Kon Unsay Angay Natong Mahibaloan Bahin sa mga Gang
Si Wade, usa ka membro niadto sa usa ka gang sa California, miingon: “Kami maoy yanong mga tawo nga nagpuyo sa samang kasilinganan. Nagsugod kami nga magkauban sa tunghaang elementarya. Wala lang gayod kami makahimog hustong mga desisyon.”
SAGAD ang mga gang nagsugod labing menos ingong mga grupo sa kasilinganan. Ang mga tawo sa ilang sayong pagkatin-edyer o mas linghod pa nagkatigom diha sa eskina sa dalan. Nagkauban sila sa pagbuhat sa mga butang ug unya nagkahiusa sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon gikan sa mas lig-ong grupo sa duol. Apan wala magdugay ang ilang grupo nahisama sa labing mapintas nga mga membro niini, ug kini nalangkit sa makuyaw nga kriminal nga mga kalihokan.
Ang kaindig nga gang gikan sa laing dalan mahimong naglantaw sa bag-ong grupo nga kaaway niini. Dayon ang kasuko motultol sa kapintasan. Ang mga tigpayuhot ug droga naggamit sa gang sa pagbaligya sa gidiling mga droga. Mosunod ang ubang kriminal nga mga kalihokan.
Si Luis maoy 11 anyos sa dihang giporma sa mga higala ang usa ka gang. Sa panuigong 12 siya nagsugod sa paggamit ug droga. Sa panuigong 13 siya gidakop sa unang higayon. Nakigbahin siya sa pagpangawat ug kotse, pagpanglungkab sa balay, ug sa armadong mga pagpanulis. Ug siya nagsulod-gawas sa mga bilanggoan gumikan sa pagbugnoay ug panggubot sa gang.
Lagmit kita mahibulong usahay niadtong kinsa sakop sa mga gang. Si Martha, usa ka maanyag, utokang estudyante sa hayskul, may maayong mga grado ug buotan kaayo sa tunghaan. Ugaling, siya maoy lider sa usa ka gang nga namaligyag marijuana, heroina, ug cocaine. Hangtod nga usa sa iyang mga higala gipusil makadaghan ug namatay nga siya nahadlok ngadto sa pagbag-o sa iyang kinabuhi.
Kon Nganong Miduyog Sila sa mga Gang
Katingalahan, ang pipila ka membro sa gang nag-ingon nga sila miduyog aron higugmaon. Gipangita nila ang maayong panag-ubanay, ang panagsandurotay nga wala nila makaplagi sa balay. Ang mantalaang Die Zeit sa Hamburg, Alemanya, nag-ingon nga diha sa mga gang sa dalan ang mga batan-on misulay sa pagpangitag kasegurohan nga dili nila makita sa laing dapit. Si Eric, usa ka membro niadto sa gang, miingon nga kon dili ka makakaplag ug gugma sa balay, “mogawas ka aron mangitag mas maayong butang.”
Usa ka amahan, usa ka membro niadto sa gang, misulat bahin sa iyang unang mga kasinatian sa kinabuhi: “Nagsulod-gawas ako sa mga bilanggoan tungod sa badlonganong panggawi, pagbugnoay sa gang, panggubot ug sa ulahi sa pagsulay sa pagpatay pinaagig pagluthang ug tawo samtang nagmaneho.” Sa ulahi, sa dihang may anak na siyang lalaki nga si Ramiro, diyutay ra siyag panahon sa bata. Sa dihang nagkahamtong si Ramiro, miduyog usab siya sa gang, ug siya gidakop sa polis human sa pagbugnoay sa gang. Sa dihang gipugos siya sa iyang amahan nga mobiya sa gang, siya misinggit: “Sila na ang akong pamilya karon.”
Usa ka nars sa usa ka ospital sa Texas, nga nakigsulti sa 114 ka napusilang batan-ong mga biktima sulod sa kapin lag diyutay sa usa ka tuig, miingon: “Katingad-an. Wala gayod ako makadungog sa usa kanila nga nangita sa ilang inahan o sa bisan kinsang membro sa ilang pamilya.”
Sa pagkatinuod, dili lamang ang kabataan gikan sa mas kabos nga mga bahin sa lungsod ang miduyog sa mga gang. Daghang tuig nga miagi ang magasing Maclean’s sa Canada nagkutlo sa polis nga nag-ingon nga ilang nakit-an ang mga batan-on gikan sa labing bahandianon ug labing kabos nga mga kasilinganan sa siyudad diha sa samang gang. Kining mga batan-ona nga lainlain ug kasinatian sa kinabuhi nagpundok alang sa samang katarongan—gipangita nila ang pamilyahanong panag-ubanay nga wala nila makaplagi sa balay.
Sa ubang mga dapit ang mga batan-on nagdako nga nag-isip sa pagpamembro sa gang ingong usa ka normal nga paagi sa kinabuhi. Ang 16-anyos nga si Fernando misaysay: “Nagtuo sila nga ang pag-apil sa gang motabang kanila sa pagsulbad sa ilang mga problema. Sila naghunahuna: ‘Makighigala ako. Sila dagko ug may mga pusil. Sila manalipod kanako, ug dili ako pasipad-an ni bisan kinsa.’” Apan ang bag-ong mga membro sa gang sa dili madugay makakaplag nga ang pag-apil sa usa ka gang naghimo kanilang puntirya sa mga kaaway sa gang.
Sagad ang mga gang makita diha sa mga kasilinganan nga wala kaayoy salapi ug daghan kaayo ang pusil. Ang mga taho nagtug-an bahin sa mga lawak sa tunghaan sa usa ka dakong siyudad nga niana 2 sa 3 ka estudyante nagpuyo sa usa ray ginikanang panimalay. Usahay, ang ginikanan sa usa ka estudyante maoy giyanon sa droga nga dili mopauli magabii, ug kinahanglang dalhon sa estudyante ang iyang kaugalingong walay amahang bata ngadto sa day care sa dili pa siya moadto sa tunghaan sa mga buntag.
Ang gobernador sa California, si Pete Wilson, miingon: “Kita may grabeng problema tungod kay daghang kabataan nagdako nga walay amahan, walay usa ka lalaki nga nagpakitag maayong sumbanan sa paghatag kanilag gugma, pagtultol, disiplina ug mga prinsipyo—nga wala makaamgo kon nganong angay nilang tahoron ang ilang kaugalingon o tahoron ang uban.” Siya miingon nga kining kawalay-katakos sa pipila ka kabataan nga mosimpatiya sa uban maoy katarongan nga sila “daw magpabuto ni bisan kinsa [mopusil kanila hangtod mamatay] nga dili mobatig diyutayng pagbasol.”
Bisag ang kawalay-panagsandurotay sa pamilya, personal nga pagbansay, ug malig-ong moral nga panig-ingnan maoy dagkong mga hinungdan sa pagtubo sa mga gang, nalangkit usab ang ubang mga hinungdan. Kini naglakip sa mga programa sa TV ug mga salida sa sine nga nagpresentar sa kapintasan ingong daling sulbad sa mga problema, usa ka katilingban nga sagad nag-isip sa mga kabos ingong mga pakyas ug padayong nagpahinumdom kanila nga sila dili makabuhat sa mga butang nga mabuhat sa uban, ug sa nagdaghang usay-ginikanan nga mga pamilya diin ang naghago pag-ayong batan-ong inahan kinahanglang makigbisog sa pagsuportar sa usa o sa kapin pang kabataan nga walay superbisyon. Ang kombinasyon sa labing daghan o sa tanan niining mga hinungdan, ug tingali sa uban pa, mitultol sa nagtubong tibuok-yutang hampak sa mga gang sa dalan.
Lisod ang Pagbiya sa Gang
Tinuod, sa paglabay sa panahon ang pipila ka membro sa gang nawala gikan sa ilang gang, nga nalinga sa ilang kaugalingon sa ubang mga kalihokan. Ang uban lagmit mopuyo uban sa mga paryente sa laing dapit ug sa ingon makalikay sa kinabuhi diha sa usa ka gang. Apan kasagaran, ang pagbiya sa usa ka gang dili ingon niana ka sayon.
Sa naandan, ang mga membro sa gang kinahanglang mahiagom sa mapintas nga pagkulata sa ubay-ubayng mga membro sa dili pa sila tugotang mobiya nga buhi sa usa ka gang. Ngani, ang mga tawong buot mobiya sa pipila ka gang sa pagkatinuod kinahanglang mag-antos nga mapusilan. Kon sila makalahutay, tugotan silang mobiya! Takos ba sa maong grabeng pag-abuso ang pagbiya sa usa ka gang?
Usa ka membro niadto sa gang nagbatbat kon nganong buot niyang mobiya: “Lima sa akong mga higala patay na.” Sa pagkatinuod, ang kinabuhi sa usa ka membro sa gang halos kanunay nga peligroso kaayo. Ang magasing Time nagtaho bahin sa usa ka membro niadto sa usa ka gang sa Chicago: “Sa iyang pito ka tuig nga pagkamembro sa gang, siya napusilan sa tiyan, gihapak sa ulo pinaagig kable nga gigamit sa riles, napiang ang iyang bukton sa usa ka pakig-away ug nabilanggo makaduha tungod sa pagpangawat ug awto . . . Apan karon nga siya sa kataposan nakalingkawas na, bisan ang iyang mga higala niadto nagtinguha pa sa pagdaot kaniya.”
Posible ang Mas Maayong Kinabuhi
Si Eleno, nga taga-Brazil, usa ka membro niadto sa Headbangers, usa ka gang nga nakig-away ginamit ang mga kutsilyo ug usahay mga pusil. Mibating hinikawan, nakakaplag siyag katagbawan sa pagdaot sa mga butang ug pag-atake sa mga tawo. Usa ka kauban sa trabaho nakig-estorya kaniya bahin sa Bibliya. Sa ulahi si Eleno mitambong sa usa ka asembliya sa mga Saksi ni Jehova, diin iyang nahibalag ang mga kaubanan niadto nga mibiya sa iyang gang ingon man ang usa ka membro niadto sa kaindig nga gang. Gitimbaya nila ang usag usa ingong managsoon—nga lahi kaayo sa nahitabo unta sa nangaging panahon.
Nahitabo ba gayod kini? Sa pagkatinuod kini nahitabo gayod! Niining bag-o usa ka hawas sa Pagmata! milingkod uban sa mga membro niadto sa dagkong mga gang sa Los Angeles nga karon nag-alagad sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Human sa ubay-ubayng mga oras sa pagpakig-estorya, usa kanila mihunong, misandig, ug miingon: “Tan-awa kini! Mga Bloods ug Crips niadto nga nanglingkod nga naghigugmaay sa usag usa ingong managsoon!” Miuyon sila nga ang ilang kausaban gikan sa mapintas nga mga membro sa gang ngadto sa mga lalaking maluloton ug mahigugmaon maoy resulta sa kamatuoran nga sila nakakat-on sa diyosnong mga prinsipyo pinaagi sa mainampingong pagtuon sa Bibliya.
Mahitabo ba gayod kini sa katuigang 1990? Ang mga membro sa gang makahimo ba gayod sa maong mga kausaban karon? Makahimo sila kon andam sila nga mosusi sa gamhanang pagdasig nga gitagana sa Pulong sa Diyos ug unya ipahiuyon ang ilang mga kinabuhi sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kon nahitabong ikaw nahimong usa ka membro sa gang, nganong dili palandongon ang paghimo sa maong kausaban?
Ang Bibliya nag-awhag kanato nga “hukason ang daan nga pagkatawo nga nahiuyon sa kanhi ninyong paagi sa panggawi” ug “magasul-ob sa bag-ong pagkatawo nga gilalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.” (Efeso 4:22-24) Sa unsang paagi naugmad kining bag-ong pagkatawo? “Pinaagi sa tukmang kahibalo,” nag-ingon ang Bibliya, ang pagkatawo sa usa mahimong “bag-o sumala sa larawan [sa Diyos] kinsa milalang niini.”—Colosas 3:9-11.
Takos ba ang pagpaningkamot sa paghimog kausaban? Oo, takos gayod! Kon ikaw usa ka membro sa gang, lagmit nagkinahanglan ka ug tabang sa paghimo niana nga kausaban. Adunay mga tawo sa imong kaugalingong kasilinganan nga malipay sa pagtabang kanimo. Bisan pa niana, ang mga ginikanan sagad anaa sa kahimtang nga magpakitag kinadak-ang positibong impluwensiya sa ilang kabataan. Busa atong hisgotan karon kon unsay mahimo sa mga ginikanan sa pagpanalipod sa ilang kabataan gikan sa mga gang.
[Hulagway sa panid 7]
Mga membro niadto sa kaindig nga mga gang karon nahiusa pinaagi sa kamatuoran sa Bibliya