“Ulubuuto Lwaisa Pano Isonde”

“Ubu e bupingushi, ubwa kuti ulubuuto lwaisa pano isonde, na bantu batemenwe imfifi ukucila ifyo batemenwe ulubuuto.”—YOHANE 3:19.

 1. Mulandu nshi uuli onse alingile ukuba uwayangwako pa lwa bupingushi bwa kwa Lesa?

ABANTU abengi ilelo tabasakamikwa apakalamba pa lwa bupingushi bwa kwa Lesa. Bamo bacisenda mu kabepekesho ukuti Lesa akabapingula mu kusenamina nga ca kuti balaya kwi calici lyonse kabili tabacita ukucena ku bena mupalamano babo. Ku bengi, ifisambilisho fya Kristendomu pa lwa mulilo wa helo no mutwala fyalisuusha imfundo yonse iya bupingushi bwa bulesa. Lelo ukukanayangwako kwaanana no bufi bwa Kristendomu te kuti fyalule icishinka ca kuti umuntunse onse mu kupelako akapingulwa kuli Lesa. (Abena Roma 14:12; 2 Timote 4:1; Ukusokolola 20:13) Kabili ifingi fikashintilila pali ubu bupingushi. Abo abapingulwa mu kusenaminwa bakapokelela ica bupe ca bumi bwa muyayaya, ilintu abo abapingulwa mu kukanasenaminwa bakapokelela ifilambu fyakumanina ifya lubembu: imfwa.—Abena Roma 6:23.

 2. Cishinte nshi ica bupingushi bwa kwa Lesa?

² E ico, Abena Kristu bene bene baliba abayangwako pa lwa bupingushi bwa kwa Lesa, kabili balafwaisha mu mukoosha ukumutemuna. Ni shani fintu bengacite ci? Pali Yohane 3:19, Yesu atupeela ulufungulo. Atila: “Ubu e bupingushi, ubwa kuti ulubuuto lwaisa pano isonde, na bantu batemenwe imfifi ukucila ifyo batemenwe ulubuuto; pantu imilimo yabo ya bubifi.” Ee, ubupingushi bwa kwa Lesa bukashimpwa pali nampo nga twalitemwa ulubuuto ukucila imfifi.

“Lesa Lubuuto”

 3. Cinshi cili imfifi, kabili cinshi cili ulubuuto?

³ Mu mano ya ku mupashi, imfifi ibomba no bumbulu no kubulwe subilo ifyabako mu bufumu bwa kwa Satana—nangu cingati Satana ilingi line abepekesha ukuba “malaika wa lubuuto.” (2 Abena Korinti 4:4; 11:14; Abena Efese 6:12) Pa lubali lumbi, ulubuuto lubomba no kumfwikisha no kubuutusha ifisa ukufuma kuli Yehova Lesa. Paulo alandile ulwa lubuuto lintu alembele ukuti: “Ico ni Lesa e wasosele, ati, Ulubuuto nalubalike ukufuma mu mfifi, e wabalikile mu mitima yesu ukuti tubuutushe ku bantu ukwishibo bukata bwa kwa Lesa mu cinso ca kwa Yesu Kristu.” (2 Abena Korinti 4:6) Ulubuuto lwa ku mupashi lwaishibikwa mu kupalamisha nga nshi pamo na Yehova Lesa ica kuti umutumwa Yohane alembele ukuti: “Lesa lubuuto.”—1 Yohane 1:5; Ukusokolola 22:5.

 4. (a) Ni shani fintu Yehova alenga ulubuuto ukubako? (b) Ni mu nshila nshi twingalangishishamo ukutemwa kwa lubuuto?

⁴ Yehova alenga ulubuuto ukubako ukupitila mu cebo cakwe, ico ilelo kuti casangwa apa fye mu musango walembwa muli Baibolo wa Mushilo. (Ilumbo 119:105; 2 Petro 1:19) E ico, kemba wa malumbo alelumbulula mu cituntulu ukutemwa kwakwe ukwa lubuuto lintu alembele ukuti: “Ifyo natemwa amalango yenu! Akasuba konse yene e kwetetula kwandi. [Umweo, NW] wandi wasunge fishimiko fyenu, kabili nalifitemwisha.” (Ilumbo 119:97, 167) Bushe walitemwa ulubuuto nge fyo mu kumonekesha kemba wa malumbo acitile? Bushe ulabelenga lyonse Icebo ca kwa Lesa, ukwetetula pali cene, no kwesha na maka ukubomfya cintu cisosa? (Ilumbo 1:1-3) Nga ca kuti ni fyo, ninshi ulefwaya ukupokelela ubupingushi bwa kusenaminwa ukufuma kuli Yehova.

“Ndi Lubuuto lwa Calo”

 5. Ni pali ani ulubuuto lwa bulesa lutonta?

⁵ Ulubuuto lupeelo bumi ukufuma kuli Yehova lutonta pa buntu bwa kwa Yesu Kristu. Mu mitendekele ye Landwe lya kwa Yohane, tubelengo kuti: “Muli [Yesu] mwali umweo, no yo mweo wali lubuuto lwa bantu: kabili ulubuuto lwabalikila mu mfifi; kabili imfifi tayalunashishe iyo.” (Yohane 1:4, 5) Mu cine cine, Yesu alikwata ukubishanya kwapalamisha nga nshi no lubuuto ica kuti etwa “ulubuuto lwa cine, ulubalikilo muntu onse.” (Yohane 1:9) Yesu umwine wine atile: “Ilyo ndi mu calo, ndi lubuuto lwa calo.”—Yohane 9:5.

 6. Cinshi umuntu afwile ukucita pa kunonka ubupingushi bwa kusenaminwa ukutungulula ku bumi bwa muyayaya?

⁶ E ico, abo abatemwo lubuuto balitemwa Yesu kabili balikwate citetekelo muli wene. Te kuti cicitike ukunonka ubupingushi bwa kusenaminwa ukwabulo kuloshako kuli Yesu. Ee, cili fye ni ku kulolesha kuli wene pamo nge nshila yasontwa iya kwa Lesa iye pusukilo e lintu twinganonka ubupingushi bwa kusenaminwa. Yesu atile: “Uutetekelo Mwana aba no mweo wa muyayaya; uushumfwa Mwana takamone umweo, lelo icipyu ca kwa Lesa caikala pali wene.” (Yohane 3:36) Cinshi, nangu ni fyo, cipilibula ukubeleshe citetekelo muli Yesu?

 7. Icitetekelo muli Yesu cilangilila icitetekelo muli ani umbi?

⁷ Intanshi, Yesu umwine wine atile: “Uutetekela ine, ninshi tatetekela ine, lelo atetekelo wantumine; kabili uumona ine amono wantumine. Ine naiso lubuuto pano isonde, ukuti onse uuntetekela eikala mu mfifi.” (Yohane 12:44-46) Abo abatemwa Yesu no kubelesha icitetekelo muli wene bafwile na kabili ukukwata ukutemwa kwashika ne citetekelo muli Lesa kabili Wishi wa kwa Yesu, Yehova. (Mateo 22:37; Yohane 20:17) Abali bonse ababomfya ishina lya kwa Yesu mu kupepa kwabo lelo abafilwa ukupeela umucinshi wakulisha kuli Yehova tabalangisha ukutemwa kwine kwine ukwa lubuuto.—Ilumbo 22:27; Abena Roma 14:7, 8; Abena Filipi 2:10, 11.

“Kelenganya” wa kwa Lesa

 8. Ni shani fintu ulubuuto lwa bulesa lyatontele pali Yesu nelyo fye pa ntanshi ya kufyalwa kwakwe ukwa buntunse?

⁸ Ukubelesha icitetekelo muli Yesu cipilibula na kabili ukupokelela mu kukumanina ulubali lwakwe mu mifwaile ya kwa Yehova. Ukucindama kwa ulu lubali kwakomailwepo lintu malaika asosele kuli Yohane ukuti: “Ukucitilo bunte kuli Yesu e kupuutamo kusesema.” (Ukusokolola 19:10, NW; Imilimo 10:43; 2 Abena Korinti 1:20) Ukufuma ku busesemo bwine ubwa kubalilapo mu Edene, amasesemo yonse ayapuutwamo muli bulesa mu kupelako yabomba na Yesu ne cifulo cakwe mu kupwishishisha imifwaile ya kwa Lesa. Mu kupalako, Paulo aebele Abena Kristu ba ku Galatia ukuti icipingo ca Malango cali ‘kafundisha ukufika na kuli Kristu.’ (Abena Galatia 3:24) Cilya cipingo ce Funde ica pa kale catontonkanishiwe ukupekanya uluko ku kwisa kwa kwa Yesu pamo nga Mesia. E co nelyo fye ni pa ntanshi ya kufyalwa kwakwe ukwa buntunse, ulubuuto ukufuma kuli Yehova lwatontele pali Yesu.

 9. Cinshi cintu ukutemwa ulubuuto kwabimbamo ukutula mu 33 C.E.?

⁹ Mu 29 C.E., Yesu aitambike umwine ku lubatisho kabili asubilwe no mupashi wa mushilo, muli ifyo ukusanguka Mesia walaiwe. Mu 33 C.E. afwile umuntu wapwililika, alibuushiwe, aninine ku mulu, kabili kulya apeele umutengo wa bumi bwakwe pa mulandu wa membu shesu. (AbaHebere 9:11-14, 24) Uku kukonkana kwa fya kuponako kwaishibishe inshita ya kwaluka mu mibombele ya kwa Lesa na bantunse. Yesu aali nomba “Kelenganya wa mweo,” “Kelenganya we pusukilo,” “kelenganya kabili kawaminisha wa citetekelo cesu.” (Imilimo 3:15; AbaHebere 2:10; 12:2; Abena Roma 3:23, 24) Ukufuma mu 33 C.E. ukuya ku ntanshi, bakatemwa ba lubuuto baliishiba, kabili balipokelela, ukuti pa mbali ya kwa Yesu “ipusukilo talili muli umbi nakalya, nangu lishina limbi takuli mwi samba lya mulu ilyapeelwa mu bantu, umo tuli no kupusukila.”—Imilimo 4:12.

10. Mulandu nshi cacindamine fyo ukukutika ku mashiwi ya kwa Yesu no kuyomfwila?

¹⁰ Ukubelesha icitetekelo muli Yesu na kabili kupilibula ukupokelela wene pamo nga “Cebo,” na “Kabilo wa cipesha amano.” (Yohane 1:1; Esaya 9:6) Cintu Yesu asosa lyonse cibelebesha icine ca bulesa. (Yohane 8:28; Ukusokolola 1:1, 2) Ukukutika kuli wene mulandu wa bumi ne mfwa. Yesu aebele abaYuda ba mu kasuba kakwe ukuti: “Uuleumfwe cebo candi, no kutetekela uwantumine, aba no mweo wa muyayaya; kabili tesa mu bupingushi, lelo nafuma mu mfwa naingila mu mweo.” (Yohane 5:24) Mu mwanda wa myaka wa kubalilapo C.E., abo ababombele pa mashiwi ya kwa Yesu balipokolwelwe ukufuma mu mfifi ya calo ca kwa Satana kabili baishile ku bumi, nga fintu cili. Balilungamikwe mu kuba ne cilolwa ca kuba impyani shinankwe mu Bufumu bwakwe ubwa ku mulu. (Abena Efese 1:1; 2:1, 4-7) Ilelo, ukumfwila amashiwi ya kwa Yesu kwisula inshila ku bengi ku kulungamikwa mu kuba ne cilolwa ca kupusunsuka Armagedone no kunonka ubumi bwapwililika ubwa buntunse mu calo cipya.—Ukusokolola 21:1-4; linganyeniko Yakobo 2:21, 25.

“Umutwe wa pa Mulu wa Fyonse”

11. Bulashi nshi ubwasumbuka bwapeelwe kuli Yesu mu 33 C.E.?

¹¹ Pa numa ya kubuushiwa kwakwe, Yesu asokolwele ku bakonshi bakwe iciputulwa na cimbi ica lubuuto. Atile: “Kuli ine kwapeelwa amaka yonse mu mulu na pano isonde.” (Mateo 28:18) Yesu muli ifyo alesumbwilwa pa cifulo cacila pali bonse mu kuteyanya kwa mu kubumbwa konse ukwa kwa Yehova. Paulo apeela ukulonsha kwalundwako lintu atila: “[Lesa abuushishe Yesu] ku bafwa, no kumubika ku kwa kulyo kwakwe mu myulu, pa mulu wa Bukateka bonse, no Lupaka, na Maka, na Bumulopwe, ne Shina lyonse ililumbulwa, te mu bwikashi buno fye iyo, lelo na muli ubo ubukesa; kabili alengele fyonse filambile pa nshi ya makasa yakwe, no kumulengo kubo mutwe wa pa mulu wa fyonse mu lukuta, ulo e Mubili wakwe.” (Abena Efese 1:20-23; Abena Filipi 2:9-11) Ukutula mu 33 C.E., ukutemwo lubuuto kwasanshamo ukupokelela ici cifulo casansabala ica kwa Yesu.

12. Cinshi cintu Abena Kristu basubwa bapokelela mu buseko ukufuma fye pa kutendeka, kabili ni shani fintu balangisha ici mu nshila ibomba?

¹² Mu kupelako, umutundu wa muntu onse ukapokelela ubulashi bwa kwa Yesu. (Mateo 24:30; Ukusokolola 1:7) Bakatemwa ba lubuuto, nangu cibe fyo, balilwishiba mu buseko ukufuma pa kutendeka pene. Ifilundwa fyasubwa ifya cilonganino ca Bwina Kristu bapokelela Yesu pamo ngo “mutwe wa Mubili, ulukuta lwine.” (Abena Kolose 1:18; Abena Efese 5:23) Lintu basanguka ulubali lwa ulya mubili, ‘balapokololwa ku lupaka lwa mfifi, no kupilibwilwa mu bufumu bwa Mwana wa kwa Lesa uwatemwikwa.’ (Abena Kolose 1:13) Ukufume lyo ukuya ku ntanshi, balakonka mu mukoosha ubutungulushi bwa kwa Yesu mu lubali ululi lonse ulwa bumi bwabo, kabili mu nshita yesu balisambilisha “impaanga shimbi” ukucita cimo cine. (Yohane 10:16) Ukupokelela bumutwe bwa kwa Yesu cifwaikwa cikalamba pa kukwata ubupingushi bwa kusenaminwa.

13. Ni lilali Yesu atendeke ukubomfya ubulashi bwa Bufumu, kabili cinshi cakonkapo pano pe sonde?

¹³ Pa kunina kwakwe ukuya ku mulu mu 33 C.E., Yesu tabomfeshe ilyo line fye ubulashi bwakwe kufika ku cipimo cakumanina. Nangu cingati aali Umutwe wa cilonganino ca Bwina Kristu, apembelele inshita yalinga ku kubomfya ubulashi bwakumanina pa mutundu wa muntu mu cinkumbawile. (Ilumbo 110:1; Imilimo 2:33-35) Iyo nshita yaishile mu 1914, lintu Yesu abikilwe pa cipuna ca bufumu pamo nge Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa ne “nshiku sha kulekelesha” isha ici calo shalitendeke. (2 Timote 3:1) Ukutula mu 1919, ukulonganikwa kwa bashalapo basubwa kwalitwalilila ukulola ku kupwishishiwa kwa kuko. Ukufuma ukucilisha mu 1935, Yesu alakanikanya umutundu wa muntu mu “mpaanga,” abakapyana “ubufumu ubwateyanishiwe [bene],” ne “mbushi,” “abakaya ku kulimunwa kwa muyayaya.”—Mateo 25:31-34, 41, 46.

14. Ni shani fintu ibumba likalamba lyalangisha ukutemwa kwa lubuuto, kabili cinshi cikafumamo kuli bene?

¹⁴ Mu nsansa, impaanga shasangwa ukube shafulisha muli ishi nshiku sha kulekelesha. Ibumba likalamba ilya shene ukufika ku mpendwa ya mamilioni lyalimoneka pa cisebele ca calo “abafuma ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na bantu na ba ndimi.” Ukupala abanabo, abasubwa, aba abapale mpaanga balitemwa ulubuuto. “[Balisamba] amalaya yabo, no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga,” kabili babilikisha ishiwi likalamba abati: “Ipusukilo lya kwa Lesa wesu uwaikala pa cipuna ca bufumu, ne lya Mwana wa mpaanga.” Pa mulandu wa ici, ibumba likalamba pamo nge bumba bakapokelela ubupingushi bwa kusenaminwa. Ifilundwa fya liko “bafuma mu Bucushi bukalamba,” ukupusunsuka ubonaushi pa Armagedone ubwa abo abatemwe mfifi.—Ukusokolola 7:9, 10, 14.

“Abana ba Lubuuto”

15. Ni mu nshila nshi incitilo shesu shilanga ukunakila kwesu ku Mfumu, Yesu Kristu?

¹⁵ Ni shani, nangu ni fyo, mu nshila ibomba bakatemwa ba lubuuto, nampo nga bantu basubwa nelyo ni mpaanga shimbi, banakila kuli Yesu pamo nga umo uwabikwa pa cipuna ca bufumu kuli Lesa pamo nge Mfumu na Kapingula wa kwikatilila? Inshila imo kupitila mu kwesha ukuba umusango wa bantu abo Yesu asuminisha. Ilintu aali pe sonde Yesu alangile ukutesekesha ku mibele ya musango uyo pamo ngo bufumacumi, ukuba uwa mutima onse, no kucincimuka ku cine, kabili umwine alangishe iyi mibele. (Marko 12:28-34, 41-44; Luka 10:17, 21) Nga ca kuti tulefwaisha ubupingushi bwa kusenaminwa, tufwile ukulundulula imibele ya musango uyo.

16. Mulandu nshi cakatamina ukufumyapo imilimo ya mfifi?

¹⁶ Ici ukucilisha cili ca cine apantu imfifi ya calo ca kwa Satana iletikaminako ilyo impela ilepalamina. (Ukusokolola 16:10) Amashiwi Paulo alembele ku bena Roma muli ifyo yali ayalingisha aya kuti: “Ubushiku nabulunduluka, na kasuba kapalama; e ico tufuule imilimo ya mfifi, tufwale ne fyanso fya lubuuto. Twende busaka busaka nga mu kasuba; te mu kukolwakolwa, te mu kukunda na muli bucisenene, te mu fikansa na mu kalumwa.” (Abena Roma 13:12, 13) Ilintu ubumi bwa muyayaya ca bupe ukufuma kuli Lesa, bucine bwa citetekelo cesu no kutemwa ku lubuuto fimonekela mu ncitilo shesu. (Yakobo 2:26) E ico, ubupingushi twapokelela bukashintilila ku cipimo cikalamba pa bukulu twabelesha imilimo yawama no kuleuka imilimo ya bubifi.

17. Cinshi cipilibula ‘ukufwala Shikulu Yesu Kristu’?

¹⁷ Pa numa ya kupeela ukufunda kwakwe pa Abena Roma 13:12, 13, umutumwa Paulo asondwelela pa kusoso kuti: “Fwaleni Shikulu Yesu Kristu, kabili mwilalangulukila bumubili umwa kufishishapo ulunkumbwa lwa buko.” (Abena Roma 13:14) Cinshi cipilibula ‘ukufwala Shikulu Yesu Kristu’? Cilepilibula ukuti Abena Kristu balingile ukukonka Yesu mu kupalamisha, ukuifwika abene, nga fintu cili, ica kumwenako cakwe ne mibele, ukutukuta ukupala Kristu. “Ni ci cine mwaitiilweko,” e fyasosele Petro, “pa kuti na Kristu aculiile imwe no kumushile ca kumwenako, ukuti mukonke mu makasa yakwe.”—1 Petro 2:21.

18. Kwaluka nshi ukukalamba pambi kwingakabilwa nga ca kuti tulefwaya ukupokelela ubupingushi bwa kusenaminwa?

¹⁸ Ici ilingi line calibimbamo ukwaluka kukalamba mu bumi bwa Mwina Kristu. “Pantu mwali imfifi kale,” e fyasosele Paulo, “lelo nomba muli ulubuuto muli Shikulu; endeni nga bana ba lubuuto (pantu ifisabo fya lubuuto busuma bonse no bulungami ne cine).” (Abena Efese 5:8, 9) Abali bonse ababelesha imilimo ya mfifi tabali ni bakatemwa ba lubuuto kabili tabakapokelele ubupingushi bwa kusenaminwa kano nga bacito kwaluka.

“Imwe Muli Lubuuto lwa Pano Isonde”

19. Ni mu nshila nshi ishapusanapusana Umwina Kristu engabelebesha ulubuuto?

¹⁹ Mu kupelako, ukutemwo lubuuto cipilibula ukubelebesho lubuuto pa kuti bambi bengalumona no kucebushiwa kuli lwene. “Imwe muli lubuuto lwa pano isonde,” e fyasosele Yesu. Kabili alundileko kuti: “Ulubuuto lwenu lengeni lubalikile ku cinso ca bantu, ukuti bamone imilimo yenu iisuma, no kucindika Shinwe wa mu mulu.” (Mateo 5:14, 16) Imilimo isuma iya Mwina Kristu isanshamo ukulangisha umusango onse uwa busuma no bulungami ne cine, apantu imyendele isuma iya musango uyo ipayanya ubunte bwa maka ku cine. (Abena Galatia 6:10; 1 Petro 3:1) Isanshamo ukucilisha ukulanda kuli bambi pa lwa cine. Ilelo, ici cilepilibula ukwakana muli kampeini ya mu kusaalala kwa calo iya kushimikile “mbila nsuma iyi ya bufumu . . . ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse.” Cilepilibula, na kabili, mu kutekanya ukubwelela pa balesekelela, ukusambilila Baibolo na bene, no kubaafwa, mu kukonkapo, ukuletako imilimo ya lubuuto.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

20. (a) Ni mu kubeeka kwaba shani ulubuuto lulebalika ilelo? (b) Mapaalo nshi ayafumba abo abankulako ku lubuuto baipakisha?

²⁰ Mu kasuba kesu, tuletootela pa mibombele yapimpa iya kushimikila iya Bena Kristu ba busumino, imbila nsuma ileumfwika ukucila mu fyalo 200, kabili ulubuuto lulebalika ukucila na kale lyonse. Yesu atile: “Ni ne lubuuto lwa calo; uukonka ine takende mu mfifi, lelo akaba no lubuuto lwa mweo.” (Yohane 8:12) Mwandi buseko ukwakana mu kufikilishiwa kwa ici cilayo! Ubumi bwesu buli ubwacilapo kufumba nga nshi nomba ica kuti tatucululuka na kabili mu mfifi ya calo ca kwa Satana. Kabili ifilolelo fyesu mu cine cine fya kupapusha ilyo twalolesha ku ntanshi ku bupingushi bwa kusenaminwa ukufuma kuli Kapingula wasontwa uwa kwa Yehova. (2 Timote 4:8) Fintu cingaba kayofi nga ca kuti, pa kuba natwisa ku lubuuto, twasensenukile ku numa mu mfifi no kupokelela ubupingushi bwa kukanasenaminwa! Mu cipande cikonkelepo, tuli no kulanshanya ifyo twingatwalilila abakosa mu citetekelo.

Bushe Kuti Walondolola?

◻ Cishinte nshi ica bupingushi bwa kwa Lesa?

◻ Lubali nshi ulwa pa kati Yesu akwata ukulosha ku mifwaile ya kwa Lesa?

◻ Ni shani fintu tulangilila ukuti twalinakila kuli Yesu nga umo untu Yehova abikile pa cipuna ca bufumu pamo nge Mfumu?

◻ Ni shani fintu twingaishininkisha fwe bene ukuba “abana ba lubuuto”?

◻ Muli iyi mfifi ya calo, ni mu nshila nshi ulubuuto lulebalikila ukucila na kale lyonse?

[Icikope pe bula 10]

Mu kupelako, umutundu wa muntu onse ukapokelela ubulashi bwa kwa Yesu

[Icikope pe bula 12]

Tulanga ukuti twalitemwa ulubuuto lintu twabelebesha lwene kuli bambi