Tinuod nga Pakigdait—Gikan sa Unsang Tinubdan?
“[Si Jehova] nagapahunong sa mga gubat hangtod sa kinatumyan sa yuta.”—SALMO 46:9.
1. Unsang kahibulongang saad sa pakigdait ang atong makaplagan sa tagna ni Isaias?
“ANG buhat sa tinuod nga pagkamatarong mahimong pakigdait; ug ang mahimo sa tinuod nga pagkamatarong, kahilom ug kasegurohan sa panahong walay kataposan. Ug ang akong katawhan magapuyo sa usa ka malinawon malungtarong dapit ug sa mga pinuy-anan sa bug-os nga pagsalig ug sa wala-masamok nga mga dapit-pahulayan.” (Isaias 32:17, 18) Pagkamaanindot nga saad! Usa kini ka saad sa tinuod nga pakigdait nga itagana sa Diyos.
2, 3. Hubita ang tinuod nga pakigdait.
2 Apan, unsa ang tinuod nga pakigdait? Kini ba yanong pagkawalay-gubat? O kini ba maoy usa lamang ka yugto nga ang mga nasod mangandam alang sa sunod nga gubat? Ang tinuod nga pakigdait usa ba lamang ka damgo? Kana maoy mga pangutana nga kita nagkinahanglan ug kasaligang mga tubag. Una, ang tinuod nga pakigdait labaw pa kay sa usa ka damgo. Ang gisaad sa Diyos nga pakigdait mosaylo pa kay sa bisan unsang butang nga mahanduraw niining kalibotana. (Isaias 64:4) Dili kini pakigdait sa pipila ka tuig o mga dekada. Kini molungtad sa walay kataposan! Ug dili kini pakigdait alang lamang sa pipila ka hamili—mosakop kini sa langit ug yuta, mga manulonda ug mga tawo. Moabot kini ngadto sa katawhan sa tanang kanasoran, tribonhong mga grupo, mga sinultihan, ug mga rasa. Kini walay nailhang mga utlanan, walay mga babag, walay kapakyasan.—Salmo 72:7, 8; Isaias 48:18.
3 Ang tinuod nga pakigdait nagkahulogan ug pakigdait sa matag adlaw. Nagpasabot kini nga ikaw momata sa matag buntag nga walay paghunahuna ug gubat, nga dili mabalaka bahin sa imong kaugmaon, sa kaugmaon sa imong mga anak, bisan sa kaugmaon sa imong mga apo. Kini nagpasabot sa bug-os nga kalinaw sa hunahuna. (Colosas 3:15) Kini nagpasabot nga walay krimen, walay kapintasan, walay mga pamilyang nabahinbahin, walay mga tawong walay balay, walay mga tawong nag-antos sa kagutom o katugnaw, ug walay mawad-ag kadasig ug mahigawad. Labaw pa niana, ang pakigdait sa Diyos nagpasabot ug usa ka kalibotan nga walay balatian, kasakit, kasubo, o kamatayon. (Pinadayag 21:4) Pagkakahibulongang paglaom ang atong mabatonan sa pagtagamtam sa tinuod nga pakigdait sa walay kataposan! Dili ba kini mao ang matang sa pakigdait ug kalipay nga gipangandoy natong tanan? Dili ba mao kini ang matang sa pakigdait nga angay natong iampo ug paningkamotan?
Napakyas nga mga Paningkamot sa Tawo
4. Unsang mga paningkamot alang sa pakigdait ang gihimo sa mga nasod, ug uban ang unsang mga resulta?
4 Sa kasiglohan, ang mga tawo ug mga nasod naghisgot bahin sa pakigdait, nagdebate bahin sa pakigdait, nagpirma sa ginatos ka mga kasabotan sa pakigdait. Unsa ang resulta? Sa miaging 80 ka tuig, halos wala gayoy usa ka gutlo sa dihang ang pipila ka nasod o grupo wala makiggubat. Tin-aw, ang pakigdait naglikay sa katawhan. Busa ang pangutana mao, Nganong napakyas ang tanang paningkamot sa tawo sa pag-establisar ug internasyonal nga pakigdait, ug nganong ang tawo walay katakos sa pagdalag tinuod nga pakigdait nga molungtad?
5. Nganong ang mga paningkamot sa katawhan sa pakigdait kanunay nga napakyas?
5 Ang yanong tubag mao nga ang katawhan wala moliso sa hustong tinubdan alang sa tinuod nga pakigdait. Ubos sa impluwensiya ni Satanas nga Yawa, gimugna sa mga tawo ang mga organisasyon nga nabiktima sa ilang kaugalingong mga kahuyangan ug mga bisyo—ang ilang kadalo ug ambisyon, ang ilang kahangol sa gahom ug pagkainila. Sila nangadto sa mga institusyon sa hatag-as nga kahibalo ug nagtukod ug mga organisasyon ug kapunongan sa mga eksperto sa pagsulbad konohay sa mga problema, nga nagpalambo lamang sa dugang nga mga paagi sa pagdaogdaog ug kagun-oban. Ngadto sa unsang tinubdan gitultolan ang katawhan? Diin sila naglantaw?
6, 7. (a) Unsang rekord ang nahimo mismo sa Liga sa Kanasoran? (b) Unsa ang rekord sa Hiniusang Kanasoran?
6 Balik niadtong 1919 ang mga nasod nagbutang sa ilang pagsalig sa Liga sa Kanasoran sa pagtukod ug dumalayong pakigdait. Kana nga paglaom napusgay sa pagsulong ni Mussolini sa Etiopia niadtong 1935 ug sa sibil nga gubat sa Espanya nga nagsugod niadtong 1936. Ang Liga nahanaw uban sa pagbuto sa Gubat sa Kalibotan II niadtong 1939. Ang gitawag-konohay nga pakigdait wala gani molungtad ug 20 ka tuig.
7 Komosta ang Hiniusang Kanasoran? Nakatagana ba kinig bisan unsang tinuod nga paglaom sa dumalayong pakigdait sa tibuok yuta? Wala gayod. Kapin sa 150 ka gubat ug armadong panag-away ang gibugno sukad sa pagkahimugso niini niadtong 1945! Dili ikahibulong nga si Gwynne Dyer, usa ka Canadianong eksperto sa gubat ug sa mga sinugdanan niini, naghubit sa HK ingong “usa ka asosasyon sa ilegal nga mga mangangayam nga nahimong mga magbalantay sa lasang, dili pundok sa maayong mga tawo,” ug “sa dakong bahin usa ka walay-gahom nga institusyon nga sulti lamang ang nagdaghan.”—Itandi ang Jeremias 6:14; 8:15.
8. Luyo sa ilang mga kasabotan sa pakigdait, unsay ginahimo sa mga nasod? (Isaias 59:8)
8 Luyo sa ilang panagsabot sa pakigdait, ang mga nasod nagpadayon sa pag-imbento ug paggamag mga armas. Ang mga nasod nga nagesponsor ug mga komperensiya sa pakigdait sagad mao ang mga nasod nga nanguna sa paggamag mga hinagiban. Ang gamhanang komersiyal nga mga intereses niining mga nasora nagpalambo sa produksiyon sa makamatay nga mga armamento, lakip na ang yawan-ong mga mina sa yuta nga nakapatay o nakaangol sa mga 26,000 ka sibilyang mga hamtong ug kabataan matag tuig. Ang kadalo ug korapsiyon maoy nagdasig nga mga puwersa. Ang mga hiphip ug mga kikbak maoy dakong bahin sa internasyonal nga mga negosyo sa armas. Ang pipila ka politiko nagpadato sa ilang kaugalingon gikan niini nga tinubdan.
9, 10. Unsay naobserbahan sa mga eksperto sa kalibotan bahin sa mga gubat ug mga paningkamot sa tawo?
9 Niadtong Disyembre 1995, ang Polakong pisiko ug mananaog sa Nobel Prize for Peace nga si Joseph Rotblat miawhag sa mga nasod nga taposon na ang lumba sa armas. Siya miingon: “Ang bugtong paagi sa pagpugong [sa usa ka bag-ong lumba sa armas] mao ang bug-os nga paghanaw sa gubat.” Naghunahuna ka ba nga kini mahimong mahitabo? Gikan sa 1928 padayon, 62 ka nasod ang nagratipikar sa Kellogg-Briand Pact, nga niana ilang giayran ang gubat ingong paagi sa pagsulbad sa mga kasungian. Ang Gubat sa Kalibotan II tin-awng nagpasundayag nga ang maong kasabotan walay kapuslanan.
10 Dili ikalimod, ang gubat mao kanunay ang babag sa agianan sa kasaysayan sa katawhan. Sama sa gisulat ni Gwynne Dyer, “ang gubat mao ang pangunang institusyon sa tawhanong sibilisasyon, ug kini may kasaysayan nga sama ra ka dugay sa katawhan.” Oo, halos ang matag sibilisasyon ug imperyo may iyang giilang mga bayani sa militar, iyang organisadong kasundalohan, iyang iladong mga gubat, iyang sagradong mga akademya militar, ug iyang gitumping mga hinagiban. Bisan pa niana, ang atong siglo nailhan sa gubat nga labaw pa kay sa bisan unsang siglo, sa kamalaglagon ug sa mga nangamatay.
11. Unsang pasukaranang hinungdan ang wala tagda sa mga lider sa kalibotan sa ilang paninguha ug pakigdait?
11 Dayag nga ang mga lider sa kalibotan wala magtagad sa pasukaranang kaalam sa Jeremias 10:23: “Ako nasayod, Oh Jehova, nga ang dalan sa yutan-ong tawo wala diha sa iyang kaugalingon. Wala diha sa tawo nga nagalakaw ang pagtultol sa iyang lakang.” Kon ang Diyos dili pagatagdon, wala gayoy tinuod nga pakigdait. Nan, nagpasabot ba kini nga ang gubat dili-malikayan diha sa usa ka sibilisadong katilingban? Nagpasabot ba kini nga ang pakigdait—tinuod nga pakigdait—maoy usa ka imposibleng damgo?
Pagsabot sa Hinungdan
12, 13. (a) Unsay gibutyag sa Bibliya ingong pasukaranan, dili makitang hinungdan sa gubat? (b) Sa unsang paagi gipahilayo ni Satanas ang pagtagad sa mga tawo sa tinuod nga sulbad sa mga suliran sa kalibotan?
12 Sa pagtubag sa maong mga pangutana, kita kinahanglang makasabot sa mga hinungdan sa gubat. Ang Bibliya tin-awng nag-ingon nga ang rebelyosong manulonda nga si Satanas mao ang orihinal nga ‘mamumuno’ ug “bakakon” ug nga “ang tibuok kalibotan nahimutang diha sa gahom sa tuman-kadaotang usa.” (Juan 8:44; 1 Juan 5:19) Unsay iyang gibuhat sa pagpalambo sa iyang mga laraw? Atong mabasa sa 2 Corinto 4:3, 4: “Kon, karon, ang maayong balita nga among ginapahayag sa tinuod gitabilan, kini gitabilan taliwala niadtong mga nagakalaglag, taliwala kanilang kinsa ang diyos niini nga sistema sa mga butang nagbuta sa mga hunahuna sa mga dili-magtutuo, aron nga ang banwag sa mahimayaong maayong balita bahin sa Kristo, kinsa mao ang larawan sa Diyos, dili makalapos paglamdag.” Buhaton ni Satanas ang tanang butang kutob sa mahimo aron ipalayo ang pagtagad sa katawhan sa Gingharian sa Diyos ingong sulbad sa mga suliran sa kalibotan. Iyang gibutaan ug gipatipas ang katawhan pinaagig mabahinbahinong sosyal, politikal, ug relihiyosong mga isyu, aron kini mahimong daw importante pa kay sa pagmando sa Diyos. Ang dili pa dugayng pagsulbong sa nasyonalismo sa tibuok kalibotan maoy usa ka pananglitan.
13 Gipasiugda ni Satanas nga Yawa ang nasyonalismo ug tribalismo, ang pagtuo sa pagkasuperyor sa usa ka nasod, rasa, o tribo ibabaw sa uban. Ang tumang pagdumot nga gipugngan sulod sa daghang kasiglohan ginabuhi sa pagsugnod sa dugang pang mga gubat ug mga panag-away. Si Federico Mayor, direktor-heneral sa UNESCO, nagpasidaan niining hiliga: “Bisag ang pagkamatugoton kaylap, ang pagbati ug kahadlok sa mga langyaw nahimong mas dayag, ug ang sobra ka makinasod o makirasang mga sinultihan nga daw butang na unta sa nangagi karon daw subsob nga madunggan.” Unsa ang resulta? Ang mangilngig nga masaker sa kanhing Yugoslavia ug sa tribonhong pagbanaw sa dugo sa Rwanda maoy duha lamang ka hitabo nga nahimong pangunang balita.
14. Sa unsang paagi gipakita sa Pinadayag 6:4 ang gubat ug ang epekto niini sa atong panahon?
14 Ang Bibliya nagtagna nga sa panahon sa kataposan niining sistemaha, usa ka kalayog-bulok nga kabayo, nga nagsimbolo sa gubat, magakabayo sa tibuok yuta. Atong mabasa sa Pinadayag 6:4: “May lain nga migula, usa ka kalayog-bulok nga kabayo; ug ang usa nga naglingkod niini gitugotan sa pagkuha sa pakigdait gikan sa yuta aron sila magpinatyanay sa usag usa; ug gihatag kaniya ang usa ka dakong espada.” Sukad sa 1914 atong nakita kining simbolikong mangangabayo nga ‘nagkuha sa pakigdait,’ ug ang mga nasod nagpadayon sa paggubatay ug pagsangkaay ug gubat.
15, 16. (a) Unsay papel sa relihiyon sa mga gubat ug mga pagpamatay? (b) Unsay pag-isip ni Jehova sa gibuhat sa mga relihiyon?
15 Ang dili angay natong hikalimtan mao ang papel sa relihiyon niining maong mga gubat ug mga pagpamatay. Ang nabulit-sa-dugong kasaysayan sa katawhan ikapasangil sa dakong sukod ngadto sa sayop nga impluwensiya sa bakak nga relihiyon. Ang Katolikong teologo nga si Hans Küng misulat: “Dili ikalalis nga sa negatibo, malaglagong mga termino [ang mga relihiyon] nakahimo ug nagahimo pag dagkong kontribusyon. Ang tumang pakigbisog, dugoong panag-away, sa pagkatinuod ‘relihiyosong mga gubat’ ikapasangil ngadto kanila; . . . ug kini tinuod usab sa duha ka gubat sa kalibotan.”
16 Unsay pag-isip ni Jehova nga Diyos bahin sa papel sa bakak nga relihiyon sa mga pagpamatay ug mga gubat? Ang hukom sa Diyos sa bakak nga relihiyon, nga narekord sa Pinadayag 18:5, nag-ingon: “Ang iyang mga sala nagtipun-og sangko sa langit, ug nahinumdoman sa Diyos ang iyang inhustisya nga mga buhat.” Ang pakig-anib sa bakak nga relihiyon uban sa politikal nga mga magmamando sa kalibotan mitultol sa maong pagkasad-an sa dugo, sa maong nagtipun-og nga kasal-anan, nga ang Diyos dili gayod makabalewala niana. Sa dili madugay iyang wad-on sa bug-os kining babag sa tinuod nga pakigdait.—Pinadayag 18:21.
Ang Dalan sa Pakigdait
17, 18. (a) Nganong dili usa ka kawang nga damgo ang pagtuo nga ang walay kataposang pakigdait posible? (b) Unsay nahimo na ni Jehova sa pagseguro nga moabot ang tinuod nga pakigdait?
17 Kon ang mga tawo, pinaagi sa mga ahensiya sama sa Hiniusang Kanasoran, dili makapatunghag tinuod ug dumalayong pakigdait, gikan sa unsang tinubdan moabot ang tinuod nga pakigdait, ug sa unsang paagi? Usa ba lamang ka kawang nga damgo ang pagtuo nga ang walay kataposang pakigdait posible? Dili kon moliso kita ngadto sa matuod nga tinubdan sa pakigdait. Ug kinsa kana? Ang Salmo 46:9 mitubag pinaagi sa pag-ingon kanato nga si Jehova “nagapahunong sa mga gubat hangtod sa kinatumyan sa yuta. Gibali niya ang pana ug gibunggo ang bangkaw; sa kalayo gisunog niya ang mga karo.” Ug si Jehova nakasugod na sa proseso sa pagtapos sa mga gubat ug sa pagtukod sa tinuod nga pakigdait. Sa unsang paagi? Pinaagi sa pagpalingkod kang Kristo Jesus sa iyang nahiangay nga trono sa Gingharian niadtong 1914 ug pinaagi sa pagpalambo sa kinadak-ang edukasyonal nga kampanya sa pakigdait diha sa kasaysayan sa katawhan. Ang matagnaong mga pulong sa Isaias 54:13 nagapasalig kanato: “Ang tanan nimong mga anak pagatudloan ni Jehova, ug dako ang pakigdait sa imong mga anak.”
18 Kining maong tagna nag-ilustrar sa prinsipyo sa hinungdan ug epekto—nga mao, ang matag epekto adunay hinungdan. Niining bahina, ang pagtudlo ni Jehova—ang hinungdan—nagabag-o sa gustog-gubat nga mga tawo ngadto sa mahigugmaon-sa-pakigdait nga katawhan nga may pakigdait uban sa Diyos. Ang epekto mao ang kausaban sa kasingkasing nga naghimo sa mga tawo nga mga mahigugmaon sa pakigdait. Kining pagtudlo nga nakapabag-o sa mga kasingkasing ug mga hunahuna sa mga tawo bisan karon nagakaylap sa tibuok kalibotan samtang minilyon ang nagsunod sa panig-ingnan sa “Prinsipe sa Pakigdait,” si Jesu-Kristo.—Isaias 9:6.
19. Unsay gitudlo ni Jesus bahin sa tinuod nga pakigdait?
19 Ug unsa man ang gitudlo ni Jesus bahin sa tinuod nga pakigdait? Siya naghisgot dili lamang sa pakigdait taliwala sa mga nasod kondili sa pakigdait taliwala sa mga tawo sa ilang mga relasyon ug sa pangsulod nga pakigdait gumikan sa usa ka maayong tanlag. Sa Juan 14:27, atong mabasa ang mga pulong ni Jesus ngadto sa iyang mga sumusunod: “Ako nagabilin kaninyog kalinaw, ako nagahatag kaninyo sa akong kalinaw. Wala ko kini ihatag kaninyo sama sa paghatag niini sa kalibotan. Ayaw tugoti nga ang inyong mga kasingkasing masamok ni tugotan kini silang mokupos sa kahadlok.” Sa unsang paagi lahi ang pakigdait ni Jesus gikan nianang sa kalibotan?
20. Pinaagi sa unsa itagana ni Jesus ang tinuod nga pakigdait?
20 Una, ang pakigdait ni Jesus suod nga nalangkit sa mensahe sa Gingharian. Nasayod siya nga ang matarong langitnong kagamhanan, nga naglangkob kang Jesus ug sa 144,000 kaubang mga magmamando, magtapos sa gubat ug sa mga tigsulsol sa gubat. (Pinadayag 14:1, 3) Nasayod siya nga kini magpatungha ug malinawon paraisonhong mga kahimtang nga iyang gitanyag ngadto sa mamumuhat ug daotan nga namatay sa iyang kiliran. Si Jesus wala magtanyag kaniya ug dapit sa langitnong Gingharian, apan siya miingon: “Sa pagkamatuod ako magasulti kanimo karong adlawa, Ikaw mahiuban kanako sa Paraiso.”—Lucas 23:43.
21, 22. (a) Unsang kahibulongang nagapalig-ong paglaom ang gilakip sa tinuod nga pakigdait? (b) Unsay kinahanglan natong buhaton aron masaksihan kana nga panalangin?
21 Si Jesus nasayod usab nga ang iyang Gingharian maghupay sa tanang nanagbakho nga nagpakitag pagtuo diha kaniya. Ang iyang pakigdait nagalakip sa kahibulongang nagapalig-ong paglaom sa pagkabanhaw. Hinumdomi ang iyang makapadasig nga mga pulong nga makaplagan sa Juan 5:28, 29: “Ayaw kahibulong niini, tungod kay ang takna nagasingabot diin kadtong tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang tingog ug managpanggula, kadtong mga nagbuhat ug maayong mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa kinabuhi, kadtong mga nagbuhat ug ngil-ad nga mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa paghukom.”
22 Nagapaabot ka ba nianang panahona? Namatyan ka ba ug mga minahal? Nangandoy ka ba nga makita sila pag-usab? Nan dawata ang pakigdait nga gitanyag ni Jesus. Pagbaton ug pagtuo sama nianang kang Marta, igsoong babaye ni Lazaro, nga miingon kang Jesus: “Ako nahibalo nga siya mobangon diha sa pagkabanhaw sa kataposan nga adlaw.” Apan matikdi ang makapalipay nga tubag ni Jesus kang Marta: “Ako ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi. Siya nga nagapasundayag ug pagtuo kanako, bisan pa siya mamatay, makadangat sa kinabuhi; ug ang matag usa nga buhi ug nagapasundayag ug pagtuo kanako dili gayod bisan kanus-a mamatay. Nagatuo ka ba niini?”—Juan 11:24-26.
23. Nganong ang tukmang kahibalo sa Pulong sa Diyos kinahanglanon sa pagbaton sa tinuod nga pakigdait?
23 Ikaw usab makatuo ug makabenepisyo gikan nianang saara. Sa unsang paagi? Pinaagi sa pagbatog tukmang kahibalo sa Pulong sa Diyos. Matikdi kon sa unsang paagi gipasiugda ni apostol Pablo ang kahinungdanon sa tukmang kahibalo: “Kami . . . wala mohunong sa pag-ampo alang kaninyo ug sa paghangyo nga kamo unta mapuno sa tukmang kahibalo sa iyang kabubut-on diha sa tanang kaalam ug espirituwal nga panabot, aron magalakaw nga takos kang Jehova sa katuyoan nga makapahimuot kaniya sa bug-os samtang padayon kamong magapamunga sa tanang maayong buhat ug magalambo diha sa tukmang kahibalo sa Diyos.” (Colosas 1:9, 10) Kining tukmang kahibalo mokombinsir kanimo nga si Jehova nga Diyos mao ang tinubdan sa tinuod nga pakigdait. Kini usab mosulti kanimo kon unsay kinahanglan nimong buhaton karon aron nga ikaw makaduyog sa salmista sa pag-ingon: “Sa kalinaw ako magahigda ug matulog, kay ikaw lamang, Oh Jehova, ang magapapuyo kanako diha sa kasegurohan.”—Salmo 4:8.
Makapatin-aw Ka Ba?
◻ Nganong ang tawhanong mga paningkamot sa pakigdait kanunay nga napakyas?
◻ Unsay hinungdan sa gubat?
◻ Nganong ang dumalayong pakigdait dili usa ka kawang nga damgo?
◻ Unsa ang tinubdan sa tinuod nga pakigdait?
[Hulagway sa panid 8]
Ang tinuod nga pakigdait dili usa ka damgo. Kini maoy saad sa Diyos
[Hulagway sa panid 10]
Sukad sa 1914 ang simbolikong mangangabayo sa kalayog-bulok nga kabayo nagkuha sa pakigdait sa yuta
[Hulagway sa panid 11]
Ang relihiyon ug ang HK ba makadalag pakigdait?
[Credit Line]
Letrato sa HK