KAPITULO DOS
Ang Bibliya—Usa ka Basahong Gikan sa Diyos
Sa unsang mga paagi ang Bibliya lahi sa ubang basahon?
Sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanimo sa pagsagubang sa personal nga mga suliran?
Nganong makasalig ka sa mga tagna nga nasulat sa Bibliya?
1, 2. Sa unsang mga paagi ang Bibliya maoy makaiikag nga gasa gikan sa Diyos?
MAKAHINUMDOM ka ba sa usa ka panahon nga nakadawat kag nindot nga gasa gikan sa minahal nga higala? Lagmit kaayo nga ang maong kasinatian dili lamang makaiikag apan makalilipay usab. Sa pagkatinuod, ang usa ka gasa adunay ginasulti kanimo bahin sa tighatag—nga siya nagpabili sa inyong panaghigalaay. Walay duhaduha nga imong gipasalamatan ang gasa sa imong mahunahunaong higala.
2 Ang Bibliya maoy gasa gikan sa Diyos, nga alang niana kita mahimong tinuod nga mapasalamaton. Kining talagsaong basahon nagpadayag ug mga butang nga dili gayod nato hisayran sa laing paagi. Pananglitan, kini nagsugilon kanato bahin sa paglalang sa bituonong kalangitan, sa yuta, ug sa unang lalaki ug babaye. Ang Bibliya naundan ug kasaligang mga prinsipyo nga makatabang kanato sa pagsagubang sa mga suliran ug mga kabalaka sa kinabuhi. Kini nagpatin-aw kon sa unsang paagi pagatumanon sa Diyos ang iyang katuyoan ug ipatungha ang mas maayong mga kahimtang sa yuta. Pagkamakaiikag nga gasa ang Bibliya!
3. Unsay gipadayag sa kamatuoran nga si Jehova nagtagana mismo sa Bibliya, ug nganong kini makalilipay?
3 Ang Bibliya maoy makalilipay usab nga gasa, kay kini adunay gipadayag bahin sa Tighatag, si Jehova nga Diyos. Ang iyang pagtagana mismo niining basahona maoy pamatuod nga gusto niya nga siya atong mailhan pag-ayo. Sa pagkatinuod, ang Bibliya makatabang kanimo sa pagpakigsuod kang Jehova.
4. Unsay makapahingangha kanimo bahin sa pagpanagtag sa Bibliya?
4 Kon aduna kay kopya sa Bibliya, wala ka gayod mag-inusara. Sa tibuok o sa bahin, ang Bibliya gipatik diha sa kapig 2,300 ka pinulongan ug busa kini mabatonan sa kapig 90 porsiyento sa populasyon sa kalibotan. Sa aberids, kapig usa ka milyong Bibliya ang gipanagtag kada semana! Bilyonbilyong kopya sa tibuok Bibliya o bahin niana ang napatik. Segurado, walay laing basahon ang sama sa Bibliya.
5. Sa unsang paagi ang Bibliya “inspirado sa Diyos”?
5 Dugang pa, ang Bibliya “inspirado sa Diyos.” (2 Timoteo 3:16) Sa unsang paagi? Ang Bibliya mismo nagtubag: “Ang mga tawo nagsulti gikan sa Diyos samtang sila giagak sa balaang espiritu.” (2 Pedro 1:21) Ingong ilustrasyon: Ang usa ka negosyante tingali magpahimo ug sulat sa usa ka sekretarya. Kanang sulata naundan sa mga ideya ug mga instruksiyon sa negosyante. Busa, kana sa pagkatinuod maoy iyang sulat, dili iya sa sekretarya. Sa susamang paagi, ang Bibliya naundan sa mensahe sa Diyos, dili ang sa mga tawong nagsulat niana. Busa, ang tibuok Bibliya sa pagkatinuod mao “ang pulong sa Diyos.”—1 Tesalonica 2:13.
MAY PANAG-UYON UG TUKMA
6, 7. Nganong ang panag-uyon sa lainlaing bahin sa Bibliya ilabinang makapahingangha?
6 Ang Bibliya gisulat latas sa 1,600 ka tuig nga yugto. Ang mga tagsulat niini nabuhi sa magkalaing mga panahon ug naggikan sa daghang kahimtang sa kinabuhi. Ang pipila maoy mga mag-uuma, mangingisda, ug mga magbalantay sa mga hayop. Ang uban pa maoy mga manalagna, mga maghuhukom, ug mga hari. Ang tagsulat sa Ebanghelyo nga si Lucas maoy usa ka doktor. Bisan pa sa nagkadaiyang kagikan sa mga tagsulat niini, ang Bibliya may panag-uyon gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan.a
7 Ang unang basahon sa Bibliya nagsugid kanato kon sa unsang paagi nagsugod ang mga suliran sa tawo. Ang kataposang basahon nagpadayag nga ang tibuok yuta mahimong usa ka paraiso o tanaman. Ang tanang nagkalainlaing bahin sa Bibliya naghisgot ug libolibong katuigan sa kasaysayan ug sa usa ka paagi makatabang nga atong masabtan ang katuyoan sa Diyos ug kon sa unsang paagi kini pagatumanon. Makapahingangha kaayo ang panag-uyon sa Bibliya, apan kana ang atong madahom sa basahong gikan sa Diyos.
8. Paghatag ug mga pananglitan nga nagpakitang ang Bibliya maoy tukma sa siyentipikanhong paagi.
8 Ang Bibliya maoy tukma sa siyentipikanhong paagi. Duna gani kiniy impormasyong abante kaayo sa panahon niini. Pananglitan, ang basahong Levitico adunay mga balaod bahin sa kuwarentinas ug panghinlo alang sa karaang Israel sa dihang ang mga nasod sa palibot walay alamag bahin niana. Sa usa ka panahon nga dihay sayop nga mga ideya bahin sa porma sa yuta, ang Bibliya naghisgot na nga kini linginon. (Isaias 40:22) Ang Bibliya tukmang nag-ingon nga ang yuta ‘walay gibitayan.’ (Job 26:7) Hinuon, ang Bibliya dili usa ka teksbok sa siyensiya. Apan sa dihang kini maghisgot ug siyentipikanhong mga butang, kini tukma. Dili ba kini ang atong madahom sa usa ka basahong gikan sa Diyos?
9. (a) Sa unsang mga paagi gipadayag sa Bibliya mismo nga kini tukma ug kasaligan maylabot sa kasaysayan? (b) Ang pagkamaminatud-on sa mga tagsulat sa Bibliya nagpadayag sa unsang butang bahin niini?
9 Ang Bibliya tukma ug kasaligan usab maylabot sa kasaysayan. Espesipiko ang mga asoy niini. Kini naglakip sa mga ngalan ug sa kagikan usab sa mga tawo.b Kasukwahi sa sekular nga mga historyano, nga kasagarang dili mohisgot sa mga kaparotan sa ilang kaugalingong nasod, ang mga tagsulat sa Bibliya maoy maminatud-on, nga nagtala gani sa ilang kaugalingong mga kapakyasan ug nianang sa ilang nasod. Pananglitan, sa basahong Numeros sa Bibliya, ang tagsulat nga si Moises miangkon sa iyang seryosong sayop nga tungod niana siya grabeng gibadlong. (Numeros 20:2-12) Ang maong pagkamaminatud-on talagsa ra sa ubang makasaysayanhong mga asoy apan makita diha sa Bibliya tungod kay kini maoy basahong gikan sa Diyos.
USA KA BASAHON NGA ADUNAY PRAKTIKAL NGA KAALAM
10. Nganong dili katingalahang ang Bibliya maoy praktikal nga basahon?
10 Tungod kay ang Bibliya inspirado sa Diyos, kini “mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagpanul-id sa mga butang.” (2 Timoteo 3:16) Oo, ang Bibliya maoy usa ka praktikal nga basahon. Kini nagpaaninag ug mahait nga pagsabot sa tawhanong kinaiya. Dili katingad-anan kini, kay ang Awtor niini, si Jehova nga Diyos, mao ang Maglalalang! Siya mas nakasabot sa atong panghunahuna ug mga pagbati kay kanato. Dugang pa, si Jehova nahibalo kon unsay atong gikinahanglan aron magmalipayon. Siya nahibalo usab kon unsang mga kalihokan ang angay natong likayan.
11, 12. (a) Unsang mga topiko ang gihisgotan ni Jesus sa iyang Wali sa Bukid? (b) Unsang ubang praktikal nga mga butang ang gihisgotan sa Bibliya, ug nganong ang tambag niini mapadapat sa tanang panahon?
11 Tagda ang pakigpulong ni Jesus nga ginganlan ug Wali sa Bukid, nga nahitala diha sa Mateo kapitulo 5 hangtod 7. Sa maong obra maestra nga pakigpulong, si Jesus naghisgot ug daghang topiko, nga naglakip sa paagi sa pagkaplag sa tinuod nga kalipay, kon unsaon paghusay ang mga kabingkilan, kon unsaon pag-ampo, ug kon unsaon pagbaton ug hustong panghunahuna bahin sa materyal nga mga butang. Ang mga pulong ni Jesus epektibo ug praktikal kaayo karong adlawa sama ra sa panahong iyang gisulti kana.
12 Ang pipila ka prinsipyo sa Bibliya naglangkit sa pamilyahanong kinabuhi, mga batasan sa pagtrabaho, ug mga pagpakiglabot sa uban. Ang mga prinsipyo sa Bibliya mapadapat sa tanang tawo, ug ang tambag niini kanunayng mapuslanon. Ang kaalam nga makaplagan sa Bibliya gisumada sa mga pulong sa Diyos pinaagi sa manalagnang si Isaias: “Ako si Jehova, mao ang imong Diyos, ang Usa nga nagtudlo kanimo aron ikaw makabaton ug kaayohan.”—Isaias 48:17.
USA KA BASAHON SA TAGNA
13. Unsang mga detalyadong impormasyon bahin sa Babilonya ang gipasulat ni Jehova pinaagig inspirasyon sa manalagnang si Isaias?
13 Ang Bibliya nasudlan ug daghang tagna, nga daghan niana natuman na. Tagda ang usa ka pananglitan. Pinaagi sa manalagnang si Isaias, kinsa nabuhi sa ikawalong siglo W.K.P., gitagna ni Jehova nga ang siyudad sa Babilonya pagalaglagon. (Isaias 13:19; 14:22, 23) Gihatag ang mga detalye sa pagpakita kon sa unsang paagi mapukan ang siyudad. Ang mosulong nga kasundalohan magpahubas sa suba sa Babilonya ug sila momartsa paingon sa siyudad nga walay pagpakiggubat. Dili lang kana. Ang tagna ni Isaias nagngalan pa gani sa hari nga maoy mopukan sa Babilonya—si Ciro.—Isaias 44:27–45:2.
14, 15. Sa unsang paagi natuman ang pipila ka detalye sa tagna ni Isaias bahin sa Babilonya?
14 Mga 200 ka tuig sa ulahi—sa gabii sa Oktubre 5/6, 539 W.K.P.—ang usa ka kasundalohan nagkampo duol sa Babilonya. Kinsa ba ang komandante niadto? Usa ka Persianong hari nga ginganlang Ciro. Busa ang kahimtang naandam na alang sa katumanan sa usa ka katingalahang tagna. Apan ang kasundalohan ni Ciro mosulong ba sa Babilonya nga walay pagpakiggubat, ingon sa gitagna?
15 Ang mga Babilonyanhon naghimog usa ka pista niadtong gabhiona ug mibatig kasegurohan luyo sa dagko kaayo nilang mga paril sa siyudad. Kasamtangan, si Ciro inabtik nga nagpatipas sa tubig sa suba nga nag-agos agi sa siyudad. Sa wala madugay mabaw na ang tubig mao nga ang iyang mga tawo nakatabok sa suba ug nakaabot sa mga paril sa siyudad. Apan sa unsang paagi ang kasundalohan ni Ciro makaagi sa mga paril sa Babilonya? Sa usa ka hinungdan, sa kadanghag ang mga ganghaan sa siyudad gipasagdang bukas niadtong gabhiona!
16. (a) Unsay dangatan sa kataposan sa Babilonya sumala sa gitagna ni Isaias? (b) Asa kutob natuman ang tagna ni Isaias bahin sa kalaglagan sa Babilonya?
16 Mahitungod sa Babilonya, kini gitagna: “Siya dili na gayod pagapuy-an, ni siya magapuyo sa sunodsunod nga mga kaliwatan. Ug didto ang taga-Arabia dili magpatindog sa iyang tolda, ug walay mga magbalantay nga magpahigda sa ilang panon sa kahayopan didto.” (Isaias 13:20) Kining tagnaa wala lang magpunting sa pagkapukan sa siyudad. Kini nagpakita nga ang Babilonya mawad-ag molupyo hangtod sa hangtod. Makita nimo ang ebidensiya sa pagkatuman niining mga pulonga. Ang walay-nagpuyo nga dapit sa karaang Babilonya—mga 80 kilometros habagatan sa Baghdad, Iraq—maoy pamatuod nga natuman ang gisulti ni Jehova pinaagi ni Isaias: “Pagasilhigon ko siya pinaagi sa silhig sa kalaglagan.”—Isaias 14:22, 23.c
17. Sa unsang paagi ang pagkatuman sa tagna sa Bibliya makapalig-on sa pagtuo?
17 Ang paghisgot nga ang Bibliya maoy usa ka basahon sa kasaligang tagna makapalig-on sa pagtuo, dili ba? Kon buot sabton, kon si Jehova nga Diyos nagtuman sa iyang nangaging mga saad, kita adunay bug-os nga katarongan nga magmasaligon nga iyang tumanon usab ang iyang saad bahin sa usa ka paraisong yuta. (Numeros 23:19) Sa pagkatinuod, kita ‘naglaom sa kinabuhing walay kataposan nga gisaad sa Diyos, nga dili makabakak, sa wala pa ang kanhing kapanahonan.’—Tito 1:2.d
“ANG PULONG SA DIYOS BUHI”
18. Unsang gamhanang mga pulong ang gipahayag sa Kristohanong apostol nga si Pablo bahin sa “pulong sa Diyos”?
18 Gikan sa atong nahisgotan niining kapituloha, tin-aw nga ang Bibliya maoy linaing basahon. Bisan pa niana, kini bililhon dili lang tungod sa panag-uyon sa lainlaing bahin niini, katukma sa siyentipikanhon ug makasaysayanhong mga impormasyon, praktikal nga kaalam, ug kasaligang tagna niini. Ang Kristohanong si apostol Pablo misulat: “Ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan ug mahait pa kay sa espada nga duhay-sulab ug modulot bisan hangtod sa pagbahin sa kalag ug sa espiritu, ug sa mga lutahan ug sa ilang uyok, ug makatugkad sa mga hunahuna ug mga tuyo sa kasingkasing.”—Hebreohanon 4:12.
19, 20. (a) Sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanimo sa pagsusi sa imong kaugalingon? (b) Sa unsang paagi ikapakita nimo ang imong pagpasalamat tungod sa linaing gasa sa Diyos, ang Bibliya?
19 Ang pagbasa sa “pulong” o mensahe sa Diyos diha sa Bibliya makapausob sa atong kinabuhi. Makatabang kini kanato sa pagbag-o ug mas maayong pagsusi sa atong kaugalingon. Mahimong moangkon kita nga atong gihigugma ang Diyos, apan kon unsay atong pagsanong ngadto sa gitudlo sa iyang inspiradong Pulong, ang Bibliya, mobutyag sa atong tinuod nga mga panghunahuna, bisan sa tinuod nga mga tuyo sa kasingkasing.
20 Ang Bibliya tinuod nga usa ka basahong gikan sa Diyos. Kini angayng basahon, tun-an, ug mahalon. Ipakita ang imong pagpasalamat sa maong gasa sa Diyos pinaagi sa padayong pagbasa sa mga sulod niini. Samtang buhaton nimo kana, makabaton kag lalom nga pagsabot bahin sa katuyoan sa Diyos alang sa katawhan. Kon unsa ang maong katuyoan ug sa unsang paagi kana matuman pagahisgotan sa sunod kapitulo.
a Bisan pag ang pipila ka tawo moingon nga ang pipila ka bahin sa Bibliya mosumpaki sa ubang bahin niini, ang maong mga pagpatuo wala kapamatud-i. Tan-awa ang kapitulo 7 sa basahong Ang Bibliya—Pulong sa Diyos o sa Tawo? nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.
b Pananglitan, matikdi ang detalyadong kaliwatan ni Jesus nga gipadayag diha sa Lucas 3:23-38.
c Alang sa dugang impormasyon bahin sa tagna sa Bibliya, tan-awa ang mga panid 27-9 sa brosyur nga Usa ka Basahon Alang sa Tanang Tawo, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.
d Ang pagkalaglag sa Babilonya maoy usa lamang ka pananglitan sa natuman nga tagna sa Bibliya. Ang ubang pananglitan naglakip sa pagkalaglag sa Tiro ug Nineve. (Ezequiel 26:1-5; Sofonias 2:13-15) Dugang pa, gitagna ni Daniel ang serye sa mga imperyo sa kalibotan nga mahimong gamhanan sunod sa Babilonya. Kadto naglakip sa Medo-Persia ug Gresya. (Daniel 8:5-7, 20-22) Tan-awa ang Apendise, mga panid 199-201, alang sa usa ka paghisgot sa daghang tagna bahin sa Mesiyas nga natuman diha kang Jesu-Kristo.