Naluwas Gikan sa Usa ka “Tuman-kadaotan nga Kaliwatan”

“Oh walay-pagtuo ug hiwi nga kaliwatan, unsa ba kadugay nga kinahanglan akong makig-uban kaninyo ug moantos kaninyo?”​—LUCAS 9:41.

 1. (a) Unsay gipaila sa atong makatalagmanong kapanahonan? (b) Unsay giingon sa Kasulatan bahin sa mga maluwas?

NAGKINABUHI kita sa punog-katalagman nga kapanahonan. Mga linog, mga baha, mga gutom, sakit, pagkamalapason, mga pamomba, mangilngig nga pakiggubat​—kini ug ang daghan pa milumos sa katawhan sulod sa atong ika-20ng siglo. Bisan pa niana, ang kinadak-ang katalagman sa tanan naghulga sa duol nga umaabot. Unsa ba kana? Kana mao ang “dakong kasakitan ingon nianang wala pa sukad mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon, dili, ni mahitabo pa pag-usab.” (Mateo 24:21) Hinunoa, daghan kanato ang makapanan-aw sa usa ka malipayong ugma-damlag! Ngano? Tungod kay ang Pulong mismo sa Diyos nagbatbat sa “usa ka dakong panon sa katawhan, nga walay tawong makaihap, gikan sa tanang kanasoran ug mga tribo ug katawhan ug mga dila . . . ‘Kini sila mao ang nanagpakagawas gikan sa dakong kasakitan . . . Sila dili na gutomon ni uhawon pa . . . Ug ang Diyos magapahid sa matag luha gikan sa ilang mga mata.’”​—Pinadayag 7:1, 9, 14-17.

 2. Ang unang mga bersikulo sa Mateo 24, Marcos 13, ug Lucas 21 nakabaton ug unsang unang katumanan sa tagna?

² Ang dinasig nga talaan sa Mateo 24:3-22, Marcos 13:3-20, ug Lucas 21:7-24 nagpailaila sa matagnaong kabatbatan ni Jesus sa “katiklopan sa sistema sa mga butang.”a Kining tagnaa may unang katumanan diha sa daotang Hudiyohanong sistema sa mga butang sa unang siglo sa atong Komong Panahon, nga misangko sa walay-ingong “dakong kasakitan” diha sa mga Hudiyo. Ang tibuok nga relihiyoso ug politikanhong gambalay sa Hudiyohanong sistema, nga nasentro sa templo sa Jerusalem, nawagtang, nga dili na gayod mapasig-uli pa.

 3. Nganong dinalian nga atong pamation ang tagna ni Jesus karong adlawa?

³ Atong hisgotan karon ang mga kahimtang nga naglibot sa unang katumanan sa tagna ni Jesus. Kini motabang kanato sa pagsabot nga mas maayo sa katumbas nga katumanan karong adlawa. Kini magpakita kanato kon unsa ka dinalian nga mohimog positibong lihok karon aron maluwas sa kinadak-an sa mga kasakitan nga naghulga sa tanang tawo.​—Roma 10:9-13; 15:4; 1 Corinto 10:11; 15:58.

“Ang Kataposan”​—Kanus-a?

 4, 5. (a) Nganong ang mahinadlokon-ug-Diyos nga mga Hudiyo sa unang siglo K.P. interesado sa tagna sa Daniel 9:24-27? (b) Sa unsang paagi natuman kining tagnaa?

⁴ Sa mga tuig 539 W.K.P., ang manalagna sa Diyos nga si Daniel gihatagan ug usa ka panan-awon sa mga panghitabo nga mahitabo sa kataposang “semana” sa usa ka yugto nga “kapitoan ka semana” sa mga tuig. (Daniel 9:24-27) Ang maong mga “semana” nagsugod sa 455 W.K.P. sa dihang gimando ni Haring Artajerjes sa Persia nga tukoron pag-usab ang siyudad sa Jerusalem. Ang kataposang “semana” nagsugod sa pagtungha sa Mesiyas, si Jesu-Kristo, panahon sa iyang bawtismo ug pagkadihog sa 29 K.P.b Ang mahinadlokon-sa-Diyos nga mga Hudiyo sa unang siglo K.P. nahibalo gayod sa maong panahon nga bahin sa tagna ni Daniel. Pananglitan, mahitungod sa mga panon nga mihugop aron mamati sa pagwali ni Juan nga Tigbawtismo niadtong 29 K.P., ang Lucas 3:15 nag-ingon: “Nagmapaaboton ang mga tawo ug nangatarungan ang tanan diha sa ilang kasingkasing bahin kang Juan: ‘Siya na ba kaha mao ang Kristo?’”

⁵ Ang ika-70ng “semana” maoy pito ka tuig sa linaing pabor nga gipaabot ngadto sa mga Hudiyo. Sugod sa 29 K.P., kana naglakip sa bawtismo ug ministeryo ni Jesus, iyang haladnong kamatayon “sa katunga sa semana” sa 33 K.P., ug laing ‘katungang semana’ hangtod sa 36 K.P. Sulod sa maong “semana,” ang higayon nga mahimong dinihogang mga tinun-an ni Jesus gipaabot ngadto lamang sa mahinadlokon-ug-Diyos nga mga Hudiyo ug Hudiyohanong mga kinabig. Dayon niadtong 70 K.P., usa ka petsang wala masayri nga abante, ang Romanong mga lehiyon ubos kang Tito naglaglag sa apostatang Hudiyohanong sistema.​—Daniel 9:26, 27.

 6. (a) Unsa ka malaglagon ang “kasakitan” nga nagsugod sa 66 K.P.? (b) Kinsay naluwas, ug tungod sa pagbuhat sa unsang dinaliang lihok?

⁶ Busa ang Hudiyohanong pagkasaserdote, nga nakahugaw sa templo sa Jerusalem ug nagsabotsabot sa pagpatay sa kaugalingong Anak sa Diyos, nalaglag. Nalaglag, usab, ang nasodnon ug tribonhong mga talaan. Human niadto, walay Hudiyo ang makapangangkon sa legal sa saserdotehanon o harianong panulondon. Ikalipay, hinunoa, ang dinihogang espirituwal nga mga Hudiyo nabulag isip usa ka harianong pagkasaserdote aron “sa kaylap ipahayag ang mga kahamili” ni Jehova nga Diyos. (1 Pedro 2:9) Sa dihang ang kasundalohan sa Roma unang miatake sa Jerusalem ug midaot gani sa dapit sa templo niadtong 66 K.P., nailhan sa mga Kristohanon nga ang maong militaryong kusog mao “ang dulumtanang butang nga magpahinabog pagkaawaaw, ingon sa gikapamulong pinaagi ni Daniel nga propeta, nga magabarog diha sa balaang dapit.” Sa pagsugot sa matagnaong sugo ni Jesus, ang mga Kristohanon sa Jerusalem ug Judea nangalagiw ngadto sa bukirong mga rehiyon alang sa panalipod.​—Mateo 24:15, 16; Lucas 21:20, 21.

 7, 8. Unsang “ilhanan” ang nakita sa mga Kristohanon, apan unsay wala nila mahibaloi?

⁷ Kadtong matinumanong Hudiyong mga Kristohanon nakapaniid sa katumanan sa tagna ni Daniel ug maoy mga saksing-nakakita sa makapasubong mga gubat, mga gutom, mga kamatay, mga linog, ug pagkamalapason nga gitagna ni Jesus ingong bahin sa “ilhanan . . . sa katiklopan sa sistema sa mga butang.” (Mateo 24:3) Apan gisultihan ba sila ni Jesus kon kanus-a si Jehova magpatuman sa aktuwal sa paghukom nianang dunot nga sistema? Wala. Ang iyang gitagna mahitungod sa tayuktok sa iyang umaabot nga harianong presensiya tinong mapadapat usab ngadto sa unang-siglong “dakong kasakitan”: “Mahitungod niana nga adlaw ug takna walay nahibalo, ni ang mga anghel sa kalangitan ni ang Anak, gawas sa Amahan lamang.”​—Mateo 24:36.

⁸ Gikan sa tagna ni Daniel, ang mga Hudiyo mahimong nagkalkulo sa panahon sa pagtungha ni Jesus isip ang Mesiyas. (Daniel 9:25) Apan wala sila hatagig petsa alang sa “dakong kasakitan” nga sa kataposan maoy naglaglag sa apostatang Hudiyohanong sistema sa mga butang. Maoy human lamang sa pagkalaglag sa Jerusalem ug sa templo niini nga naamgohan nila nga ang petsa maoy 70 K.P. Bisan pa niana, nasayod sila sa matagnaong mga pulong ni Jesus: “Kining kaliwatana dili gayod motaliwan hangtod nga mahitabo kining tanang butanga.” (Mateo 24:34) Dayag, ang kapadapatan sa “kaliwatan” dinhi maoy lahi gikan nianang sa Ecclesiastes 1:4, nga naghisgot sa sunodsunod nga mga kaliwatan nga moabot ug moagi latas sa usa ka yugto sa panahon.

“Kining Kaliwatana”​—Unsa ba Kini?

 9. Giunsa pagbatbat sa mga diksiyonaryo ang Gregong pulong nga ge·ne·aʹ?

⁹ Sa dihang nadunggan sa upat ka apostol nga naglingkod uban kang Jesus sa Bukid sa mga Olibo ang iyang tagna mahitungod sa “katiklopan sa sistema sa mga butang,” unsay ilang pagsabot sa pamulong “kining kaliwatana”? Sa mga Ebanghelyo ang pulong “kaliwatan” gihubad gikan sa Gregong pulong nga ge·ne·aʹ, nga gibatbat sa mga diksiyonaryo karon niining mga terminoha: “Sa literal kanang naggikan sa usa ka samang katigulangan.” (Greek-English Lexicon of the New Testament ni Walter Bauer) “Kanang gipanganak, usa ka pamilya; . . . sunodsunod nga mga sakop sa usa ka kaliwatan . . . o sa usa ka rasa sa katawhan . . . o sa tibuok nga panon sa mga tawong nagkinabuhi sa samang panahon, Mat. 24:34; Mar. 13:30; Luc. 1:48; 21:32; Flp. 2:15, ug ilabina kadtong iya sa Hudiyohanong rasa nga nagkinabuhi sa samang yugto.” (Expository Dictionary of New Testament Words ni W. E. Vine) “Kana nga gipanganak, mga tawo sa samang kaliwat, usa ka pamilya; . . . ang tibuok panon sa mga tawong nagkinabuhi sa samang panahon: Mt. xxiv. 34; Mr. xiii. 30; Lu i. 48 . . . gigamit ilabina sa Hudiyohanong rasa nga nagkinabuhi sa usa ug sa samang yugto.”​—Greek-English Lexicon of the New Testament ni J. H. Thayer.

10. (a) Unsang kaamgid nga kabatbatan ang gihatag sa duha ka awtoridad sa paghisgot sa Mateo 24:34? (b) Giunsa pagsuportar sa usa ka teolohikanhong diksiyonaryo ug pila ka hubad sa Bibliya ang maong kabatbatan?

¹⁰ Sa ingon si Vine ug Thayer naghisgot sa Mateo 24:34 sa pagbatbat sa “kining kaliwatana” (he ge·ne·aʹ hauʹte) ingong “ang tibuok panon sa mga tawong nagkinabuhi sa samang panahon.” Ang Theological Dictionary of the New Testament (1964) nagsuportar sa maong kabatbatan, nga nag-ingon: “Ang paggamit ni Jesus ug ‘kaliwatan’ nagpahayag sa iyang masakopong katuyoan: gitumong niya ang tibuok nga katawhan ug naghunahuna sa ilang pagkausa diha sa sala.” Sa pagkamatuod ang “pagkausa diha sa sala” dayag sa Hudiyohanong nasod sa dihang si Jesus dinhi sa yuta, maingon nga kini nagtimaan sa sistema sa kalibotan karong adlawa.c

11. (a) Unsang awtoridad ang angay nga pangunang magagiya kanato sa pagtino kon unsaon pagpadapat ang he ge·ne·aʹ hauʹte? (b) Giunsa paggamit sa maong awtoridad ang termino?

¹¹ Siyempre, ang mga Kristohanong nagtuon niining butanga naggiya sa ilang panghunahuna sa panguna pinaagi sa paggamit sa dinasig nga magsusulat sa Ebanghelyo sa Gregong pamulong nga he ge·ne·aʹ hauʹte, o “kining kaliwatana,” sa pagtaho sa mga pamulong ni Jesus. Ang pamulong kanunayng gigamit sa negatibong paagi. Sa ingon, gitawag ni Jesus ang Hudiyong relihiyosong mga pangulo nga “mga halas, kaliwat sa mga bitin” ug nagpadayon sa pag-ingon nga ang paghukom sa Gehenna igapatuman sa “kining kaliwatana.” (Mateo 23:33, 36) Bisan pa, ang mao bang paghukom limitado ngadto sa salingkapawng klero? Dili gayod. Sa ubay-ubayng higayon, ang mga tinun-an ni Jesus nakadungog kaniya nga naghisgot sa “kining kaliwatana,” nga nagpadapat nga managsama sa mas dakong kahulogan. Unsa ba kana?

“Kining Tuman-kadaotan nga Kaliwatan”

12. Samtang namati ang iyang mga tinun-an, giunsa paglangkit ni Jesus ang “mga panon” uban sa “kining kaliwatana”?

¹² Sa 31 K.P., panahon sa dakong ministeryo ni Jesus sa Galilea ug pagkahuman gayod sa Paskuwa, ang iyang mga tinun-an nakadungog nga siya miingon ngadto sa “mga panon”: “Kang kinsa ko ba itandi kining kaliwatana? Kini sama sa mga bata nga naglingkod sa tiyanggihan nga naninggit ngadto sa ilang mga kadula, nga nanag-ingon, ‘Among gipatokar ang plawta alang kaninyo, apan wala kamo mosayaw; kami nagminatay, apan wala kamo magpukpok sa inyong kaugalingon sa kasubo.’ Ingong katugbang, mianhi si Juan [nga Bawtista] nga wala magakaon ni magainom, apan ang mga tawo nanag-ingon, ‘May demonyo kaniya’; ang Anak sa tawo [si Jesus] mianhi nga nagakaon ug nagainom, sa gihapon ang mga tawo nanag-ingon, ‘Tan-awa! Usa ka tawong ulit ug palainom ug bino, higala sa mga maniningil ug buhis ug mga makasasala.’” Dili gayod mapahimut-an kadtong way-prinsipyong “mga panon”!​—Mateo 11:7, 16-19.

13. Sa presensiya sa iyang mga tinun-an, kinsay gipaila ug gihukman ni Jesus ingong “kining tuman-kadaotan nga kaliwatan”?

¹³ Sa ulahi sa 31 K.P., samtang si Jesus ug ang iyang mga tinun-an migikan alang sa ilang ikaduhang paglibot sa pagwali sa Galilea, “pipila sa mga eskriba ug mga Pariseo” nangayo kang Jesus ug usa ka ilhanan. Gisultihan niya sila ug “ang mga panon” nga didto: “Ang tuman-kadaotan ug mananapaw nga kaliwatan padayon nga mangitag ilhanan, apan walay ilhanan nga ihatag niini gawas sa ilhanan ni Jonas nga propeta. Kay maingon nga si Jonas didto sa tiyan sa dakong isda tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, sa ingon usab ang Anak sa tawo maanaa sa kasingkasing sa yuta tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. . . . Maingon usab niana niining tuman-kadaotan nga kaliwatan.” (Mateo 12:38-46) Dayag, “kining tuman-kadaotan nga kaliwatan” naglakip sa relihiyosong mga pangulo ug sa “mga panon” nga wala gayod makasabot sa ilhanan nga natuman diha sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Jesus.d

14. Ang mga tinun-an ni Jesus nakadungog kaniya nga nagpahayag sa unsang paghukom sa mga Saduseo ug sa mga Pariseo?

¹⁴ Human sa Paskuwa sa 32 K.P., samtang si Jesus ug iyang mga tinun-an nangabot sa rehiyon sa Galilea sa Magadan, ang mga Saduseo ug ang mga Pariseo nangayo pag-usab kang Jesus ug ilhanan. Gipahayag niya pag-usab kanila: “Ang tuman-kadaotan ug mananapawng kaliwatan magsigeg pangita ug ilhanan, apan walay ilhanan nga ihatag niini gawas sa ilhanan ni Jonas. Niana siya milakaw, nga nagbiya kanila.” (Mateo 16:1-4) Kadtong relihiyosong mga salingkapaw sa pagkamatuod maoy labing salawayon ingong mga pangulo taliwala sa di-matinuohong “mga panon” nga gihukman ni Jesus ingong “kining tuman-kadaotan nga kaliwatan.”

15. Una pa ug unya human pa gayod sa transpigurasyon, si Jesus ug iyang mga tinun-an nakabaton ug unsang pakigtagbo sa ‘kining kaliwatana’?

¹⁵ Sa hinapos sa iyang ministeryo sa Galilea, gipaduol ni Jesus ang panon ug ang iyang mga tinun-an kaniya ug giingnan: “Ang bisan kinsa nga magkaulaw kanako ug sa akong mga pulong niining mananapaw ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw usab siya sa Anak sa tawo.” (Marcos 8:34, 38) Busa ang mga panon sa di-mahinulsolong mga Hudiyo niadtong panahona dayag maoy naglangkob “niining mananapaw ug makasasala nga kaliwatan.” Pila ka adlaw sa ulahi, human sa transpigurasyon ni Jesus, si Jesus ug iyang mga tinun-an “mipaingon sa panon,” ug ang usa ka tawo mihangyo kaniya nga ayohon ang iyang anak. Si Jesus mipahayag: “Oh walay-pagtuo ug hiwi nga kaliwatan, unsa ba kadugay nga kinahanglan akong makig-uban kaninyo? Unsa ba kadugay nga kinahanglan ako moantos kaninyo?”​—Mateo 17:14-17; Lucas 9:37-41.

16. (a) Unsang paghukom sa “ang mga panon” ang gisubli ni Jesus sa Judea? (b) Sa unsang paagi “kining kaliwatana” nakahimo sa labing daotan sa tanang krimen?

¹⁶ Lagmit maoy didto sa Judea, human sa Pista sa mga Balongbalong sa 32 K.P., “sa dihang ang mga panon nagtapok” alirong kang Jesus, nga gisubli niya ang iyang paghukom kanila, nga miingon: “Kining kaliwatana maoy tuman-kadaotan nga kaliwatan; kini nangitag ilhanan. Apan walay ilhanan ang igahatag gawas sa ilhanan ni Jonas.” (Lucas 11:29) Sa kataposan, sa dihang ang relihiyosong mga pangulo nagdala kang Jesus alang sa paghusay, si Pilato misugyot nga buhian siya. Ang talaan nag-ingon: “Ang pangulong mga saserdote ug ang mga ansiyano nag-aghat sa mga panon sa katawhan nga pangayoon si Barabas, apan ipalaglag si Jesus. . . . Si Pilato miingon kanila: ‘Nan, unsa may akong buhaton kang Jesus nga gitawag Kristo?’ Tanan sila miingon: ‘Ipalansang siya!’ Siya miingon: ‘Ngano man, unsang daotang butang nga iyang gihimo?’ Sa gihapon misigi silag siyagit nga labi pa: ‘Ipalansang siya!’” Gipangayo niadtong “tuman-kadaotan nga kaliwatan” nga patyon si Jesus!​—Mateo 27:20-25.

17. Sa unsang paagi ang pipila sa “kining baliko nga kaliwatan” misanong sa pagwali ni Pedro panahon sa Pentekostes?

¹⁷ Ang usa ka “walay-pagtuo ug hiwi nga kaliwatan,” nga giaghat sa relihiyosong mga pangulo niini, sa ingon midulag usa ka pangunang bahin sa pagpahinabo sa kamatayon sa Ginoong Jesu-Kristo. Kalim-an ka adlaw sa ulahi, sa Pentekostes sa 33 K.P., ang mga tinun-an nakadawat sa balaang espiritu ug nagsugod sa pagsulti diha sa lainlaing mga pinulongan. Sa pagkadungog sa tingog, “ang panon nangdugok,” ug si apostol Pedro nagtawag kanila ingong “mga tawong taga-Judea ug kamong tanang molupyo sa Jerusalem,” nga nag-ingon: “Kini nga tawo [si Jesus] . . . inyong gilansang diha sa usa ka estaka pinaagi sa kamot sa malinapasong mga tawo ug gipatay.” Unsay sanong sa pipila niadtong mga mamiminaw? “Sila nasamdan sa kasingkasing.” Unya si Pedro nangaliyupo kanila nga maghinulsol. Siya “mihatag ug bug-os nga pagpanaksi ug padayong maawhagong nagtambag kanila, nga nag-ingon: ‘Pagpakaluwas gikan niining baliko nga kaliwatan.’” Sa pagsanong, mga tulo ka libo “misagop sa iyang pulong nga kinasingkasing [ug] nabawtismohan.”​—Buhat 2:6, 14, 23, 37, 40, 41.

“Kining Kaliwatana” Nailhan

18. Ang paggamit ni Jesus sa terminong “kining kaliwatana” kanunayng nagtumong sa unsa?

¹⁸ Nan, unsa ang “kaliwatan” nga subsob kaayong gihisgotan ni Jesus sa presensiya sa iyang mga tinun-an? Unsay ilang nasabtan sa iyang mga pulong: “Kining kaliwatana dili gayod motaliwan hangtod nga mahitabo kining tanang butanga”? Segurado, si Jesus wala mag-usob sa iyang naandang paggamit sa terminong “kining kaliwatana,” nga kanunay niyang gipadapat ngadto sa mga panon sa katawhan niadtong panahona uban sa ilang “mga buta nga manggigiya” nga maoy naglangkob sa Hudiyohanong nasod. (Mateo 15:14) “Kining kaliwatana” nakaagom sa tanang kasakitan nga gitagna ni Jesus ug dayon nahanaw sa walay-ingon nga “dakong kasakitan” diha sa Jerusalem.​—Mateo 24:21, 34.

19. Kanus-a ug sa unsang paagi ang “langit ug yuta” sa Hudiyohanong sistema nahanaw?

¹⁹ Sa unang siglo, si Jehova naghukom sa Hudiyohanong katawhan. Ang mga mahinulsolon, kinsa nakadangat sa pagpadayag ug pagtuo sa maluluy-ong tagana ni Jehova pinaagi ni Kristo, naluwas gikan niadtong “dakong kasakitan.” Sumala sa gitagna ni Jesus, ang tanang butang nga gitagna nahitabo, ug unya ang “langit ug yuta” sa Hudiyohanong sistema sa mga butang​—ang tibuok nasod, uban sa relihiyosong mga pangulo niini ug ang tuman-kadaotang katilingban sa katawhan—​nahanaw. Si Jehova nakapatuman sa paghukom!​—Mateo 24:35; itandi ang 2 Pedro 3:7.

20. Unsang tukma-sa-panahong tambag ang mapadapat nga may pagkadinalian sa tanang Kristohanon?

²⁰ Kadtong mga Hudiyo nga namati sa matagnaong mga pulong ni Jesus nakaamgo nga ang ilang kaluwasan nagdepende, dili sa pagsulay pagkalkulo sa gitas-on sa usa ka “kaliwatan” o sa pinetsahang “mga panahon o mga yugto sa panahon,” kondili diha sa pagpabiling bulag gikan sa daotang kadungang kaliwatan ug madasigong pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos. Bisan pag ang kataposang mga pulong sa tagna ni Jesus mapadapat sa dakong katumanan sa atong adlaw, ang unang-siglong Hudiyong mga Kristohanon kinahanglan usab nga mamati sa tambag: “Nan, padayong magtukaw, nga sa tanang panahon magapangamuyo nga kamo molampos sa pag-ikyas niining tanang butanga nga gikatinong mahitabo, ug sa pagbarog atubangan sa Anak sa tawo.”​—Lucas 21:32-36; Buhat 1:6-8.

21. Unsang kalit nga panghitabo ang mahimong atong dahomon sa duol nga umaabot?

²¹ Karong adlawa, “ang dakong adlaw ni Jehova . . . haduol na, ug kini nagadali pag-ayo.” (Sofonias 1:14-18; Isaias 13:9, 13) Sa kalit, sa kaugalingong natino-na-daang “adlaw ug takna” ni Jehova, ang iyang kapungot ipagawas nganha sa relihiyoso, politikanhon, ug komersiyal nga mga elemento sa kalibotan, uban sa masupilong katawhan nga naglangkob niining kadungang “tuman-kadaotan ug mananapawng kaliwatan.” (Mateo 12:39; 24:36; Pinadayag 7:1-3, 9, 14) Sa unsang paagi ikaw tingali maluwas gikan sa “ang dakong kasakitan”? Ang among sunod artikulo motubag ug mohisgot sa dakong paglaom alang sa umaabot.

[Mga footnote]

Unsaon Nimo Pagtubag?

◻ Unsay atong makat-onan gikan sa katumanan sa Daniel 9:24-27?

◻ Giunsa pagbatbat sa mga diksiyonaryo karon ang “kining kaliwatana” sumala sa pagkagamit sa Bibliya?

◻ Giunsa ni Jesus paggamit nga kanunay ang terminong “kaliwatan”?

◻ Sa unsang paagi ang Mateo 24:34, 35 natuman sa unang siglo?

[Hulagway sa panid 12]

Gitandi ni Jesus “kining kaliwatana” ngadto sa mga panon sa masupilong mga bata

[Hulagway sa panid 15]

Si Jehova lamang ang nasayod daan sa takna sa pagpatuman sa paghukom diha sa tuman-kadaotang Hudiyohanong sistema