Ni Lilali Twingafulwa?

PALI Lukala Milandu 7:9, Baibolo itila: “Ukufiitwa kwikala mu fifuba fya bawelewele.” Ici cikomo citufunda ukuti tatufwile ukukalipa bwangu ilyo umuntu atukalifya, lelo tufwile ukumulekelela.

Lelo, bushe Lukala Milandu 7:9 atila tatulingile kufulwa pa cili conse, ukuti tufwile fye ukulekelela abantu bonse, nangu ulubembu lukule shani nelyo umuntu aletubembukila lyonse, tapali ico twingacita ku kupwisha ubwafya? Nelyo bushe tufwile ukulakalifya bambi mu milandile na mu micitile pantu fye natwishiba ukuti balingile ukutulekelela? Te fyo cifwile ukuba.

Yehova Lesa e wapulamo ukulanga ukutemwa, uluse, ukulekelela no kushishimisha. Na lyo line, Baibolo ilatweba imiku iingi ilyo Lesa afulilwe. Ilyo abantu bacitile imembu ishikalamba, Lesa alibakandile. Moneni fimo fimo ifyacitike.

Ukubembukila Yehova

Ilembo lya 1 Ishamfumu 15:30 lilanda pa membu sha kwa Yeroboamu “isho alengelemo na Israele ukubembuka, mu kufiisha kwakwe uko afiishishe Yehova ku mutima.” Pali 2 Imilandu 28:25, Baibolo ilanda pa Mfumu ya baYuda Ahasi ukuti: “Acitile imisansama ku kufutumwinamo ku milungu imbi, no kufiisha Yehova Lesa wa bawishi ku mutima.” Cimbi na co ni cilya caba pa Abapingushi 2:11-14 apatila: “Abana ba kwa Israele bacitile icabipa mu menso ya kwa Yehova, no kubombela baBaali: . . ., no kufiisha Yehova ku mutima. . . . E ico ubukali bwa kwa Yehova bwaimiine Israele; abapeele mu minwe ya bapomona.”

Kwaliba na fimbi ifyakalifye Yehova ifyalekabila fye ukuti acitepo cimo. Ku ca kumwenako, pa Ukufuma 22:18-20, tubelengapo ukuti: “Umwanakashi umuloshi wikamuleka abe no mweo. Onse uwalaala ne citekwa ukwipaiwa akepaiwe. Uwaipaile milungu ilambo, akapeelwe ku konaulwa, kano ukwipaila kuli Yehova eka.”

Yehova tatwalilile ukulekelela imembu shikalamba isha bena Israele ba pa kale ilyo batwalilile ukumubembukila ukwabulo kulapila. Ilyo abena Israele bafililwe ukulapila kabili tabacitile icili conse ica kulango kuti nabapilibukila kuli Yehova, mu kupelako, Lesa alibalekele ukuti bonaulwe. Ici cacitikile abena Israele bonse mu 607 B.C.E., ilyo baonawilwe ku bena Babele, na mu 70 C.E., ilyo baonawilwe ku bena Roma.

Ca cine, Yehova alakalipa pa fintu ifyabipa ifyo abantu basosa no kucita, kabili alakanda fye na batwalilila ukucita imembu ishikalamba. Lelo bushe ico ninshi calola mu kuti alalufyanya pa kukalipa, nga fintu Lukala Milandu 7:9 ilanda? Awe iyo. Alikwate nsambu sha kukalipa pa membu ishikalamba kabili lyonse tafyenga muntu pa kupingula. Baibolo ilanda ulwa kwa Yehova ati: “Ya mpomfu imicitile yakwe; pantu imibele yakwe yonse bupingushi: Lesa wa cishinka kabili uwabulo bupondamishi, uwalungama kabili uwatambalala.”—Amalango 32:4.

Imembu Ishikalamba Isho Tubembukila Abantu Banensu

Mwi Funde Lesa apeele abena Israele ba ku kale, kwali ukukanda abalecite membu shikalamba. Ku ca kumwenako, umupupu nga aingila mu ng’anda ubushiku kabili umwine wa ng’anda amwipaya, umwine wa ng’anda taali na kuba no mulandu wa mulopa. Ali wa kaele kuli uyu mulandu. E ico, Baibolo itila: “Umupupu nga asangwa mu kutule ng’anda, kabili aumwa, no kufwa, takuli mulandu wa mulopa ku mwine wa ng’anda.”—Ukufuma 22:2.

Umwanakashi uwacendwa alikwata insambu sha kufulilwa uwamucenda, pantu ulu lubembu ulukalamba kuli Lesa. Mwi Funde lya kwa Mose, umwaume uwacendele umwanakashi ali no kwipaiwa “pantu ifyo umuntu aimino munankwe, no kumwipaya, e fyo caba ici cintu.” (Amalango 22:25, 26) Nangu ca kuti muno nshiku tatukonka Ifunde lya kwa Mose, citulanga fye ifyo Yehova omfwa pali ulu lubembu lwabipisha ulwa kucenda umwanakashi.

Na muno nshiku mwine, ukucenda umuntu mulandu uukalamba uwa kukandilwapo. Uwacendwa alikwata insambu sha kuyasosa ku kapokola. Ukuyasosa kusuma, pantu umuntu nga acite fyo, ubuteko kuti bwakanda shimilandu. Kabili nga ca kuti umwana umunono e ucendelwe, abafyashi e bafwile ukutwala umulandu ku kapokola.

Ifilubo Ifinono

Lelo, te milandu yonse ikabila ukuti ubuteko bubombelepo. E co, tatulekabila ukufulwa pa filubo ifinono ifyo bambi bacita, lelo tufwile ukulekelela. Miku inga tulingile ukulekelela? Umutumwa Petro aipwishe Yesu ukuti: “Mwe Shikulu, miku inga munyinane engamembukila na ine ukumulekelela? Bushe kufika ku miku cinelubali (7)?” Yesu ayaswike ati: “Nshilekweba nati, ukufika ku miku cinelubali (7), lelo ukufika ku miku amakumi cinelubali na cinelubali (77).”—Mateo 18:21, 22.

Lelo, calicindama lyonse ukubombesha ukulundulula imibele ya Bwina Kristu pa kuti twacefyanyako ukubembukila bambi. Ku ca kumwenako, nga mulelanda na bantu, bushe limo mulanda ukwabula umucinshi, nelyo mulanda fye ukwabula ukutontonkanya, nangu limbi mulatukana no kutukana? Ukwabula no kutwishika, imilandile ya musango yo ilafulwisha bambi. Mu nshita ya kuti uubembwike alemona uukalipe ukuti nalufyanya pa kukalipa, no kuti alingile ukumulekelela, afwile ukwishiba ukuti e ulengele umunankwe ukukalipa. Uulufyenye e ufwile ukubombesha ukulama imicitile yakwe ne milandile pa kuti elafulwisha bambi. Ukubombesha kwa musango yo kuti kwalenga twacefyanyako ukufulwisha bambi. Baibolo itucinkulako ukuti: “Kuli akapuuka ka kusosa ngo kulasaula kwa lupanga; lelo ululimi lwa ba mano lulaposha.” (Amapinda 12:18) Ilyo twakalifya umunensu, nangu ca kuti te fyo twacipanga ukucita, ukulomba ubwelelo kulabomba bwino sana ukuwamye fintu.

Icebo ca kwa Lesa citwebo kuti tufwile ‘ukukonkelela ifya mutende ne fya kukuulana.’ (Abena Roma 14:19) Nga twasengauka ukulanda ifya kufulwisha bambi kabili twaba aba luse, ninshi tulekonka ipinda litila: “Nga amaapele ya golde mu fipe ifyacekwa fya silfere, icebo icasoswa apayene e fyo caba.” (Amapinda 25:11) Ukwabula no kutwishika, iyo milandile te kuti ifulwishe bambi! Imilandile yafuuka kabili iisuma kuti yalenga fye na bantu abashalulwa, bayaluka. Amapinda yatila: ‘Ululimi ulwanaka lutobe fupa.’—Amapinda 25:15.

E mulandu wine Icebo ca kwa Lesa citufundilo kuti: “Icebo cenu conse cibe ica kusenamina, icalungwamo umucele, ukuti mwishibe ifyo mufwile ukwasuka umuntu onse.” (Abena Kolose 4:6) Amashiwi ya kuti “icalungwamo umucele” yalola mu kuti tufwile ukulande fyebo ifisuma, na mu kucite co tatwakulafulwisha bambi. Mu milandile yabo na mu micitile, Abena Kristu beshaesha ukukonka ukukonkomesha kwa mu Baibolo ukwa kuti: ‘Fwayeni umutende no kuukonkelela.’—1 Petro 3:11.

Kanshi, amashiwi ya pali Lukala Milandu 7:9 yafwile yalola mu kuti, tatulingile ukukalifiwa pa filubo ifinono ifyo bambi bacita kuli ifwe. Ifi filubo ficitika pa mulandu wa kuti tatwapwililika nelyo kuti fyaba fya kucitila ku mumbo, lelo te membu ishikalamba. Nomba ulubembu nga lukalamba, uo balufyenye nalinga ukufulwa kabili kuti acitapo cimo pali uyo mulandu.—Mateo 18:15-17.

[Icikope pe bula 14]

Yehova alekele abena Israele bashalapile ukonaulwa ku bena Roma mu 70 C.E.

[Icikope pe bula 15]

“Nga maapele ya golde . . . icebo icasoswa apayene e fyo caba”