa ciQuechua. Ulasabankanyako ne fyebo fimo fimo ifya muli Loleni! uwa mu lulimi lwa ciSpanish. Kanshi, abantu abengi balakutika ku bukombe bwa Bufumu kabili balafwaisha ukusambililapo na fimbi ilyo Inte sha kwa Yehova shabatandalila pa mayanda.

Ici calo caba pa Lupili lwabatama tacaishibikwa ku bengi, lelo Lesa ena alicishiba. Pa mulandu wa kuti Yehova alitemwa abantunse, abengi abekala pa lupili lwabatama ulwa Andes baleilunda kwi bumba likalamba ililumbanya ing’anda yakwe iikalamba iya kupepa kwa cine.—Hagai 2:7.

[Futunoti]