Fasin Blong Givim We i Mekem Man i Glad

GENIVAL i laef long wan taon long not-is blong Brasil, we ol puaman oli laef long hem. Hem i winim smol mane nomo long wok blong hem olsem sekiuriti gad long hospital, mo wetem smol mane ya hem i givim samting we waef mo ol pikinini blong hem oli nidim. Laef i had, be oltaem Genival i tingbaot blong givim ten pesen blong pei blong hem i go long jos. Hem i tingtingbak long taem ya, mo i holem bel blong hem i se: “Samtaem famle blong mi i hanggri, be mi wantem givim bes blong mi long God, nating se mifala i mas lego sam samting we mifala i nidim.”

Afta we Genival i lusum wok blong hem, hem i gohed blong givim taet long jos. Pasta i pusum hem blong givim wan bigfala mane i go long jos, blong luk wanem we God bambae i mekem blong givhan long hem. Pasta ya i talem se i sua we God bambae i blesem hem bigwan. Ale Genival i mekemap tingting blong hem blong salem haos blong hem mo givim mane ya i go long jos.

I no Genival nomo, we i gat fasin blong givim wetem fulhat blong hem. Plante man we oli pua tumas, oli givim taet blong olgeta long jos oltaem. Jos i tijim olgeta se hemia wan loa blong Baebol. ?Be, samting ya i tru?

Fasin Blong Givim Taet Mo Loa Blong Moses

Loa blong givim taet i haf blong Loa we Jeova God i givim long ol 12 laen blong Isrel bitim 3,500 yia bifo. Loa ya i talem se man i mas seraot ol kakae we hem i tekem long garen, tugeta wetem frut blong ol tri, oli go long ten hip. Hem i mas givim wan hip, wetem wan long evri ten anamol blong hem, i go long laen blong Livae blong sapotem wok blong olgeta long haos tapolen.—Levitikas 27:30, 32; Namba 18:21, 24.

Jeova i mekem ol man Isrel oli sua se Loa ya ‘i no strong tumas.’ (Dutronome 30:11) Jeova i promes se, sipos oli gohed blong obei long olgeta loa blong hem, olsem loa ya blong givim taet, bambae hem i mekem garen blong olgeta i karem plante kakae. Mo blong lukaotgud long olgeta, i gat wan seken taet we oli stap givim long en blong yia. Taet ya oli hivimap blong yusum taem ol man blong nesen ya oli kam wanples blong mekem ol lafet. Long rod ya ‘ol strenja, wetem ol pikinini we papa blong olgeta i ded, mo ol wido oli save kam tekem ol kakae ya, olsem we oli wantem.’—Dutronome 14:28, 29; 28:1, 2, 11-14.

Loa ya i no tokbaot panis we man i mas kasem sipos hem i no givim taet blong hem. Be, olgeta man Isrel wanwan oli mas obei long loa ya blong sapotem trufala wosip. Yes, long taem blong Malakae, Jeova i tok agensem ol man Isrel we oli no stap givim taet blong olgeta, hem i se ‘oli stap ravem mi long fasin ya we olgeta i no moa stap givim ol taet blong olgeta mo ol presen blong olgeta i kam long mi.’ (Malakae 3:8) ?Tok ya i stret tu long ol Kristin we oli no folem fasin blong givim taet?

Tingbaot. Sipos wan kantri i stanemap wan loa, ol man blong kantri ya nomo oli mas obei long hem. Eksampol, long Inglan i gat wan loa we i talem se man i mas draevem trak long lef saed blong rod, be long ol narafala kantri, olsem long Franis, ol man oli no folem semfala loa ya. Long sem fasin, loa blong givim taet i haf blong kontrak we God i mekem wetem nesen blong Isrel nomo. (Eksodas 19:3-8; Ol Sam 147:19, 20) Ol man Isrel nomo oli mas obei long loa ya.

I tru se God i no save jenis samtaem, be samtaem ol loa blong hem oli jenis. (Malakae 3:6) Baebol i talem stret we sakrefaes blong Jisas, long 33 K.T.,a i “ravemaot finis,” no i “tekemaot,” Loa blong Moses mo hemia i minim tu, loa blong “givim taet.”—Kolosi 2:13, 14; Efesas 2:13-15; Hibrus 7:5, 18.

Kristin Fasin Blong Givim Presen Mane

Nating se loa ya i finis, ol disaepol blong Jisas oli nidim presen mane blong sapotem trufala wosip. Jisas i bin givim oda long olgeta se ‘bambae oli mas go talemaot hem gogo oli finisim olgeta ples long wol.’ (Ol Wok 1:8) Taem namba blong ol man blong bilif i gru, i nidim moa man blong tijim olgeta mo i nidim moa elda tu blong visitim ol kongregesen blong mekem olgeta oli strong. I gat ol wido woman, ol pikinini we oli no gat papa, mo ol narafala tu we oli nidim help. ?Ol Kristin long ol faswan handred yia oli kasem mane blong sapotem wok ya olsem wanem?

Samwe long yia 55 K.T., wan mesej i goaot long ol Kristin blong Yurop mo Esia Maena, blong givhan long kongregesen long Judia we i kam pua tumas. Long tufala leta we Pol i sanem long kongregesen long Korin, hem i tokbaot wan “kleksen blong givhan long ol Kristin man.” (1 Korin 16:1) Maet yu sapraes blong luk wanem we Pol i talem long saed blong Kristin fasin blong givim presen mane.

Aposol Pol i no fosem ol Kristin brata blong givim presen mane. Defren olgeta, ol Kristin long Masedonia, nating se “trabol i kasem olgeta” mo “oli puaman tru,” ‘oli stap askem plante taem long [Pol], blong hem i givim janis long olgeta blong oli joen blong givhan long ol Kristin man long Judia.’—2 Korin 8:1-4.

I tru se Pol i pusum ol Kristin long Korin we oli rijman blong folem fasin blong ol brata long Masedonia we oli givim wetem gladhat. Be, wan buk i talem se Pol ‘i no putum sam rul long saed ya, nogat, hem i glad moa blong askem, givim tingting, no pulum olgeta [blong givim presen]. Sipos [Pol] i fosem ol man Korin blong givim presen, bambae oli no save haremgud mo wantem givim presen.’ Pol i save se “God i lavem man we i save givim samting long gladhat blong hem.”—2 Korin 9:7.

Sipos ol man Korin oli rij long saed blong bilif mo save, mo oli gat trufala lav long ol Kristin brata blong olgeta, bambae oli wantem givhan.—2 Korin 8:7, 8.

“Olsem We Olgeta Wanwan Oli Jusumaot”

Pol i no talem long olgeta hamas mane no hamas pesen blong pei blong olgeta we oli mas givim. Hem i talem nomo se: “Evri wik, long Sande, yufala evriwan i mas putumgud sam mane blong yufala i stap, blong givim long ol Kristin man ya. Man we i kasem bigwan i save givim bigwan, mo man we i kasem smol i save givim smol.” (Mifala nomo i putum italik; 1 Korin 16:2) Ol man Korin oli mekem plan mo oltaem oli putumgud sam mane blong olgeta i stap. Nao, taem Pol i kamtru, oli no harem olsem we hem i fosem olgeta, no we oli givim presen from sore nomo, we oli no rili wantem. Yes, olgeta Kristin wanwan oli mas mekem disisen long saed ya mo givim “olsem we olgeta wanwan oli jusumaot.”—2 Korin 9:5, 7.

Sipos ol man Korin oli planem plante kakae long garen bambae oli save kasem plante. Be, Pol i neva talem long olgeta blong givim bitim wanem we oli naf blong givim. Defren olgeta, hem i talem se: “Mi mi no wantem mekem i strong long yufala.” Yes, ‘God bambae i glad blong tekem presen long ol samting nomo we olgeta oli gat. Hem i no save askem long olgeta, blong olgeta oli givim ol samting we olgeta oli no gat.’ (2 Korin 8:12, 13; 9:6) Long wan narafala leta blong Pol, hem i givim woning se: “Man we i no wantem lukaot long olgeta famle blong hem, . . . hem i soemaot we hem i no moa holem fasin blong bilif. Hem i stap longwe moa long God, i winim man we i no bilif nating.” (1 Timoti 5:8) Yes, Pol i no pusum man blong givim samting gogo man ya i no moa save lukaot long famle blong hem.

I gud blong makem we kleksen we Pol i mekem i “blong givhan long ol Kristin man” we oli gat nid. Baebol i neva tokbaot we Pol no ol narafala aposol oli tekem kleksen no ol taet blong narafala, blong sapotem minista wok blong olgeta wan. Nogat. (Ol Wok 3:6) Oltaem Pol i gat fasin tangkiu long ol kongregesen from ol presen we oli sanem i kam long hem. Be hem i lukaot blong no ‘mekem ol brata oli trabol.’—1 Tesalonaeka 2:9; Filipae 4:15-18.

Fasin Blong Givim Presen Mane Tede

I klia se, long ol faswan handred yia, ol man blong Jisas oli no folem fasin blong givim taet, be oli folem fasin blong givim presen mane. Be, maet yu yu askem se, ‘?Fasin ya blong givim presen mane i wokgud yet blong sapotem wok blong talemaot gud nius mo lukaot long ol Kristin we oli gat nid?’

Tingbaot. Long 1879, ol man we oli raetem Wajtaoa, oli talem stret se bambae oli “neva askem strong long ol man blong sapotem olgeta.” ?Olsem wanem? ?Disisen ya i blokem ol Witnes blong Jeova blong talemaot trutok blong Baebol long plante ples?

Tede, ol Witnes oli seremaot ol Baebol, ol Kristin buk, mo ol narafala buk long bitim 235 kantri. Taem oli stat blong prentem Wajtaoa, we i tijim man long saed blong Baebol, oli seremaot 6,000 kopi evri manis long wan lanwis nomo. Naoia, Wajtaoa i kamaot tu taem evri manis, mo oli prentem bitim 24,000,000 kopi blong hem long 146 defren lanwis. Blong ogenaesem wok blong tijim Baebol long fulwol, ol Witnes oli gat ol branj ofis, we oli bildim no we oli pem, long 110 kantri. Mo tu, blong tijim olgeta we oli wantem kasem save moa long Baebol, oli bildim plante taosen ples blong mekem miting long hem mo ol bigfala haos blong mekem asembli long hem.

Impoten samting i blong givhan long man long saed blong spirit. Be, antap long samting ya, ol Witnes blong Jeova oli givhan long ol Kristin brata long saed blong bodi tu. Taem ol brata blong olgeta oli kasem trabol from faet, graon i seksek, drae taem, mo hariken, oli kwik blong givim samting we oli nidim, olsem meresin, kakae, klos, mo ol narafala samting. Ol samting ya oli pem wetem presen mane we ol wanwan Kristin mo ol kongregesen oli givim.

Fasin ya blong givim presen mane i wokgud. Mo hem i karemaot hevi baden long ol man we oli pua, olsem Genival we yumi tokbaot hem fastaem. Yumi glad blong talem se, bifo we Genival i salem haos blong hem, Maria, wan Witnes blong Jeova we i prij fultaem, i visitim hem. Genival i tingtingbak long taem ya se: “Storian blong mitufala i givhan long famle blong mi blong no kasem bigfala trabol.”

Genival i faenemaot se wok blong Masta i no dipen long ol taet we man i givim. Yes, Baebol i no askem ol Kristin blong givim taet. Genival i lanem se God i blesem ol Kristin we oli givim presen long gladhat blong olgeta. Be, God i no fosem olgeta blong givim presen we i bitim wanem we oli naf blong givim.

Genival i faenem trufala glad long fasin blong givim presen mane. Hem i talemaot tingting blong hem se: “Maet mi no givim 10 pesen blong pei blong mi oltaem, be mi mi glad long presen mane we mi givim, mo mi sua se Jeova tu i glad long hem.”

[Futnot]

[Bokis blong pija long pej 6]

?Ol Faswan Papa Blong Jos Oli Tijim Man Blong Givim Taet?

“Ol man we oli stap wetem yumi we oli rij oli givhan long olgeta we oli pua . . . Olgeta we oli gat plante samting, mo we oli rere blong givhan, oli givim wanem we oli luk se i stret.”—The First Apology, Justin Martyr, raonabaot long yia 150 K.T.

“I tru se ol man Jiu oli mas givim taet blong olgeta i go long God, be olgeta we ol Kristin we oli kam friman oli yusum olgeta samting blong olgeta blong mekem wok blong Masta, . . . olsem wido woman ya we i pua i sakem olgeta mane we hem i gat long bokis blong mane we i go long God.”—Against Heresies, Irenaeus, raonabaot long yia 180 K.T.

“Nating se yumi gat bokis blong sakem mane long hem, mane ya we yumi sakem i no save givim laef long yumi, olsem se skul i save putum praes long laef. Nogat. Maet wan taem evri manis, man i save givim smol mane, be hem i mekem nomo sipos hem i rili glad blong mekem, mo sipos hem i naf: i no gat man i fosem hem; olgeta mane ya i presen nomo.”—Apology, Tertullian, raonabaot long yia 197 K.T.

“Taem Jos i kam bigwan moa mo hem i stanemap ol defren ogenaesesen blong hem, [jos] i nidim sam loa we oli blong meksua se ol lida blong jos oli kasem naf mane blong sapotem olgeta. Nao oli stat yusum fasin blong givim taet, we i haf blong Olfala Loa [Loa blong Moses] . . . Fastaem we oli tokbaot fasin blong givim taet olsem loa blong jos hemia long wan leta blong ol bisop we oli mekem miting long Tours long yia 567 K.T. mo long ol [tijing] blong Kaonsel blong Macon long yia 585 K.T.”—The Catholic Encyclopedia.

[Credit Line]

Coin, top left: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Tok blong pija long pej 5]

Fasin blong givim presen mane i karem glad

[Tok blong pija long pej 7]

Presen mane i givhan long wok blong prij, long taem blong trabol, mo blong bildim ol ples blong miting