Neyutral nga mga Kristohanon sa Kalibotang Mantsado sa Dugo
“Si bisan kinsa nga magaula sa dugo sa tawo, pinaagi sa tawo ang iyang kaugalingong dugo pagaulaon, kay sa dagway sa Diyos iyang gibuhat ang tawo.”—GENESIS 9:6.
LANAWLANAW sa dugo, nga iya sa kapin sa usa ka gatos ka milyong tawo, ang giula sa pakiggubat sukad 1914. Ug unsa ang palaaboton? Ang paglaglag sa duha ka siyudad sa Hapon sa 1945 nakahunos ug mga 200,000 ka kinabuhi ug misangko sa kataposan sa usa ka bag-ong doktrina, nga gibatbat sa gamhanan kaayong mga nasod ug tukmang ginganlag “MAD” (Mutually Assured Destruction) o tinong kalaglagan sa duha ka kaatbang. Kini ang pasikaranan sa katimbang sa nukleyar nga gahom o balance of terror, nga gitukod ibabaw sa mga pondo sa nukleyar nga armas nga makalumpag sa daghang beses sa atong yuta. Ang mga submarino nagdala niining makalilisang nga armas ngadto sa kadagatan, ug karong bag-o ang hulga sa gubat sa kawanangan nakapadako sa kapeligrohan. Bisan ang katimbang sa nukleyar nga gahom nauyog abot sa iyang patukoranan. May kaikyasan kaha niining maong kabuang?
2. Unsay gitagna ni Jesus mahitungod niining mga panahona, apan uban ang unsang pasalig sa mga Kristohanon?
2 Oo, aduna. Apan kini unya dili mao ang palabihon sa kanasoran. Mitagna si Jesus mahitungod niining gumonhap karon: “Aduna unyay mga ilhanan sa adlaw ug sa bulan ug sa mga bituon, ug sa yuta kagul-anan sa mga nasod, nga wala mahibalo sa lutsanan tungod sa dinaguok sa dagat ug sa balod niini, samtang ang mga tawo panguyapan tungod sa kahadlok ug pagpaabot sa mga butang mahitabo sa gipuy-ang yuta; kay ang mga gahom sa mga langit pagauyogon.” Gitapos ni Jesus ang maong tagna uban ang pasalig nga ang mga Kristohanon nga “nagatukaw . . . mahimong makaikyas niining tanang butang nga tinong mahitabo.”—Lucas 21:25, 26, 36.
Pagtinguha sa Pakigdait Uban sa Diyos
3 Ang mga nasod, ilabina kadtong armado sa nukleyar nga armas, nalambiggit sa usa ka panag-indig alang sa paggahom sa kalibotan, nga posibleng mosangko sa kalaglagan sa kalibotan. Kini nagaalagad sa intereses sa “diyos niining kalibotana.” Ang mga nasod “nagkahiusa batok kang Jehova ug batok sa iyang [Kristo],” kinsa karon naentrono sa mga langit. Inighatag ni Jehova sa mando, dugmokon ni Kristo ang maong mga nasod nga samag pinaagi sa puthawng setro. Unya matuman ang saad: “Ang Diyos nga magahatag sa pakigdait haduol nang magadugmok kang Satanas ilalom sa imong mga tiil.”—2 Corinto 4:4, King James Version; Salmo 2:2, 6-9; Roma 16:20.
4. Sa unsang paagi atong masunod ang pakigdait uban sa Diyos? (1 Pedro 3:11)
4 Kita, sa atong bahin, angay magtinguha sa pakigdait uban sa maong Diyos. Sa unsang paagi atong mahimo kana? Sa usa ka butang, buot natong mabatonan ang hunahuna sa Diyos mahitungod sa pagkabalaan sa kinabuhi sa tawo ug sa bililhong dugo-sa-kinabuhing nanalaytay sa atong mga arteriya ug kaugatan.
5. Unsang mga panig-ingnan nagapailang manimalos si Jehova sa patuyang nga pag-ulag dugo?
5 Si Jehova mao ang Maglalalang sa tawo ug sa kahibulongang sapasapa sa dugo nga nagadalag sustansiya sa lawas sa tawo, sa ingon nagapabuhi kanato. Dili gayod tuyo sa Diyos nga pagaulaong mapatuyangon ang dugo sa tawo. Tapos mabuhat ni Cain ang unang pagpatay, gipahayag ni Jehova nga ang dugo ni Abel nagsinggit alang sa panimalos. Sa ulahi, usa sa mga kaliwat ni Cain, si Lamech, nahimong mamumuno ug mipahayag nga balaknon nga kon ugaling siya patyon, angay ipanimalos ang maong pagkasad-an sa dugo. Sa wala madugay, ang usa ka daotang kalibotan napunog kapintasan. Gipadala ni Jehova ang baha sa paglaglag niadtong unang kalibotan sa katawhan. Ang pamilya lamang sa makigdaitong si Noe, kansang ngalan nagkahulogang “Pahulay,” ang naluwas.—Genesis 4:8-12, 23, 24; 6:13; 7:1.
6. Unsa ang balaod sa Diyos mahitungod sa dugo, ug kang kinsa kini ipatuman?
6 Unya gipahibalo ni Jehova si Noe sa Iyang pinahayag nga kabubut-on mahitungod sa dugo. Iyang gitapos kadto sa pag-ingon: “Si bisan kinsang magaula sa dugo sa tawo, pinaagi sa tawo pagaulaon ang iyang kaugalingong dugo, kay sa dagway sa Diyos iyang gibuhat ang tawo.” (Genesis 9:3-6) Ang tanang tawo karong adlawa maoy mga kaliwat ni Noe; busa, kining balaang kasugoan nga nagapasiugda sa pagtahod sa kinabuhi mapadapat sa tanang tawo nga matinguhaon sa pag-uyon sa Diyos. Ang ikaunom sa Napulo ka Sugo mipahayag usab, “Dili ka magpatay.” Ang pagkasala sa dugo nagkinahanglan sa nahiangayng aksiyon ug balos.—Exodo 20:13; 21:12; Deuteronomio 21:1-9; Hebreohanon 10:30.
7. (a) Nganong tukma nga sugoon ni Jehova ang Israel sa pagpakiggubat? (b) Unsang pakiggubat ang giapilan sa mga Kristohanon karon?
7 Sanglit ang pag-ula sa dugo tin-aw kaayong gidili, ngano mang gitugot ni Jehova, ug gisugo pa ang nasod sa Israel nga makiggubat? Atong pagahinumdomang kadto usa ka gibalaang gubat nga pinaagi niadto si Jehova, ang Maghuhukom sa tibuok yuta, nagpalaglag sa kanasorang nagsimbag demonyo. Pananglitan, ang mga taga-Canaan maoy mga eskuwater sa Yutang Saad ug nagsunod sa demonyohanon, imoral nga paagi sa kinabuhi nga makapameligro sa balaang katawhan sa Diyos. “Gipasuka” ni Jehova sa yuta kadtong daotang mga tawo gikan sa ilang teritoryo, nga migamit sa teokratikanhong pakiggubat aron kadto mahimo. (Levitico 18:1-30; Deuteronomio 7:1-6, 24) Kini nagapakamatarong sa espirituhanong pakiggubat sa Kristohanon karong adlawa.—2 Corinto 10:3-5; Efeso 6:11-18.
8. Unsay nagapakita sa dili pag-uyon sa Diyos sa pag-ulag inosenteng dugo?
8 Bisan pa niana, si Jehova dili mouyon sa walay-pili nga pag-ulag dugo. Busa, nahisulat kini mahitungod sa usa ka hari sa Juda: “May inosenteng dugo nga giula usab ni Manases nga daghan kaayo, hangtod nga iyang gipuno ang Jerusalem gikan sa tumoy ngadto sa tumoy.” Bisan tuod sa ulahi si Manases naghinulsol ug nagpaubos sa iyang kaugalingon atubangan ni Jehova, ang maong pagkasad-an sa dugo nagpabilin diha kaniya ug sa iyang banay. Ang mahadlokon-sa-Diyos nga apo ni Manases, si Haring Josias, milihok nga positibo sa paghinlo sa yuta ug nagpasig-uli sa matuod nga pagsimba. Apan siya wala makawagtang sa pagkasad-an sa dugo. Panahon sa paghari sa anak ni Josias si Joiakim, gitandog ni Jehova si Nabukodonosor nga mobatok sa Juda, sa paghukom sa maong nasod. “Pinaagi lamang sa mando ni Jehova nga kadto nahitabo batok sa Juda, sa pagwagtang niana gikan sa iyang panan-aw tungod sa mga sala ni Manases, sumala sa tanang iyang gibuhat; ug tungod usab sa inosenteng dugo nga iyang giula, mao nga iyang gipuno ang Jerusalem sa inosenteng dugo, ug si Jehova wala mohatag ug kapasayloan.—2 Hari 21:16; 24:1-4; 2 Cronicas 33:10-13.
Ang Sukdanan Alang sa mga Kristohanon
9. Unsang sukdanan ang gibutang ni Jesus alang sa mga Kristohanon bahin sa pag-ulag dugo?
9 Atong madahom nga si Jesus, ang Magtutukod sa Kristiyanidad, magbutang sa sukdanan alang sa mga Kristohanon maylabot sa pag-ulag dugo. Gihimo ba niya kana? Aw, tapos sa pagsugod niya sa Memoryal sa iyang kamatayon, gitino ni Jesus nga ang iyang mga tinun-an may dalang duha ka espada. Alang sa unsang katuyoan? Sa pagpahamutang sa usa ka hinungdanong prinsipyo, nga kinahanglang bantayan sa tanang Kristohanon. Dihang miabot ang grupo sa mga sundalo nga modakop kang Jesus sa Getsemane, ang madalidalion nga si Pedro mibakyaw sa usa ka espada, nga nagtigbas sa tuo nga dalunggan ni Malchus, usa ka ulipon sa Hudiyong hataas nga saserdote. Dili ba halangdong butang nga makig-away sa ingon alang sa Anak sa Diyos? Dili kana ang hunahuna ni Jesus. Iyang giayo ang dalunggan sa ulipon ug gipahinumdoman si Pedro nga ang Iyang langitnong Amahan makapadalag 12 ka lehiyong manulonda sa pagtabang kang Jesus. Gipadayag didto ni Jesus ang paninugdang prinsipyo: “Ang tanan nga mobakyaw sa espada mamatay pinaagi sa espada.”—Mateo 26:51-53; Lucas 22:36, 38, 49-51; Juan 18:10, 11.
10. (a) Unsang hinungdanong prinsipyo ang gitukod sa Juan 17:14, 16, ug 18:36? (b) Unsang dalan ang misangpot sa kaluwasan alang sa unang-siglong mga Kristohanon?
10 Ang mga Kristohanon sa unang siglo sa ulahi makahinumdom sa mainitong pag-ampo ni Jesus kang Jehova, nga niana siya miingon mahitungod sa iyang mga tinun-an: “Sila dili bahin sa kalibotan, maingon nga ako dili bahin sa kalibotan.” Sila makahinumdom sa makapatin-aw nga tubag ni Jesus kang Poncio Pilato: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana. Kon ang akong gingharian bahin pa niining kalibotana, ang akong mga alagad makig-away unta aron ako dili igatugyan ngadto sa mga Hudiyo. Apan, sumala sa kahimtang, ang akong gingharian wala magagikan niini nga tinubdan.” (Juan 17:14, 16; 18:36) Niadtong mga adlawa, ang Hudiyong mga partido nakigbugno sa usag usa, sa binaba ug pinaagi sa pag-ulag dugo. Apan ang mga tinun-an ni Jesus wala malangkit niadtong rebolusyonaryong mga pangampanya. Sulod sa mga 30 anyos sila nagpaabot sa Jerusalem. Dayon misugot sila sa matagnaong ilhanan ni Jesus pinaagi sa “pagkalagiw ngadto sa kabukiran.” Ang ilang neyutral nga baroganan ug pagkalagiw misangpot sa ilang kaluwasan.—Mateo 24:15, 16.
11, 12. (a) Unsang desisyon ang gihimo ni Cornelio ug ni Sergio Paulo sa dihang sila nahimong mga magtutuo? (b) Diin sila nakadawat ug tabang aron makahimo sa hustong desisyon? (c) Unsay ginapaila niini alang kanato karong adlawa?
11 Ang pipila mangutana tingali, ‘Unsa man diay si Cornelio, ang senturyon, ug si Sergio Paulo, ang gipaluyohan-sa-kasundalohang prokonsul sa Cipro? Dili ba ang maong mga tawo nalangkit sa militaryo?’ Oo, sa panahong ilang gidawat ang Kristohanong mensahe. Apan, ang Kasulatan wala magtug-an kon unsay gibuhat ni Cornelio ug sa uban tapos sa ilang pagkakabig. Pihong si Sergio Paulo, kinsa tawong utokan ug “nahibulong sa pagtulon-an ni Jehova,” sa wala madugay nagsusi sa iyang sekular nga katungdanan sa kahayag sa iyang bag-ong-napalgang pagtuo ug mihimog tukmang desisyon. Si Cornelio pihong nagbuhat sa sama. (Buhat 10:1, 2, 44-48; 13:7, 12) Walay talaang gisultihan sila sa mga tinun-an kon unsay ilang pagabuhaton. Ilang masabot kana gikan sa ilang kaugalingong pagtuon sa Pulong sa Diyos.—Isaias 2:2-4; Miqueas 4:3.
12 Sa susama, ang mga Kristohanon karong adlawa angay dili magmando sa uban sa personal kon unsang baroganan ang ilang kuhaon maylabot sa mga isyu sa Kristohanong pagkaneyutral. Ang matag usa kinahanglang mohimo sa iyang kaugalingong mga desisyon sumala sa iyang konsensiya nga nahiuyon sa iyang pagsabot sa mga prinsipyo sa Bibliya.—Galacia 6:4, 5.
Sa Modernong Panahon
13. Unsay gisangpotan sa mga Estudyante sa Bibliya sa pagpaningkamot nga makalikay sa pagkasad-an ug dugo panahon sa Gubat sa Kalibotan I?
13 Maoy niadtong 1914 nga nahitabo ang unang bug-os nga pakiggubat sa kalibotan. Ang katibuk-ang mga kahinguhaan sa kanasoran, apil ang ilang mga tawo, gikomitir sa pakiggubat. Daghan sa mga Estudyante sa Bibliya, sumala sa pagtawag niadtong panahona sa mga Saksi ni Jehova, mihimog dalayegong paningkamot sa paglikay sa pagkasad-an sa dugo. Sila gilutos sa mapait, sumala sa giingon ni Jesus.—Juan 15:17-20.
14, 15. (a) Sa unsang paagi gitagana ni Jehova ang giya panahon sa Gubat sa Kalibotan II? (b) Unsang tin-awng baroganan ang gikuha niadto sa mga Saksi ni Jehova? (c) Sa unsang paagi kadto lahi sa gibuhat sa kalibotanong mga relihiyonista?
14 Sa misilaob na usab ang tibuok-kalibotang away sa 1939, gitagana ni Jehova ang tin-awng giya alang sa iyang mga alagad. Sulod sa duha ka bulan sa pagdeklarar sa gubat, ang maong giya miabot sa dagway sa materyal alang sa pagtuon sa Bibliya nga nag-ulohang “Neyutralidad” sa Nobyembre 1, 1939, nga isyu sa The Watchtower. Kadto gitapos sa tudling-pulong: “Ang tanang dapig sa Ginoo magneyutral kon bahin sa naggubatay nga kanasoran, ug sa katibuk-an ug kabug-osan dapig sa dakong TEOKRATA ug sa iyang Hari.”
15 Unsay resulta? Ingong tibuok-kalibotang kapunongan, ang mga Saksi ni Jehova kanunayng naglikay sa pag-ulag dugo sa inosenteng katawhan, apil sa ilang mga igsoon sa ubang kayutaan. Samtang ang mga Katoliko, mga Protestante, mga Budhista, ug uban nagpatyanay sa usag usa, ang matuod nga mga tinun-an ni Jesus nagsugot sa bag-ong sugo: “Maingon nga ako nahigugma kaninyo, . . . maghigugmaay usab kamo sa usag usa.”—Juan 13:34.
16. (a) Sa unsang paagi gipakita sa mga Saksi ni Jehova nga sila matul-id nga mga lungsoranon? (b) Sa unsang paagi ang mga Saksi nagpadayon sa pagbayad sa mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos, ug unsa ang resulta usahay?
16 Ang maong mga Kristohanon nagpadayon sa pagbayad sa mga butang ni Cesar ngadto kang Cesar. Ilang gisugot ang mga balaod sa yuta ingong matul-id nga mga lungsoranon. (Mateo 22:17-21; Roma 13:1-7) Apan labawng hinungdanon, ilang gibayad sa Diyos ang mga butang nga iyaha, apil ang ilang dedikadong mga kinabuhi ug Kristohanong pagsimba. Busa, dihang gipangayo ni Cesar ang mga butang sa Diyos, sila milihok nga nahiuyon sa mga prinsipyong gipahayag sa Buhat 4:19 ug 5:29. Kon kaha ang isyu maoy pag-ula sa dugo, walay-pakigbugnong militaryong buluhaton, kapuli nga serbisyo, o pagsaludar sa usa ka imahen sama sa usa ka bandera sa nasod, ang matinumanong mga Kristohanon nagkuha sa baroganan nga walay tungatungang posisyon. Sa pila ka kaso sila gipatay tungod sa maong baroganan.—Mateo 24:9; Pinadayag 2:10.
Sila Wala Mokompromiso
17. (a) Sumala sa usa ka libro, giunsa pagtratar sa mga Nazi ang mga Saksi ni Jehova? (b) Sa pag-atubang sa hagit, sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova lahi sa uban?
17 Ang usa ka bag-ong librong nag-ulohang Of Gods and Men nagpahayag nga panahon sa Third Reich ni Hitler, ang mga Saksi ni Jehova mao ang relihiyosong pundok nga nakaagom “sa labing grabeng pagsupak.” Ang mga Saksi ni Jehova wala mokompromiso. Kadtong sakop sa ubang relihiyon sa Alemanya nagsugot sa ilang militaryong mga tsaplin, sa ingon mihatag ug relihiyosong serbisyo ngadto sa Alemang gobyerno ug nagdawat sa “patik” sa politikanhong mapintas nga mananap “diha sa ilang tuong kamot o sa ilang agtang.” (Pinadayag 13:16) Kadto sila mihatag sa aktibong tuong kamot sa pagpaluyo sa Alemang politikanhong kahikayan ug mikuha sa ilang baroganan nga tin-awng nakita pinaagi sa pagdayeg kang Hitler ug sa pagsaludar sa swastika nga bandera.
18. (a) Unsang rekord ang nagapakitang ang mga Saksi ni Jehova maoy “politikanhong ‘mga neyutral’”? (b) Sa unsang paagi kining talaan sa kasaysayan mag-apektar kanato sa tinagsatagsa karong adlawa?
18 Unsang baroganan ang gikuha sa matuod nga mga Kristohanon nianang nasora? Ang gihisgotan-sa-ibabaw nga pagtuon nagaingon: “Ang mga Saksi ni Jehova lamang ang misukol sa pagmando. Sila nakig-away nga tinuoray ug ingong sangpotanan katunga sa ilang gidaghanon napriso ug un-kuwarto ang gipatay. . . . Sila, nga lahi sa [ubang mga relihiyon], dili kalibotanon sa diwa nga sila wala magtinguha sa pag-uyon o mga ganti sa materyal nga kalibotan ug wala mag-isip nga sila mga sakop niana. Sila ‘mga neyutral’ sa politika sanglit sila sakop na sa laing kalibotan—ang iya sa Diyos. . . . Sila wala magtinguha o motanyag sa mga kompromiso. . . . Ang pag-alagad nga sundalo, ang pagbotar, o pagsaludar kang Hitler magkahulogan sa pag-ila sa mga pangangkon niining kalibotana ingong labaw kay sa mga pangangkon sa Diyos.” Ang pangagpas sa pakigdait ug pagkadili-mapintason sa mga Saksi ni Jehova giila gani diha sa mga kampo konsentrasyon. Sa unsang paagi? Sa pagkaaging “ang mga Saksi lamang ang gitugotan sa pagbalbas sa mga guwardiyang S.S. nga migamit ug mga labahang hait kaayo, sanglit sila lamang ang kasaligang dili mopatay.”
19. Sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova nagasunod sa maisogong panig-ingnan ni Jesus, ug unsa ang resulta?
19 Panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, ang mga Saksi ni Jehova nahimong iladong panig-ingnan sa Kristohanong neyutralidad. Sa pagkadili-mabalhinon, sa tibuok yuta sila maisogong nagsunod sa panig-ingnan ni Jesus sa pagka “dili bahin sa kalibotan”; ilang gidaog kining kalibotang sad-an sa dugo sama sa gibuhat ni Kristo.—Juan 17:16; 16:33; 1 Juan 5:4.
Pagkaplag ug Dalangpanan Gikan sa Pagkasad-an sa Dugo
20. (a) Nganong dinalian ang pagkalagiw gikan sa bakak nga relihiyon? (b) Hain lamang karong adlawa hikaplagi ang tinuod nga dalangpanan?
20 Ang relihiyosong mga organisasyon nagpapula sa mga panid sa kasaysayan pinaagig pag-ulag inosenteng dugo diha sa mga krusada, “balaang” mga gubat, ug mga inkwisisyon. Sila naghimog mga kasabotan uban sa giuhaw-sa-dugong mga diktador. Sila miuyon dihang ang maong mga diktador nagbalhog sa mga Saksi ni Jehova ngadto sa mga prisohan ug mga kampo konsentrasyon, diin daghan kanila ang namatay. Ilang gihatag ang kinabubut-ong pagpaluyo sa mga führer (mga lider) nga nagpatay sa mga Saksi pinaagi sa pagpusil ug pagpunggot sa ulo. Ang maong relihiyosong mga sistema dili makaikyas sa matarong nga hukom ni Jehova. Kana dili malangan. Ni si bisan kinsang nahigugma sa pagkamatarong maglangan sa paggawas sa bakak nga relihiyon—ang mantsado-sa-dugong “Dakong Babilonya”—ug modangop sa organisasyon sa Diyos.—Pinadayag 18:2, 4, 21, 24.
21. Unsay gilandongan sa kahikayan sa Diyos sa mga siyudad nga dalangpanan?
21 Daghan kanato, una pa kita magtuon sa Pulong sa Diyos, tingali nakaulag tawhanong dugo o maoy mga sakop sa sad-an-sa-dugong relihiyoso o politikanhong mga organisasyon. Niini kita ikatandi ngadto sa dili-tinuyong nakapatay ug tawo sa Israel. Siya makakalagiw ngadto sa unom ka gitinong siyudad diin siya makakaplag ug dalangpanan ug, sa kataposan, kagawasan sa pagkamatay sa hataas nga saserdote sa Israel. Karong adlawa, kana nagkahulogan sa pagdawat ug pagpabiling nailalom sa mga benepisyo sa aktibong pag-alagad sa Hataas nga Saserdote sa Diyos, si Jesu-Kristo. Pinaagi sa pagpabilin dinha nga nakig-uban sa dinihogang katawhan sa Diyos, kita basin maluwas dihang ang “tigpanimalos sa dugo” karon, si Jesu-Kristo, magapahamtang sa hukom sa Diyos diha sa mga sad-an sa dugo. Ang “dakong panon” nga karon nagadangop sa organisasyon sa Diyos kinahanglang magpabilin sa maong dalangpanan hangtod si Kristo, sa iyang katungdanan ingong Hataas nga Saserdote, ‘mamatay’ kon bahin sa pagtapos sa iyang buluhaton sa pagtubos.—Numeros 35:6-8, 15, 22-25; 1 Corinto 15:22-26; Pinadayag 7:9, 14.
22. Bahin sa Isaias 2:4, sa unsang paagi ang kanasoran sa HK lahi sa balaang nasod sa Diyos?
22 Sa paril sa plasa sa HK sa New York, U.S.A., ikaw makabasa sa mosunod nga mga pulong nga gibase sa Isaias 2:4 (King James Version): “Ilang pagasalsalon ang ilang mga espada nga mga punta sa daro. Ug ang ilang mga bangkaw nga mga galab: Ang nasod dili mobakyaw ug espada batok sa nasod. Ni sila makakat-on pa sa gubat.” Apan kinsay nagalihok nga nahiuyon nianang mga pulonga karong adlawa? Walay mausa sa mga membro sa gitawag Hiniusang Kanasoran. Ang matinguhaon-sa-pakigdait tibuok-kalibotang “nasod” lamang nga may kapin sa tulo ka milyong saksi ni Jehova ang tin-awng nagapasundayag sa unsang paagi ang Kristohanong pagkaneyutral mahuptan diha sa kalibotan nga mantsado sa dugo.
Mga Pangutana sa Pagsubli
◻ Sa unsang paagi atong masunod ang pakigdait uban sa Diyos?
◻ Unsay hunahuna ni Jehova bahin sa patuyang nga pag-ulag dugo?
◻ Unsay ipasabot sa Kristohanong pagkaneyutral?
◻ Unsang maayong mga panig-ingnan sa integridad ang atong nabatonan?
◻ Sa unsang paagi atong makaplagan ang dalangpanan alang sa kaluwasan?
1. Unsang mga hitabo sa kalibotan sukad 1914 ang makapabalaka?
3. (a) Sa unsang paagi ang kanasoran nagaalagad sa intereses sa “diyos niining kalibotana”? (b) Unsaon paghusay ni Jehova ang isyu?
[Kahon sa panid 21]
Dungog sa Pagtuo, Kaisog, ug Integridad
Ang librong New Religious Movements: A Perspective for Understanding Society mihimo niining dugang komento bahin sa integridad sa mga Saksi ni Jehova sa pag-atubang sa paglutos sa Nazi:
“Tungod sa ilang pagdumili sa pagsunod, gihatag sa mga Saksi ni Jehova ang hagit sa totalitaryanhong ideya sa bag-ong sosyedad, ug ang maong hagit, ingon man ang padayong paglungtad niana, iladong nakapikal sa mga nagdesinyo sa bag-ong kahikayan. Sa dugang gilutos ang mga Saksi, sa dugang ilang gipahayag ang tinuod ideolohikanhong hagit. Ang nangaraan nang mga paagi sa paglutos, pagsakit, pagpriso ug pagbiaybiay wala mosangpot sa pagkakabig ni bisan kinsang Saksi ngadto sa Nazi nga baroganan ug sa pagkamatuod misumbalik batok sa mga tighulhog niana. Ang mga Nazi nalisang tungod sa maong wala-matagna nga sanong.”
“Tali nianang duha ka nag-indigay nga nangangkon sa pag-unong, ang bugno maoy mapintas, nga labaw pa gayod, sanglit ang mga Nazi nga labawng kusgan sa lawasnon sa daghang paagi wala kaayo makatino, dili kaayo lig-on sa ilang kaugalingong kombiksiyon, wala kaayo makaseguro sa paglahutay sa ilang 1,000 ka tuig nga Pagmando. Ang mga Saksi wala magduhaduha sa ilang kaugalingong mga baroganan, kay ang ilang pagtuo nadayag sukad sa panahon ni Abel. Samtang ang mga Nazi kinahanglang magpukgo sa pagsupak ug magkombinsir sa ilang mga tigpaluyo, nga kadaghanan nanghulam sa pinulongan ug dagway sa sektaryanhong Kristiyanidad, ang mga Saksi nakapaneguro sa bug-os, dili-matarog nga pag-unong sa ilang mga sakop, bisan hangtod sa kamatayon.”
Usa gayod unya ka malipayong adlaw dihang matapos ang maong pagdaog pinaagi sa Kristohanong pagkamaunongon. (Roma 8:35-39) Unya, ilalom sa pagmando sa Gingharian sa “Prinsipe sa Pakigdait,” ang hinimayang Jesu-Kristo, “sa kadagaya sa prinsipinhong pagmando ug sa pakigdait walay kataposan.”—Isaias 9:6, 7.
[Kahon sa panid 22]
Mga Batan-ong Naghupot sa Integridad
Ang mosunod gikutlo gikan sa usa ka talaadlawan nga gipatik karong bag-o sa usa ka maniniid sa usa ka nasod sa Uropa. Kini nagapaila sa unsang paagi ang batan-ong mga Saksi miatubang nga maisogon sa isyu sa pagka “dili bahin sa kalibotan.”—Juan 17:14.
‘1945, Marso 12: May husay sa balaod militar. Duha ka batan-ong Jehovist ang gikiha. Ang kiha: pagdumili sa pagsundalo (sumala sa espiritu sa ilang relihiyon). Ang batabata, nga wala pay 20 anyos, gisentensiyahan ug 15 anyos sa prisohan. Apan, ang magulang gisentensiyahan sa kamatayon, ug siya gidala dayon ngadto sa iyang lungsod aron patyon didto sa dayag ingong pasidaan. Siya ang ika-14ng biktima dinhi. Hinaot siya mopahulay sa kalinaw. Ang maong kaso dulot nakatandog kanako. Batok sa mga Jehovist ikaw dili makalihok nianang paagiha. Mahitungod niadtong bataa, sila wala makahimog pasidaan kondili usa ka sinakit. Siya mahimsog nga batang lalaki. Ako naguol tungod kaniya.
‘Sa pagkahapon, among nasayran ang mga detalye sa pagpatay sa maong batan-ong lalaki, nga nahitabo atubangan sa ubay-ubayng tawo sa tiyanggihan. Usa sa mga sundalo nga mibarog diha sa cordon nagpusil sa iyang kaugalingon tungod sa kaulaw una sa pagpatay. Kadto tungod kay buot sa usa ka koronel nga moayuda siya sa tigbitay. Apan dili niya buot buhaton kadto. Iyang gipalabi hinuon ang pagtapos sa iyang kinabuhi mismo. Ang batan-ong lalaki mismo namatay uban ang pagkamaisogon. Siya wala mosulti sa usa ka pulong.’
Sa pagkabanhaw, pagkamalipayon sa maong mga batan-on nga ilang gipalabi ang pagkaagom sa lala sa kamatayon inay mawad-an ug dapit sa bag-ong sistema sa mga butang ni Jehova!—Itandi ang Oseas 13:14.
“Megatonnage nga Kabuang”
Si Ron Lowman, usa ka kolumnista sa The Sunday Star sa Canada, mihimog pila ka komento sa usa ka pulyetong gitawag World Military and Social Expenditures, nga gisulat ni Leger Sivard. Iyang gititulohan ang iyang artikulong “Ang mga Kamatuoran sa Megatonnage nga Kabuang.” Ang pipila niini mao ang mosunod:
◆ Adunay usa ka sundalo matag 43 ka tawo sa kalibotan apan usa ra ka doktor alang sa matag 1,030.
◆ Upat ka pilo ang nangamatay sa gubat sa 40 ka tuig sukad sa Gubat sa Kalibotan II kay sa 40 ka tuig una niana.
◆ Sa usa ka kalibotan nga nagagastog $800 bilyon sa usa ka tuig alang sa mga programang militar, usa ka hamtong sa tulo dili makabasa o makasulat, ug usa sa matag upat gigutom.
◆ Ang gasto sa usa ka adlaw sa pagpalihok sa usa ka aircraft carrier maoy $590,000, ug kada adlaw sa Aprika lamang, 14,000 ka bata ang mamatay sa gutom o sa mga hinungdang maylabot niana.
◆ Ang kinalabwang butang kataw-anan mao ang 3 ngadto 4 trilyong dolyar (12 ka sero) ang nagasto sukad sa Gubat sa Kalibotan II sa pagmugnag nukleyar nga pondohanan sa armas, nga, kon gamiton, magpasabot sa paghikog sa tawo sa tibuok kalibotan.