Te Kwesha Ukunenuka!

 1. Mulandu nshi ukuba Inte sha kwa Yehova kulengela tuleba ne nsansa e lyo no kumfwa icilumba?

ALA twalitemwa ukuba Inte sha kwa Yehova kabili tulomfwa icilumba! Tuli bantu ba kwa Yehova, kabili tulanga ukuti tuli Nte shakwe ilyo tubila imbila nsuma ku bantu e lyo no kubasambilisha pali ena. Tulatemwa sana nga twa-afwa umusambi uwaba no “mutima uusuma” aba Inte ya kwa Yehova. (Imil. 13:48) Tumfwa nge fyo Yesu aumfwile ilyo abasambi bakwe babwelele ne lyashi ilisuma, “alisekelele nga nshi.”—Luka 10:1, 17, 21.

 2. Kuti twalanga shani ukuti twalicindika sana umulimo wa kubila imbila nsuma?

² Twalicindika sana umulimo wa kubila imbila nsuma. Umutumwa Paulo akoseleshe Timote ukuti: “Uleisakamana we mwine, ulesakamana ne fyo ulesambilisha.” Kabili atile: “Nga wacita ifyo ukaipususha we mwine na balekumfwa.” (1 Tim. 4:16) Kanshi umulimo wesu uwa kubila imbila nsuma kuti walenga abantu ukupusuka. Tulaisakamana fwe bene pantu tuli bantu abo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka. Lyonse tulafwaya ukucita ifintu ifingalenga Yehova acindikwa, ne filanga ukuti twalicetekela imbila nsuma intu tubila. (Fil. 1:27) Tulanga ukuti ‘tulasakamana ifyo tulesambilisha’ nga tulepekanya bwino ilyo tushilaya mu kubila imbila nsuma e lyo no kulomba Yehova ukuti atupaale.

 3. Bushe abantu bonse abo tubilako imbila nsuma balafwaya ukukutika? Landeni pa ca kumwenako.

³ Limo nangu twingabombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, abengi mu cifulo tubila nalimo te kuti bakutike ku mbila nsuma. Natulandeko pali munyinefwe Georg Lindal. Uyu munyinefwe alebila imbila nsuma eka mu ncende ishalekanalekana isha mu calo ca Iceland, ukufuma mu 1929 ukufika mu 1947. Alishiliile abantu impapulo ishingi nga nshi. Na lyo line, takwali nangu umo uwali Inte ya kwa Yehova. Uyu munyina atile: “Bamo abantu balekaana ifyo Baibolo ilanda. Nomba abengi tabalefwaya fye ukukutika imbila nsuma.” Na lintu batumineko bamishonari abapwishishe Isukulu lya Gileadi abalebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, palipitile imyaka 9 pa kuti abantu batendeke ukubatishiwa.

 4. Bushe tumfwa shani nga ca kuti abantu tabalefwaya ukukutika imbila nsuma?

⁴ Tulomfwa ububi nga ca kuti abantu tabalefwaya ukusambilila Baibolo. Limo kuti twaumfwa nge fyo Paulo aumfwile. Alyumfwile “ubulanda ubukalamba no kucululuka ukushipwa” ilyo abaYuda abengi bakeene ukusumina Yesu ukuti e wali Mesia walaiwe. (Rom. 9:1-3) Tutile mulesambilila no musambi Baibolo, mulabombesha ukuba bakasambilisha abasuma kabili mulapepelako no musambi wenu. Na lyo line talecita ifyo asambilila ica kuti mwasalapo fye ukuleka ukumutungulula isambililo. Nelyo tutile tamwasambilishapo umuntu Baibolo mpaka abatishiwa no kubatishiwa. Bushe mulomfwa ububi ukuti nalimo ni mwe mulengele ukutila elunduluka, nelyo ukuti Yehova talemupaala pa fyo mubombesha? Muli cino cipande twala-asuka amepusho yabili: (1) Finshi twingeshibilako ukuti umuntu alabombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma? (2) Finshi tulingile ukwenekela ilyo tulebila imbila nsuma?

 5. Mulandu nshi tushingenekela ukuti ifintu lyonse fyakulatwendela fye bwino ilyo tulebomba umulimo wa kwa Yehova?

⁵ Baibolo ilondolola umuntu uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ukuti: “Conse ico acita cikatunguluka.” (Amalu. 1:3) Na lyo line, ici tacipilibula ukuti fyonse ifyo tubomba mu mulimo wa kwa Yehova fikalaba fye nge fyo tule-enekela. Pa mulandu wa kuti tatwapwililika, ubumi bwesu “bwaisulamo amacushi.” (Yobo 14:1) Kabili inshita shimo kuti balatulesha ukubila imbila nsuma. (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18) Nomba cinshi cilenga Yehova alemona ukuti tulabombesha? Natumone amashinte ya mafunde ya mu Baibolo ayengatwafwa ukwasuka ici cipusho.

 6. Bushe ni finshi Yehova amwenako ukuti tulabombesha?

⁶ Yehova abika amano ku fyo tubombesha e lyo ne fyo tutwalilila ukubomba ukwabula ukunenuka. Yehova alasekelela nga ca kuti tulebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma pa mulandu wa kuti twalimutemwa, nangu ca kuti abantu tabalefwaya ukukutika. Paulo atile: “Lesa taba uushalungama, takalabe umulimo wenu no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe, apo mwa-afwile aba mushilo kabili muletwalilila ukubafwa.” (Heb. 6:10) Yehova talaba ifyo tumubombela ne fyo twamutemwa, nangu ca kuti tatwasambilishapo umuntu Baibolo mpaka abatishiwa. Amashiwi Paulo aebele abena Korinti na ifwe kuti yatukoselesha. Atile: “Ukucucutika kwenu mu mulimo wa kwa Shikulu te kwa fye,” nangu ca kuti ififumine mu kubombesha kwenu te fyo mwale-enekela.—1 Kor. 15:58.

 7. Finshi tusambilila ku fyo umutumwa Paulo alandile pa mulimo alebomba?

⁷ Umutumwa Paulo alebombesha mu mulimo wa bumishonari, kabili alipangile ifilonganino ifingi mu misumba iyalekanalekana. Nomba ilyo abantu batendeke ukumulengulula ukuti tali ni kasambilisha musuma, talandile pa bantu abo asambilishe mpaka baba Abena Kristu. Lelo alandile fye ukuti alebombesha. (2 Kor. 11:23) Nga filya fine Paulo aishibe, na ifwe tufwile ukulaibukisha ukutila icacindama ico Yehova abikako sana amano ca kuti tufwile ukulabombesha no kukananenuka.

 8. Finshi tulingile ukulaibukisha pa mulimo wa kubila imbila nsuma uo tubomba?

⁸ Umulimo wa kubila imbila nsuma ulalenga Yehova alesekelela. Ilyo Yesu atumine abasambi bakwe 70 ukuya mu kubila pa Bufumu, “babwelele bali ne nsansa.” Cinshi calengele babe ne nsansa? Batile: “Ne fibanda na fyo filetunakila ilyo twalumbula ishina lyenu.” Lelo Yesu alibalungike ilyo abebele ati: “Mwisekelela pali ici, ukuti imipashi ilemunakila, lelo sekeleleni pa kuti amashina yenu nayalembwa mu muulu.” (Luka 10:17-20) Yesu alishibe ukuti te lyonse abantu abo abasambi bali no kulashimikilako bali no kulakutika. Na kuba tatwaishiba impendwa ya bantu abo abasambi bashimikileko bulya bushiku abaishileba Abena Kristu. Abasambi ba kwa Yesu balingile ukwishiba ukuti tabali no kuba ne nsansa pa mulandu fye wa kuti abantu balekutika ifyo balebasambilisha, lelo bali no kuba ne nsansa sha cine cine nga baibukisha ukuti Yehova alesekelela pa fyo balebombesha.

 9. Ukulingana na Abena Galatia 6:7-9, finshi fili no kucitika nga tatunenwike mu mulimo wa kubila imbila nsuma?

⁹ Nga tatunenwike ilyo tulebila imbila nsuma, tukaba no mweo wa muyayaya. Nga tulebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma e lyo no kusambilisha abantu, ninshi ‘tulebyala ku mupashi’ kabili ninshi tuleleka umupashi wa kwa Yehova ukubomba muli ifwe. Cikulu fye ‘tatunenwike,’ Yehova alitulaya ukuti akatupeela umweo wa muyayaya, nangu ca kuti tatwasambilishapo umuntu Baibolo ica kuti abatishiwa no kubatishiwa.—Belengeni Abena Galatia 6:7-9.

10. Cinshi cilenga abantu bamo bakutika imbila nsuma e lyo bambi bakaana ukukutika?

¹⁰ Abantu abene e baisalilapo, nampo nga kukutika imbila nsuma nelyo iyo. Yesu alandile pali ici cishinka ilyo alandile icilangililo ca kwa katanda uwatandile imbuto pa mushili uwapusanapusana, lelo atile ni mbuto ishaponene pa mushili uusuma e shatwele ifisabo. (Luka 8:5-8) Yesu alandile ukuti umushili uwapusanapusana waleimininako imitima ya bantu abaleankulako ifyapusanapusana ku “cebo ca kwa Lesa.” (Luka 8:11-15) Nga filya fine katanda ashakwata amaka ya kumesha imbuto, na ifwe tatwakwata amaka aya kulenga icine cakula mu mitima ya bantu tulesambilisha. Ifwe umulimo wesu wa kutanda fye imbuto ishisuma isha Bufumu. Umutumwa Paulo alandile ukuti, “onse umo umo akapokelela icilambu cakwe ukulingana no mulimo wakwe,” te kulingana ne fifuma mu mulimo wakwe.—1 Kor. 3:8.

11. Mulandu Yehova atemenwe ifyo Noa alebila nangu ca kuti abantu abengi tabalekutika? (Moneni icikope icili pa nkupo.)

¹¹ Ukutula fye na kale ababomfi ba kwa Yehova baleshimikila abantu abashalefwaya ukumfwa. Ku ca kumwenako, Noa ‘aleshimikila abantu pa fyalungama’ nalimo pa myaka iingi. (2 Pet. 2:5) Ukwabula no kutwishika, ale-enekela ukuti abantu bali no kukutika ku fyo alebila, nangu ca kuti Yehova talandilepo ukuti bali no kukutika. Nomba ilyo Lesa aebele Noa ukukuula icibwato, amwebele fye ukuti: “Ukanine mu cibwato, iwe na bana bobe abaume no mukashi obe na bakashi ba bana bobe.” (Ukute. 6:18) Kanshi ilyo Noa amwene ubukulu bwa cibwato ali no kukuula, nalimo alilwike ukuti bantu fye abanono e bali no kukutika pantu mu cibwato tamwali no kwingila abantu abengi. (Ukute. 6:15) Nga fintu twaishiba, takwali nangu umo uwakutike ku mbila Noa alebila. (Ukute. 7:7) Bushe Yehova alemona Noa ukuti tabombeshe umulimo wa kubila? Awe nakalya! Yehova alitemenwe sana Noa, pantu alibilile ne cishinka ukulingana ne fyo amwebele.—Ukute. 6:22.

12. Finshi fya-afwile Yeremia ukutwalilila ukusekelela mu mulimo wakwe, te mulandu no kuti abantu tabalekutika kabili balemukaanya?

¹² Kasesema Yeremia na o alibilile pa myaka ukucila 40, nangu ca kuti abantu tabalekutika kuli ena kabili balemukaanya. Alifuupwike pantu abalemukaanya ‘balemuseka akasuba konse’ ica kuti alefwaya no kuleka ukubila. (Yer. 20:8, 9) Na lyo line, tanenwike! Cinshi camwafwile ukutwalilila ukulasekelela ilyo alebomba umulimo wakwe? Aletontonkanya sana pa fishinka fibili. Ica kubalilapo ca kuti imbila iyo Yeremia alebila yali no kulenga abantu baba ne “nshita ya ku ntanshi iisuma ne subilo.” (Yer. 29:11) Icalenga bubili ca kuti Yehova e watumine Yeremia ukuya mu kubila ku bantu. (Yer. 15:16) Na ifwe pali ino nshita tulabila imbila ilenga abantu baba ne subilo, kabili tuli Nte sha kwa Yehova. Nga twabika amano kuli ifi ifishinka fibili ifyacindama, tukatwalilila ukuba ne nsansa nampo nga abantu balekutika nelyo iyo.

13. Finshi tusambilila ku cilangililo Yesu alandile icaba pali Marko 4:26-29?

¹³ Palapita inshita pa kuti umuntu alunduluke. Yesu alilandile ici cishinka mu cilangililo ca kwa katanda uwaleele. (Belengeni Marko 4:26-29.) Ilyo katanda atandile imbuto shakwe shatendeke ukukula panono panono, kabili tapali ifyo ali no kucitapo pa kuti shikule ulubilo. E fyo caba na ku bo tusambilisha Baibolo. Palapita inshita pa kuti tutendeke ukumona ukuti balecita ifyo balesambilila. Nga filya fine shibulimi ashingalenga ifilimwa ukukula bwangu, e fyo na ifwe tushingapatikisha abasambi Baibolo ukulunduluka bwangu ukulingana ne fyo tulefwaya. Kanshi tamufwile ukufuupuka nelyo ukunenuka nga ca kuti balekokola ukulunduluka. Nga filya fine ubulimi bwaba, umulimo wa kulenga abantu baba abasambi ukabila ukutekanya.—Yako. 5:7, 8.

14. Ca kumwenako nshi icilelangilila ukutila kuti papita inshita pa kuti abantu batendeke ukukutika ku mbila nsuma?

¹⁴ Mu ncende shimo, palapita inshita pa kuti umuntu uulesambilila Baibolo abatishiwe. Natulande pa fyacitikiile ba Gladys na ba Ruby Allen abana nkashi. Mu 1959 balibatumine ukuya mu kubomba nga bapainiya ba nshita yonse mwi tauni lya mu citungu ca Quebec ku Canada.b Abantu tabalekutika imbila nsuma pantu baletiina ifyo abena mupalamano na bashimapepo ba ku Katolika bali no kulanda nga babamona balelanda ne Nte sha kwa Yehova. Ba Gladys batile: “Pa myaka ibili twaleya mu kubila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda pa ma-awala 8 cila bushiku, lelo takwali umuntu nangu uwakutike ku fyo twalelanda! Abantu nga baisula ifiibi e lyo basanga ukuti ni fwebo, baleisala fye iciibi babwelelanamo. Lelo tatwanenwike.” Mu kuya kwa nshita abantu balitendeke ukwaluka, kabili bamo balitendeke ukukutika ku mbila nsuma. Pali ino nshita muli lilya itauni mwaba ifilonganino fitatu.—Esa. 60:22.

15. Finshi tusambilila pe lembo lya 1 Abena Korinti 3:6, 7 pa mulimo wa kulenga abantu baba abasambi?

¹⁵ Bantu abengi abafwa umuntu pa kuti abe umusambi. Bonse mu cilonganino kuti ba-afwa umuntu ukufikapo ukubatishiwa. (Belengeni 1 Abena Korinti 3:6, 7.) Ku ca kumwenako, kasabankanya kuti ashiila umuntu uulefwaya ukusambilila Baibolo magazini nelyo trakiti. Nomba ilyo amona ukutila te kuti akumanishe ukuyalanshanya nankwe na kabili, aeba kasabankanya umbi ukuti akayeko. Ilyo ulya kasabankanya ayako ayatendeka isambililo lya Baibolo. Ilyo aleya mu kutungulula isambililo aleya na bakasabankanya abalekanalekana, kabili cila kasabankanya uo asenda alekoselesha umusambi. Kasabankanya onse uo asenda kwi isambililo akala-afwa umusambi ukwishibilapo na fimbi pali Yehova. Nga ca kuti umusambi abatishiwa, bonse fye abamusambilisheko mu cilonganino balasekelela.—Yoh. 4:35-38.

16. Cinshi cingalenga mwaba ne nsansa mu mulimo wa kubila imbila nsuma nangu ca kuti pali ino nshita mulalwalilila nelyo tamwakwata amaka?

¹⁶ Tutile pali ino nshita tamubombesha nge fyo mwalebombesha kale pa mulandu wa kuti mulalwalilila nelyo tamwakwata amaka. Na lyo line kuti mwatwalilila ukuba ne nsansa mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Natulande pa fyacitike ilyo Imfumu Davidi na baume ba iko bacimfishe abena Amaleke no kupokolola ifipe e lyo ne ndupwa shabo. Abaume 200 balinakile sana ica kuti tabaile na ku bulwi, e ico balishele balelinda ifipe. Pa kwakanya ifipe ifyo bapokolwele, ba-akenye bonse abaile na bashaile cimo cine. (1 Sam. 30:21-25) Ifi fine e fyo caba na ku mulimo wa kulenga abantu baba abasambi. Nangu ca kuti tamubombesha nge fyo mwalebomba kale lelo mulabomba apapela amaka yenu, ilyo umo abatishiwa mu cilonganino na imwe bene kuti mwaba ne nsansa.

17. Finshi tutashishapo Yehova?

¹⁷ Tulatasha sana Yehova pa fyo amona ifyo tumubombela. Alishiba ukutila te kuti tupatikishe abantu ukukutika ku mbila nsuma nelyo ukutendeka ukumupepa. Na lyo line, alamona ifyo tubombesha ne fyo twamutemwa kabili alatupaala. Alatusambilisha ne fyo twingaba ne nsansa ilyo tulebomba uyu mulimo wa kulobolola uukalamba. (Yoh. 14:12) Kuti twacetekela ukuti Lesa akatwalilila ukusekelela nga ca kuti tatunenwike!