?Baebol i Talem Wanem Long Fasin Blong Givim Taet?

Blong mekem se ol man Isrel bifo oli givhan blong sapotem tru wosip, God i talem se evri yia oli mas givim wan taet,a o namba 10 hip, blong ol samting we oli gat. God i talem long olgeta se: “Evri yia, bambae yufala i mas seraot olgeta kakae we i kamaot long ol garen blong yufala i go long ten hif, nao yufala i mas tekemaot wan hif blong givim i go long hem [“taet,” King James Version]. Hemia i taet blong yufala.”—Dutronome 14:22.

Fasin ya blong givim taet i wan pat blong Loa blong Moses, wan loa we God i givim long ol man Isrel bifo. Folem loa, ol Kristin oli no stap aninit long Loa blong Moses, taswe oli no nid blong givim taet. (Kolosi 2:13, 14) Be olgeta Kristin wanwan oli save givim samting we “oli jusumaot finis long hat blong olgeta. I nogud oli givim samting long sore nomo, no oli harem olsem we narafala i fosem olgeta, from we God i lavem man we i glad blong givim samting.”—2 Korin 9:7.

• Taet long Baebol—“Oltesteman”

• Taet long Baebol—“Niutesteman”

Toktok ya taet i kamaot plante taem long Baebol, long haf ya we ol man oli stap singaot se Oltesteman. Bighaf blong ol stori blong ol man we oli givim taet, i kamaot afta we God i givim Loa long ol man Isrel, tru long Moses. Be i gat tu stori blong taet we oli hapen bifo long taem ya.

Bifo long Loa blong Moses

Faswan man we Baebol i talem se i givim taet, hemia Ebram (Ebraham). (Jenesis 14:18-20; Hibrus 7:4) I luk olsem se i gat wan taem nomo we Ebram i givim taet long king we i pris blong Salem. I no gat pruf long Baebol se biaen, Ebraham o ol pikinini blong hem oli givim taet bakegen.

Seken man we Baebol i tokbaot se i givim wan taet, hemia Jekob we i smol bubu blong Ebraham. Hem i promes se sipos God i blesem hem, bambae hem i givim namba 10 hip blong ol samting we hem i kasem, i gobak long God. (Jenesis 28:20-22) Sam man we oli stadi dip long Baebol, oli talem se ating taet we Jekob i givim, hemia ol animol we hem i kilim blong mekem sakrefaes i go long God. Nating se Jekob i holemtaet promes blong hem, mo i stap givim taet blong hem, hem i no putum taet ya i go long ol famle blong hem.

Aninit long Loa blong Moses

God i talem long ol man Isrel bifo blong oli givim taet blong sapotem ol wok we oli joen wetem wosip blong olgeta.

• Taet ya i blong sapotem ol man we oli wok fultaem long saed blong wosip, hemia ol Livaet wetem ol pris, from we olgeta ya oli no gat prapa graon blong olgeta blong mekem garen long hem. (Namba 18:20, 21) Olgeta Livaet we oli no pris, oli kasem taet we ol man oli givim, mo oli seraotem ol beswan blong ol samting we oli kasem i go long ten hip bakegen, mo oli givim namba 10 hip blong hem i go long ol pris.—Namba 18:26-29.

• I luk olsem se olgeta evriwan oli mas givim seken taet blong yia, mo taet ya i givhan long ol Livaet mo long olgeta ya tu we oli no Livaet. (Dutronome 14:22, 23) Ol famle blong Isrel oli yusum rod ya taem i gat ol spesel lafet, mo long sam yia, oli givim taet long olgeta we oli pua tumas, blong givhan long olgeta blong oli gat samting blong kakae.—Dutronome 14:28, 29; 26:12.

?Olsem wanem oli kaontem taet? Ol man Isrel oli hivimap evri kakae we i kamaot long graon blong olgeta i go long ten hip, mo oli seraotem namba 10 hip i stap hem wan, blong i kam taet we oli givimaot. (Levitikas 27:30) Sipos oli jusum blong givim mane long ples blong ol kakae blong olgeta, oli mas ademap moa mane antap long ful praes blong ol kakae ya. Olsem nao sipos ful praes blong ol kakae i 5,000, oli mas ademap 1,000 antap long hem. (Levitikas 27:31) God i talem se oli mas givim ‘evri namba 10’ buluk mo sipsip blong olgeta.—Levitikas 27:32.

Blong hivimap ol animol we bambae i kam taet blong olgeta, ol man Isrel oli jusum evri namba 10 animol we i kamaot long yad blong olgeta. Loa i talem se oli no mas jekem animol ya o jenisim wetem wan narafala, mo oli no mas givim taet blong mane, blong i tekem ples blong animol ya. (Levitikas 27:32, 33) Be, seken taet we oli yusum long taem blong ol lafet, oli save givim mane blong i tekem ples blong animol ya. Plan ya i mekem se i moa isi long ol man Isrel we oli mas travel longlongwe blong go long ol lafet ya.—Dutronome 14:25, 26.

?Wetaem ol man Isrel oli givim taet? Ol man Isrel oli givim taet evri yia. (Dutronome 14:22) Be long evri namba 7 yia, oli no mekem olsem. Yia ya i wan sabat, o yia blong spel, mo ol man Isrel oli no planem eni kakae long garen. (Levitikas 25:4, 5) Hemia i wan spesel taem, taswe i no gat taet long taem blong havest. Evri namba 3 yia mo namba 6 yia afta long namba 7 yia blong Sabat, ol man Isrel oli givimaot seken taet blong olgeta long olgeta we oli pua mo long ol Livaet.—Dutronome 14:28, 29.

?Wanem panis we man i kasem taem i no pem taet? Loa blong Moses i no talem se taem man i no pem taet, bae i kasem panis. Ol man Isrel oli givim taet from we oli save se hemia wan samting we i stret blong oli mekem, be i no from we bambae oli kasem panis sipos oli no givim. Olgeta oli mas talemaot long fes blong God se oli givim taet, mo askem long God blong i blesem olgeta from we oli mekem olsem. (Dutronome 26:12-15) Long lukluk blong God, taem man i no givim taet, hemia i olsem we hem i stilim God.—Malakae 3:8, 9.

?Givim taet i wan hevi baden? Nogat. God i promes long nesen blong Isrel se sipos oli kam givim taet blong olgeta, bambae hem i kafsaedem blesing blong hem i kam long olgeta gogo oli no moa sot long wan samting. (Malakae 3:10) Be taem nesen blong Isrel i no givim taet, oli safa. Oli lusum ol blesing blong God, mo oli no moa save kasem gudfala samting from wok blong ol pris mo ol Livaet, from we oli no moa sapotem wok blong olgeta.—Nehemaea 13:10; Malakae 3:7.

Long taem we Jisas i laef long wol ya, ol man we oli wosipim God oli mas givim taet yet. Be afta we Jisas i ded, loa ya blong givim taet i finis.

Long taem blong Jisas

Long haf blong Baebol we ol man oli stap singaot se Niutesteman, Baebol i soemaot se ol man Isrel oli stap gohed blong givim taet taem Jisas i stap long wol. Jisas i luksave se olgeta oli mas givim taet, be hem i tok agensem ol lida blong skul we oli no mestem blong givim taet blong olgeta, be oli “lego ol tok blong Loa we oli impoten moa, olsem man i mas mekem i stret, man i mas gat sore, mo man i mas gat bilif.”—Matiu 23:23.

Afta long ded blong Jisas

Afta we Jisas i ded, ol man oli no moa nid blong givim taet. Ded blong Jisas we i wan sakrefaes, i waepemaot Loa blong Moses, wetem loa ya blong givim taet.—Hibrus 7:5, 18; Efesas 2:13-15; Kolosi 2:13, 14.