Maayong Lulinghayaw nga Makapahayahay
“Kon kamo magakaon o magainom o magabuhat sa bisan unsa, himoa ang tanang butang alang sa kahimayaan sa Diyos.”—1 CORINTO 10:31.
1, 2. Nganong ang makalingawng mga kalihokan mahimong isipon ingong “gasa sa Diyos,” apan unsang prangkang pasidaan ang gihatag sa Bibliya?
NATURAL lamang nga gusto natong mohimo sa mga kalihokan nga makahatag kanato ug kalipay. Ang atong malipayon nga Diyos, si Jehova, nagtinguha nga kita magkalipay sa kinabuhi, ug siya nagtagana ug daghang paagi aron maposible kana. (1 Timoteo 1:11; 6:17) Ang maalamong Haring Solomon misulat: “Nasayran ko nga walay mas maayo . . . kay sa pagmaya . . . ug usab nga ang matag tawo mokaon ug moinom ug magpahimulos ug maayo sa tanan niyang kahago. Kini ang gasa sa Diyos.”—Ecclesiastes 3:12, 13.
2 Ang pagmaya sa dihang ang usa mohunong aron sa pagpalandong sa maayong butang nga iyang nahimo makapahayahay gayod, ilabina kon himoon kini kauban sa pamilya o mga higala. Kini haom nga isipon ingong “gasa sa Diyos.” Siyempre, ang dagayang pagtagana niini sa Maglalalang wala magpasabot nga mahimo na kitang makigbahin sa mapatuyangong paglipaylipay. Gihukman sa Bibliya ang paghuboghubog, kadalo, ug imoralidad, nga nagpasidaan nga kadtong nagahimo nianang mga butanga “dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.”—1 Corinto 6:9, 10; Proverbio 23:20, 21; 1 Pedro 4:1-4.
3. Unsay motabang kanato sa pagpadayon sa pagtukaw sa espirituwal ug sa paghupot diha sa hunahuna sa dakong adlaw ni Jehova?
3 Niining makuyaw nga kataposang mga adlaw, ang mga Kristohanon ilabinang nag-atubang sa hagit sa pagkinabuhi nga maalamon niining dunot nga kalibotan nga dili mosunod sa mga buhat niini. (Juan 17:15, 16) Sumala sa gitagna, ang mga tawo niining kaliwatana nahimong “mga mahigugmaon sa kalipayan inay nga mga mahigugmaon sa Diyos” sa gilapdon nga sila “wala magtagad” sa pasidaan nga ang “dakong kasakitan” haduol na. (2 Timoteo 3:4, 5; Mateo 24:21, 37-39) Gipasidan-an ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Bantayi ang inyong kaugalingon nga ang inyong mga kasingkasing dili mabug-atan sa pagpalabig kaon ug sa pagpalabig inom ug sa mga kabalaka sa kinabuhi, ug sa kalit kanang adlawa dihadiha modangat kaninyo ingon nga usa ka lit-ag.” (Lucas 21:34, 35) Ingong mga alagad sa Diyos, kita determinado nga magpatalinghog sa pasidaan ni Jesus. Dili sama niadtong anaa sa dili-diyosnong kalibotan sa atong palibot, kita maningkamot sa pagpadayon sa pagtukaw sa espirituwal ug huptan diha sa hunahuna ang dakong adlaw ni Jehova.—Sofonias 3:8; Lucas 21:36.
4. (a) Nganong lisod mangita ug dalawatong lulinghayaw? (b) Unsang tambag ang makita diha sa Efeso 5:15, 16 nga buot natong ipadapat?
4 Ang paglikay sa dunot nga mga buhat sa kalibotan dili sayon, tungod kay ang Yawa naghimo nianang tilinguhaon kaayo ug dali rang buhaton. Ilabinang malisod kini sa dihang kita gustong maglulinghayaw. Kadaghanan sa gitanyag sa kalibotan gidisenyo aron sa pagtagbaw sa “unodnong mga tinguha.” (1 Pedro 2:11) Ang makadaot nga lulinghayaw dali rang mapahimuslan diha sa publikong mga dapit, apan kini usab makasulod sa balay pinaagi sa mga basahon, TV, Internet, ug mga video. Busa, ang pulong sa Diyos maalamong nagtambag sa mga Kristohanon: “Pagbantay pag-ayo nga ang inyong paglakaw dili ingon sa dili-maalamon kondili ingon sa maalamon nga mga tawo, nga magapalit sa nahiangay nga panahon alang sa inyong kaugalingon, tungod kay ang mga adlaw daotan.” (Efeso 5:15, 16) Pinaagi lamang sa atong bug-os nga pagsunod niining tambaga nga kita makaseguro nga ang makadaot nga lulinghayaw dili makadani kanato, makapupos sa atong panahon, oo, makadaot pa gani sa atong relasyon kang Jehova, nga mosangpot sa atong kalaglagan!—Santiago 1:14, 15.
5. Unsay makahatag kanato ug dako kaayong kahayahay?
5 Tungod kay ang mga Kristohanon puliki kaayo, normal lamang nga bation nila usahay ang panginahanglan nga maglulinghayaw. Gani, ang Ecclesiastes 3:4 nag-ingon nga adunay “panahon sa pagkatawa” ug “panahon sa paglukso.” Busa ang paglulinghayaw wala lantawa sa Bibliya ingong pag-usik ug panahon. Apan ang lulinghayaw angay nga magparepresko kanato, dili magpameligro sa atong espirituwalidad o mobalda sa atong espirituwal nga mga kalihokan. Ang hamtong nga mga Kristohanon nasayod sumala sa kasinatian nga ang mas dakong kalipay nagsumikad sa paghatag ngadto sa uban. Ilang giuna sa ilang kinabuhi ang pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova ug nasinati ang tinuod nga ‘kahayahay alang sa ilang mga kalag’ diha sa pagdawat sa masayon nga yugo ni Jesus.—Mateo 11:29, 30; Buhat 20:35.
Pagpili ug Haom nga Lulinghayaw
6, 7. Unsay makatabang kanimo sa paghukom kon unsay dalawaton o dili-dalawaton nga lulinghayaw?
6 Sa unsang paagi kita makaseguro nga ang usa ka matang sa lulinghayaw dalawaton alang sa usa ka Kristohanon? Ang mga ginikanan maggiya sa ilang mga anak, ug ang mga ansiyano motabang kon gikinahanglan. Apan sa pagkatinuod, dili na unta kinahanglan nga sultian pa kita sa uban nga ang usa ka partikular nga libro, salida sa sine, dula, sayaw, o awit dili maayo. Si Pablo miingon nga ang “mga tawong hamtong . . . pinaagi sa paggamit nakabansay sa ilang mga gahom sa pagsabot aron sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.” (Hebreohanon 5:14; 1 Corinto 14:20) Makita diha sa Bibliya ang prinsipyo nga mogiya kanimo. Ang imong tanlag, nga nabansay sa Pulong sa Diyos, motabang kanimo kon ikaw mamati niana.—1 Timoteo 1:19.
7 Si Jesus nag-ingon nga “ang kahoy maila pinaagi sa bunga niini.” (Mateo 12:33) Kon ang usa ka lulinghayaw magpatunghag daotang bunga diin ang usa madani sa kapintasan, imoralidad, o espiritismo, kini kinahanglang isalikway. Kini dili usab dalawaton kon kini magpameligro sa kinabuhi o panglawas sa usa, kon kini magpahinabog kalisod sa panalapi o kahigawad, o kon kini makapandol sa uban. Si apostol Pablo nagpasidaan kanato nga kon kita makasamad sa tanlag sa atong igsoon, kita nakasala. Si Pablo misulat: “Sa dihang kamo sa ingon nakasala batok sa inyong mga igsoon ug nakasamad sa ilang tanlag nga maluya, kamo nakasala batok kang Kristo. Busa, kon ang pagkaon makapandol sa akong igsoon, dili na gayod ako mokaon pag-usab ug karne, aron ako dili makapandol sa akong igsoon.”—1 Corinto 8:12, 13.
8. Unsay mga kapeligrohan diha sa paggamit ug elektronikong mga dula ug mga video?
8 Ang mga tindahan adunay daghang elektronikong mga dula ug mga video. Ang pipila tingali niini maoy dili-makadaot nga kalingawan, apan ang maong kalingawan anam-anam nga nagpasundayag sa mga butang nga gihukman sa Bibliya. Seguradong dili nato kini matawag nga dili-makadaot nga kalingawan kon diha sa dula kinahanglang piangan o patyon sa mga magdudula ang ilang kontra sa mapintas kaayo nga paagi! Gidumtan ni Jehova kadtong “nahigugma sa kapintasan.” (Salmo 11:5; Proverbio 3:31; Colosas 3:5, 6) Ug kon ang pagdula sa usa ka dula mag-aghat kanimo sa pagkahimong dalo o agresibo, makapaluya sa imong pagbati, o mag-usik sa bililhong panahon, nan ilha ang espirituwal nga kadaot nga ipahinabo niini ug himoa dayon ang mga kausaban.—Mateo 18:8, 9.
Maayong mga Paagi sa Pagtagbaw sa Atong Panginahanglan nga Maglulinghayaw
9, 10. Unsay mahimo sa maalamong mga Kristohanon sa pagtagbaw sa ilang panginahanglan nga maglulinghayaw?
9 Usahay, ang mga Kristohanon mangutana: “Unsa may dalawatong lulinghayaw? Kasagaran sa ginatanyag sa kalibotan wala mahiuyon sa mga sukdanan sa Bibliya.” Magmasaligon nga makakaplag ka ug makapatagbawng lulinghayaw, apan kini nagkinahanglag paningkamot. Kini nagkinahanglan ug pagplano, ilabina sa bahin sa mga ginikanan. Daghan ang nakakaplag ug makapatagbawng pagpahayahay sulod sa pamilya ug sa kongregasyon. Ang dili dinalidali nga pagpangaon samtang naghisgot sa mga panghitabo sa tibuok adlaw o sa usa ka ulohan sa Bibliya makapahimuot ug makapalig-on. Ang mga piknik, angayan nga mga dula, pagkamping, o pagbaktas mahimong hikayon. Ang maong maayong mga lulinghayaw mahimong makalingaw ug makapatagbaw.
10 Ang usa ka ansiyano ug ang iyang asawa kinsa nakamatuto ug tulo ka anak nagtaho: “Sukad sa linghod nga panuigon, among iapil ang among mga anak sa pagpili kon asa kami mobakasyon. Usahay, among tugotan ang kada bata sa pagdapit ug usa ka suod nga higala, nga nakapahimo sa bakasyon nga mas makalilipay. Among gipabilhan ang pipila ka hinungdanong mga hitabo sa kinabuhi sa among mga anak. Sa popanahon, among imbitahon sa among balay ang pamilya ug mga higala diha sa kongregasyon. May mga panahon nga sa gawas mi magluto ug mangaon ug magdula usab kami. Usahay manuroy mi sa kabukiran, nga gamiton ang maong mga okasyon sa pagkat-on bahin sa mga linalang ni Jehova.”
11, 12. (a) Unsay imong mahimo aron maapil ang uban diha sa imong mga plano sa popanahon nga paglulinghayaw? (b) Unsang matanga sa mga salo-salo ang dili makalimtan sa daghan?
11 Ingong indibiduwal o ingong pamilya mahimo ba nimong iapil ang uban sa dihang magplano ug popanahon nga paglulinghayaw? Ang pipila, sama sa usa ka biyuda, tagsaanon, o usay-ginikanan nga pamilya, nagkinahanglan tingalig pagdasig. (Lucas 14:12-14) Mahimong iapil nimo ang pipila ka bag-ohan, apan siyempre mag-amping ka nga dili maladlad ang uban sa makadaot nga impluwensiya. (2 Timoteo 2:20, 21) Kon ang mga masakiton malisdan sa paggawas sa balay, tingali mahimong hikayon nga magdala ug pagkaon sa ilang balay ug mag-uban sa pagpangaon didto.—Hebreohanon 13:1, 2.
12 Daghan ang dili malimot sa mga salo-salo diin simple lang ang pagkaon, ug ang mga bisita makapamati ug eksperyensiya kon sa unsang paagi ang uban nahimong mga Kristohanon, ug masayod kon unsay nakatabang kanila sa pagpabiling matinumanon sa Diyos. Mahimong hisgotan ang mga ulohan sa Bibliya uban sa tanan nga nanambong sa maong okasyon, lakip na sa mga bata, nga awhagon sila sa pag-apil sa panaghisgot. Ang maong mga panaghisgot mahimong mapuslanon nga pagdinasigay nga walay mobatig kaulaw o kulang ug katakos.
13. Sa unsang paagi gipakita ni Jesus ug ni Pablo ang panig-ingnan sa pagpakita ug pagkamaabiabihon ug pagdawat sa imbitasyon?
13 Si Jesus naghatag ug hustong panig-ingnan sa pagpakita ug pagkamaabiabihon ug pagdawat sa imbitasyon. Kanunay niyang gamiton ang maong mga okasyon sa pagpaambit ug espirituwal nga mga panalangin. (Lucas 5:27-39; 10:42; 19:1-10; 24:28-32) Gisundog sa iyang unang mga tinun-an ang iyang panig-ingnan. (Buhat 2:46, 47) Si apostol Pablo misulat: “Ako nangandoy sa pagpakigkita kaninyo, aron ako makahatag kaninyo ug espirituwal nga gasa aron mapalig-on kamo; o, labi pang maayo, aron adunay pagdinasigay sa inyong taliwala, pinaagi sa pagtuo sa tagsatagsa, sa inyo ug sa akoa.” (Roma 1:11, 12) Sa susama, ang atong mga salo-salo kinahanglang himoon sa paagi nga kita magkadinasigay sa espirituwal.—Roma 12:13; 15:1, 2.
Pipila ka Pahinumdom ug mga Pasidaan
14. Nganong dili maayong maghikay ug dagkong mga salo-salo?
14 Dili maayong maghikay ug dagkong mga salo-salo, tungod kay lisod kanang kontrolahon. Sa panahon nga dili makabalda sa espirituwal nga mga kalihokan, ang pipila ka pamilya makahukom tingali nga magpiknik o magdula ug dula nga dili sobra ka maindigon. Kon presente ang pipila ka ansiyano, ministeryal nga mga alagad, o ang ubang mga hamtong diha sa usa ka salo-salo, sila mahimong maayong impluwensiya ug ang okasyon mahimong mas makapahayahay.
15. Nganong responsibilidad usab sa naghikay sa salo-salo ang hustong pagdumala niana?
15 Diha sa mga salo-salo, kinahanglang dili kalimtan sa naghikay niana nga iyang responsibilidad ang hustong pagdumala niana. Bisan tuod ganahan kang moabiabi, dili ka ba masubo kon imong masayran nga tungod sa imong pagpasagad, ang usa ka bisita napandol sa nahitabo diha sa imong balay? Tagda ang prinsipyo nga gihisgotan sa Deuteronomio 22:8. Ang mga Israelinhon nga magtukod ug bag-ong balay gisugo nga maghimog barandilya palibot sa lapad nga atop, nga subsob gamiton sa pag-abiabi ug mga bisita. Ngano? “Aron dili ka magbutang ug pagkasad-an sa dugo sa imong balay kay basin may tawo nga mahulog niini.” Sa susama, ang imong ginabuhat—nga dili magpatuman ug dili-makataronganong mga pagdili—sa pagpanalipod sa imong mga bisita panahon sa usa ka salo-salo angayng magpakitag konsiderasyon sa ilang pisikal ug espirituwal nga kaayohan.
16. Unsang panagana ang angayng himoon kon idalit ang alkoholikong ilimnon diha sa mga salo-salo?
16 Kon idalit ang alkoholikong ilimnon diha sa usa ka salo-salo, maayong managana. Daghang Kristohanong mga tig-abiabi ang modalit lamang ug alkoholikong mga ilimnon kon personal nilang mabantayan kon unsay gidalit o giinom sa ilang mga bisita. Kinahanglang walay alkoholikong ilimnon nga idalit kon kini makapandol sa uban o makatental sa uban sa pagpatuyang ug inom. (Efeso 5:18, 19) Tungod sa lainlaing katarongan, ang pipila ka bisita makahukom tingali nga dili moinom ug alkoholikong ilimnon. Daghang dapit ang adunay gitakda nga legal nga panuigon nga ang usa makainom, ug ang mga Kristohanon magmasinugtanon sa mga balaod ni Cesar bisan pag kining maong mga lagda morag mapig-oton kaayo.—Roma 13:5.
17. (a) Kon magpatokar ug musika diha sa usa ka salo-salo, nganong hinungdanon nga magmapilion ang naghikay niana? (b) Kon adunay sayaw diha sa usa ka salo-salo, sa unsang paagi ibanaag ang pagkamakasaranganon?
17 Angayng tinoon sa naghikay sa salo-salo nga ang bisan unsang musika, sayaw, o ubang kalingawan nahiuyon sa Kristohanong mga prinsipyo. Lainlain ang atong gustong musika, ug daghang matang sa musika ang mahimong gamiton. Apan, ang kadaghanan sa musika karon nagpasiugda sa espiritu sa rebelyon, imoralidad, ug kapintasan. Busa, kinahanglang magmapilion. Ang desenteng musika dili kinahanglang kanunayng mananoy, apan kinahanglan usab nga kini dili mahilayon o law-ay, nga gipatokar nga kusog kaayo ug nagtinagubtob. Mag-amping nga dili nimo ipiyal ang pagpili ug musika sa usa ka tawo nga wala pa makasabot sa panginahanglan nga huptan sa kasarangang gikusgon ang musika. Ang usa ka sayaw nga naglangkit ug dili-makasaranganong mga gawi, nga nagpasiugda ug erotikong mga lihok sa bat-ang ug dughan, dayag nga dili angay sa mga Kristohanon.—1 Timoteo 2:8-10.
18. Sa unsang paagi ang mga ginikanan makapanalipod sa ilang mga anak pinaagi sa pagbantay sa ilang sosyal nga kalihokan?
18 Angayng susihon sa Kristohanong mga ginikanan kon unsay giplano alang sa mga salo-salo diin gidapit ang ilang mga anak, ug maalamon nga ubanan sila sa kadaghanang kahimtang. Ikasubo, ang pipila ka ginikanan nagtugot sa ilang mga anak sa pagtambong sa walay-superbisyon nga mga parti diin ubay-ubay sa nanambong ang nahaylo sa paghimog imoralidad o sa uban pang dili-maayong panggawi. (Efeso 6:1-4) Bisan pag ang mga batan-on hohamtong nag pangedaron ug nakapakita na nga sila kasaligan, kinahanglan gihapon nga tabangan sila sa ‘pagkalagiw sa mga tinguha nga iya sa pagkabatan-on.’—2 Timoteo 2:22.
19. Unsang kamatuoran ang makatabang kanato sa pagsentro sa atong pagtagad sa angay natong ‘unahon pagpangita’?
19 Ang popanahon nga paglulinghayaw ug ang kalingawan nga maayo ug makapahayahay makapahimo sa kinabuhi nga mas malipayon. Wala ihikaw ni Jehova kanato kining maong kalipay, apan sa pagkatinuod kita nahibalo nga ang maong mga kalihokan dili makatabang kanato sa pagtigom ug espirituwal nga mga bahandi sa langit. (Mateo 6:19-21) Gitabangan ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa pagsabot nga ang ‘pagpangita pag-una sa gingharian ug sa pagkamatarong sa Diyos’ mao ang hinungdanong butang sa atong kinabuhi, dili ang atong kaonon o imnon o isul-ob, “mga butang nga maikagong ginapangagpas sa mga nasod.”—Mateo 6:31-34.
20. Ang matinumanong mga alagad ni Jehova makapaabot sa unsang maayong mga butang gikan sa Dakong Magtatagana?
20 Oo, kita man “magakaon o magainom o magabuhat sa bisan unsa,” mahimo nato “ang tanang butang alang sa kahimayaan sa Diyos,” nga magpasalamat sa Dakong Magtatagana sa maayong mga butang nga atong matagamtam sa kasarangang paagi. (1 Corinto 10:31) Sa iyang Paraisong yuta nga anaa sa unahan, aduna unyay daghang okasyon sa pagtagamtam sa bug-os sa pagkamahinatagon ni Jehova, lakip na sa maayong pag-ubanay sa tanan nga nakakab-ot sa iyang matarong nga mga kinahanglanon.—Salmo 145:16; Isaias 25:6; 2 Corinto 7:1.
Nahinumdom Ka Ba?
• Nganong ang mga Kristohanon karon malisdan sa pagpangita ug maayong lulinghayaw?
• Unsang pipila ka matang sa lulinghayaw ang napamatud-ang makapatagbaw sa Kristohanong mga pamilya?
• Sa dihang nagtagamtam sa maayong lulinghayaw, unsang mga pahinumdom ug mga panagana ang angayng hinumdoman sa usa?
[Hulagway sa panid 18]
Pilia ang lulinghayaw nga magpatungha ug maayong mga bunga
[Mga hulagway sa panid 19]
Unsang matanga sa lulinghayaw ang isalikway sa mga Kristohanon?