Ukusekelela Abeni kwa Bwina Kristu mu Calo ca Malekano
“E ico tufwile ukusekelela ababe fyo, ku kuleka tube ababombela pamo ne Cine.”—3 YOHANE 8.
1. Fya bupe nshi fyawamisha ifyo Kabumba aapeela umutundu wa muntu?
“TAKULI cisuma ku muntunse mwi samba lya kasuba, kano ukulya no kunwa no kusamwa; kabili e fikaya nankwe mu kucucutika kwakwe inshiku sha mweo wakwe isho Lesa amupeela mwi samba lya kasuba.” (Lukala Milandu 8:15) Mu kuba na yo mashiwi lukala milandu umuHebere wa ku kale atweba ukuti Yehova Lesa afwaya abantunse ababa bubumbo bwakwe ukuba aba buseko kabili aba nsansa e lyo alabapayanishisha ne nshila ya kubelamo ifyo. Ukutula fye na kale na kale cimoneka kwati ukufwaisha kumo ukwa bantu mpanga yonse kwaba kuipakisha no kusangalala.
2. (a) Ni shani fintu umutundu wa muntu wabomfya bubi bubi cintu Yehova abafwaile? (b) Cinshi cafumamo?
2 Ubwikashi tuleikalamo ilelo bwa kutemwa ukuisekesha umo abantu bafimbilikishiwe no kukonkelela umusamwe no kusangalala. Abengi basangwike “abaitemwa, . . . abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa,” nga fintu Baibolo yasobele. (2 Timote 3:1-4) Uku, kwena, kupotamika kwabipisha ukwa cintu Yehova Lesa afwaile. Lintu ukukonkelela ukusangalala kwaba e cakatamisha, nelyo lintu ukuikusha kwasanguka e kwangwa kukalamba, takuba ukwikushiwa kwine kwine, na ‘fyonse fisanguko mupu kabili kufuluko mwela.’ (Lukala Milandu 1:14; 2:11) Ni pali ci mu calo mwaisulila abantu batalalilwa kabili abafulunganishiwa, ico, mu kukonkapo, icileta amafya ayengi mu bwikashi. (Amapinda 18:1) Abantu baletendeka ukutunganishanya kabili balakanikana ukulingana ne mishobo, imikowa, ubwikashi, no busambashi.
3. Kuti twasanga shani ubuseko bwa cine no kwikushiwa?
3 Fintu cingaba icapusanako nga ca kuti abantu bapashenye inshila ya kwa Yehova iya kubombelamo na bambi—ukuba aba cikuuku, bakapekape, abasekelela abeni! Alilondolwele mu kumfwika ukuti inkama ya ku nsansa sha cine tayaba mu kwesha ukwikusha ifyo tulefwaisha fwe bene. Ukucila, inkama ni yi: “Ukupeela ce shuko ukucilo kupokelela.” (Imilimo 20:35) Pa kusanga ubuseko bwa cine cine no kwikushiwa, tufwile ukucimfya ifipindami na malekano ayo pambi yengatulenga ukutukama. Kabili tufwile ukufika na kuli abo abalebombela Yehova capamo na ifwe. Cili icakatama ukumfwila ukufunda kwa kuti: “E ico tufwile ukusekelela ababe fyo, ku kuleka tube ababombela pamo ne Cine.” (3 Yohane 8) Ukusekelela abawaminwa ukusekelela, ukufika apapelele amaka yesu, kulalambula mu nshila shibili—kulanonsha abalepeela na balepokelela. Ni bani, lyene, ababa pa kati ka bawaminwa abo tulingile ‘ukusekelela’?
“Ukupempule Nshiwa na Bamukamfwilwa”
4. Kwaluka nshi mu mipangilwe ya lupwa ukumonwa nelyo fye ni pa kati ka bantu ba kwa Yehova?
4 Indupwa shashikatala ne fyupo fya nsansa tafyaseeka ilelo. Ifipimo fileingilishiwako ifya kulekana ne mpendwa ileingilishiwako iya banakashi ba bana ba kupula ukushinguluke calo fyalyalula ulupwa apakalamba. Ica kufumamo ca kuti, abengi abasangwike Inte sha kwa Yehova mu myaka ya nomba line bafuma ku ndupwa shapasangana. Atemwa balilekana nelyo ukupaatukana na bena myabo, nelyo bekala mu ndupwa sha mufyashi umushimbe. Ukulundapo, nga fintu Yesu asobele, icine ico asambilishe calileta ukupaatukanya mu ndupwa ishingi.—Mateo 10:34-37; Luka 12:51-53.
5. Cinshi Yesu atile kuti caba ni ntulo ya kukoselesha ku baba mu ndupwa shayakanikana?
5 Cilatukafya imitima ukumona uko abapya baleiminina ku lubali lwa cine mu kushangila, kabili ilingi line tulabasansamusha mu bulayo bwa kukoselesha ubwa kwa Yesu ubwa kuti: “Ndemwebe cine, nati, takuli nangu umo uwashile ku mwabo, nangu ni bamunyina, nangu ni nkashi, nangu ni nyina, nangu ni wishi, nangu bana, nangu filime, pa mulandu wa ine na pa mulandu wa mbila nsuma, uushakapokelele nomba mu nshita ino ifya miku umwanda umo, amayanda, na bamunyina, ne nkashi, na banyina, na bana, ne filime, pamo ne fya kupakasa; na mu bwikashi ubukesa umweo wa muyayaya.”—Marko 10:29, 30.
6. Ni shani fintu twingaba ‘bamunyina, inkashi, banyina, na bana’ ku “nshiwa na bamukamfwilwa” ababa pa kati kesu?
6 Nangu ni fyo, bushe aba bene “bamunyina, ne nkashi, na banyina, na bana” ni bani? Ukumona fye impendwa yafula iya bantu ku Ŋanda ya Bufumu, ilingi abafika ku mwanda no kucilapo, abaita ati bamunyina ne nkashi takulenga umuntu ukuyumfwe fyo aba baba ni nkashi shakwe, bamunyina, banyina, na bana. Langulukeni ici cishinka: Umusambi Yakobo atucinkulako ifyo pa kuti ukupepa kwesu kwingapokelelwa kuli Yehova, tufwile ‘ukupempule nshiwa na bamukamfwilwa mu kucula kwabo no kuibaka ababula akabi ku fya pano isonde.’ (Yakobo 1:27) Ico cilepilibulo kuti tatufwile ukusuminisha ifipimo fya ku calo ifya kuyumfwa pa mulandu wa cuma no busambashi ukutulenga ukwisala inkumbu shesu ku “nshiwa na bamukamfwilwa.” Ukucila tufwile ukuitendekelako ukubishanya na bo no kubasekelela.
7. (a) Mifwaile nshi ine ine iya kusekelele “nshiwa na bamukamfwilwa”? (b) Ni bani na bo abengaibimbamo mu kusekelela abeni ukwa Bwina Kristu?
7 Ukusekelele “nshiwa na bamukamfwilwa” tacipilibula lyonse ukubafwaila ifyo balebulisha lwa ku mubili. Indupwa sha bafyashi abashimbe nelyo ifinshingwa-ŋanda fyabamo abapepa ukwapusana tacipilibula ukuti ninshi shilebulisha mu fya ndalama. Nangu cibe fyo, ukubishanya ukutuntulu, imibele ya bulupwa, no kubishanya na bantu ba mishinku yalekanalekana, no kwakana ifintu fisuma ifya ku mupashi—ishi e mbali sha bumi ishaumo mutengo. Muli fyo, ukwibukisha ukuti icakatama te kupanga akashita ukuba umutebeto wa maliila, lelo imibele ya kutemwa no kwikatana, fintu cawama ukuti, inshita shimo, nelyo fye ni “nshiwa na bamukamfwilwa” na bo kuti basekelelako Abena Kristu banabo!—Linganyeniko 1 Ishamfumu 17:8-16.
Bushe Muli Ifwe Muli Abafuma ku Fyalo Fimbi?
8. Kwaluka nshi kumonwa mu filonganino ifingi ifya Nte sha kwa Yehova?
8 Twikele mu nshita ilyo abantu abengi balekuuka. “Abantu ukucila pa mamilioni 100 ukushinguluke calo baleikala mu fyalo ifyo bashili bekashi ba fiko, na mamilioni 23 balicandilwa ukufuma mu fyalo fyabo,” e fisosa World Press Review. Icintu ca kulungatika icafuma muli ci ca kuti mu ncende shingi, maka maka mu misumba ikalamba, ifilonganino fya bantu ba kwa Yehova ifyo pa nshita imo ifyali fye na bantu ba mushobo umo nelyo uluko nomba filimo abantu ukufuma mu ncende shapusanapusana ishe sonde. Napamo e fyo caba uko mwikala. Ni shani, nangu ni fyo, tulingile ukumona aba “balebeshi” na “bamwisa,” nge fyo bengetwa ku calo, abo ululimi lwabo, imyata, ne mikalile pambi ingapusana ne yesu?
9. Fimfokonshi nshi fyabipisha ifyo twingawilamo ukukuma ku fintu tumona “abalebeshi” na “bafuma ku fyalo fimbi” abesa mu cilonganino ca Bwina Kristu?
9 Ukucilondolola mu kwanguka, tatufwile ukusuminisha imibele ya kutiina abeni ukutulenga ukuyumfwa ukuti ifwe twalilinga ukukwata ishuko lya kwishibe cine ukucila abafuma ku fyalo fimbi nelyo ifyo beta kwa nabene; kabili tatulingile ukuyumfwa kwati aba baleisa abapya balepumfyanya imibomfeshe ya Ŋanda ya Bufumu nelyo ifikuulwa fimbi ifya kulonganinamo. Umutumwa Paulo alicinkwileko Abena Kristu ba ciYuda bamo aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abakwete imimwene ya musango yo, ukuti tapali nangu umo mu cine cine uwawaminwe; cali cikuuku ca kwa Lesa ica pa fye e calengele ukuti uuli onse enganonka ipusukilo. (Abena Roma 3:9-12, 23, 24) Tulingile ukusekelela ukuti icikuuku ca pa fye ica kwa Lesa nomba cilefika ku bantu abengi, abo mu nshila shalekanalekana, bataninwe ishuko lya kumfwa imbila nsuma. (1 Timote 2:4) Ni shani fintu twingalangishe fyo ukutemwa twabatemwa kwine kwine?
10. Ni shani fintu twingalangisha ukuti mu cine cine tulasekelela “abafuma ku fyalo fimbi” ababa pa kati kesu?
10 Kuti twakonka ukukonkomesha kwa kwa Paulo ukwa kuti: “Mulesekelelana, ifyo na Kristu asekelele imwe, ku kuleka kupeelwe umucinshi kuli Lesa.” (Abena Roma 15:7) Ukutesekesha ukuti abafuma ku fyalo fimbi nelyo ifikulilo fimo balaba ababulwa, tulingile ukubalangishe cikuuku no kubasakamana lintu tuli na maka ya kucite fyo. Tulingile ukubasekelela mu kati kesu, ukubasunga “ngo mwana calo uwa muli imwe,” no ‘kumutemwa nga we mwine.’ (Ubwina Lebi 19:34) Ici te kuti canguke, lelo tukatunguluka nga twaibukisha ukufunda kwa kuti: “Mwipalana no bwikashi buno; lelo musangulwe mu kulengwa kwa mitima yenu ipya, ukuti mulinge icabo kufwaya kwa kwa Lesa, icisuma kabili ica kutemuna kabili icapwililila.”—Abena Roma 12:2.
Sangwileni aba Mushilo
11, 12. Kulangulukilako nshi kwaibela ukwapeelwe ku babomfi ba kwa Yehova bamo (a) mu Israele wa pa kale (b) mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo?
11 Pa kati ka abo mu cine cine abawaminwa ukulangulukilako no kusekelela paba Bena Kristu bakosoka ababombesha pa kuti cituwamine lwa ku mupashi. Yehova apayanishishe bashimapepo na bena Lebi ba mu Israele wa pa kale ukupayanya kwaibela. (Impendwa 18:25-29) Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, Abena Kristu na kabili baebelwe ukusakamana abalebabombela imilimo yaibela. Ubulondoloshi pali 3 Yohane 5-8 butupeelako icitontonshi ca cikakilo capalamisha ica kutemwa icaliko pa kati ka Bena Kristu ba mu kubangilila.
12 Umutumwa umukoloci Yohane alikatamike nga nshi icikuuku no kusekelela uko Gai alesekelela bamunyina benda bamo abatuminwe ku cilonganino. Aba bamunyina—ukusanshako Demetri, uo cimoneke fyo e watwele uyu kalata—bonse bali beni nelyo tabaishibene na Gai kale. Lelo balisekelelwe pantu “bafumiine pe Shina [lya kwa Lesa].” Yohane acilumbulwile muli yi nshila: “E ico tufwile ukusekelela ababe fyo, ku kuleka tube ababombela pamo ne Cine.”—3 Yohane 1, 7, 8.
13. Ni bani ilelo pa kati kesu ukucilisha abawaminwa ‘ukusekelela’?
13 Ilelo, mu kati na nkati ka kuteyanya kwa kwa Yehova, mwaliba abengi abalepilikita na maka ku kubombela aba bwananyina bonse. Aba basanshako bakangalila benda, abapoosa inshita yabo no lupikwe cila mulungu ukukuulilila ifilonganino; bamishonari, abasha indupwa shabo ne fibusa ukuyashimikila ku fyalo fya cilendo; ababomba mu mayanda ya Bethel nelyo mu maofesi ya misambo, abaitemenwa ukubomba ku kutungilila umulimo wa kushimikila uwa mu calo conse; na babomba umulimo wa bupainiya, abapoosa inshita yabo iikalamba no lupikwe mu butumikishi bwa mwi bala. Icikalamba ca kuti, aba bonse balabombesha, te kukuifwaila ubukata nelyo ukumwenamo, lelo pa mulandu wa kutemwa bamunyina ba Bwina Kristu bonse na Yehova. Baliwaminwa ukubapashanya pa mulandu wa kuipeelesha kwabo ukwa mweo onse e lyo baliwaminwa no ‘kusekelela.’
14. (a) Kuti caba shani ifyo tulaba Abena Kristu bawaminako lintu twasekelela aba busumino? (b) Mulandu nshi Yesu asoseele ati Maria asalile “umulumbo usuma”?
14 Umutumwa Yohane alondolwele ukuti lintu ‘twasekelela ababe fyo,’ tuba “ababombela pamo ne cine.” Nge ca kufumamo mu nshila imbi tulaba Abena Kristu bawaminako. Ici ni pa mulandu wa kuti imilimo ya Bwina Kristu isanshamo ukubombela abasumina banensu ifisuma. (Amapinda 3:27, 28; 1 Yohane 3:18) Kwaliba ukumwenamo na mu nshila shimbi. Lintu Maria na Marita bapokelele Yesu mu myabo, Marita alefwaya ukuba katangata musuma ukupitila mu kupekanishisha Yesu “ifintu ifingi.” Maria asekelele Yesu mu nshila yapusanako. “[Aikele] ku makasa ya kwa Shikulu, alaumfwe cebo cakwe,” na Yesu alimutashishe pa kusalo “mulumbo usuma.” (Luka 10:38-42) Ukwambaula no kulanshanya na bakokole ababelesha mu cine ilingi line e ciwamisha ilyo mwapoosa icungulo bushiku capamo na bo.—Abena Roma 1:11, 12.
Pa Tushita Twaibela
15. Tushita nshi utwaibela utwingaba utwa nsansa ku bantu ba kwa Yehova?
15 Nangu ca kuti Abena Kristu ba cine tabakonka imyata yaseeka nelyo ukusefyako amaholide ya ku calo ne mitebeto, kwaliba utushita lintu bakumana capamo ku kuipakisha ukuba pamo. Ku ca kumwenako, Yesu asangilwe ku mutebeto wa bwinga ku Kana no kusangwilako ku buseko bwa ako kashita ukupitila mu kucita icipesha amano cakwe ica kubalilapo kulya. (Yohane 2:1-11) Mu musango umo wine ilelo, abantu ba kwa Yehova balakwata utushita twa nsansa capamo pa tushita twaibela utwapalako, kabili umutebeto walinga no kusefya filalundako ubuseko ku tushita twa musango yo. Nangu ni fyo, cinshi caba icalinga?
16. Fya kutungulula nshi twakwata ukukuma ku myendele yalinga nelyo fye pa tushita twaibela?
16 Mu kusambilila Baibolo, tulasambilila icaba imyendele yalinga ku Bena Kristu, kabili e yo tukonka inshita yonse. (Abena Roma 13:12-14; Abena Galatia 5:19-21; Abena Efese 5:3-5) Ukukumana kwa kwangalila capamo, nampo nga ni ku bwinga nelyo pa tushita tumbi, takutupeela ubuntungwa bwa kupoosa ifipimo fyesu ifya Bwina Kristu nelyo ukucita icintu ico tushingacita lyonse; kabili tatwakakililwako ku kukonka imyata yonse fye iya calo twikalamo. Imyata iingi iya musango yo yashimpwa pa fibelesho fya mipepele ya bufi nelyo ukutiine mipashi, na imbi isanshamo imyendele iyo ishingendamo Umwina Kristu nangu panono.—1 Petro 4:3, 4.
17. (a) Fintu nshi filanga ukuti umutebeto wa bwinga ku Kana waliteyanishiwe bwino no kwangalilwa? (b) Cinshi cilangilile fyo Yesu alisuminishe icacitike pali kalya kashita?
17 Ilyo twabelenga Yohane 2:1-11, calyanguka ukumona ukuti umutebeto wali ukalamba no kuti abeni bafulilako balisangilweko. Nangu cibe fyo, Yesu na basambi bakwe ‘balilaalikwe’; tabaileko fye ukwabulo kulaalikwa, nangu ca kuti bamo aba bene cilemoneka kwati bali ni balupwa kwa shibweni. Na kabili twamono kuti kwali “bakapyunga” e lyo no “mukalamba wa mutebeto,” uwali no kulapeela amakambisho ku fya miliile nelyo ifya kucita. Fyonse fi filelangisha ukuti uyu mutebeto wali uwateyanishiwa no kwangalilwa bwino. Ubulondoloshi ku kusondwelela busoso kuti ku cintu acitile ku mutebeto, Yesu “[alengele] ubucindami bwakwe bumoneke.” Bushe nga alicitile fyo ulya mutebeto auba wa ciwowo ne cipongwe? Mu kushininkisha iyo.
18. Cinshi cilingile ukutontonkanishiwapo mu kukosa ukukuma ku kubungana kwa kwangalila capamo ukuli konse?
18 Ni shani, lyene, pa lwa kashita kaibela akali konse ako twingapekanya? Tulefwaya ukwibukisha ukuti imifwaile ya kusekelela bambi ya kuti bonse twingaba “ababombela pamo ne cine.” Muli fyo, tacakumanina ukwinika ukukumana kwa kwangalila capamo ukuti “kwa Nte.” Icipusho ca kuti, Bushe kulecitilo bunte ku fintu twaba na fintu twasumina? Tatulingile ukumona utushita twa musango yo nga mashuko ya mu nshita aya kumona uko twingapela mu kupalana na ba ku calo mu mitukuto ya ciko, mu kuyobeka mu “lunkumbwa lwa mubili, no lwinso lwa menso, na mataki ya miikalile ino.” (1 Yohane 2:15, 16) Ukucila, utu tushita tufwile ukulangisha ulubali lwesu ukuti tuli Nte sha kwa Yehova, kabili tulingile ukushininkisha ukuti mu co tulecita twaletela Yehova ubukata no mucinshi.—Mateo 5:16; 1 Abena Korinti 10:31-33.
“Musekelelane Ukwabulo Kuŋwinta”
19. Mulandu nshi tulekabila ‘ukusekelelana ukwabulo kuŋwinta’?
19 Ilyo imibele ya calo ileya ilebotelelako fye na bantu balelekana, tulekabila ukucita apapela amaka yesu ku kukosha icikakilo capalamisha icaba pa kati ka Bena Kristu ba cine. (Abena Kolose 3:14) Pa kucite ci tufwile ukuba “abacincila mu kutemwana,” nga fintu Petro atucincishe. Lyene mu nshila ya kucitilamo ifyo, alundileko ukuti: “Musekelelane ukwabulo kuŋwinta.” (1 Petro 4:7-9) Bushe tuli abaitemenwa ukuitendekelako ukusekelela bamunyinefwe, ukubombesha ku kuba aba cikuuku kabili aba kwaafwa? Nelyo bushe lintu kwaba akashita ka kucite fyo tulaŋwinta? Nga tulaŋwinta, tulapusumuna ubuseko no kulufya icilambu ca nsansa ifingasangwa mu kucite cisuma.—Amapinda 3:27; Imilimo 20:35.
20. Mapaalo nshi yatupembelela nga tulesekelelana muli cino calo ca malekano?
20 Ukubomba mu kupalamisha na Bena Kristu banensu, ukuba aba cikuuku kabili abasekelelana, kukaleta amapaalo yafulisha nga nshi. (Mateo 10:40-42) Ku bantu ba musango yo Yehova alaya ukuti ‘akabe cintelelwe pali bene. Tabali na kumfwe nsala kabili, tabali na kumfwe cilaka kabili.’ Ukuba mu cintelelwe ca kwa Yehova kuipakisha ubucingo bwakwe no kusekelela. (Ukusokolola 7:15, 16; Esaya 25:6) Ee, pa ntanshi fye apa pali icilolelo ca kuipakisha ukusekelela kwa kwa Yehova pe na pe.—Ilumbo 27:4; 61:3, 4.
Bushe Kuti Mwalondolola?
Cinshi tushifwile ukusuulako nga tulefwaya ukusanga ubuseko bwa cine no kwikushiwa?
Ni bani “inshiwa na bamukamfwilwa,” kabili ni shani fintu ‘twingabapempula’?
Ni shani tulingile ukumona “abalebeshi” na “bafuma ku fyalo fimbi” ababa pa kati kesu?
Ni bani bawaminwa ukulangulukilako kwaibela ilelo?
Ni shani fintu utushita twaibela tulingile ukulangisha umupashi wa cine uwa kusekelelana?
[Ifikope pe bula 16, 17]
Pa mitebeto kuti twasekelela abafuma ku fyalo fimbi, inshiwa, ababa mu mulimo wa nshita yonse, na balaalikwe ku mutebeto bambi