“Palihog, Tumana ang Tingog ni Jehova”

1, 2. Unsa ang kasagarang tinamdan niadtong mga tawo nga nagsunod sa “dalan nga gidawat sa kadaghanan,” ug nganong angayng lahi kita kanila?

ANG pagkamatinumanon dili na uso sa kalibotan karon. Wala na gani ipasukad sa daghang tawo ang ilang mga desisyon sa kasagarang lagda, sama sa ‘Buhata ang matarong.’ Hinunoa, ang anaa sa ilang hunahuna maoy ‘Buhata ang imong gusto’ o ‘Paningkamoting makaipsot ka.’ Imo kining makita sa dihang ang mga drayber mosupak sa mga signal sa trapiko, ang mga tigpamuhonan dili motuman sa mga balaod maylabot sa panalapi, ug ang hataas nga mga opisyal molapas sa mga balaod nga sila mismo ang nagmugna. Kining maong agresibong pagsubay sa “dalan nga gidawat sa kadaghanan,” bisan pag sayop ug makadaot, kaylap usab sa adlaw ni Jeremias.—Jer. 8:6.

² Ikaw nahibalo nga kadtong nagtinguha sa pag-uyon sa Diyos nga Labing Gamhanan dili angayng mosunod sa “dalan nga gidawat sa kadaghanan.” Gihisgotan ni Jeremias ang kalainan tali niadtong “wala motuman sa tingog ni Jehova” ug niadtong buot motuman Kaniya. (Jer. 3:25; 7:28; 26:13; 38:20; 43:4, 7) Angayng palandongon sa matag usa kanato kon unsay atong baroganan bahin niini. Ngano? Kay ilabinang mapintason karon si Satanas sa iyang pag-atake sa integridad sa matuod nga mga magsisimba. Sama siya sa usa ka bitin nga tagong nag-atang sa iyang biktimahonon ug kalit rang mopaak niini. Ang atong determinasyon sa pagtuman sa tingog ni Jehova makatabang kanato sa paglikay sa mga tango sa maong bitin. Apan sa unsang paagi atong mapalig-on ang atong determinasyon nga motuman kang Jehova? Ang mga sinulat ni Jeremias makatabang kanato.

 3. Nganong angay kitang magmatinumanon kang Jehova?

³ Nganong angay gayod natong tumanon si Jehova? Gipadayag ni Jeremias ang usa ka hinungdan pinaagi sa pagtawag Kaniya ingong “ang Magbubuhat sa yuta pinaagi sa iyang gahom, ang Usa nga lig-ong nagtukod sa mabungahong yuta pinaagi sa iyang kaalam.” (Jer. 10:12) Si Jehova ang Soberano sa uniberso. Angay nato siyang kahadlokan labaw kay sa tanang ubang mga magmamando. Siya adunay bug-os nga katungod sa pagsugo kanato nga tumanon ang iyang maalamong kasugoan nga maoy alang gayod sa atong dumalayong kaayohan.—Jer. 10:6, 7.

4, 5. (a) Unsa nga leksiyon ang nakat-onan sa mga Hudiyo sa mga panahon sa hulaw? (b) Sa unsang paagi giusikan sa mga molupyo sa Juda ang “buhi nga tubig” gikan kang Jehova? (c) Sa unsang paagi ikaw makainom sa “buhi nga tubig” nga gitagana sa Diyos?

⁴ Gawas nga si Jehova mao ang Magmamando sa Uniberso, siya usab ang Tigsustento sa ato mismong kinabuhi. Tin-aw gayod kining gipakita ngadto sa mga Hudiyo sa panahon ni Jeremias. Ang mga tubig sa Suba sa Nilo mao ang ilabinang gisaligan sa yuta sa Ehipto, apan lahi ang kahimtang diha sa Yutang Saad. Sa dakong bahin, ang katawhan sa Diyos nag-agad lamang sa popanahon nga pag-ulan, ug sila kasagarang nagtigom sa mga inagos niini diha sa mga atabay. (Deut. 11:13-17) Si Jehova lamang ang makahatag ug ulan aron mabisbisan ang yuta ug sa ingon kini magpatunghag mga bunga. Sa laing bahin, mahimo usab niyang pugngan ang pag-ulan. Busa, nasinati sa dili matinumanong mga Hudiyo sa adlaw ni Jeremias ang sunodsunod nga grabeng mga hulaw mao nga napagba ang ilang mga umahan ug ubasan, ug naughan ang ilang mga atabay.—Jer. 3:3; 5:24; 12:4; 14:1-4, 22; 23:10.

⁵ Bisan tuod gipabilhan sa maong mga Hudiyo ang literal nga tubig, ilang gisalikway ang “buhi nga tubig” nga dagayang gitanyag ni Jehova kanila pinaagi sa tinuyong pagsupak sa Balaod sa Diyos ug sa pagpakig-alyansa sa palibot nga mga nasod. Sama niadtong mga tawo nga nagpondo ug tubig diha sa atabay nga may liki sa dihang nihit ang tubig, giani sa mga Hudiyo ang sangpotanan sa ilang gibuhat. (Basaha ang Jeremias 2:13; 17:13.) Aduna gayod kitay katarongan nga dili mobuhat sa samang mga butang aron dili nato mahiagoman ang grabeng kadaot. Si Jehova padayong nagtagana kanato ug daghang giya pinasukad sa iyang inspiradong Pulong. Tataw nga makabenepisyo lamang kita sa “buhi nga tubig” kon ato kanang tun-an kanunay ug magkinabuhi uyon niana.

 6. (a) Unsa ang tinamdan ni Haring Zedekias maylabot sa pagtuman kang Jehova? (b) Nganong makaingon ka nga ang hari dili maalamon?

⁶ Sa dihang nagkaduol ang adlaw sa paghukom sa Diyos alang sa Juda, ilabinang gikinahanglan ang pagkamatinumanon. Aron mabatonan sa mga Hudiyo ang pag-uyon ug panalipod ni Jehova, kinahanglan silang maghinulsol ug motuman kaniya. Mao unta kana ang angayng buhaton ni Haring Zedekias. Apan dili lig-on ang iyang baroganan sa pagbuhat sa matarong. Sa dihang gisultihan siya sa iyang mga luyoluyo nga buot nilang patyon si Jeremias, wala siyay igong kaisog sa pagpugong kanila. Sama sa atong nakita sa miaging kapitulo, ang manalagna nakalingkawas gikan sa kamatayon tungod sa tabang ni Ebed-melek ug sa ulahi siya miawhag kang Zedekias: “Palihog, tumana ang tingog ni Jehova.” (Basaha ang Jeremias 38:4-6, 20.) Dayag, alang sa iyang kaayohan, ang hari kinahanglang mohimog desisyon: Tumanon kaha niya ang Diyos?

 7. Sa unsang mga kahimtang mahimong masulayan ang imong pagkamatinumanon?

⁷ Ang pagkamatinumanon mahinungdanon karon sama sa adlaw ni Jeremias. Unsa ka lig-on ang imong determinasyon nga motuman kang Jehova? Kon sa dili tinuyo ikaw makakitag pornograpikong Web site sa Internet, mopadayon ka ba sa pagtan-aw niana, o maningkamot sa paglikay sa bisan unsang tentasyon ug sirad-an kana? Komosta kon hagaron ka sa usa ka dili-magtutuong kauban sa trabaho o sa eskuylahan nga makigdeyt? Aduna ka bay kaisog sa pagbalibad? Ikaw ba mausisahon sa apostatang mga literatura o site sa Internet, o imo ba kining giayran? Sa bisan unsa man nga mga kahimtang, ayaw gayod kalimti ang mga pulong sa Jeremias 38:20.

8, 9. (a) Nganong maalamon nga patalinghogan ang mga ansiyano sa dihang sila motabang kanimo? (b) Unsaon nimo paglantaw ang sublisubli nga pagtambag sa mga ansiyano kanimo?

⁸ Sagad gipadala ni Jehova si Jeremias ngadto sa Iyang katawhan aron ipahayag kini nga mga tambag: “Biya kamo, palihog, ang matag usa gikan sa iyang daotang dalan, ug himoang maayo ang inyong mga dalan ug ang inyong mga pakiglabot.” (Jer. 7:3; 18:11; 25:5; basaha ang Jeremias 35:15.) Sa samang paagi, ang Kristohanong mga ansiyano karon naningkamot kutob sa ilang mahimo aron luwason ang ilang mga isigkamagtutuo gikan sa espirituwal nga kapeligrohan. Kon tambagan ka sa mga ansiyano sa paglikay sa usa ka dili maalamon o sayop nga dalan, patalinghogi sila. Ang ilang katuyoan sama ra niadtong kang Jeremias.

⁹ Tingali ang mga ansiyano magpahinumdom kanimo sa Kasulatanhong mga prinsipyo nga ila nang gipakita kanimo. Hunahunaa nga dili gayod sayon ang pagsubli sa tambag, apan labi pa gayong lisod ang pagbuhat niana kon ang nagkinahanglag tabang samag tinamdan niadtong kadaghanang mga Hudiyo nga nakadungog kang Jeremias. Isipa ang sublisubling mga paningkamot sa mga ansiyano sa pagtabang kanimo ingong kapahayagan sa gugma ni Jehova. Hinumdomi usab nga dili na unta kinahanglang sublisublion ni Jeremias ang iyang mga pasidaan kon misanong pa kaniya ang mga tawo. Oo, aron dili na sublisublion ang pagtambag, kinahanglang ipadapat dayon kana.

10. Nganong dili awtomatikong magpasaylo si Jehova sa mga sala?

¹⁰ Bisan pag unsaon nato pagpaningkamot, dili kita hingpit makatuman kang Jehova niining sistemaha sa mga butang. Busa mapasalamaton kita kaniya kay siya andam nga mopasaylo sa atong mga kasaypanan. Apan ang iyang pagpasaylo dili kay awtomatiko. Ngano? Tungod kay ang sala dulumtanan alang kang Jehova. (Isa. 59:2) Busa, buot niyang matino kon kita takos ba sa iyang pagpasaylo.

11. Nganong imposibleng makalingkawas ang usa gikan sa tagong mga sala?

¹¹ Ingon sa atong nakita, daghang Hudiyo sa panahon ni Jeremias ang naanad na sa pagsupak sa Diyos, ug busa sila nag-abusar sa iyang pailob ug kaluoy. Posible bang maugmad sa usa ka alagad sa Diyos karon ang samang tinamdan? Oo, kon siya dili magpakabana sa mga pahinumdom ni Jehova ug magpakasala. Sa pipila ka kaso, kini nahitabo sa dayag, sama sa pagsulod sa usa diha sa kaminyoon nga nalangkit ang pagpanapaw. Apan bisan pag ang usa ka sala gihimo sa tago, ang usa nga mosupak kang Jehova anaa sa peligrosong kahimtang. Ang nagkinabuhi ug dobleng kinabuhi tingali maghunahuna, ‘Walay makasakop kanako.’ Apan ang tinuod mao nga ang Diyos makabasa sa hunahuna ug kasingkasing ug makakita kon unsay nahitabo sa tago. (Basaha ang Jeremias 32:19.) Unsay angayng buhaton kon ang usa misupak gayod sa Diyos?

12. Unsay kinahanglang himoon usahay sa mga ansiyano aron mapanalipdan ang kongregasyon?

¹² Giyubit sa daghang Hudiyo ang tabang nga sublisubling gihatag ni Jehova kanila pinaagi ni Jeremias. Sa samang paagi, ang usa nga nakahimo karon ug seryosong sala lagmit dili mahinulsolon ug magsalikway sa tabang sa mga ansiyano. Niana nga kahimtang, kinahanglang sundon sa mga ansiyano ang gilatid sa Kasulatan nga panalipdan ang kongregasyon pinaagi sa pagpalagpot sa mamumuhat ug daotan. (1 Cor. 5:11-13; tan-awa ang kahon nga “Nagkinabuhi nga Walay Balaod,” sa panid 73.) Apan nagpasabot ba kana nga wala na gayod siyay paglaom hangtod sa hangtod, nga dili na niya mabatonan pag-usab ang pag-uyon ni Jehova? Wala. Bisan pag dugay nang nahimong rebelyoso ang mga Israelinhon, ang Diyos sa gihapon nag-ingon: “Balik kamo, mga anak nga masukihon. Akong ayohon ang inyong pagkamasukihon.” (Jer. 3:22)a Gidapit ni Jehova ang mga mamumuhat ug daotan sa pagbalik kaniya. Oo, siya nag-awhag kanila sa pagbuhat niana.

13. Kon buot sa usa nga mobalik kang Jehova, unsay kinahanglan niyang ilhon?

¹³ Aron makabalik sa Diyos, ingon sa gipakita ni Jeremias, kinahanglang pangutan-on sa usa ang iyang kaugalingon, ‘Unsay akong nabuhat?’ Dayon, pinaagi sa mga sukdanan nga makita sa Kasulatan, angay niyang dawaton ang tinuod nga tubag. Ang dili mahinulsolong mga Hudiyo sa panahon ni Jeremias wala gayod magtagad nianang pangutanaha. Wala nila ilha ang kabug-at sa ilang mga sala, busa wala sila pasayloa ni Jehova ug dili gayod siya makapasaylo kanila. (Basaha ang Jeremias 8:6.) Sa kasukwahi, giila sa usa ka mahinulsolong makasasala nga siya nakahatag ug kaulawan sa ngalan sa Diyos ug sa Kristohanong kongregasyon sa dihang siya misupak kang Jehova. Gikaguol usab pag-ayo sa usa ka tinuod nga mahinulsolon ang kadaot nga tingali iyang nahimo sa mga inosente. Angay niyang isipon nga dalawaton lamang kang Jehova ang iyang pagpangayog pasaylo kon iyang ilhon ang mga sangpotanan sa iyang daotang mga binuhatan. Apan, duna pa siyay angayng buhaton aron mabatonan pag-usab ang pag-uyon sa Diyos.

14. Sa unsang paagi ang usa ka tawo ‘mobalik ngadto kang Jehova’? (Ilakip ang kahon nga “Unsa ang Paghinulsol?”)

¹⁴ Ang tinuod nga mahinulsolon magasusi sa iyang mga motibo, tinguha, ug mga batasan. (Basaha ang Lamentaciones 3:40, 41.) Iyang susihon kon diing bahina sa iyang kinabuhi nga siya huyang, sama pananglitan sa iyang pagpakighigala sa mga kaatbang sa sekso, sa iyang pag-inom ug alkoholikong ilimnon o pagpanabako, sa iyang paggamit ug Internet, o sa iyang mga pagpakiglabot sa negosyo. Sama sa usa ka ginang sa balay nga manglimpiyo bisan sa kinasuokang bahin sa iyang kosina aron mamentinar ang kahinlo sa iyang balay, ang usa ka tawong mahinulsolon kinahanglang maningkamot gayod sa paghinlo sa iyang mga hunahuna ug binuhatan diha sa tago. Siya kinahanglang ‘mobalik ngadto kang Jehova’ pinaagi sa pagtuman sa mga sugo sa Diyos ug pagpahiuyon sa Iyang mga sukdanan. Ang pipila ka Hudiyo sa panahon ni Jeremias mibalik kang Jehova sa “binakak” nga paagi. Sila nagpakaaron-ingnong nagbasol gayod sa ilang sala apan wala mag-usab sa ilang kasingkasing o kinabuhi. (Jer. 3:10) Dili sama kanila, ang usa ka tinuod nga mahinulsolon dili mosulay sa pagtonto kang Jehova ug sa Iyang kongregasyon. Inay nga magtinguha lamang sa pagluwas sa iyang kadungganan o sa pagpakig-uban pag-usab sa mga paryente ug sa uban pang mga igsoon sa pagtuo, angay gayod niyang talikdan sa bug-os ang iyang mga kasaypanan aron mabatonan ang kapasayloan ug pag-uyon sa Diyos.

15. Unsang matanga sa pag-ampo ang itanyag sa usa ka tinuod nga mahinulsolon ngadto sa Diyos?

¹⁵ Ang pag-ampo maoy hinungdanong bahin sa paghinulsol. Sa karaang panahon, naandan na sa mga tawo nga magbayaw sa ilang mga kamot ngadto sa langit sa dihang sila mag-ampo. Karong adlawa, sa dihang mag-ampo ang usa ka tinuod nga mahinulsolon, siya samag ‘magabayaw sa iyang kasingkasing uban sa iyang mga kamot ngadto sa Diyos,’ ingon sa gihisgotan ni Jeremias. (Lam. 3:41, 42) Ang kasubo sa mahinulsolong makasasala magtukmod kaniya nga ipahiuyon ang iyang binuhatan sumala sa iyang pangamuyo nga mapasaylo ang iyang sala. Ang iyang mga pag-ampo angayng tim-os, ug naggikan mismo sa iyang kasingkasing.

16. Nganong makataronganon nga mobalik sa Diyos?

¹⁶ Sa walay duhaduha mouyon ka nga kon tinuod nga giila sa usa ka makasasala ang iyang kasaypanan, kinahanglan tingali niyang pukgoon ang iyang garbo. Apan mao kini ang tinuod: Buot ni Jehova nga mobalik kaniya ang mga makasasala. Kon makita sa Diyos diha sa kasingkasing sa tawo ang tinuod nga paghinulsol, matandog ang iyang kasingkasing. Samag “nagsaba” o natugaw ang iyang galamhan tungod kay buot niyang mapasaylo ang tanang naghinulsol sa ilang mga sala, ingon sa iyang gibati ngadto sa mga Israelinhon nga namalik gikan sa pagkadestiyero. (Jer. 31:20) Makapadasig gayod ang pagkahibalo nga ang Diyos maghatag ug kalinaw ug paglaom niadtong motuman kaniya! (Jer. 29:11-14) Sa makausa pa mahimo na usab silang makig-uban sa debotadong mga alagad sa Diyos.

17, 18. (a) Kinsa ang mga Rekabita? (b) Ingon sa gihulagway sa panid 77, nailhan sila ingong unsang matanga sa mga tawo?

¹⁷ Gikinahanglan gayod ang bug-os nga pagtuman kang Jehova. Ato kanang makita sa maayong panig-ingnan sa mga Rekabita sa adlaw ni Jeremias. Kapig duha ka siglo una pa niana, ang ilang Kenihanon nga katigulangan nga si Jehonadab, kinsa maunongong midapig kang Jehu, naghatag kanilag pipila ka pagdili. Ang usa niana mao ang pagdili sa pag-inom ug bino. Dugay nang namatay si Jehonadab, apan siya gituman gihapon sa mga Rekabita. Agig pagsulay, gidala sila ni Jeremias ngadto sa usa ka lawak kan-anan sa templo ug gidalitan silag bino ug unya giaghat sila sa pag-inom. Sila miingon kaniya: “Dili kami moinom ug bino.”—Jer. 35:1-10.

¹⁸ Alang sa mga Rekabita, hinungdanon ang pagtuman sa ilang katigulangan nga dugay nang namatay. Ang matuod nga mga magsisimba angayng maghatag ug mas dakong pagtagad sa mga sugo sa buhi nga Diyos. Si Jehova nakadayeg sa mga Rekabita tungod sa ilang determinasyon nga magmatinumanon, ug kini sukwahi gayod sa pagkadili-matinumanon sa mga Hudiyo. Gisaad sa Diyos nga iyang panalipdan ang mga Rekabita gikan sa umaabot nga katalagman. Sa pagpadapat niana nga leksiyon karon, dili ba makataronganon nga kadtong bug-os motuman kang Jehova makaseguro usab sa iyang panalipod panahon sa dakong kasakitan?—Basaha ang Jeremias 35:19.

19. Unsa nga panalipod ang ihatag sa Diyos kanimo kon imo siyang tumanon?

¹⁹ Dili nato angayng hunahunaon nga ang Diyos nanalipod lamang sa iyang katawhan sa karaang panahon. Bisan karon, si Jehova manalipod gihapon sa mga matinumanon gikan sa espirituwal nga kapeligrohan. Maingon nga ang hatag-as nga mga paril nagsilbing panalipod sa karaang mga siyudad batok sa mga kaaway, ang balaod sa Diyos naghatag ug panalipod niadtong nagtuon ug kanunayng nagpadapat niini. Buot ka bang magpabilin sulod sa samag-paril nga mga regulasyon sa Diyos maylabot sa moralidad ug mapanalipdan pinaagi niini? Makaseguro ka nga maayo ang imong dangatan kon imo kanang buhaton. (Jer. 7:23) Daghang kasinatian ang nagpamatuod niana.—Tan-awa ang kahon nga “Ang Pagtuman Kang Jehova Maghatag ug Panalipod.”

20, 21. (a) Unsay imong matino samtang ikaw nag-alagad kang Jehova? (b) Unsay sanong ni Haring Jehoiakim sa mensahe sa Diyos pinaagi ni Jeremias?

²⁰ Ang mga magsusupak makahatag ug hagit sa imong pag-alagad sa Diyos, sila man membro sa imong pamilya, kauban sa trabahoan o sa eskuylahan, o kaha mga awtoridad sa inyong lugar. Apan ikaw makatino nga kon bug-os mong tumanon si Jehova, siya motabang kanimo bisan sa atubangan sa labing malisod nga mga kahimtang. Hinumdomi nga misaad ang Diyos kang Jeremias nga siya maglig-on kaniya latas sa grabeng pagsupak nga iyang masinatian, ug gituman gayod kana ni Jehova. (Basaha ang Jeremias 1:17-19.) Ang usa sa mga higayon diin nadayag ang pagtabang sa Diyos maoy sa mga adlaw ni Haring Jehoiakim.

²¹ Diyutay ra sa mga magmamando sa Israel nga misupak sa mga tigpamaba sa Diyos ang sama ka bangis kang Jehoiakim. Ato kining makita sa nahitabo kang manalagnang Uriyas nga kontemporaryo ni Jeremias. Determinado gayod ang daotang hari nga si Jehoiakim nga madakpan si Uriyas bisan pag mikalagiw na kini ngadto sa laing nasod. Sa dihang ang manalagna ni Jehova nadakpan ug gidala sa iyang atubangan, ang hari nagpapatay kaniya. (Jer. 26:20-23) Sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Jehoiakim, gisugo ni Jehova si Jeremias nga isulat ang tanan Niyang gipamulong hangtod nianang panahona ug unya basahon kana nga kusog diha sa templo. Gipakuha ni Jehoiakim ang linukot nga basahon ni Jeremias ug iyang gisugo ang usa ka opisyal sa palasyo nga basahon kana sa iyang atubangan. Samtang nagkamulo pa ug basa, giputolputol sa hari ang maong basahon ug giitsa kini ngadto sa kalayo, bisan pa sa hangyo sa pipila ka prinsipe nga dili kana buhaton. Unya nagpadala siyag mga tawo aron sa pagdakop kang Jeremias ug Baruk. Unsay nahitabo? “Gitagoan sila ni Jehova.” (Jer. 36:1-6; basaha ang Jeremias 36:21-26.) Wala tugoti ni Jehova si Jehoiakim nga buhatan ug daotan ang duha ka matinumanong mga lalaki.

22, 23. Unsay imong makat-onan sa kasinatian sa usa ka Saksi sa sentral Asia bahin sa tabang sa Diyos?

²² Kon nakita ni Jehova nga gikinahanglan, mahimo usab niyang tagoan gikan sa kapeligrohan ang iyang mga alagad karong adlawa. Apan kasagaran, siya maghatag kanilag kaisog ug kaalam aron sila magmatinumanon kaniya ug makapadayon sa pagsangyaw sa maayong balita. Usa ka nag-inusarang inahan nga nganlan nato ug Gulistan ang adunay upat ka anak. Siya gitabangan ni Jehova. Sulod sa usa ka panahon, siya lamang ang nag-inusarang Saksi sa usa ka dakong dapit sa sentral Asia diin gidili sa mga awtoridad ang pagsangyaw sa Gingharian. Kapig 400 kilometros pa gikan sa iyang gipuy-an ang labing duol nga kongregasyon, mao nga tagsa rang makauban ni Gulistan ang hamtong nga mga Kristohanon. Bisan pa sa pagsupak ug ubang mga problema, siya namalaybalay ug nakakaplag ug daghang interesado. Sumala sa dili pa dugayng taho, siya nagdumalag lainlaing mga panagtuon sa Bibliya nga tanantanan gitambongan ug 20 ka tawo, ug siya nag-atiman sa usa ka nagkadakong grupo sa mga karnero ni Jehova.

²³ Maingon nga ang Diyos nagtabang kang Jeremias ug sa mga Saksi nga sama kang Gulistan, siya andam usab nga motabang kanimo ug sa uban pa niyang matinumanong mga alagad. Magmadeterminado sa pagtuman kaniya ingong Magmamando inay sa mga tawo. Sa ingon, ang pagsupak ug ang ubang mga kababagan dili makapugong kanimo sa paghimog publikong pagdayeg sa bugtong matuod nga Diyos diha sa inyong teritoryo.—Jer. 15:20, 21.

24. Unsang mga kaayohan ang imong mabatonan karon kon ikaw magmatinumanon?

²⁴ Dili gayod nato matagamtam ang tinuod nga kalipay ug katagbawan kon kita magkinabuhi nga independente sa atong Maglalalang. (Jer. 10:23) Human tun-i ang gisulat ni Jeremias bahin sa pagkamatinumanon, aduna ka bay nakitang mga paagi aron ang imong mga lakang mas bug-os pang matultolan ni Jehova? Ang iyang kasugoan mao lamang ang bugtong giya aron ang usa bug-os magmalipayon ug magmalamposon. “Tumana ninyo ang akong tingog,” si Jehova nag-awhag, “aron maayo ang dangatan ninyo.”—Jer. 7:23.