Malipayon Diha sa Usa ka Tinuod Tibuok-Kalibotang Panag-igsoonay
SUMALA SA GIASOY NI WILLIE DAVIS
Niadtong 1934 ang Dakong Depresyon nagkontrolar sa kalibotan, ug ang Tinipong Bansa nakigbisog pag-ayo sa ekonomikanhong kagubot. Sa gawas sa Prospect Relief Station sa Cleveland, Ohio, dihay panag-away tali sa usa ka polis ug usa ka nag-angkong Komunista. Ang polis nagpusil ug nagpatay sa Komunista ug sa usa ka tumatan-aw, ang akong apohang babaye sa bahin sa inahan, si Vinnie Williams.
ANG mga Komunista naningkamot sa paghimo niining maong mga pagpatay nga usa ka rasanhong hitabo, sanglit ang akong apohang babaye maoy itom ug ang polis puti. Nanagtag silag mga mantalaan nga may mga ulohan sama sa “Rasistang Polis sa Cleveland” ug “Panimasli Kining Maong mga Pagpatay.” Ang mga Komunista naghikay ug nag-atiman sa paglubong sa akong apohang babaye. May hulagway ako sa mga nagyayong sa lungon—silang tanan puti ug ang tanan membro sa partido Komunista. Ang matag usa nagpataas sa ilang mga kumo sa paagi nga gisagop sa ulahi ingong simbolo sa Gahom sa Itom.
Sa dihang namatay ang akong apohang babaye, ang iyang anak nagsabak kanako, ug upat ka bulan sa ulahi ako gipanganak. Nagdako ako nga may suliran sa pagsulti. Dili ako makasulti nga dili magbungabunga, busa ang akong unang pagtungha naglakip sa pagtul-id sa sinultihan.
Ang akong mga ginikanan nagbulag sa dihang nag-edad akog singko anyos, ug ang akong igsoong babaye ug ako gimatuto sa among inahan. Sa dihang nag-edad akog diyes anyos, misugod ako sa paghatod ug mga manggad human sa klase aron sa pagtabang sa mga galastohan sa pamilya. Duha ka tuig sa ulahi misugod ako sa pagtrabaho una pa ug tapos sa klase, nga nahimong pangunang tigpangitag kabuhian sa pamilya. Sa dihang si Mama naospital ug nagkinahanglag sunod-sunod nga operasyon, miundang ako sa pagtungha ug misugod sa pagtrabaho nga bug-os panahon.
Pagpailaila sa Usa ka Panag-igsoonay
Niadtong 1944 usa sa mga Saksi ni Jehova nagbilin sa librong “The Truth Shall Make You Free” uban sa asawa sa akong ig-agaw, ug ako miapil sa pagtuon sa Bibliya nga gisugdan uban kaniya. Niadtong samang tuig misugod ako pagtambong sa Tunghaan sa Teokratikanhong Ministeryo sa Kongregasyon sa Eastside. Ang instruktor sa tunghaan, si Albert Cradock, may samang suliran sa pagsulti nga akong nabatonan, apan nakakat-on siya sa pagkontrolar niana. Pagkamakapadasig niya kanako!
Ang among silinganan sa kinadak-an maoy Italyano, Polako, Hungariano, ug Hudiyo, ug ang kongregasyon nalangkoban sa mga tawo gikan niini ug sa ubang etnikong mga pundok. Ang asawa sa akong ig-agaw ug ako nalakip sa unang mga Aprikanong Amerikano nga nakig-uban niining sa kasukwahi puti nga kongregasyon, apan ang mga Saksi wala gayod magpakita ug rasanhong pagpihig kanamo. Sa pagkatinuod, sila regular nga nagdapit kanako sa ilang balay alang sa pagpangaon.
Niadtong 1956, mibalhin ako sa habagatang bahin sa Tinipong Bansa aron sa pag-alagad diin mas dako ang panginahanglan sa mga ministro. Sa dihang mibalik ako sa amihanan usa niana ka ting-init alang sa distritong kombensiyon, daghan sa mga igsoon sa Cleveland miduaw kanako ug mipahayag ug mainitong interes sa akong mga kalihokan. Ang ilang kahangawa nagtudlo kanakog usa ka hinungdanong leksiyon: Kanunayng “managtan-aw, dili sa personal nga kaayohan nianang mga butang labot sa inyong kaugalingon lamang, apan usab sa personal nga kaayohan nianang ila sa uban.”—Filipos 2:4.
Napauswag nga Bug-os-Panahong Ministeryo
Tapos sa pag-alagad ug tulo ka tuig sa bug-os-panahong pagsangyawng buluhaton ingong payunir, niadtong Nobyembre 1959, gidapit ako nga motrabaho sa Brooklyn Bethel, ang tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa New York. Giasayn ako sa Shipping Department. Ang akong magtatan-aw sa departamento, si Klaus Jensen, ug ang akong kauban sa kuwarto, si William Hannan, nga parehong mga puti, nahimong espirituwal nga mga amahan nako. Ang matag usa nag-alagad ug duolan sa 40 ka tuig sa Bethel sa panahon nga ako miabot.
Sa sayong katuigan sa 1960, dihay mga 600 ka membro sa pamilyang Bethel, ug mga 20 ka Aprikanong Amerikano. Niadtong tungora, ang Tinipong Bansa misugod na sa pagpangusmo uban sa rasanhong pag-awayay, ug nadaot ang rasanhong mga relasyon. Bisan pa niana, ang Bibliya nagtudlo nga “ang Diyos dili mapihigon,” ug kinahanglang dili usab kita magmapihigon. (Buhat 10:34, 35) Ang espirituwal nga mga panaghisgot namo sa talad-kan-anan sa Bethel kada buntag nagpalig-on sa among determinasyon nga modawat sa panglantaw sa Diyos sa maong mga butang.—Salmo 19:7.
Samtang nag-alagad sa Brooklyn Bethel nahibalag ko si Lois Ruffin, usa ka payunir nga taga-Richmond, Virginia, ug kami naminyo niadtong 1964. Ang among determinasyon mao ang pagpabilin sa bug-os-panahong pag-alagad, busa human sa among kasal mibalik kami sa habagatang bahin sa Tinipong Bansa. Una nag-alagad kami ingong mga espesyal payunir, ug unya niadtong 1965, gidapit ako nga mosulod sa sirkitong buluhaton. Sulod sa misunod nga napulo ka tuig, miduaw kami sa mga kongregasyon sa mga estado sa Kentucky, Texas, Louisiana, Alabama, Georgia, North Carolina, ug Mississippi.
Usa ka Pagsulay sa Among Panag-igsoonay
Kadto maoy mga tuig sa dakong kausaban. Sa wala pa kami mobalhin sa Habagatan, ang mga rasa gipinig. Ang mga itom gidid-an sa balaod sa pagtungha sa samang mga tunghaan, sa pagkaon sa samang mga restawran, sa pagkatulog sa samang mga hotel, sa pagpamalit sa samang mga tindahan, o bisan sa pag-inom gikan sa samang imnanan sa mga puti. Apan niadtong 1964 ang Kongreso sa Tinipong Bansa mipagula sa Civil Rights Act nga nagdili sa pagpihig diha sa publikong mga dapit, lakip sa mga sakyanan. Busa wala nay bisan unsang legal nga pasikaranan sa rasanhong pagpinig.
Busa ang pangutana mao, Ang amo bang mga igsoong lalaki ug babaye sa pulos-itom ug pulos-puti nga mga kongregasyon magkahiusa ug magpakitag gugma ug pagmahal sa usag usa o ang pagpit-os ba gikan sa komunidad ug nakagamot na nga mga pagbati gikan sa nangagi magpahinabo kanila nga mosupak sa paghiusa? Maoy usa ka hagit ang pagtuman sa sugo sa Kasulatan: “Sa inigsoong gugma batoni ang malumong pagmahal alang sa usag usa. Manguna sa pagpakitag pasidungog sa usag usa.”—Roma 12:10.
Sukad sa mahinumdoman ni bisan kinsa, ang kaylap nga panglantaw, ilabina sa Habagatan, mao nga ang mga itom maoy ubos ug kalidad. Kining maong panglantaw gisilsil pag-ayo diha sa mga hunahuna sa mga tawo sa halos tanang bahin sa sosyedad, lakip sa mga simbahan. Busa dili sayon alang sa pipila ka puti nga isipon ang mga itom nga kapareha. Sa pagkatinuod, mao kadto ang panahon sa pagsulay sa among panag-igsoonay—alang sa mga itom ug mga puti.
Ikalipay, sa katibuk-an, dihay kahibulongang pagsanong sa paghiusa sa among mga kongregasyon. Dili daling mapapas ang kasiglohan sa maayong pagkatudlo nga mga panglantaw bahin sa pagkalabaw sa rasa. Apan sa dihang nagsugod ang paghiusa, gidawat kadto pag-ayo sa among mga igsoon, nga ang kadaghanan kanila nalipay nga nakahimo sa pagtigom.
Makapainteres, bisan ang dili mga Saksi kasagaran mikooperar sa paghiusa sa among mga kongregasyon. Pananglitan, sa Lanett, Alabama, ang mga silingan duol sa Kingdom Hall gipangutana kon mosupak ba sila nga ang mga itom motambong sa mga tigom. Usa ka puti nga tigulang babaye milamano sa kamot sa itom nga igsoong lalaki, nga nag-ingon: “Umanhi ka palihog sa among silinganan ug simbaha ang imong Diyos sumala sa gusto nimo!”
Matinumanong mga Igsoon sa Etiopia
Niadtong 1974 nalipay kami sa pagdawat sa lima ka bulan ug tunga nga misyonaryong pagbansay sa Watchtower Bible School of Gilead sa Siyudad sa New York. Giasayn kami niadtong tungora sa Aprikanhong nasod sa Etiopia. Si Haile Selassie, ang emperador, bag-o lang napalagpot nga nailalom sa pagkabilanggo sa balay. Sanglit ang among pagsangyawng buluhaton gidili, giapresyar namo ang mainitong kasuod sa among Kristohanong panag-igsoonay.
Kami nagpuyo ug nag-alagad uban sa daghan niadtong kinsa sa ulahi nabilanggo tungod sa ilang pagsunod sa matuod nga pagsimba. Ang pipila sa among minahal nga mga higala gipamatay pa gani. Si Adera Teshome maoy kauban nakong ansiano sa kongregasyon sa kaulohan sa Etiopia, ang Addis Ababa.a Tapos sa tulo ka tuig sa bilanggoan, siya gipatay. Natural, naguol pag-ayo ang iyang asawa. Pagkamakapalipay sa pagkakita kaniya sa mga katuigan sa ulahi nga mangayaon samtang nag-alagad siya ingong payunir!
Si Worku Abebe, nga laing matinumanong igsoong lalaki, gihukman sa kamatayon sa walo ka beses.b Apan siya wala mahadlok! Sa kataposan kong pagkakita kaniya, gipakita niya kanako ang iyang mga dalunggan nga gipukpok sa mga guwardiya sa bilanggoan ginamit ang mga pul-an sa mga riple. Nangomedya siya nga ang iyang pamahaw, paniudto, ug panihapon mao ang mga pul-an sa mga riple. Bisan tuod patay na siya, mahigugmaon gihapon siyang nahinumdoman sa mga igsoon.
Si Hailu Yemiru maoy laing igsoong lalaki nga akong mahinumdoman uban ang kahinangop.c Nagpakita siyag sulondang gugma sa iyang asawa. Gidakop ang iyang asawa, apan sanglit mabdos siya ug hapit nang manganak, gihangyo ni Hailu ang mga awtoridad sa bilanggoan kon mahimo bang pulihan niya ang iyang dapit sa bilanggoan. Sa ulahi, sa dihang dili mokompromiso si Hailu sa iyang pagtuo, siya gipatay.—Juan 15:12, 13; Efeso 5:28.
Tungod sa nagakadaot nga politikanhong kahimtang sa Etiopia, mibalhin kami sa Kenya niadtong 1976. Sulod sa pito ka tuig nag-alagad kami diha sa nagapanawng buluhaton, nga nagduaw sa mga igsoon sa daghang nasod sa Silangang Aprika—lakip ang Kenya, Etiopia, Sudan, ang Seychelles, Uganda, ug Tanzania. Mibiyahe usab ako ngadto sa Burundi ug Rwanda sa daghang higayon ingong bahin sa usa ka delegasyon nga makigsulti sa mga opisyal mahitungod sa pagparehistro sa among buluhaton nianang mga nasora.
Usa ka kalipay ang pagbalik sa Etiopia niadtong Enero 1992 aron sa pagtambong sa unang distritong kombensiyon nga gihimo didto tapos sa pagkuha sa pagdili sa among buluhaton. Daghan sa kapin sa 7,000 nga mitambong wala mag-ilhanay sa usag usa, sanglit ang mga igsoon kanhi nagtigom lamang sa gagmayng mga pundok. Matag adlaw sa kombensiyon, ang kadaghanan didto na duha ka oras una magsugod ang programa ug nagpabilin hangtod sa lawom nga kagabhion, nga nagpahimulos sa among mahigugmaong panag-igsoonay.
Gidaog ang Tribalismo
Sulod sa kasiglohan ang tribalismo mikaylap sa Aprika. Pananglitan, sa Burundi ug Rwanda, ang dagkong etnikong mga pundok, ang Hutu ug ang Tutsi, dugay nang nagdumtanay sa usag usa. Sukad kining mga nasora nakaangkon ug kaugalingnan gikan sa Belgium niadtong 1962, ang mga membro sa duha ka etnikong mga pundok matag karon ug unya nagpatyanay sa usag usa sa linibo. Busa, pagkadakong kalipay ang pagkakita sa membro niining etnikong mga pundok nga nahimong mga Saksi ni Jehova nga duyog nga nanagbuhat diha sa pakigdait! Ang tinuod nga gugma nga ilang gipakita sa usag usa nakadasig sa daghan pa sa pagpatalinghog sa mga kamatuoran sa Bibliya.
Sa susama, nagkabangi ang etnikong mga pundok sa Kenya. Pagkadakong kalainan sulod sa Kristohanong panag-igsoonay sa katawhan ni Jehova sa Kenya! Makita nimo ang mga tawo sa lainlaing etnikong mga pundok nga nahiusang nagasimba diha sa mga Kingdom Hall. Maoy kalipay nako nga nakakita sa daghan niini nga naghiklin sa ilang tribonhong pagdumtanay ug nagpakita ug tinuod nga gugma alang sa ilang mga igsoong lalaki ug babaye sa ubang etnikong mga pundok.
Malipayon Tungod sa Among Panag-igsoonay
Samtang ako nahinumdom sa nangaging 50 ka tuig nga pakig-uban sa organisasyon sa Diyos, ang pagkamapasalamaton ngadto kang Jehova ug sa iyang Anak, si Jesu-Kristo, nagpuno sa akong kasingkasing. Tinuod nga makapatingala ang pagkakita kon unsay gipahinabo nila sa yuta! Dili, ang mga kahimtang dili kanunayng hingpit taliwala sa katawhan sa Diyos, ni hingpit kini karon. Apan dili madahom nga ang ginatos ka tuig nga pagtulon-an sa mga rasista sa kalibotan ni Satanas mapapas sa usa lang ka gabii. Aw, kitang tanan dili pa gihapon hingpit.—Salmo 51:5.
Samtang gitandi nako ang organisasyon ni Jehova sa kalibotan, ang akong kasingkasing miawas sa apresasyon sa among tinuod, tibuok-kalibotang panag-igsoonay. Mahinumdoman pa nako uban ang kahimuot kadtong mga igsoon sa Cleveland, ang tanan puti, kinsa nag-atiman kanako diha sa kamatuoran. Ug samtang nakita nako ang among mga igsoon sa habagatang Tinipong Bansa, ang mga puti ug ang mga itom, nga gipulihan ang ilang mga pagbati sa pagkamapihigon ug kinasingkasing nga inigsoong gugma, nagmaya ang akong kasingkasing. Unya, ang pag-adto sa Aprika ug pagkakita sa personal kon sa unsang paagi ang Pulong ni Jehova nakapapas sa tribonhong pagdumtanay labi pang nakapaapresyar kanako sa among tibuok-kalibotang panag-igsoonay.
Sa pagkatinuod, si Haring David sa kakaraanan maayong nagpahayag niana sa dihang siya miingon: “Tan-awa! Pagkamaayo ug pagkamalipayon gayod sa mga managsoon nga managpuyo sa paghiusa!”—Salmo 133:1.
[Footnote]
a Ang mga letrato ni Adera Teshome ug Hailu Yemiru, makita sa panid 177 sa 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses; ang kasinatian ni Worku Abebe giasoy sa mga panid 178-81.
b Ang mga letrato ni Adera Teshome ug Hailu Yemiru, makita sa panid 177 sa 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses; ang kasinatian ni Worku Abebe giasoy sa mga panid 178-81.
c Ang mga letrato ni Adera Teshome ug Hailu Yemiru, makita sa panid 177 sa 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses; ang kasinatian ni Worku Abebe giasoy sa mga panid 178-81.
[Hulagway sa panid 23]
Serbisyo sa lubong sa akong apohang babaye
[Hulagway sa panid 24]
Tutsi ug Hutu nga mga Saksi duyog nga nagabuhat diha sa kalinaw
[Hulagway sa panid 25]
Uban sa akong asawa, si Lois