Icipandwa 38

Lumbeni Jah pa Mapuingushi Yakwe!

 1. Mashiwi nshi yantu Yohane omfwa “kwati kubilikisha kwe bumba likalamba mu mulu”?

BABILONI MUKALAMBA talipo na kabili! Iyi mu cine cine ni mbila ya buseko. Te kupapa Yohane aumfwa imbilingwa iyabamo insansa iya kulumba mu mulu! “Pa numa ya ifi naumfwile kwati kubilikisha kwe bumba likalamba mu mulu, baleti, Aleluya,a ipusukilo no bukata na maka fya kwa Lesa wesu, ico ifya bupingushi fyakwe fya cine kabili fya bulungami; pa kuti apingwile cilende mukalamba, uwalelufyanye calo ku bulalelale bwakwe, kabili alandwile umulopa wa basha bakwe ku minwe ya mwanakashi. No muku uwalenga ibili batile, Aleluya!* Ne cushi cakwe cilenina umuyayaya umuyayaya.”—Ukusokolola 19:1-3.

 2. (a) Cinshi ishiwi “Aleluya” lipilibula, kabili cinshi ico ukulyumfwa kwa kwa Yohane imiku ibili pali ici cishinka kulangilila? (b) Ni ani apokelela ubukata pa konaula Babiloni Mukalamba? Londolola.

² Aleluya mu cine cine! Ishiwi lipilibula “Lumbeni Jah, mwe bantu,” “Jah” ukuba imibele yaipifiwa ye shina lya bulesa, Yehova. Pano tuleibukishiwa ulwa kukonkomesha kwa kwa kemba wa malumbo ukuti: “Lekeni icipema conse citashe Yehova. [Tasheni Jah, imwe mwe bantu, NW]!” (Ilumbo 150:6) Ukumfwa kwa kwa Yohane ukusekelela kwa ku mulu ukwa kwimba “Aleluya!” imiku ibili pali aka kashita mu Ukusokolola kulangilila ukutwalilila kwa kusokolola kwa bulesa ukwa cine. Lesa wa Malembo ya Bwina Kristu aya ciGreek umo wine nga Lesa wa Malembo ya ciHebere aya mu kubangilila, kabili Yehova e shina lyakwe. Lesa uwalengele ukuwa kwa Babiloni wa pa kale nomba napingula no konaula Babiloni Mukalamba. Peela kuli wene ubukata bonse pali ico cipapwa! Amaka yakolokwele ukuwa kwakwe yaba kuli wene ukucila ukuba ku nko isho abomfeshe nge fibombelo mu kumupomona. Kuli Yehova kweka fye e ko tulingile ukupeela ipusukilo.—Esaya 12:2; Ukusokolola 4:11; 7:10, 12.

 3. Mulandu nshi cilende mukalamba aba uwawaminwe fyo ubupingushi bwakwe?

³ Mulandu nshi cilende mukalamba aba uwawaminwe fyo ubu bupingushi? Ukulingana ne funde ilyo Yehova apeele kuli Noa—kabili ukupitila muli wene ku mutundu wa muntu onse—ukusumya kwa mulopa ukwa ku mufulo kwita ubupingushi bwa mfwa. Ici calondolwelwe na kabili mwi Funde lya kwa Lesa kuli Israele. (Ukutendeka 9:6; Impendwa 35:20, 21) Ukulundapo, pe samba lya ilyo Funde lya kwa Mose bonse ubucende bwa ku mubili no bwa ku mupashi bwawaminwe mfwa. (Ubwina Lebi 20:10; Amalango 13:1-5) Pa myaka amakana ayengi, Babiloni Mukalamba alikwato mulandu wa mulopa, kabili liule likalamba. Ku ca kumwenako, ifunde lye Calici lya ciRoma Katolika ilya kubinda bashimapepo ba liko ukuupa lyafumamo bucisenene bukalamba ku lubali lwa bengi ababo, te banono abali muli abo abambula ubulwele bwa AIDS. (1 Abena Korinti 6:9, 10; 1 Timote 4:1-3) Lelo imembu sha liko shikalamba, ‘shalundinkana ukufika na mu mulu,’ ni ncitilo sha liko sha kutiinya isha bulalelale bwa ku mupashi—ubu bwashalikishako ubwa kusambilisho bufi no kuitantamika na bapolitishani babola. (Ukusokolola 18:5) Apo ukukandwa kwakwe nakumusanga, cinkupiti wa ku mulu nomba alebwekeshapo Aleluya wa cibili.

 4. Cinshi cilangililwa ku cishinka ca kuti icushi ukufuma kuli Babiloni Mukalamba “cilenina umuyayaya umuyayaya”?

⁴ Babiloni Mukalamba alisontekwa umulilo ukupala umusumba wacimfiwa, ne cushi cifuma kuli wene “cilenina umuyayaya umuyayaya.” Lintu umusumba wa cine cine waocewa ku fita filecimfya, icushi citwalilila ukulanina lyonse lintu imito icili iyakaba. Uuli onse uwafwayo kuukula cipya cipya ilyo ucili ulefutumuka icushi kuti apya kufitantala filemotoka. Apo icushi ca Babiloni Mukalamba cikalanina “umuyayaya umuyayaya” mu cishibilo ca kupwililika kwa bupingushi bwakwe, takuli nangu umo uwingaba na maka ya kubukulula ulya musumba wabipisha. Ubutotelo bwa bufi na buya kuli pe na pe. Aleluya, mu cine cine!—Linganyako Esaya 34:5, 9, 10.

 5. (a) Cinshi ico abakalamba 24 ne fya mweo fine bacita no kusosa? (b) Mulandu nshi ukwimba kwa Aleluya kwabo kwacilapo ukulowa mu ciunda pali bakorasi ba Aleluya abembwa mu macalici ya Kristendomu?

⁵ Mu cimonwa ca mu kubangilila, Yohane amwene ukushinguluka icipuna ca bufumu ifya mweo fine, pamo pene na bakalamba 24 abacite cikope ca mpyani sha Bufumu mu cifulo cabo ca bukata bwa mu mulu. (Ukusokolola 4:8-11) Nomba abamona na kabili nga fintu balepunda Aleluya wa butatu pa konaulwa kwa Babiloni Mukalamba: “E lyo abakalamba amakumi yabili na bane ne fya mweo fine fyawile pa nshi, no kupepa Lesa uwaikala pa cipuna ca bufumu, afiti: Amene, Aleluya!”b (Ukusokolola 19:4) Iyi korasi ya Aleluya wakulisha ili mu kulundako, lyene, ku “lwimbo lupya” ulwa kulumba Umwana wa mpaanga. (Ukusokolola 5:8, 9) Nomba baleimba iciunda cawama ica kucimfya, ukupeela ubukata bonse kuli Shikulu Mulopwe Yehova pa mulandu wa kucimfya kwakwe ukwa kapeleko pali cilende mukalamba, Babiloni Mukalamba. Aba baAleluya bomfwika apaleepa ukucilapo ukulowa mu ciunda pali bakorasi ba Aleluya ukuli konse mu macalici ya Kristendomu, umo Yehova, nelyo Jah, asaalulwa no kuseebanishiwa no kusuulwa. Ukwimba kwa bumbimunda kwa musango yo ukusaalula ishina lya kwa Yehova nomba kwatalalikwa kuli pe na pe!

 6. ‘Lishiwi’ lya kwa ani lyaumfwika, cinshi lilekoselesha, kabili ni bani baakana mu kwankulako?

⁶ Cali ni mu 1918 e lintu Yehova atendeke ukulambula ‘abatiina ishina lyakwe, abanono, na bakalamba’—aba ntanshi pali aba ukuba Abena Kristu basubwa abafwile aba citetekelo, abo abuushishe no kubabika mu fifulo fya mu mulu ifya bakalamba 24. (Ukusokolola 11:18) Bambi bailunda kuli aba mu kwimba baAleluya, bantu Yohane ashimika ati: “Ne shiwi lyafumine mu cipuna ca bufumu, aliti, Tondeni Lesa wesu amalumbo, mwe basha bakwe bonse, mwe bamutiina abanono na bakalamba.” (Ukusokolola 19:5) Ili ‘lishiwi’ lya Wakusoselamo uwa kwa Yehova, Umwana wakwe, Yesu Kristu, uwaiminina “mu kati ka cipuna ca bufumu.” (Ukusokolola 5:6) Te mu mulu mweka lelo na pano pene pe sonde, “mwe basha bakwe bonse” akaneni mu kwimba, mu kuba ne bumba ilyasubwa lya buYohane ukubuulo kutungulula pe sonde. Fintu mu kusangalala aba bakana mu kumfwila ikambisho lyatila: “Tondeni Lesa wesu amalumbo”!

 7. Pa numa Babiloni Mukalamba aonaulwa, ni bani bakalatasha Yehova?

⁷ Ee, abo abe bumba likalamba nabo bapendelwa mu kati ka aba basha. Ukutula 1935 aba besa ukufuma muli Babiloni Mukalamba kabili balikumanya ukufikilishiwa kwa bulayo bwa kwa Lesa ubwa kuti: ‘Akapaala abatiina Yehova, abanono na bakalamba.’ (Ilumbo 115:13) Lintu Babiloni wapala cilende aonaulwa, amamilioni ya bene bakailunda mu ‘kutonda amalumbo ya kwa Lesa wesu’—pamo pene ne bumba lya buYohane no mulalo onse uwa mu mulu. Pa numa, abo bakabuushiwa pe sonde, nelyo bali akatanshi abalumbuka nelyo iyo, ukwabulo kutwishika bakemba baAleluya balundwako pa kwishibo kuti Babiloni Mukalamba naya kuli pe na pe. (Ukusokolola 20:12, 15) Ukulumba konse kube kuli Yehova pa kucimfya kwakwe kwaumfwika pali cilende wa nshita yaleepa!

 8. Mucincisho nshi u o ibumba lya bakemba ba ku mulu aba kutasha kwacitilwe ubunte kuli Yohane kutupeela nomba, pa ntanshi Babiloni Mukalamba talaonaulwa?

⁸ Mwandi kucincimusha uko conse ici catupeela ukwakana mu kukumanina mu mulimo wa kwa Lesa uwa lelo! Shi bonse ababomfi ba kwa Jah nabaipeeleshe mu kupwililila ku kubilisha amapingushi ya kwa Lesa, pamo pene ne subilo likalamba lya Bufumu, nomba, intanshi Babiloni Mukalamba talafumishiwa pa cipuna no konaulwa.—Esaya 61:1-3; 1 Abena Korinti 15:58.

‘Aleluya—Yehova Nabe Mfumu!’

 9. Mulandu nshi Aleluya wa kupelako abela iciunda cakumanina, icafumba?

⁹ Kuliko imilandu iyalundwapo iya kusekelela, nga fintu Yohane atwalilila ukutweba ati: “Kabili naumfwile kwati lishiwi lye bumba likalamba, kwati lishiwi lya menshi ayengi, kabili kwati lishiwi lya fibulukutu fya mfula ifyakosa, lileti, Aleluya:c ico [Yehova Lesa wesu Wa maka yonse natendeka ukuteka nge mfumu, “NW”].” (Ukusokolola 19:6) Uyu Aleluya wa kupelako e umo uulenga ukubilisha ukubamo imbali shine, nelyo ukulingana mu fipimo. Iciunda ca maka ca mu mulu, icacilapo ukuwama na pa kwimba kwa buntunse, icacilapo bukatebebe ukucila icipooma, icili conse ica pe sonde, icacilapo ukupuutamo umwenso na pa kupanta kwa nkuba pe sonde. Imyanda mishila ya mashiwi ya mu mulu yasefya icishinka ca kuti “Yehova Lesa wesu Wa maka yonse natendeka ukuteka nge mfumu.”—NW.

10. Ni mu mano nshi cingasoselwa ukuti Yehova natendeka ukuteka nge mfumu pa numa ya kupomonwa kwa Babiloni Mukalamba?

¹⁰ Caba shani, nangu ni fyo, ukuti Yehova atendeka ukuteka? Amakana ya myaka ayengi yalipita ukutula apo kemba we lumbo abilishe ati: “Lesa e Mfumu yandi ukufuma ku kale.” (Ilumbo 74:12) Bumfumu bwa kwa Yehova bwali bwa pa kale nangula ni lilya line, e co ni shani ibumba lya mu kubumbwa konse ilya bakemba bengemba ukuti “Yehova . . . natendeka ukuteka nge mfumu”? (NW) Ni mu kuti ilyo Babiloni Mukalamba aonaulwa, Yehova takabale akwata na kabili cilya cibambe caininikisha ukupusaula ukumumfwila nga Mulopwe wa Kubumbwa Konse. Ubutotelo bwa bufi tabwakabale na kabili abusonga ba kateka ba pe sonde ukumukaanya. Lintu Babiloni wa pa kale awile ukufuma ku kuteke calo, Sione aumfwile ukubilisha kwabamo ukucimfya ukwatile: “Lesa obe aleteka!” (Esaya 52:7) Pa numa ya kufyalwa kwa Bufumu mu 1914, abakalamba 24 babilishe abati: “Twatoota kuli imwe, [Yehova, NW] Lesa . . . ico mwabuula amaka yenu yakalamba, no kube Mfumu.” (Ukusokolola 11:17) Nomba, pa numa ya konaulwa kwa Babiloni Mukalamba, ukupunda na kabili na kusoswa ukuti: “Yehova . . . natendeka ukuteka nge mfumu.” (NW) Takuli mulungu wacitwa no muntu usheleko ukulwila bumulopwe bwa kwa Lesa wa cine, Yehova!

Ubwinga bwa Mwana wa Mpaanga Nabupalama!

11, 12. (a) Ni shani Yerusalemu wa pa kale alandile kuli Babiloni wa pa kale, ukwimika cipasho nshi mu kulosha kuli Yerusalemu Mupya na Babiloni Mukalamba? (b) Mu kuba no kucimfya pali Babiloni Mukalamba, cinshi imilalo ya ku mulu imba no kubilisha?

¹¹ “We mulwani wandi [mwanakashi, NW]”! Ifyo e fintu Yerusalemu, icifulo ce tempele lya kupepelamo Yehova, alandile kuli Babiloni walepepe filubi. (Mika 7:8) Mu kupalako, “umusumba wa mushilo, Yerusalemu mupya,” wapangwa na nabwinga wa filundwa 144,000, akwata insambu iili yonse ukulanda kuli Babiloni Mukalamba ngo mulwani wakwe. (Ukusokolola 21:2) Mu kupelako cilende mukalamba nakumanya impatapata, akayofi, no kupomonwa. Ifibelesho fyakwe fya kupupe mipashi no kulengule ntanda tafyali na maka ya kumupususha. (Linganyako Esaya 47:1, 11-13.) Ukucimfya kukalamba cine cine, ukwa kupepa kwa cine!

¹² Mu kuba na cilende uselausha, Babiloni Mukalamba, ukuya kuli pe na pe, ukusakamana nomba kuti kwatontwa pali nabwinga wa musangwela uwa Mwana wa mpaanga! E co, imilalo ya mu mulu yaimba mu kwanga mu kulumba Yehova yatila: “Tusekelele no kwanga, tupeele no mucinshi kuli wene: ico bwishile ubwinga bwa Mwana wa mpaanga, no mukashi wakwe naipekanya; kabili umukashi apeelwe ukufwale sha kolokondwe ishabeeka ishawama (pantu isha kolokondwe milimo iyalungama ya ba mushilo).”—Ukusokolola 19:7, 8.

13. Kupekanya nshi ukwa bwinga bwa Mwana wa mpaanga kwacitikako ukutentemuka mu myanda ya myaka?

¹³ Ukutentemuka ukupulinkana mu myanda ya myaka iingi, Yesu alicita ukupayanya kwabamo ukutemwa ukwa ubu bwinga bwa ku mulu. (Mateo 28:20; 2 Abena Korinti 11:2) Alasangulula ba 144,000 ba kwa Israele wa ku mupashi “ukuti apeele icilonganino ku mwine mu kupulama kwa ciko, ukwabulo kukwate toni nelyo lukanshi nelyo icili conse ica fintu fya musango uyo, lelo ukuti cilingile ukuba ica mushilo icabula akalema.” (Abena Efese 5:25-27, NW) Mu cilola ca kufika ku “[cilambu ca, NW] bwite bwa mu mulu bwa kwa Lesa,” Umwina Kristu wasubwa umo na umo ali no kufuulako ubuntu bwa kale ne fibelesho fya buko, ukufwala ubuntu bupya bwa Bwina Kristu, no kubomba incitilo shalungama “no [mweo, NW] onse, nga kuli [Yehova, NW].”—Abena Filipi 3:8, 13, 14; Abena Kolose 3:9, 10, 23.

14. Ni shani Satana aesha ukukowesha ifilundwa fyacetekelwa ifya mukashi wa Mwana wa mpaanga?

¹⁴ Ukufuma pa Pentekoste 33 C.E. ukuya ku ntanshi, Satana abomfeshe Babiloni Mukalamba nge cibombelo cakwe mu kwesha ukukowesha ifilundwa fyaleenekelwa ifya mukashi wa Mwana wa mpaanga. Ku kupwa kwa mwanda wa myaka ya kubalilapo, abyelemo imbuto sha butotelo bwa cina Babiloni mu cilonganino. (1 Abena Korinti 15:12; 2 Timote 2:18; Ukusokolola 2:6, 14, 20) Umutumwa Paulo alondolola abo bafwaya ukwalula icitetekelo muli aya mashiwi: “Pantu ababe fi batumwa ba bufi, babomfi ba bucenjeshi, abaifungushanya ku kuba abatumwa ba kwa Kristu. Kabili te ca kusunguka; pantu Satana umwine aifungushanya ku kuba malaika wa lubuuto.” (2 Abena Korinti 11:13, 14) Mu myanda ya myaka yakonkelepo, Kristendomu wa busangu, ukupala Babiloni Mukalamba onse, aipulamike ifya kufwale fya bukankaala ne shuko, “ifyakashikila ne fyakashika ce, . . . fya golde na mabwe ayaumo mutengo na bamargariti.” (Ukusokolola 17:4) Bashibutotelo bakwe na bapapa baumfwene na bakateka basuumyo mulopa, pamo nga Konstantino na Charlemagne. Tabalile afwale “milimo iyalungama ya ba mushilo.” Nga nabwinga wa cimbepa, aali mu cine cine icapulamo ca kukopeka kwa busatana. Mu kupelako, naya kuli pe na pe!

Umukashi wa Mwana wa Mpaanga Naipekanya

15. Ni shani ukukakatika kucitika, kabili cinshi cifwaikwa ku Mwina Kristu wasubwa?

¹⁵ E co nomba, pa numa mupepi ne myaka 2,000, bonse ba 144,000 abe bumba lya kwa nabwinga bali abaiteyanya. Lelo ni pa cishinka nshi ica nshita apo cingasoswa ukuti ‘umukashi wa Mwana wa mpaanga naipekanya’? Panono panono, ukufuma pa Pentekoste 33 C.E ukuya ku ntanshi, abatetekela abasubwa bakakatikwe “[umupashi] wa mushilo uwalailwe,” ici mu mimwene ya bwaleisa “ubushiku bwa kulubuka.” Nga fintu umutumwa Paulo acilumbulwile ati, Lesa “e watukakatike, no kutupeelo [mupashi] mu mitima yesu e ciikatilo.” (Abena Efese 1:13; 4:30; 2 Abena Korinti 1:22) Umwina Kristu wasubwa umo na umo ‘aliitwa no kusalwa,’ kabili aishininkisha umwine eka ‘uwa cishinka.’—Ukusokolola 17:14.

16. (a) Ni lilali ukukakatikwa kwa mutumwa Paulo kwapwilikishiwe, kabili twaishiba shani? (b) Ni lilali umukashi wa Mwana wa mpaanga ‘akaipekanya’ mu kukumanina?

¹⁶ Pa numa ya makumi ayengi aya myaka ya kweshiwa, Paulo umwine wine aali na maka ya kubilisha ati: “Nimpilikito kupilikita kusuma; nimpwisho lubilo; nimbake citetekelo. Nomba kwambikilwa icilongwe ca bulungami, ico Shikulu, Kapingula mulungami, akapeela kuli ine mu Bushiku bulya: awe, te kuli ine neka lelo na kuli bonse abatemwa no kufuluko kwisa kwakwe.” (2 Timote 4:7, 8) Ukukakatikwa kwa mutumwa kwamoneke mu kukumanina, nangu acili mu mubili kabili kuti alolenkana no kwipailwa icisumino. Mu kupalako, inshita ilingile ukwisa ilyo abashalapo bonse pe sonde aba ba 144,000 bakaba nabakakatikwa umo umo nga ababa kuli Yehova. (2 Timote 2:19) Ici cikaba lintu umukashi wa Mwana wa mpaanga akaipekanya umwine eka mu kukumanina—icinabwingi ca 144,000 ukuba kale kale abapokelele cilambu cabo ca ku mulu nabo abacili pe sonde ukuba abaebelwa mu kupelako no kukakatikwa nga ba citetekelo.

17. Ni lilali ubwinga bwa Mwana wa mpaanga bwingacitikako?

¹⁷ Pali ici cishinka mu kusunge nshita kwa kwa Yehova, lintu ukukakatikwa kwa ba 144,000 kwafika ku kupwilikishiwa, bamalaika bakakakula imyela ine iya bucushi bukalamba. (Ukusokolola 7:1-3) Intanshi, ubupingushi bwaputunkanishiwa pali Babiloni Mukalamba wapala cilende. Kristu wacimfya mu kukonkapo aselela mu kwangufyanya ku Armagedone ku konaula ukuteyanya kwa kwa Satana kwashalako pe sonde kabili, mu kupelako, ukubika ku mbo Satana ne fibanda fyakwe. (Ukusokolola 19:11–20:3) Ukwabulo kutwishika, abasubwa abakapusunsunka pe sonde mu kwangufyanya bakengila mu cilambu cabo ca ku mulu ukuilunda ku filundwa finabo ifye bumba lya kwa nabwinga. Lyene, mu kati ka kwimikwa kwa mutende wa mu kubumbwa konse, ubwinga bwa Mwana wa mpaanga kuti bwacitikako!

18. Ni shani Ilumbo 45 lyebekesha ukukonkana kwa fya kucitika mu kulosha ku bwinga bwa Mwana wa mpaanga?

¹⁸ Ukulondolola kwabamo busesemo ukwa fya kucitika mwi Lumbo 45 kwebekesha uyo muyano. Intanshi Imfumu yabikwa pa cipuna ca bufumu yanina ku kucimfya kwa balwani ba iko. (Ifikomo 1-7) Lyene ubwinga bwacitwa, nabwinga wa ku mulu ukutangatwa pe sonde ku bakashana banankwe, ibumba likalamba. (Ifikomo 8-15) Mu kukonkapo ubwinga bwasanguko bwabamo ifisabo, mu kuba no mutundu wa muntu uwabuushiwa ukusumbulwa ku kupwililika pe samba lya bwangalishi bwa “[bacilolo, NW] mu calo conse.” (Ifikomo 16, 17) Mwandi mapaalo yabamo ubukata yakonka ubwinga bwa Mwana wa mpaanga!

Ba Nsansa Abalaalikwa

19. Cinshi cili insansa shalenga shine mu nsansa cinelubali sha mu Ukusokolola, kabili ni bani baakana muli ishi nsansa shaibela?

¹⁹ Yohane nomba alemba ishalenga shine ku nsansa cinelubali isha mu Ukusokolola: “E lyo [malaika uwalesokolola ifi fintu kuli Yohane] atile kuli ine, Lemba, auti, [Ba nsansa, “NW”] abalaalikwa ukwisa ku mulalilo wa bwinga bwa Mwana wa mpaanga. Kabili atile kuli ine, Aya e mashiwi yene yene ya kwa Lesa.” (Ukusokolola 19:9)d Abalaalikwa ku “mulalilo wa bwinga bwa Mwana wa mpaanga” filundwa fye bumba lya kwa nabwinga. (Linganyako Mateo 22:1-14.) Bonse abasubwa be longo lya kwa nabwinga baakana mu nsansa sha kupokelela uku kulaalikwa. Ubwingi bwa balaalikwa baliya kale ku mulu, icifulo ca mulalilo wa bwinga. Abo bacili pe sonde ba nsansa, na bo bene, pa kuti balikwata ukulaalikwa. Icifulo cabo pa mulalilo wa bwinga calibakwa. (Yohane 14:1-3; 1 Petro 1:3-9) Lintu bakabuushiwa ku mulu, lyene, nabwinga onse, uwaikatana akaya mu kwaakana no Mwana wa mpaanga muli bulya bwinga bwa nsansa shapulamo.

20. (a) Kucindama nshi ukwa mashiwi yatila: “Aya e mashiwi yene yene ya kwa Lesa”? (b) Ni shani Yohane ayambukilweko ku mashiwi ya kwa malaika, kabili cinshi cali ukwankulako kwa kwa malaika?

²⁰ Malaika alundako ukuti “e mashiwi yene yene ya kwa Lesa.” Ili lishiwi lya “yene yene” lyapilibula ilya ciGreek a·le·thi·nosʹ kabili lipilibula “icabulwamo akabepekesho,” nelyo “icacetekelwa.” Apo ishi nsoselo mu cine cine shafuma kuli Yehova, sha cishinka kabili shalitetekelwa. (Linganyako 1 Yohane 4:1-3; Ukusokolola 21:5; 22:6.) Nga umo uwalaalikwe kuli ulya mutebeto wa bwinga, Yohane alingile ukwisulamo ubuseko pa kumfwa ici na pa kwenekela amapaalo yali pa ntanshi ye bumba lya kwa nabwinga. Aseshiwe mu kushika, mu cishinka, ukuti malaika amupeele ukufunda, nge fyo Yohane ashimika: “E lyo nawile ku makasa yakwe ku kumupepa; na o atile kuli ine, [Sakamana, “NW”], ico te co! Ndi musha mubiyo, kabili umunabo wa bamunonko abakwato bunte bwa kwa Yesu. Pepa Lesa.”—Ukusokolola 19:10a.

21. (a) Cinshi Ukusokolola kulangisha pamo nga kuli bamalaika? (b) Mibele nshi Abena Kristu bafwile ukukwata ukulosha kuli bamalaika?

²¹ Ukupulinkana mu Ukusokolola ubunte bwakulisha bwalipeelwa kuli bucishinka no mukoosha wa bamalaika. Baba ababimbwa mwi pitilo lya cine casokololwa. (Ukusokolola 1:1) Babomba pamo na bantunse mu kushimikila imbila nsuma no kupongolola ifinkunka fya cimpashanya. (Ukusokolola 14:6, 7; 16:1) Balwile pamo na Yesu ukutamfya Satana na bamalaika bakwe ukufuma ku mulu, kabili bakalwa pamo nankwe na kabili pa Armagedone. (Ukusokolola 12:7; 19:11-14) Mu cine cine, bakwata ukufika pa cinso ca kwa Yehova. (Mateo 18:10; Ukusokolola 15:6) Nangu ni fyo, tababa ukucila pa basha baicefya aba kwa Lesa. Tamwabamo incende mu kupepa kwasanguluka iya kupepa bamalaika nelyo fye ukupepa kwaampanako, ukulungatika ukupepa kuli Lesa ukupitila mu “mutakatifu” umo nelyo malaika. (Abena Kolose 2:18) Abena Kristu bapepa fye Yehova, ukucito kupaapaata kwabo kuli wene mwi shina lya kwa Yesu.—Yohane 14:12, 13.

Ulubali lwa kwa Yesu mu Busesemo

22. Cinshi malaika asosa kuli Yohane, kabili cinshi amashiwi yapilibula?

²² Malaika lyene atila: “Pantu ubunte bwa kwa Yesu [e bupuutamo ukusesema, “NW”].” (Ukusokolola 19:10b) Ni shani fyo? Ici cipilibula ukuti ubusesemo bwapuutwamo bonse buletwako pa mulandu wa kwa Yesu no lubali abomba mu mifwaile ya kwa Yehova. Ubusesemo bwa kubalilapo mu Baibolo bwalaile ukwisa kwa Lubuto. (Ukutendeka 3:15) Yesu asangwike lulya Lubuto. Ukusokolola kwakonkelepo kwakuulile icaimikwa icakulisha ica cine ca mubusesemo pali ubu bulayo bwa citendekelo. Umutumwa Petro aebele Umwina fyalo atetekele Korneli ati: “E o [Yesu] bakasesema bonse bashimika.” (Imilimo 10:43) Imyaka imo 20 pa numa, umutumwa Paulo atile: “Pantu amalayo ya kwa Lesa nelyo yafula shani, muli wene [Yesu] e muli Ee.” (2 Abena Korinti 1:20) Pa numa ya myaka na imbi 43, Yohane umwine wine atwibukisha ati: ‘Icine ni muli Yesu Kristu e mo caishile.’—Yohane 1:17.

23. Mulandu nshi icifulo casumbuka no bulashi ifya kwa Yesu fishipusawila ukufuma ku kupepa tupeela kuli Yehova?

²³ Bushe ici cilapusaula mu nshila iili yonse ukufumya ku kupepa tupeela kuli Yehova? Iyo. Ibukisha ukupanda mano kwabamo ukufunda ukwa kwa malaika ukwatile: “Pepa Lesa.” Yesu tabala esha ukulwisha Yehova. (Abena Filipi 2:6) Ca cine, bamalaika bonse baebwa “ukuti [bamumfwile, NW] [Yesu],” no bubumbo bonse bulingile ukwishiba icifulo cakwe casumbuka ica kuti “kwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse likafukame.” Lelo mona, ici cili “ubukata kuli Lesa Shifwe” kabili ku kukambisha kwakwe. (AbaHebere 1:6; Abena Filipi 2:9-11) Yehova apeele Yesu ubulashi bwakwe bwasumbuka, na mu kupokelela ubo bulashi, tupeela ubukata kuli Lesa. Nga twakaana ukunakila ku kuteka kwa kwa Yesu, calingana no kukaana Yehova Lesa umwine wine.—Ilumbo 2:11, 12.

24. Fya kucitika nshi fibili ifya kupapusha tuleenekela, kabili mashiwi nshi kanshi tulingile ukupunda?

²⁴ E co, lyene, mu kwikatana lekeni tubilishe amashiwi ya kwiswila pa Malumbo 146 ukufika ku 150 ayatila: “Tasheni Jah, imwe mwe bantu!” (NW) Shi icibulumo ca korasi ya Aleluya na cumfwike mu kwenekela ukucimfya kwa kwa Yehova pa buteko bwa calo ubwa cina Babiloni ubwa butotelo bwa bufi! Kabili shi ukusekelela na kufule lintu ubwinga bwa Mwana wa mpaanga bulepalamina!

[Amafutunoti]

[Akabokoshi pe bula 273]

“Kalata kuli Sodomu na Gomora”

Pe samba lya uku kulangishiwa, Daily Telegraph ya London iya November 12, 1987, yashimike ukulanda pa ntanshi ya Kulongana kwa Cinkumbawile ukwa Calici lya England. Ici caitile pa kutamfya “Abena Kristu” balaalana aba bwamba bumo bwine ukufuma mu calici. Kalemba wa mukululo Godfrey Barker alandile ati: “Shikofu mukalamba wa Canterbury abele uwa nkumbabulili mailo: ‘Nga St Paul ali no kulemba kalata ku Calici lya England, kuti twaipusha bwino bwino umusango kalata pambi ingaba.’” Mr. Barker umwine wine alandilepo ati: “Kalata kuli Sodomu na Gomora e bwasuko,” no kulundapo ati: “Dr. Runcie [shikofu mukalamba] aetetwile ifyo pambi kuti yabelengwa ukupala iya ku Bena Roma, Icipandwa 1.”

Kalemba ayambwile amashiwi ya kwa Paulo pa Abena Roma 1:26-32 ayatila: “Lesa abapoosele ku fya lwinso lwa museebanya. . . . Abaume bacite fya nsoni ku baume . . . pa kwishibe cipope ca kwa Lesa ica kuti abacite fyabe fi bawamine mfwa, tabaficita fye abene beka lelo basuminisha na baficita.” Asondolwelele no kutila: “ St Paul ali uwasakamikwa fye na baume bali mu fipuna fya mu calici. Impika ya kwa Dr Runcie ili baume ba pa mapulupiti.”

Mulandu nshi shikofu mukalamba akwatila impika ya musango yo? Imikululo yakulisha muli London Daily Mail iya October 22, 1987, yabilisho kuti: “‘Umwiminishi wesu munsangi shitatu’ . . . Kampeini wa kutamfya abalaalana ba bwamba bumo bwine ‘kuti aisala Icalici lya England.’” Amalipoti yayambwile “uwakatama” kalemba mukalamba uwa Lesbian and Gay Christian Movement (Akabungwe ka Bwina Kristu aka Banakashi na Baume Abalaalana ba Bwamba Bumo Bwine) nga uwaletila: “Nga uku kutubulula kwalipokelelwe kuti kwabongolola Icalici, kabili Shikofu mukalamba wa Canterbury alicishiba. Nge cipendo ca cinkumbawile, twacetekela pa kati ka 30 na 40 peresenti wa bashibutotelo be Calici lya England bansangi. Kabili e bantu bacilapo ukucincila ukusangwila ku butumikishi bwe calici. Impendwa ilecepelako ya baya ku calici ukwabulo kutwishika mu lubali ili kubelebesha ukufulwishiwa pali bulya butumikishi bulepuuka ubwa balaalana aba bwamba bumo bwine.

Cinshi icilye ce calici capingwilepo? Icinabwingi cacilamo ica filundwa 388 (95 peresenti wa ntungulushi sha bashibutotelo) cavotele mu kusenamina ukufupuula ukupingulapo. Ukukuma kuli ici, The Economist iya November 14, 1987, yacitile lipoti ati: “Icalici lya England lilelwisha ifibelesho fya kulaalana kwa ba bwamba bumo bwine, lelo te sana. Ukulongana kwa cinkumbawile, parliamenti we Calici, mu kuba ne ntungulushi sha butotelo isha balaalana ba bwamba bumo bwine mu muntontonkanya, uno mulungu capingwilepo ukuti incitilo sha balaalana aba bwamba bumo bwine, ukukanapala ubulalelale no bucende, tababa mu lubembu: ‘bapelebela fye ku mibele isuma’ uko e kuti ‘ukwampana kwa bwamba ne ncitilo ya kuipeleshako kwapwililika iyaba mu kulingisha mu kati ka kwampana kwabelelela ukwa mu cupo.’” Ukucilanya ukwiminina kwa kwa Shikofu mukalamba wa ku Canterbury no kulondolola kwa mu kulungatika ukwa mutumwa Paulo pa Abena Roma 1:26, 27, The Economist yalangishe ukwambula kwa mashiwi ya kwa Paulo pa mulu wa mutwe ukalamba waleti “St Paul alishibe cintu atontonkenye.”

Yesu Kristu na o alishibe cintu atontonkenye kabili acilandile mu nsonselo shaumfwika. Atile “ku mpanga ya Sodomu cikaba eyefilya mu bushiku bwa bupingushi” ukucila pali bashibutotelo abasuulile ubukombe bwakwe. (Mateo 11:23, 24) Yesu pano alebomfya amanshoko ukulangisha ukuti isho ntungulushi sha butotelo abakene Umwana wa kwa Lesa ne cisambilisho cakwe bali abacilapo ukutungwa akabi na pa bena Sodomu. Yuda 7 alondolola ukuti abo bena Sodomu bapitile “mu kucula ku mulilo wa muyayaya,” ukupilibula ubonaushi bwa ciyayaya. (Mateo 25:41, 46) Mwandi kukula, lyene, ifikaba ubupingushi bwa abo betwe intungulushi sha Bwina Kristu abo bupofu bupofu batungulula imikuni yabo yapofula ukufuma ku fipimo fyasumbuka ifya mibele isuma ifya Bufumu bwa kwa Lesa ukuya mu nshila ya mulekelesha, yabotelela iya ici calo! (Mateo 15:14) Ukukuma ku butotelo bwa bufi, Babiloni Mukalamba, ishiwi lyafuma mu mulu lita no kupamfya aliti: “Fumenimo muli wene, mwe bantu bandi, epali mwawilako mu membu shakwe, epali mwakumako ku [finkunka] fyakwe.”—Ukusokolola 18:2, 4.

[Ifikope pe bula 275]

Umulu wapomekeshiwa na baAleluya bane, ukutasha Jah pa kucimfya kwakwe ukwa kupelako pali Babiloni Mukalamba