Mga Batan-on Nangutana . . .

Angay ba nga Moanib Ako sa Usa ka Gang?

“Samtang naglingkod ako sa locker room sa eskuylahan, giduol ako niadtong mga lalakiha ug gisamok ako. Usa kanila misuntok kanako sa dughan. Niadtong puntoha usa sa mga lalaki nga kaila nako gikan sa gang sa akong silinganan miduol ug mipaluyo kanako. Nakahunahuna ako, ‘Kon moanib ako sa gang, tingali makabaton akog panalipod nga sama niini.’”​—Greg.

ANG presensiya sa mga gang nag-usbaw diha sa daghang eskuylahan ug mga silinganan. Sa 1989 ang kapolisan nagbanabana nga sa Los Angeles County, U.S.A. lamang adunay 600 ka gang, nga may mga 70,000 ka membro. Hinuon, ang mga gang dili limitado sa Tinipong Bansa. Pananglitan, ang magasing Maclean’s nagtaho nga sa siyudad sa Vancouver, Canada, mga 13 ka gang naglungtad, nga may kapin sa 600 ka membro.

Sama kang Greg, daghan ang moanib sa mga gang aron maangkon ang panalipod gikan sa kabangisan sa eskuylahan, ug niining mabangisong mga panahon, dili lisod ang pagsabot nganong ang pila ka batan-on tingali mobati sa maong panginahanglan. Nasaksihan nato ang tibuok-kalibotang “pag-usbaw sa pagkamalapason.” (Mateo 24:12) Bisan pa niana, adunay ubang hinungdan nganong ang mga gang sa kalye makapadani kaayo sa pila ka batan-on.

Pagpaluyo ug Panaghigala

“Gusto gayod nakong makabatog mga higala, usa ka pagbati nga sakop sa usa ka tawo o sa usa ka pundok, sa usa ka tawo nga mahimo nimong mahalon,” mipatin-aw si Bernard, usa ka kanhi membro sa gang. Si Marianne, kinsa mianib sa usa ka gang sa mga babaye, miangkon nga gibuhat niya kadto “tungod sa [iyang] panginahanglan nga magbatog gahom ibabaw sa usa ka butang,” ingon man tungod sa “pamilyahanong atmospera” nga gitagana niadto.

Bisan tuod tinuod nga ang pila ka batan-on moanib sa mga gang sa pagtabang sa pagbuntog sa kalaay o alang sa kaukyab nga mahimong ihatag niana, mopatim-aw nga ang daghan pa kaayo moanib aron makabatog pagbati sa pagkasakop, makadawat sa emosyonal nga pagpaluyo, makabatog mga higala nga uban kanila daghan silag gikahiusahan. Kasagaran nga kini himoon aron sa pagpuli sa dili-maayong kahimtang sa pamilya.

Si Bernard miingon bahin sa iyang kaugalingon ug sa kaubang membro sa gang: “Kadaghanan kanamo naggikan sa bungkag nga mga panimalay. Daghan ang gipadako sa usa ka nag-inusarang ginikanan, kasagarang usa ka inahan, diha sa dagkong mga pamilya. Busa walay mausa ang mohatag panahon sa pagpakigsulti kanila. Daghan naggikan sa mga panimalay diin sila gidagmalan sa lawasnon ug sa binaba ug diin walay nagtagad kon kaha sila may mga pagbati o wala. Busa maayo ang ilang gibati, sama kanako, bahin sa pagkadunay usa nga pakigsultihan ug mamati.”

Kining puntoha gipahayag usab sa Canadianong magtatambag sa batan-on nga si Lew Golding. Siya miingon: “Ang mga batang may mga problema sa balay motapot sa usa ka gang alang sa emosyonal nga pag-atiman.”

Sa Tinipong Bansa, daghang gang ang giporma sumala sa etniko o kultural nga mga kagikan. Busa, ang mga gang sa maong nasod nagtanyag ug dugang pangdani sa pagpakig-uban niadtong samag mga pagbati bahin sa pagkaon, musika, pinulongan, ug sa daghang ubang butang. Alang sa managsamang mga batan-on ug mga hamtong, ang tinguha sa pagbati nga gikinahanglan ug gidawat maoy normal. Apan ang maong mga pagbati ug mga panginahanglan matagbaw ba gayod sa pag-anib sa usa ka gang?

Ang Proverbio 17:​17 nagaingon: “Ang usa ka matuod nga kauban mahigugmaon sa tanang panahon.” Tinuod bang masinati sa mga membro sa gang ang maong pagkamaunongon ug tinuod nga mga panaghigala? Sa kasukwahi, kasagaran kaayo ang mga panagbingkil ug bisan mga away taliwala sa kaubang mga membro sa gang. Sa pagkamatuod, diha sa daghag-kapit-osan nga silinganan diin ang mga gang nagalihok, ang mga pagdumot dali nga maugmad. Ang mga kalainan sa opinyon mahimong sabton nga pagkadili-maunongon. Si Bernard miasoy: “Kon kami may panaglalis, kinahanglang magbantay ako tungod kay sa kalit, ang korta, o rebolber mogawas. Ug sila gituohan nga akong mga higala! Ang kinabuhi sa gang nakapahiubos kanako kay ako walay tinuod nga mga higala.”

Sumala sa gidugang sa usa ka 18-anyos nga membro sa gang: ‘Ikaw walay mga higala, wala bisan diha sa imong gang mismo. Ikaw nagkinaugalingon.’

Dili Ka ‘Magsunod sa Panon’

“Dili ka magsunod sa panon alang sa daotang mga katuyoan.” (Exodo 23:2) Kana gisulti ngadto sa katawhan sa Diyos sa karaang mga panahon, ug sa prinsipyo kini mapadapat gayod ngadto sa batan-on nga nagpalandong sa pag-anib sa usa ka gang. Tingali maghunahuna ka sa usa ka gang ingong paagi sa pagpanalipod sa imong kaugalingon o tinubdan sa panaghigala. Ugaling, sa pagkamatuod ang usa ka membro sa gang tinong mapugos sa pagsunod sa “daotang mga katuyoan.”

Ang The Globe and Mail nag-ingon bahin niini: ‘Ang gang mahimong pamilya. Kana nagkahulogan usab nga ang gang magtino kon unsay dalawatong kagawian. Sa kalibotan sa mga tin-edyer nga walay nagbantay, ang mga panulis, mga pagbun-og, ug seksuwal nga mga pangatake mamahimong mao “ang” mga butang nga pagabuhaton.’

Sa 1989 lamang, ang mga gang sa Los Angeles County nalangkit sa mga 570 ka homosidio. Ug halos bisan diin nga nagalungtad ang mga gang, anaa ang kabangisan. Ang pagsulay sa pagtutol nga malangkit tinong isipon nga kakulang sa suportar alang sa gang o, daotan pa, ingong pagkatalawan. Sa bisan unsang paagi, dali ka nga mahimong tumong sa pag-atake. Sumala sa giingon sa usa ka membro sa gang: “Dili ka makaingong dili sa imong [gang].” Ang pagbati ba sa pagkasakop o panalipod takos niining matanga sa pagpit-os?

Ang magsusulat sa Proverbio 1:​10-15 nagtubag: “Anak ko, kon ang mga makasasala mosulay sa pagtental kanimo, ayaw pagsugot. Kon sila mopadayon sa pag-ingon: ‘Uban kanamo. Mamanhig kita alang sa dugo. Mamanhig kita sa tago alang sa mga tawong inosente nga walay hinungdan. . . . Manimpalad ka uban kanamo. . . .’ Anak ko, ayaw paglakat sa dalan uban kanila.”

Pagkinabuhi Pinaagi sa Espada

Hunahunaa, usab, ang posibleng mga sangpotanan nganha sa imong panglawas ug kaayohan. Usa ka membro sa gang miingon nga ‘kinahanglang andam kang mamatay alang sa imong kaubang mga membro sa gang.’ Ug kasagarang kana ang mosangpot.

Ingong kasukwahi, tagda ang pagtulon-an nga gitudlo ni Jesus sa iyang mga tinun-an sa gabii sa pagdakop kaniya. Si Jesus dili armado ug miatubang sa usa ka magubotong panon. Buot ba ni Jesus nga ang iyang mga tinun-an magkatigom ug magdepensa kaniya sa pakusog nga paagi? Kana ang hunahuna ni Pedro. Gikuha niya ang iyang espada ug gitigbas ang usa sa mga lalaki sa panon, nga nagputol sa iyang dalunggan. Bisan pa niana, ang sanong ni Jesus tinong nakapakurat kang Pedro. Milagrosong giayo ni Jesus ang dalunggan sa tawo ug miingon kang Pedro: “Ibalik ang imong espada sa iyang sakoban, kay ang tanan nga mobakyaw sa espada mamatay pinaagi sa espada.”​—Mateo 26:52.

Ang pagtulon-an? Ang pagsangkap sa kaugalingon alang sa depensa dili lang kay di-kasulatanhon kondili kabuangan usab, dili praktikal. Ang usa ka proverbio nagapahayag niini niining paagiha: “Mahitungod sa usa nga mangita sa kadaotan, kana modangat kaniya.”​—Proverbio 11:27.

Pagkaplag sa Tinuod nga Pagbati sa Pagkasakop

Mga 50 anyos kanhi, ang usa ka pagtuon gihimo nga naglaraw sa lainlaing mga hinungdan nga nakaabag sa pagkaporma sa mga gang. Apil sa mga suliran nga gilista mao ang kulang sa pamilyahanong kinabuhi, kakabos, nagkadaot nga mga silinganan, ug dili-maayong edukasyon. Ang kalihokan sa gang wala gayod makatabang sa maong kahimtang, ni kana nakatabang gayod sa mamingawong mga batan-on sa pagkaplag ug tinuod nga mga panaghigala. Bisan pa niana, ang Kristohanong kongregasyon nagatanyag kanimo sa pakig-uban sa mga tawo nga ang imong kaayohan anaa sa kasingkasing. Nganong dili ugmaron ang mga panaghigala didto?

Ugaling, sa unsang paagi mapanalipdan nimo ang imong kaugalingon kon nagpuyo ka sa usa ka dapit diin kaylap ang mga gang? Hisgotan kini sa umaabot nga artikulo.

[Kahon sa panid 18]

‘Mianib Ako sa Usa ka Gang sa Kalye’

“Ako 17 anyos niadto. Ang akong mga higala ug ako naglagot sa pagkakita nga ang mga tawo gipusil, gibanhigan, ug gilugos diha sa among silinganan. Gibanabana namo nga kon mosugod kami sa usa ka gang sa among kaugalingon, tingali makapahunong kami niana. Sa samang panahon, buot kong makabaton sa pagbati sa pagkasakop sa usa ka pundok. Busa giporma namo ang usa ka gang.

“Gisugdan namo ang pagpatrolya sa silinganan, ug sa wala madugay gitigi kami sa ubang mga gang. Duha sa among mga membro giluksohan sa usa ka kaatbang nga gang. Ang usa gibunalan sa nawong pinaagi sa bat sa besbol; ang lain gidugmak. Gipanimaslan namo ang inhustisya ug sa wala madugay kami nahimong labing gikaintapang gang sa dapit.

“Ugaling, akong nadiskobrehan nga ang mga membro sa gang dili tinuod nga mga higala. Dili ka makasalig sa tanan. Ang pipila dili mopaluyo kanimo kon ikaw maproblema. Ug ang pipila dili sama nakog mga mithi​—misugod sila sa pagpamanhig ug pagpatay pag mga tawo sa walay hinungdan. Busa misugod ako sa pagdumot sa akong kahimtang sa kinabuhi. Gibati nako nga naglungtad ang Diyos apan nahibulong nganong iyang gitugotan ang daghan kaayong mga inhustisya. Nasayran ko usab sa eskuylahan nga ang simbahan mao ang responsable sa mga Inkwisisyon ug sa paglaglag sa tibuok nga mga sibilisasyon diha sa ngalan sa Diyos. Ako nagtuo nga ang mga relihiyon maoy takoban aron sa pagpanapi.

“Usa ka adlaw ako miampo ngadto sa Diyos sa pagtabang nako sa pagkaplag sa organisasyon nga iyang gigamit. Gipaklipakli ko ang Bibliya nga gihatag kanako sa usa ka uyoan ug gibasa ang Buhat 20:20. Kadto naghisgot mahitungod sa pagbalay-balay. Ang mga tawo nga akong nailhan nga nagbuhat niana mao ang mga Saksi ni Jehova. Busa akong gisusi kon diin ang lokal nga Kingdom Hall ug miadto sa sunod buntag. Uban ang mga luha sa akong mga mata, giduol ko ang usa sa mga Saksi ug mihunghong, ‘Buot ko nga makakat-on.’ Akong nakaplagan ang katawhan sa Diyos. Ang akong mga adlaw ingong usa ka membro sa gang natapos na.”​—Ang tagsulat, kinsa mipalabi nga dili magpaila, nga karon nagaalagad nga nagadumalang magtatan-aw sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova.

[Hulagway sa panid 17]

Nganong dili ugmaron ang mga pakighigala sa mga tawo nga naa sa kasingkasing ang imong kaayohan?