Icipandwa 7
Ico Tusambilila Kuli Ifi Lesa Asuminisha Ububifi
1, 2. (a) Yehova onaula bacipondoka mu Edene palya pene fye, bushe ico nga catukumine shani? (b) Kupekanya nshi ukwa kutemwa Yehova atucitila?
ICIKOLWE Yakobo atile, “Shibi inshiku sha myaka ya mweo wandi.” (Ukutendeka 47:9) Yobo na o, alandile amashiwi yapalako ukuti, umuntu “wa nshiku shinono, kabili uwaisulamo ukutenkana.” (Yobo 14:1) Fwe bengi twaba fye nga bene, twalipita mu mafya, ulufyengo, na mu tuyofi fye. Lelo, ukufyalwa kwesu takwali lufyengo Lesa atufyengele. Ca cine tatwaba na mintontonkanya yapwililika, imibili yapwililika no mushi wa Paradise ifyo Adamu na Efa bakwete pa kubala. Lelo nga cali shani Yehova abonaula palya pene fye bapondweke? Nangu kwena ukulwala, ubulanda, nelyo imfwa fishali na kubako, na bantunse bene nga tababako. Nga tatwafyelwe. Pa mulandu wa nkumbu, Lesa alekele Adamu na Efa ukufyala abana, nangu ca kuti aba bana bapyene ukukanapwililika. Kabili ukupitila muli Kristu, Yehova atupekanishishe inshila ya kuti tukakwatilemo ico Adamu apanishe, e kutila ubumi bwa muyayaya pe sonde lya paradise.—Yohane 10:10; Abena Roma 5:12.
2 Ala kwena tulakoseleshiwa pa kuba ne cilolelo ca kwikala umuyayaya mu calo cipya mu mansa sha Paradise, umo tukalubuka ukufuma ku kulwala, ubulanda, ukucululuka, ne mfwa, e lyo na ku babifi! (Amapinda 2:21, 22; Ukusokolola 21:4, 5) Lelo mu fyalembwa mu Baibolo, tusambilila ukuti nangu kwena ukupusuka kwesu kwalicindama nga nshi kuli ifwe na kuli Yehova, kwaliba cimo icacilapo ukucindamisha icakuma kuli ili pusukilo.
Pa Mulandu we Shina Lyakwe Ilikalamba
3. Finshi fyasanshiwe mu kufishiwapo kwa bufwayo Yehova akwatila isonde na bantu?
3 Ishina lya kwa Lesa lyalisanshiwamo mu kufishiwapo kwa bufwayo bwakwe kwi sonde na bantu. Lilya ishina, Yehova, lipilibula ukuti “Ailenga Ukuba.” Kanshi mwi shina lyakwe mwasanshiwa ne fyo aishibikwa nga Mulopwe wa Kubumbwa konse, Uwapulamo uupanga ubufwayo bwakwe no kubufishapo, kabili Lesa wa cine. Pa mulandu wa cifulo Yehova akwata, fyonse ifyaba mu bubumbo fifwile ukupeelo mucinshi wine wine kwi shina lyakwe na kuli fyonse ifyo lisanshamo kabili ububumbo bonse bufwile ukuba ne cumfwila kuli wene.
4. Bushe ubufwayo bwa kwa Yehova kwi sonde bwasanshishemo cinshi?
4 Pa numa ya kubumba Adamu na Efa, Yehova abapeele umulimo wa kubomba. Alibalondolwelele bwino bwino ukuti ubufwayo bwakwe tabwali fye bwa kuteka isonde lyonse—ku kuleka Paradise akumane monse monse—lelo ku kuleka bafyale no kwisusha pali lyene abana babo. (Ukutendeka 1:28) Bushe ubu bufwayo tabwali na kufishiwapo pa mulandu wa lubembu lwabo? Cine cine nga caliletele umuseebanya wabipisha pe shina lya kwa Yehova wa maka yonse nga ca kuti afililwe ukufishapo ubufwayo bwakwe kwi sonde na ku bantunse!
5. (a) Nga ca kuti abantunse ba kubalilapo baliile ku muti wa kwishibo busuma no bubi, ni lilali bali no kufwa? (b) Yehova afishishepo shani icebo cakwe icaba pa Ukutendeka 2:17 ukwabulo kuti afilwe ukufishapo ubufwayo bwakwe kwi sonde?
5 Yehova alisokele Adamu na Efa ukuti nga ca kuti babulilwe icumfwila no kulya ku muti babindilwe uwa kwishibo busuma no bubi, bali no kufwa “mu bushiku” balyako. (Ukutendeka 2:17) Umwabelele icebo cakwe, Yehova alibalubulwishe muli bulya bwine bushiku babembwike no kubapingwila ukufwa. Kuli Lesa, Adamu na Efa bafwile bulya bwine bushiku. Lelo pa kufishapo ubufwayo bwakwe kwi sonde, Yehova alibasuminishe ukufyala abana ilyo bashilafwa imfwa ya cine cine. Nalyo line, apo Lesa kuti amona imyaka 1,000 ngo bushiku bumo, ilyo ubumi bwa kwa Adamu bwapwilile pa myaka 930, cali ni muli bulya bwine “bushiku,” bumo. (2 Petro 3:8; Ukutendeka 5:3-5) Kanshi Yehova alibakile bucishinka pa lwa nshita bali no kupingwilwa ukufwa, kabili ubufwayo bwakwe kwi sonde tabwapumfyanishiwe ilyo Adamu na Efa bafwile. Lelo abantu bashapwililika, kumo na babifi, balisuminishiwa ukubako pa nshita imo.
6, 7. (a) Ukulingana na Ukufuma 9:15, 16, mulandu nshi Yehova asuminishisha ububifi ukutwalilila pa nshita imo? (b) Bushe amaka ya kwa Yehova yamonekele shani mu cacitikile Farao, kabili ni shani ishina Lyakwe lyalengelwe ukwishibikwa? (c) Finshi fikatumbukamo ilyo buno bwikashi bubifi bwaonaulwa?
6 Ico Yehova asosele kuli kateka wa Egupti mu nshiku sha kwa Mose cilundapo fye ukulangilila umulandu Lesa asuminishisha ububifi ukutwalilila. Ilyo Farao aleseshe abana ba kwa Israele ukufuma mu Egupti, Yehova tamwipeye palya pene. Cilya calo caponenwe Ifinkunka 10, ifyalangile amaka ya kwa Yehova mu nshila sha kusungusha. Pa kusoka ulwa cinkunka calenga 7, Yehova aebele Farao ukuti nga ni kale amonawile kumo na bantu bakwe ukubalofya pe sonde. Yehova atile, “Lelo cine cine ni pali ici nakwimikila, pa kuti umone amaka yandi, kabili ku kulenge shina lyandi ukulumbulwa mu calo conse.”—Ukufuma 9:15, 16.
7 Ilyo Yehova alubwile abena Israele, cine cine ishina lyakwe lyalilumbwilwe mu calo conse. (Yoshua 2:1, 9-11) Ico acitile lilya tacalabwa ukwisafika na ku bushiku bwa lelo apapitile ne myaka nalimo 3,500. Te shina fye lya kwa Yehova lyalumbwilwe lelo ne cine pa Mwine wa ilyo ishina calishibikwe. Ici caishibishe Yehova ukuti ni Lesa uubaka ifilayo fyakwe no kuti alalwilako abantu bakwe. (Yoshua 23:14) Calangile ukuti pa mulandu wa maka yakwe ayapulamo, takuli nangu cimo icingacilikila ubufwayo bwakwe. (Esaya 14:24, 27) Kanshi kuti twacetekela ukuti nomba line ali no kulwilako ababomfi bakwe aba cishinka ilyo akonaula ubwikashi bubifi bonse ubwa kwa Satana. Uko kulanga kwa maka yapulamo no bukata kukaleta pe shina lya kwa Yehova tafyakatale afilabwa. Mukafuma ukumwenamo kwa muyayaya.—Esekiele 38:23; Ukusokolola 19:1, 2.
‘We Kushika kwa Mano ya kwa Lesa!’
8. Fintu nshi Paulo atucincisha ukutontonkanyapo?
8 Muli kalata alembeele abena Roma, umutumwa Paulo aipwishe ati: “Bushe kuli ubupondamishi kuli Lesa?” Ayasuka ukwabulo kutwishika ati: “Ciikatala acibe fyo!” Kabili akomaila pa nkumbu sha kwa Lesa alanda na pa co Yehova asosele pa lwa kusuminisha Farao ukubako uwa mweo pa nshita imo. Paulo alanga no kuti fwe bantunse twaba nge loba mu minwe ya mubumfi. E lyo atila: “Lelo, nomba, Lesa, nangu line alafwayo kulanga ubukali bwakwe no kusokolola amaka yakwe, alekelele no kushishimisha ukwingi ku fipe fya bukali ifyapekaniwilwa ubonaushi, pa kuti asokolole ubucindami bwa bukata bwakwe pa fipe fya luse, ifyo apekanishishe libela ku kumono bukata, e kutila, ifwe, fwe bo aitile te mu baYuda beka fye lelo na mu bena fyalo mwine, bushe te ifyo?”—Abena Roma 9:14-24, NW.
9. (a) Bushe “fipe fya bukali ifyapekaniwilwa ubonaushi” ni bani? (b) Mulandu nshi Yehova atekanishisha abalwani bakwe, kabili ifintu fikawamina shani abamutemwa kuli pele pele?
9 Ukutula fye apo ukupondoka kwacitikile mu Edene, bonse abalwisha Yehova na mafunde yakwe baba “fipe fya bukali ifyapekaniwilwa ubonaushi.” Pa nshita yonse iyi ukutula lilya, Yehova alishishimisha. Ababifi balisuusha imicitile yakwe, ukupakasa ababomfi bakwe, no kwipaya fye no Mwana wakwe. Yehova alilanga ukushishimisha kukalamba, no kupeele fibumbwa fyonse inshita iikalamba iya kuimwena bwino bwino utuyofi twafuma mu kupondokela Lesa na mu kuteka kwa bantunse ukwa kukanafwaya ukutungululwa na wene. Pa nshita imo ine, imfwa ya kwa Yesu yapekanishishe abantu ba cumfwila umwa kupusukila e lyo no “[kubongolole, NW] milimo ya kwa Kaseebanya.”—1 Yohane 3:8; AbaHebere 2:14, 15.
10. Mulandu nshi Yehova ashishimishisha ku babifi pa myaka 1,900 iyapitapo?
10 Pa myaka ukucila pali 1,900 ukutula apo Yesu abuukile, Yehova alitwalilila ukushishimisha “ku fipe fya bukali,” ukukanafyonaula pali iyo nshita. Mulandu nshi? Pantu na kuba, mulandu wa kuti alapekanya aba kuyaba na Yesu Kristu mu Bufumu bwakwe ubwa mu muulu. Aba babe mpendwa 144,000, kabili e “fipe fya luse” ifyo umutumwa Paulo alandilepo. Intanshi, abantu ukufuma mu baYuda e balaalikwe ku kupanga ili bumba lya ku muulu. Pa numa, Lesa alaalike abantu ukufuma mu Bena fyalo. Yehova tapatikishepo nangu umo pali aba ukumubombela. Lelo pa bayankwileko no kutasha pali iyi miteyanishishe, apeelepo bamo ishuko lya kuyaba bakateka banankwe aba Mwana wakwe mu Bufumu bwa mu muulu. Ukupekanya lilye bumba lya ku muulu nomba nakupalama ku kupwa.—Luka 22:29; Ukusokolola 14:1-4.
11. (a) Libumba nshi pali nomba ililemwenamo mu kushishimisha kwa kwa Yehova? (b) Ni shani abafwa bakamwenamo?
11 Lelo filolelo nshi abakekala pe sonde bakwata? Ukushishimisha kwa kwa Yehova kwalenga no kuti “ibumba likalamba” abafuma mu nko shonse balonganikwe pamo. Pali nomba bali amamilioni. Yehova alaya ukuti ili bumba lya pe sonde likapusuka impela ya buno bwikashi kabili likaba ne cilolelo ca bumi bwa muyayaya mwi sonde lya paradise. (Ukusokolola 7:9, 10; Amalumbo 37:29; Yohane 10:16) Mu nshita ya kwa Lesa iyalinga, cinkupiti wa bafwa akabuushiwa no kupeelwe shuko lya kuba abatekwa ba pe sonde aba Bufumu bwa mu muulu. Pa Imilimo 24:15, Icebo ca kwa Lesa casobela aciti: “Kukabo kwima ku bafwa kwa balungama na bashalungama.”—Yohane 5:28, 29.
12. (a) Cinshi twasambilila kuli ifi Yehova aalekelela ububifi? (b) Muumfwa shani nga mwatontonkanya pa fyo Yehova abombela pali iyi milandu?
12 Bushe muli ifi fyonse mwaliba ulufyengo? Iyo, pantu pa kukanaonaula ababifi nelyo “ifipe fya bukali” inshita yonse iyi, Lesa alelanga inkumbu shakwe kuli bambi, umwabela ubufwayo bwakwe. Ici cilanga ifyo abo wa nkumbu kabili uwa kutemwa. Kabili, apo twalipeelwa iyi nshita ku kuimwena ifyo ubufwayo bwakwe bulelunduluka, tulasambilila ifingi pali uyu wine Yehova. Tulapeshiwa amano ilyo twamona imibele yalekanalekana iya buntu bwakwe iisokololwa, e kutila, ubupingushi bwakwe, inkumbu, ukushishimisha, na amano yakwe ayamonekela umwingi. Ifyo Yehova aabomfya amano pa kubombela pali uyu mulandu wa kuba mulopwe wa mu kubumbwa konse, ukuti e walinga ukuteka, cikaba bushininkisho bwa muyayaya ubwa kuti imitekele yakwe e yawamisha nga nshi. Ifwe tulesosa ngo mutumwa Paulo, atuti: “Iye, kushika kwa bucindami kabili ukwa mano kabili ukwa kwishiba ifya kwa Lesa! Ifya bupingushi fyakwe, ifyo fyabulo kupenengwamo! Ne mibombele yakwe, ifyo yabulo kulondololwa!”—Abena Roma 11:33.
E Nshita ya Kulanga Ukuipeela Kwesu
13. Ilyo tulecula, tuba ne nshita ya kulanga cinshi, kabili cinshi cikatwafwa ukwankulako mano mano?
13 Imibele ababomfi ba kwa Lesa abengi balimo isanshamo no kucula. Baletwalilila ukucula pantu Lesa acili talaonaula ababifi no kulenga abantu ukuba ifyo alefwaya pa kubala. Bushe ici cifwile ukutukalifya? Nelyo bushe tufwile ukumone yi mibele ukuti e nshita ya kuisansha mu kushinina Kaseebanya ukuti wa bufi? Icingatukosha ukumone fintu muli yo nshila kwibukisha amashiwi ya kupaapaata aya kuti: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.” (Amapinda 27:11) Satana uuseebanya Yehova, apaashishe ati nga ca kuti abantu balufye fikwatwa nangu balwala, kuti bapeela Lesa umulandu, nangu fye ukumutuka. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Nga twalanga bucishinka kuli Yehova ilyo tulepita mu mafya, tulengo mutima wakwe ukusamwa, kabili tulango kuti ukupaasha kwa kwa Satana kwa bufi.
14. Nga twashintilila pali Yehova ilyo twaeshiwa, tukamwenamo shani?
14 Nga twashintilila pali Yehova ilyo twaeshiwa, kuti twalundulula imibele yawamisha. Ku ca kumwenako, pa mulandu wa fintu Yesu aculileko, “asambilile icumfwila” mu musango ashatalile eshiba kale. Na ifwe kuti twasambilila ku fyo tweshiwako pantu kuti twalundulula imibele ya kutekanya, ukushipikisha, kabili kuti twakusha ukutasha no kumfwikisha kwesu ukwa nshila shalungama isha kwa Yehova.—AbaHebere 5:8, 9; 12:11; Yakobo 1:2-4.
15. Ilyo tuleshipikisha amafya mu kutekanya, bambi kuti bamwenamo shani?
15 Bambi bakamona ifyo tucita. Pa mulandu wa fyo tupitamo na pa mulandu wa fyo twatemwa ubulungami, bamo pali bene kuti basuka baishiba Abena Kristu ba cine pali lelo. Kabili ukupitila mu kwikatana na ifwe mu kupepa, abo bantu kuti baba pali abo abakapokelela amapaalo ya mweo wa muyayaya. (Mateo 25:34-36, 40, 46) Yehova no Mwana wakwe bafwaya abantu ukukwata ilyo ishuko.
16. Bushe umulandu wa fyo tumona ukucula wakuma shani ku kwikatana?
16 Ala cilawama nga nshi nangu fye lintu ifintu fibipishe ukumona ukuti e nshita ya kulanga ifyo twaipeela kuli Yehova no kwafwilishako mu kufishapo ukufwaya kwakwe! Nga twacite fyo cikalanga ukuti cine cine tulefwaya ukwikatana na Lesa na Kristu. Yesu apepeeleko Abena Kristu bonse aba cine kuli Yehova ati: “Kabili nshilelombela aba [abasambi bakwe abo abishenye na bo sana] beka, lelo na bakantetekela pa mulandu wa cebo cabo; ukuti bonse babe bamo; ifyo imwe, mwe Tata, mwaba muli ine na ine muli imwe, e fyo na abo babe muli ifwe.”—Yohane 17:20, 21.
17. Kucetekela nshi twingaba na ko nga twaba aba cishinka kuli Yehova?
17 Nga twaba aba cishinka kuli Yehova, akatupaala icine cine. Icebo cakwe citila: “Beni abashangila, abashitelententa; ukupikintika pe mu mulimo wa kwa Shikulu, pa kwishibo kuti ukucucutika kwenu te kwa fye muli Shikulu.” (1 Abena Korinti 15:58) Kabili citila: “Lesa tali uushalungama; takalabe umulimo wenu, no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.” (AbaHebere 6:10) Yakobo 5:11 atila: “Moneni, tuletila balishuka abashipikisha; mwalyumfwo kushipikisha kwa kwa Yobo, kabili [mwalimona ne cafuminemo ico Yehova apeele, ukuti, NW] Shikulu wa luse ulwingi kabili wa congwe.” Cinshi cacitikile Yobo? “E fyo Yehova apaalile Yobo pa numa ukucila pa kutendeka.” (Yobo 42:10-16) Ca cine, Yehova aba “kalambula wa bamufwayafwaya.” (AbaHebere 11:6) Cine cine ici cilambu cawamisha tufwile ukupembelela—ubumi bwa muyayaya pe sonde lya paradise!
18. Cinshi kuli pele pele cikacitika ku fibukisho fya kulungulusha ifyo pambi tukwete?
18 Ukuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa kukafumyapo ukucula konse ukwaponena abantunse pa myaka iingi iyapita. Ukusekelela kukabako pali ilya nshita kukacila pa kucula konse uko tulepitamo pali ino nshita. Tatwakalelungulushiwa ne fibukisho fyabipa ifya kucula twaculile ku numa. Amatontonkanyo yasuma ne milimo isuma ifyo abantu mpanga yonse bakakwata mu calo cipya panono panono fikalafumyapo ifi fibukisho fya kulungulusha. Yehova atila: “Ndelenge myulu ipya [ubuteko bupya ubwa Bufumu bwa ku muulu ubukalateka abantu], ne calo cipya [ubwikashi bwalungama ubwa bantunse]! Ifya ntanshi tafyakebukishiwe, tafyakabukuluke mu mutima; kano kusekelela no kwanga pe pe pali ico ine ndelenga.” Cine cine, mu calo cipya ica kwa Yehova, abalungama bakatila: “Pano isonde ponse napatusha, napaba tondolo, papongomoka akapundu.”—Esaya 14:7; 65:17, 18.
Ukulanshanya kwa Kupitulukamo
• Nangu ca kuti alisuminisha ububifi, ni shani Yehova alanga umucinshi wine wine kwi shina lyakwe mu nshila isuma?
• Bushe ukushishimisha kwa kwa Lesa ku “fipe fya bukali” kwalenga shani ukuti uluse lwakwe lulangwe na kuli ifwe?
• Cinshi tulingile ukumona mu mibele yonse iisanshamo ukucula tulecula?
[Ifikope pe bula 67]
Yehova “apaalile Yobo pa numa ukucila pa kutendeka”