Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

◼ Si Jonathan nawad-an ba sa pag-uyon sa Diyos sa mikaon siyag dugos tapos sa pagtunglo ni Haring Saul sa sundalo nga mokaon sa dili pa matapos ang away?

Ang dinaliang panumpa ni Saul nagpailalom sa Israel sa usa ka tunglo, apan daw si Jonathan dili takos sa kasuko ni Jehova tungod sa pagbuhat ug supak sa panumpa.

Ang Unang Samuel 14:24-45 nag-asoy niining hitaboa. Ang mga Israelinhon, nga naisog tungod sa mga tagsaong nahimo ni Jonathan, nakig-away sa kaawayng mga Pilistehanon. Si Haring Saul miingon: “Tinunglo ang tawo nga mokaon ug tinapay sa dili pa ang kagabhion ug hangtod ako nakapanimalos na sa akong mga kaaway!” (bers. 24) Kay wala masayod sa panumpa sa iyang amahan, si Jonathan nagpalig-on sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon ug dugos. Ang ubang Israelinhong mga manggugubat, si kinsa gipangapoy usab, nakasala tungod sa pag-ihaw sa mga baka ug sa kadalo mikaon sa unod nga wala maagasi sa dugo. Mitukod si Saul ug halaran mahitungod niadtong salaa, apan wala siya masayod sa gibuhat sa iyang anak.

Sa gitinguha ni Saul ang pagtultol sa Diyos sa pagpadayon sa gubat, si Jehova wala motubag. Pinaagi sa paggamit sa Thummim (tingali nga naglangkit sa sagradong mga ripa), nasayran ni Saul nga nakalapas ang iyang anak sa dili-maayong panumpa. Apan sad-an ba gayod si Jonathan?

Hinumdomi ang tinamdan sa hari sa paghimo sa panumpa sa unang bahin. Wala niya ipadayag ang tinguha sa pagpasidungog sa Diyos pinaagi sa kadaogan batok sa mga Pilistehanon. Hinunoa, si Saul madalidaliong nagpahayag sa usa ka tunglo diha kang bisan kinsang mokaon “hangtod nga ako nakapanimalos na sa akong mga kaaway.” Oo, ang panumpa nahimo tungod sa sayop pagkabutang nga hunahuna sa harianong gahom o tungod sa mini nga kadasig. Kadtong panumpaa dili makabaton sa pagpaluyo sa Diyos. Ang panumpa usa ka hinungdan nga ang Israelinhong mga manggugubat nakasala bahin sa dugo sa hayop, ug kon sila wala pa mapugngi sa panumpa, sila unta makakaplag ug pagkaon ug makabaton sa kusog sa paggukod sa mga Pilistehanon hangtod maangkon ang bug-os nga kadaogan.

Gitugot tuod sa Diyos ang paggamit sa Thummim sa pagtino nga si Jonathan (sa kawalay-kabangkaagan) nakalapas sa panumpa ni Saul, apan kadto wala magpasabot nga Iyang giaprobahan ang dinalidali nga panumpa. Ang talaan wala mag-ingon nga ang Diyos nag-isip kang Jonathan nga sad-an. Ngani, bisan tuod si Jonathan andam sa pagdawat sa sangpotanan sa paglapas sa hinanali nga panumpa, ang mga kahimtang maoy ingon nga ang kinabuhi ni Jonathan giluwas. Ang Israelinhong mga sundalo miingon nga nahimo ni Jonathan ang iyang talagsaong mga buhat “tungod sa Diyos,” ug kadto sila sa usa ka paagi nagtubos kang Jonathan. Sa sunod nga katuigan, si Jonathan mao ang nagpadayon sa pagbaton sa pag-uyon ni Jehova kay si Saul mihimog sunodsunod nga pagpakasala.

◼ Pila ba ang mga maghuhukom, sama kang Samson ug Gideon?

Dihang ihapon nimo ang mga maghuhukom, ang gidaghanong imong mabatonan nagadepende sa kon unsay imong pag-isip sa pila ka Israelinhon. Apan ikasulting ang 12 ka lalaki nag-alagad nga mga maghuhukom tali kang Josue ug Samuel.

Sa mga adlaw ni Moises ug Josue, ang pila ka tigulang lalaki sa kongregasyon maoy mga maghuhukom sa diwa nga sila gipili sa pagpatalinghog ug paghukom sa legal nga mga kaso. (Exodo 18:21, 22; Josue 8:33; 23:2) Sa pagkamatay ni Josue, ang Israel nabulag sa matuod nga pagsimba ug gisakit sa ubang mga katawhan. Ang Maghuhukom 2:16 nagaingon: “Busa si Jehova magbangon ug mga maghuhukom, ug sila magluwas kanila gikan sa kamot sa mga nanagpangagaw kanila.” Sa una gibangon ni Jehova ingong usa ka maghuhukom, o ‘manluluwas,’ ang lalaking ginganlang si Othniel. (Maghuhukom 3:9) Tapos niana mitungha si Ehud, Shamgar, Barak, Gideon, Tola, Jair, Jepte, Ibzan, Elon, Abdon, ug Samson.

Gawas pa niining 12, ang Bibliya nagahisgot kang Debora, Eli, ug Samuel maylabot sa paghukom. (Maghuhukom 4:4; 1 Samuel 4:16-18; 7:15, 16) Apan si Debora gitawag una ingong usa ka propetisa, ug siya nalangkit kang Maghuhukom Barak, kinsa mao ang nanguna ilabina sa pagluwas sa katawhan gikan sa pagpanglupig. Sa susama, si Eli, sa panguna maoy usa ka hataas nga saserdote, dili ‘manluluwas’ nga maoy nanguna sa Israel ngadto sa kagawasan pinaagi sa pagpakiggubat. (Nehemias 9:27) Busa, bisan tuod si Debora ug Eli may bahin sa paghukom sa Israel, may katarongan nga dili sila itala uban sa 12 ka lalaking tin-aw ug panguna mao ilabina ang ‘gipatindog’ nga mga maghuhukom. Ang Buhat 13:20 nagaingong “ang mga maghuhukom [gihatag] hangtod kang Samuel ang manalagna.” Kini nagalimite sa mailhang yugto sa mga maghuhukom, ug kini nagapakita nganong si Samuel ug ang iyang mga anak kasagarang wala isipang nahiapil sa mga maghuhukom.​—1 Samuel 8:1.