Pagkahimugso ni Jesus—Ang Tinuod nga Estorya

PAGHUNAHUNA ug ilado kaayong hitabo sa kasaysayan sa imong nasod. Dokumentado kaayo kini, gisulat sa kapin sa usa ka historyano. Karon, unsa na man kon dunay miingon kanimo nga kining hitaboa wala gayod mahitabo, nga kini usa lamang ka sugilambong? O, ipadapat ang kahimtang sa mas personal nga paagi, unsa na man kon dunay miingon nga ang daghang gisulti sa imong pamilya kanimo bahin sa pagkahimugso ug sayong kinabuhi sa imong apohang lalaki maoy sayop? Bisan hain niana, ang mismong sugyot tingali magpalagot kanimo. Tinong dili nimo dawaton ang maong mga pangangkon nga basta na lamang!

Ugaling, ang mga kritiko karon kasagarang nagsalikway sa mga talaan sa Ebanghelyo sa pagkahimugso ni Jesus pinaagi ni Mateo ug Lucas. Sila nag-ingon nga kining mga asoya grabeng nagkasumpaki ug dili magkauyon ug nga ang duha naundan ug tatawng mga kabakakan ug makasaysayanhong mga kasaypanan. Tinuod kaha kana? Inay dawaton ang maong mga pasangil, atong susihon ang mga talaan sa Ebanghelyo alang sa atong kaugalingon. Sa pagpadayon, atong tan-awon kon unsay ikatudlo niini kanato karon.

Katuyoan sa Pagsulat

Sa sinugdan makatabang ang paghinumdom sa katuyoan niining Biblikanhong mga asoy. Dili kini mga biograpiya; kini maoy mga Ebanghelyo. Ang kalainan hinungdanon. Sa usa ka biograpiya, ang awtor tingalig magpuno ug gatosan ka panid, nga maningkamot sa pagpakita kon sa unsang paagi ang iyang gisulat nga tawo naugmad ngadto sa pagkatawo nga ilado kaayo. Busa, ang pipila ka biograpiya mogamit ug daghang panid nga magdetalye bahin sa kagikan, pagkahimugso, ug pagkabata sa ilang gisulat nga mga tawo. Kon bahin sa mga Ebanghelyo, kini lahi. Sa upat ka talaan sa Ebanghelyo, ang ila ni Mateo ug Lucas mao lamang ang duha nga nagtug-an sa pagkahimugso ug pagkabata ni Jesus. Ang ilang tumong, hinunoa, dili aron ipakita kon sa unsang paagi si Jesus naugmad ngadto sa pagkahimong ingon nga matang sa tawo. Hinumdomi, ang mga sumusunod ni Jesus miila nga siya naglungtad na ingong usa ka espiritung linalang una pa siya mianhi sa yuta. (Juan 8:23, 58) Busa si Mateo ug Lucas wala magtagik sa pagkabata ni Jesus aron isaysay kon sa unsang paagi siya nahimong ingon nga matang sa tawo. Hinunoa, ilang giasoy ang mga kahimtang nga mihaom sa katuyoan sa ilang mga Ebanghelyo.

Ug unsay ilang katuyoan sa pagsulat niini? Ang pulong “ebanghelyo” nagkahulogang “maayong balita.” Ang duha ka lalaki dunay managsamang mensahe​—nga si Jesus mao ang gisaad nga Mesiyas, o Kristo; nga siya namatay alang sa mga sala sa katawhan; ug nga siya gibanhaw ngadto sa langit. Apan ang duha ka magsusulat dunay lahi kaayong mga kagikan ug nagsulat alang sa managkalahing mga magbabasa. Si Mateo, nga usa ka maniningil ug buhis, nagtagik sa iyang asoy alang sa kadaghanan-Hudiyohanong magbabasa. Si Lucas, nga usa ka mananambal, nagsulat ngadto sa “labing tinamod nga Teofilo”​—nga lagmit dunay taas nga posisyon​—ug, ingong pagpasangkad, ngadto sa mas daghang magbabasang mga Hudiyo ug mga Hentil. (Lucas 1:​1-3) Ang matag magsusulat nagpilig mga hitabo nga labing hinungdanon ug kalagmitan gayod nga makadani sa iyang partikular nga magbabasa. Busa, ang talaan ni Mateo nagpasiugda sa mga tagna sa Hebreohanong Kasulatan nga natuman maylabot kang Jesus. Si Lucas, sa laing bahin, nagsunod sa mas klasikal nga makasaysayanhong paagi nga tingalig naila sa iyang di-Hudiyohanong magbabasa.

Dili ikatingala, ang ilang mga asoy managkalahi. Apan ang duha wala, segun sa giangkon sa mga kritiko, magkasumpaki sa usag usa. Nagsangkapay kini sa usag usa, nga nagtampohay pag-ayo aron maporma ang mas bug-os nga hulagway.

Pagkahimugso ni Jesus sa Betlehem

Si Mateo ug Lucas nagtala ug talagsaong milagro maylabot sa pagkahimugso ni Jesus​—siya natawo sa usa ka ulay. Gipakita ni Mateo nga kining milagroha nagtuman sa tagna nga gilitok kasiglohan kanhi ni Isaias. (Isaias 7:​14; Mateo 1:​22, 23) Nagsaysay si Lucas nga si Jesus natawo sa Betlehem tungod sa rehistrasyon nga gipasiugda ni Cesar nga nagpugos kang Jose ug Maria sa pagbiyahe didto. (Tan-awa ang kahon sa panid 7.) Nga si Jesus natawo sa Betlehem maoy hinungdanon. Kasiglohan nga sayo pa niini, ang propetang si Miqueas nagtagna nga ang Mesiyas maggikan niining daw dili iladong lungsod duol sa Jerusalem.​—Miqueas 5:2.

Ang gabii sa pagkahimugso ni Jesus nahimong kinaham ingong basehanan sa mga esena sa Belen. Bisan pa niana, ang tinuod nga estorya lahi kaayo gikan nianang kanunayng gihulagway. Ang historyanong si Lucas, nga nagsugilon kanato sa senso nga maoy nagpaadto kang Jose ug Maria sa Betlehem, nagtug-an usab kanato sa paggugol sa mga magbalantay sa karnero nianang hinungdanong gabii didto sa gawas duyog sa ilang mga panon. Kining duha ka kahimtang mitultol sa daghang tigdukiduki sa Bibliya sa paghinapos nga si Jesus wala gayod matawo sa Disyembre. Ilang gipunting ang pagkadi-mahimo sa pagpugos ni Cesar sa gahig-ulong mga Hudiyo sa pagpanaw ngadto sa ilang mga siyudad sulod sa bugnaw ug ting-ulan nga panahon, nga magpalagot ug samot sa rebelyosong katawhan. Samang dili mahimo, matod pa sa mga eskolar, nga ang mga magbalantay sa karnero magpuyo didto sa gawas uban sa ilang mga panon sa maong dili maayong panahon.​—Lucas 2:​8-14.

Matikdi nga si Jehova mipili sa pagpahibalo sa pagkahimugso sa iyang Anak, dili ngadto sa edukado ug impluwensiyadong relihiyosong mga pangulo niadtong panahona, kondili ngadto sa hugawng mga mamumuo nga nagpuyo sa gawas. Ang mga eskriba ug mga Pariseo lagmit wala kaayoy pakiglabot sa mga magbalantay sa karnero, kansang eskedyul sa trabaho nagpugong kanila sa pagsunod sa pipila ka detalye sa binaba nga balaod. Apan ang Diyos nagpabor niining mapaubsanon, matinumanong mga lalaki uban ang dakong dungog​—usa ka grupo sa mga manulonda nagpahibalo kanila nga ang Mesiyas, nga gihulat sa katawhan sa Diyos sulod na sa linibong katuigan, mao pay pagkahimugso sa Betlehem. Mao kining mga tawhana, ug dili ang “tulo ka hari” nga kasagarang gihulagway diha sa mga Belen, ang miduaw kang Maria ug Jose ug nakasud-ong niining inosenteng bata nga naghigda diha sa pasungan.​—Lucas 2:​15-​20.

Gikahimut-an ni Jehova ang Mapaubsanong mga Tigpangita sa Kamatuoran

Ang Diyos mahimuot sa mapaubsanong mga tawo nga nahigugma kaniya ug maikagon kaayong makita ang katumanan sa iyang mga katuyoan. Mao kini ang sublisubling tema sa mga hitabo nga naglibot sa pagkahimugso ni Jesus. Sa dihang, mga usa ka bulan human sa pagkahimugso sa bata, si Jose ug Maria mipresentar kaniya didto sa templo aron sa pagsunod sa Moisesnong Balaod, mihalad sila didto ug “usa ka paris nga tukmo o duha ka piso nga punay.” (Lucas 2:​22-24) Ang Balaod sa pagkatinuod nanginahanglag usa ka laking karnero, apan nagtugot kini niining baratong paagi diha sa mga kaso sa kakabos. (Levitico 12:​1-8) Hunahunaa kana. Si Jehova nga Diyos, ang Soberano sa uniberso, nagpili, dili sa usa ka adunahang pamilya, kondili sa usa nga kabos ingong panimalay nga niana ang iyang hinigugma, bugtong Anak matutuon. Kon ikaw usa ka ginikanan, kini angayng magsilbing tin-aw nga pahinumdom nga ang labing maayong gasa nga imong ikahatag sa imong mga anak​—nga labaw pa kaayo kay sa materyal nga kabtangan o hamiling edukasyon​—mao ang kahimtang sa panimalay nga nagauna sa espirituwal nga mga sukdanan.

Sa templo, lain pang duha ka matinumanon, mapaubsanong mga magsisimba ang gikahimut-an ni Jehova. Ang usa mao si Ana, usa ka 84-anyos nga tigulang nga balo nga “wala gayod mawala diha sa templo.” (Lucas 2:​36, 37) Ang lain mao ang matinumanong tigulang nga lalaki nga ginganlag Simeon. Silang duha nahinam sa pribilehiyo nga gihatag kanila sa Diyos​—una pa sila mamatay, ang pagkakita sa usa nga mahimong ang gisaad nga Mesiyas. Militok si Simeon ug tagna bahin sa bata. Kadto maoy usa ka tagna nga nalimin sa paglaom apan gisambogag pagbangotan. Siya nagtagna nga moabot ang adlaw nga kining batan-ong inahan, si Maria, pagaduslakon sa kaguol tungod sa iyang minahal nga anak.​—Lucas 2:​25-​35.

Usa ka Bata nga Nameligro

Ang tagna ni Simeon maoy usa ka makapaguol nga pahinumdom nga kining inosenteng bata mahimong tumong sa pagdumot. Bisan samtang siya usa pa ka masuso, kini nga pagdumot naglihok na. Ang asoy ni Mateo nagdetalye kon sa unsang paagi kini naingon. Daghang bulan na ang miagi, ug si Jose, Maria, ug Jesus nanimuyo na niadtong panahona sa usa ka balay sa Betlehem. Sila wala damhang giduaw sa daghang langyaw. Bisan pa sa daghang gihulagway diha sa mga Belen, wala tinoa ni Mateo kon unsa ka daghan niining mga tawhana ang nangabot, ni iyang gitawag silang “maalamong mga lalaki,” ug labi nang dili “tulo ka hari.” Iyang gigamit ang Gregong pulong maʹgoi, nga nagkahulogang “mga astrologo.” Kini lamang angay nang maghatag sa magbabasa ug ideya nga dunay butang daotan nga naglihok dinhi, kay ang astrolohiya maoy usa ka arte nga gisaway sa Pulong sa Diyos ug maampingong gilikayan sa matinumanong mga Hudiyo.​—Deuteronomio 18:​10-​12; Isaias 47:​13, 14.

Kining mga astrologoha nagsunod sa usa ka bituon gikan sa sidlakan ug nanagdalag mga gasa alang sa “usa nga natawong hari sa mga Judio.” (Mateo 2:2) Apan ang bituon wala magtultol kanila ngadto sa Betlehem. Nagbutad kini kanila ngadto sa Jerusalem ug ngadto kang Herodes nga Bantogan. Walay tawo sa kalibotan nga nagbaton sa maong kahinguhaan ug motibo sa pagdaot sa batang si Jesus. Kining ambisyoso, mabunoong tawo nakapatay nag daghan sa iyang suod nga mga membro sa pamilya nga iyang gilantaw ingong mga hulga.a Kay nasamok sa nadunggang pagkahimugso sa umaabot nga “hari sa mga Hudiyo,” iyang gipadala ang mga astrologo aron sa pagpangita sa maong Usa didto sa Betlehem. Samtang sila nangadto, usa ka tagsaong butang ang nahitabo. Ang “bituon” nga nagtultol kanila sa pagpanaw ngadto Jerusalem daw nag-irog!​—Mateo 2:​1-9.

Karon, kini man usa ka aktuwal nga kahayag diha sa langit o usa lamang ka panan-awon, wala kita masayod. Apan kita nasayod nga kini nga “bituon” dili gikan sa Diyos. Uban ang yawan-ong katukma, kini nagtultol niining paganong mga magsisimba ngadto gayod kang Jesus​—usa ka bata nga daling patyon ug walay mahimo, nga gipanalipdan lamang sa kabos nga panday ug sa iyang asawa. Ang mga astrologo, nga walay kabangkaagang nalimbongan ni Herodes, lagmit motaho pagbalik ngadto sa mapanimaslong magmamando, nga motultol sa kalaglagan sa bata. Apan ang Diyos nanginlabot pinaagig damgo ug nagpapauli kanila agi sa laing dalan. Busa, ang “bituon” usa gayod ka galamiton sa kaaway sa Diyos nga si Satanas, nga mobuhat sa tanan aron sa pagdaot sa Mesiyas. Pagkasukwahi gayod nga ang “bituon” ug ang mga astrologo gihulagway diha sa mga Belen ingong mga hawas sa Diyos!​—Mateo 2:​9-​12.

Sa gihapon, si Satanas wala molunga. Ang iyang gigamit sa maong butang, si Haring Herodes, nagmando nga patyon ang tanang masuso sa Betlehem ubos sa duha ka tuig ang pangedaron. Apan si Satanas dili makadaog sa gubat batok kang Jehova. Nag-ingon si Mateo nga ang Diyos dugay nang nasayod bisan niining mangtas nga pagpamatay sa inosenteng kabataan. Sa makausa pa gialkontra ni Jehova si Satanas, nga nagpasidaan kang Jose pinaagi sa manulonda sa pagkalagiw ngadto sa Ehipto aron maluwas. Si Mateo nagtaho nga pipila ka panahon sa ulahi si Jose nagbalhin pag-usab sa iyang gamayng pamilya ug sa kataposan nagpapuyo kanila sa Nasaret, diin si Jesus midako uban sa iyang manghod nga mga lalaki ug babaye.​—Mateo 2:​13-​23; 13:​55, 56.

Ang Pagkahimugso ni Kristo​—Kon Unsay Kahulogan Niini Alang Kanimo

Maora ka bag natingala niining sumaryo sa mga hitabo nga naglimin sa pagkahimugso ug sayong pagkabata ni Jesus? Daghan ang natingala. Sila natingala sa pagkakaplag nga ang mga asoy sa pagkatinuod nagkaharmonya ug tukma, bisan pa sa dayag nga pagpamugos sa mga tawo kon unsay sukwahi. Sila natingala sa pagkasayod nga ang ubang mga hitabo gitagna nga ginatos ka tuig nga abante. Ug sila natingala nga ang ubang pangunang mga bahin diha sa mga Ebanghelyo lahi kaayo gikan sa mga paghulagway diha sa tradisyonal nga mga estorya sa pagkatawo ug mga Belen.

Tingali ang labing makapatingala sa tanan, hinunoa, mao nga ang daghan kaayong tradisyonal nga mga selebrasyon sa Pasko misipyat sa hinungdanong mga puntos sa kaasoyan sa Ebanghelyo. Wala kaayo hatagig pagtagad, pananglitan, ang Amahan ni Jesus​—dili si Jose, kondili si Jehova nga Diyos. Handurawa ang iyang pagbati sa pagtugyan sa iyang minahal nga Anak ngadto kang Jose ug Maria aron ilang matutuon siya ug tagan-an siya. Hunahunaa ang kasakit sa langitnong Amahan sa pagtugot sa iyang Anak nga modako diha sa usa ka kalibotan diin ang usa ka puno-sa-pagdumot nga hari maglaraw sa pagpatay kaniya bisan sa dihang siya usa pa lamang ka bata! Ang dulot nga gugma alang sa tawo maoy nagtukmod kang Jehova sa paghimo niining sakripisyoha.​—Juan 3:16.

Ang tinuod nga Jesus sagad nga nahikalimtan diha sa mga selebrasyon sa Pasko. Aw, wala ganiy rekord sukad nga iyang gitug-anan ang iyang mga tinun-an sa petsa sa iyang pagkahimugso; ni dunay bisan unsang timailhan nga ang iyang mga sumusunod nagsaulog sa iyang adlawng natawhan.

Dili ang pagkahimugso ni Jesus kondili ang iyang kamatayon​—ug ang kahinungdanon niini sa kasaysayan​—nga iyang gisugo ang iyang mga sumusunod nga saulogon. (Lucas 22:​19, 20) Dili, dili ingong usa ka walay-mahimong masuso diha sa pasungan nga buot ni Jesus nga handomon, kay dili na siya ingon niana karon. Kapin sa 60 ka tuig human sa iyang kamatayon, gibutyag ni Jesus ang iyang kaugalingon diha sa panan-awon ngadto kang apostol Juan ingong usa ka gamhanang Hari nga nagsakay ngadto sa gubat. (Pinadayag 19:​11-​16) Maoy sa ingon niana nga papel, ingong Magmamando sa langitnong Gingharian sa Diyos, nga kita kinahanglang mahibalo bahin kang Jesus karon, kay siya usa ka Hari nga maoy mag-usab sa kalibotan.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 7]

Was Luke in Error?

[Mga hulagway]

Caesar Augustus (27 B.C.E.–14 C.E.)

Tiberius Caesar (14-37 C.E.)

[Credit Lines]

Musée de Normandie, Caen, France

Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 8]

Gipalabi sa manulonda ni Jehova ang mapaubsanong mga magbalantay sa karnero uban ang maayong balita sa pagkahimugso ni Kristo