PAGKABALAAN, PAGBALAAN

Ang kahimtang o kinaiyahan sa usa nga balaan; ang paagi o proseso sa paghimong balaan, pagbulag, o paglain alang sa pag-alagad o paggamit ni Jehova nga Diyos. Ang pagkabalaan nagkahulogan ug “relihiyoso nga kahinlo o kaputli; pagkasagrado.” Ang “pagbalaan” nagtumong sa buhat nga tungod niana ang pagkabalaan napahinabo, nadayag, o nahuptan. Dugang pa, ang orihinal nga Hebreohanong pulong nga qoʹdhesh adunay ideya sa pagkalinain, pagkaeksklusibo, o pagkabalaan ngadto sa Diyos, kinsa maoy balaan; usa ka kahimtang nga gigahin alang sa pag-alagad sa Diyos. Sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang mga pulong nga gihubad nga “balaan” (haʹgi·os) ug “pagkabalaan” (ha·gi·a·smosʹ [usab, “pagbalaan”]; ha·gi·oʹtes; ha·gi·o·syʹne) nagtumong usab sa pagkalinain alang sa Diyos; kini usab gigamit sa pagtumong sa pagkabalaan ingong usa ka hiyas sa Diyos ug sa kaputli o pagkahingpit sa personal nga panggawi sa usa ka tawo.

Ang pagtagad sa paggamit niini nga mga pulong diha sa orihinal nga mga pinulongan makatabang aron mas masabtan kini nga ulohan. Kining mga pulonga gipadapat diha sa Kasulatan ngadto (1) kang Jehova nga Diyos, (2) sa Balaang Espiritu, (3) kang Jesu-Kristo, (4) sa mga manulonda, (5) sa ubang mga tawo, (6) sa mga dapit, (7) sa mga butang, (8) sa mga yugto sa panahon o mga okasyon, ug (9) sa mga gipanag-iya nga yuta. Usahay ang Hebreohanong pulong alang sa “pagbalaan” gigamit diha sa diwa sa pag-andam o sa paghimo sa kaugalingon nga andam o anaa sa angayan nga kahimtang. Gisugo ni Jehova si Moises nga sultihan ang nagbagulbol nga mga Israelinhon: “Balaana ang inyong kaugalingon alang ugma, kay kamo magakaon gayod ug karne.” (Num 11:18) Sa wala pa motabok ang Israel sa Suba sa Jordan, si Josue nagsugo: “Balaana ang inyong kaugalingon, kay ugma si Jehova mobuhat ug katingalahang mga butang sa inyong taliwala.” (Jos 3:5) Sa tanang kahimtang kini nga termino adunay relihiyoso, espirituwal, ug moral nga kahulogan. Kini mahimong magpasabot sa pagpahilayo gikan sa bisan unsang butang nga dili makapahimuot kang Jehova o daotan sa iyang mga mata, lakip ang pisikal nga kahugawan. Ang Diyos miingon kang Moises: “Adtoa ang katawhan, ug balaana sila karong adlawa ug ugma, ug sila kinahanglang maglaba sa ilang mga kupo. . . . kay sa ikatulo nga adlaw si Jehova manaog atubangan sa mga mata sa tanang katawhan diha sa Bukid sa Sinai.” (Ex 19:​10, 11) Kini nga pulong gigamit nga nagkahulogang pagputli o paghinlo, sama sa 2 Samuel 11:​4, nga mabasa: “Siya nagbalaan sa iyang kaugalingon gikan sa iyang kahugawan.”

Gisultihan ni Jehova ang Israel nga sila angay nga bulag gikan sa mga nasod sa kalibotan ug hinlo gikan sa ilang mga batasan; siya naghatag sa Israel ug mga balaod sa paglain kanila, lakip ang mga balaod nga nagtino kon unsay hinlo o dili-hinlo nga kaonon. Dayon siya naghatag kanila sa katarongan: “Kay ako mao si Jehova nga inyong Diyos; ug balaanon ninyo ang inyong kaugalingon ug kamo magmabalaan, tungod kay ako balaan.”​—Lev 11:44.

(1) Jehova nga Diyos. Ang hiyas nga pagkabalaan iya ni Jehova. (Ex 39:30; Zac 14:20) Si Kristo Jesus nagtawag kaniya ingong “Amahan nga Balaan.” (Ju 17:11) Silang atua sa langit gipakita nga nagpahayag: “Balaan, balaan, balaan si Jehova sa mga panon,” nga nagpasidungog kaniya sa pagkabalaan, sa kahinlo diha sa kinalabwang sukod. (Isa 6:3; Pin 4:8; itandi ang Heb 12:14.) Siya mao ang Labing Balaang Usa, nga labaw sa tanang uban pa maylabot sa pagkabalaan. (Pr 30:3; dinhi ang plural nga porma sa Hebreohanong pulong nga gihubad nga “Labing Balaan” gigamit sa pagpaila sa pagkahamili ug pagkahalangdon.) Ang mga Israelinhon kanunayng gipahinumdoman nga si Jehova mao ang Tinubdan sa tanang pagkabalaan sa dihang ilang makita ang mga pulong nga “Ang pagkabalaan iya ni Jehova” nga gikulit diha sa sinawng plaka nga bulawan diha sa purong sa hataas nga saserdote. Kini nga plaka gitawag nga “ang balaang ilhanan sa pagpahinungod,” nga nagpakitang ang hataas nga saserdote gipinig alang sa usa ka pag-alagad nga linain ang pagkabalaan. (Ex 28:36; 29:6) Sa awit sa kadaogan ni Moises human sa pagkaluwas latas sa Pulang Dagat, ang Israel miawit: “Kinsa taliwala sa mga diyos ang sama kanimo, Oh Jehova? Kinsa ang sama kanimo, nga nagpamatuod nga mahimayaon sa pagkabalaan?” (Ex 15:11; 1Sa 2:2) Ingong dugang garantiya sa pagtuman sa iyang pulong, si Jehova nanumpa pa gani pinaagi sa iyang pagkabalaan.​—Am 4:2.

Si Jehova nga Diyos maoy balaan ug bug-os nga hinlo. Ingong Maglalalang ug Unibersohanong Soberano, siya adunay katungod sa bug-os nga pagsimba gikan sa tanan niyang mga linalang. Busa siya nag-ingon nga iyang ipasundayag ang iyang pagkabalaan, ug molihok aron sa pagbalaan sa iyang kaugalingon ug sa iyang ngalan atubangan sa mga mata sa tanang linalang: “Ako magapadako gayod sa akong kaugalingon ug magabalaan sa akong kaugalingon ug magapaila sa akong kaugalingon atubangan sa mga mata sa daghang kanasoran; ug sila makaila gayod nga ako mao si Jehova.”​—Eze 38:23.

Ang ngalan sa Diyos maoy sagrado, nga nahimulag gikan sa tanang kahugawan. (1Cr 16:10; Sal 111:9) Kadtong buot makaangkon sa iyang pag-uyon, ug sa kinabuhi, kinahanglang “magabalaan” kaniya ug sa iyang ngalan, buot ingnon, sila kinahanglang maghupot sa maong ngalan diha sa hustong dapit niini ingong bulag ug mas hataas kay sa tanang ubang mga ngalan. (Lev 22:32; Isa 8:13; 29:23) Ang pagpasipala sa iyang ngalan takos sa silot nga kamatayon. (Lev 24:10-16, 23; Num 15:30) Gitudloan ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga iampo ingong ang labing unang butang: “Amahan namo nga anaa sa mga langit, pagabalaanon [o, “huptang sagrado; isipong balaan”] unta ang imong ngalan.”​—Mat 6:​9, ftn sa Rbi8.

Sanglit si Jehova nga Diyos mao ang Tigmugna sa tanang matarong nga mga prinsipyo ug mga balaod (San 4:12) ug mao ang pasukaranan sa tanang pagkabalaan, si bisan kinsa o ang bisan unsang butang nga balaan nahimong balaan tungod sa pagkalangkit kang Jehova ug sa iyang pagsimba. Ang usa ka tawo dili makabaton ug pagsabot o kaalam gawas kon siya adunay kahibalo sa Labing Balaang Usa. (Pr 9:10) Si Jehova mahimong simbahon lamang diha sa pagkabalaan. Ang usa nga nag-angkong nagasimba kaniya apan nagabuhat sa kahugawan maoy dulumtanan sa iyang panan-aw. (Pr 21:27) Sa dihang gitagna ni Jehova nga iyang hinloan ang dalan alang sa iyang katawhan sa pagbalik sa Jerusalem gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya, siya miingon: “Kini tawgong Dalan sa Pagkabalaan. Ang mga mahugaw dili moagi niana.” (Isa 35:8) Ang gamayng nahibilin nga mibalik niadtong 537 W.K.P. naghimo niana sa kinasingkasing gayod aron ipasig-uli ang matuod nga pagsimba, uban ang husto ug balaan nga mga motibo, dili tungod sa politikal o hinakog nga mga hinungdan.​—Itandi ang tagna diha sa Zac 14:​20, 21.

(2) Balaang Espiritu. Ang aktibong puwersa o espiritu ni Jehova maoy ubos sa iyang pagkontrol ug kanunayng nagpalampos sa iyang katuyoan. Kini maoy hinlo, putli, sagrado, ug gilain alang sa mapuslanong paggamit sa Diyos. Busa kini gitawag nga “balaang espiritu” ug “espiritu sa pagkabalaan.” (Sal 51:11; Luc 11:13; Rom 1:4; Efe 1:13) Ang balaang espiritu nga nagalihok diha sa usa ka tawo maoy usa ka puwersa alang sa pagkabalaan o kahinlo. Ang bisan unsang kahugawan o daotang panggawi maoy usa ka pagsukol o ‘pagpaguol’ niana nga espiritu. (Efe 4:30) Bisan tuod kini dili persona, ang balaang espiritu maoy kapahayagan sa balaang personalidad sa Diyos ug busa mahimong ‘mapaguol.’ Ang pagbatasan sa bisan unsang daotan nga buhat ‘makapalong sa kalayo sa espiritu.’ (1Te 5:19) Kon ang maong batasan magpadayon, ang balaang espiritu sa Diyos, sa ingon, ‘masakitan,’ ug kini mahimong mosangpot sa pagkahimo sa Diyos nga kaaway sa usa nga masuklanon. (Isa 63:10) Ang usa ka tawo nga nagpaguol sa balaang espiritu lagmit moabot pa sa punto nga iyang pasipalahan kini, nga ang maong sala matod ni Jesu-Kristo dili mapasaylo niining presenteng sistema sa mga butang ni nianang sa umaabot.​—Mat 12:​31, 32; Mar 3:28-30; tan-awa ang ESPIRITU.

(3) Jesu-Kristo. Si Jesu-Kristo, sa linain nga diwa, maoy Balaang Usa sa Diyos. (Buh 3:14; Mar 1:24; Luc 4:34) Ang iyang pagkabalaan naggikan sa iyang Amahan sa dihang gilalang siya ni Jehova ingon nga iyang bugtong nga Anak. Iyang padayon nga gihuptan ang iyang pagkabalaan ingong labing suod sa iyang Amahan didto sa mga langit. (Ju 1:1; 8:29; Mat 11:27) Sa dihang ang iyang kinabuhi gibalhin ngadto sa tagoangkan sa ulay nga babayeng si Maria, siya natawo ingong usa ka balaan nga tawhanong Anak sa Diyos.​—Luc 1:35.

Gipili ni Jehova nga Diyos ang iyang bugtong nga Anak ug gipadala siya sa yuta aron buhaton ang linaing buluhaton alang sa ngalan sa Diyos ug sa pagtugyan sa iyang kinabuhi ingong usa ka lukat alang sa katawhan. Apan wala siya dawata ug tahora sa Hudiyohanong nasod ingong mao ang pinadala; hinunoa, ilang gidumilian ang iyang pagkaanak ug ang iyang posisyon labot sa iyang Amahan. Siya mitubag kanila: “Moingon ba diay kamo kanako nga gibalaan sa Amahan ug gipadala nganhi sa kalibotan, ‘Ikaw nagpasipala,’ tungod kay ako miingon, Ako Anak sa Diyos?”​—Ju 10:36.

Siya lamang ang usa kinsa ingong usa ka tawo nagpabilin sa hingpit, walay sala nga pagkabalaan ug kinsa hangtod sa kataposan sa iyang yutan-ong kinabuhi nagpabilin gihapon nga “maunongon, walay sala, wala mahugawi, nahimulag sa mga makasasala.” (Heb 7:26) Siya ‘gipahayag nga matarong’ sa iyang kaugalingong merito. (Rom 5:18) Ang pagkabalaan sa ubang mga tawo sa atubangan sa Diyos mahuptan lamang pinasukad sa pagkabalaan ni Kristo, ug kini mahuptan pinaagi sa pagtuo sa iyang halad lukat. Kini maoy usa ka “balaang pagtuo,” nga, kon padayong pagahuptan, makatabang aron ang usa magpabilin diha sa gugma sa Diyos.​—Jud 20, 21.

Si apostol Pedro misulat ngadto sa mga Kristohanon, nga nagsulti kanila sa ‘pagbalaan kang Kristo ingong Ginoo diha sa inyong mga kasingkasing.’ Iyang gipakita nga ang usa nga nagabuhat niini magpahilayo gikan sa daotan ug mobuhat sa maayo. Diha sa ilang mga kasingkasing ang mga tawo sa kanasoran adunay kataha ug kahadlok sa mga tawo ug sa ubang mga butang. Apan ang Kristohanon angayng magbutang kang Kristo diha sa hustong dapit sa iyang mga pagbati ug mga panukmod. Kini nagkahulogan sa pag-ila sa posisyon ni Kristo ingong Pangulong Ahente sa Diyos sa kinabuhi, ang Mesiyanikong Hari, ang Hataas nga Saserdote sa Diyos, ug ang usa nga nagtugyan sa iyang kinabuhi ingong usa ka lukat. Huptan usab niya kanunay ang panig-ingnan ni Kristo sa maayong panggawi ug magbaton ug maayong tanlag maylabot sa iyang kaugalingong panggawi ingong Kristohanon. Kon ang usa ka tawo, bisan usa ka magmamando, mapig-otong mangayog katarongan sa iyang paglaom, ang Kristohanon nga nagbalaan kang Kristo diha sa iyang kasingkasing mohimog malig-ong pagdepensa, apan uban ang kalumo sa buot ug halawom nga pagtahod.​—1Pe 3:10-16.

(4) Mga Manulonda. Ang mga manulonda sa Diyos gitawag ni Jesus nga “balaan” nga mga manulonda, gibalaan, gilain alang sa balaang paggamit ni Jehova. (Mar 8:38; Luc 9:26; itandi ang Sal 103:20.) Sila makaplagan diha sa sagradong presensiya ni Jehova, nga nakakita sa iyang nawong.​—Mat 18:10; Luc 1:19.

(5) Ubang mga Tawo. Ang tibuok nasod sa Israel giisip nga balaan tungod sa pagpili ug pagbalaan sa Diyos niini, nga nagdala sa katawhan diha sa eksklusibong relasyon tungod sa pakigsaad uban kaniya ingong usa ka linaing katigayonan. Gisultihan niya sila nga kon sila motuman kaniya, sila mahimong “usa ka gingharian sa mga saserdote ug usa ka balaan nga nasod.” (Ex 19:​5, 6) Pinaagi sa pagkamasinugtanon sila mahimong ‘balaan gayod alang sa ilang Diyos.’ Ang Diyos nagpahimangno kanila: “Kamo magmabalaan, tungod kay ako si Jehova nga inyong Diyos balaan.” (Num 15:40; Lev 19:2) Ang mga balaod bahin sa pagkaon, kahinlo, ug sa moralidad nga gihatag sa Diyos kanila kanunayng nagpahinumdom kanila sa ilang pagkalinain ug pagkabalaan ngadto sa Diyos. Ang mga pagdili nga gihatag kanila niini nga mga balaod maoy usa ka kusganong puwersa nga naglimite pag-ayo sa ilang pagpakig-uban sa ilang paganong mga silingan, nga sa ingon nagsilbing usa ka proteksiyon aron magpabiling balaan ang Israel. Sa laing bahin, ang nasod mawad-an sa pagkabalaan niini atubangan sa Diyos kon kini dili-masinugtanon sa iyang mga balaod.​—Deu 28:15-19.

Bisan tuod ang Israel ingong usa ka nasod maoy balaan, ang pipila ka indibiduwal sulod sa nasod giisip nga balaan sa linaing paagi. Sa dihang siya mihukom sa paggamit sa mga lalaki sa tribo ni Levi aron sa pag-atiman sa sagradong tabernakulo ug sa mga pag-alagad niini, siya miingon kang Moises: “Kon bahin kanako, tan-awa! akong kuhaon ang mga Levihanon gikan sa taliwala sa mga anak sa Israel puli sa tanang panganay nga magabukas sa tagoangkan sa mga anak sa Israel; ug maakoa gayod ang mga Levihanon. Kay ang matag panganay akoa. Sa adlaw nga gihampak ko ang matag panganay sa yuta sa Ehipto akong gibalaan alang kanako ang matag panganay sa Israel gikan sa tawo hangtod sa mananap. Sila maakoa gayod. Ako mao si Jehova.” Aron ipahigawas ang mga panganay gikan sa ubang 11 ka tribo, ang mga Israelinhon kinahanglang mohatag ingong kapuli sa tanang lalaki sa tribo ni Levi. Dayon sila kinahanglang mohatag ug lima ka siklo ($11) ngadto sa sangtuwaryo alang sa matag panganay nga lalaki nga sobra sa bug-os nga gidaghanon sa mga lalaking Levihanon. Kini nagpahigawas sa mga panganay nga ilain alang sa bug-os nga pag-alagad kang Jehova.​—Num 3:​12, 13, 46-48.

Human niini, ang tanang panganay nga mga lalaki nga gipanganak isipon nga balaan apan itanyag sa templo ug lukaton pinaagi sa pagbayad ug lima ka siklo ($11). (Ex 13:2; Lev 12:1-4; Num 18:​15, 16) Kadtong nailalom sa mga panaad sa pagka-Nazareo gibalaan sulod sa yugto sa ilang panaad. (Num 6:1-8) Ang panganay sa binuhing mga hayop gibalaan usab, aron ihalad o, sa pipila ka kahimtang, aron lukaton.​—Deu 15:19; tan-awa ang PANGANAY.

Ang mga manalagna ug ang ubang dinasig nga mga magsusulat sa Bibliya maoy mga tawo nga balaan. (2Pe 1:21) Ang mga babaye sa karaang kapanahonan nga matinumanon sa Diyos gitawag ni apostol Pedro nga ‘balaan.’ (1Pe 3:5) Ang kasundalohan sa Israel panahon sa pagpakiggubat giisip nga balaan, kay ang mga gubat nga ilang gisangka maoy mga gubat ni Jehova.​—Num 21:14; 1Sa 21:​5, 6.

Ang usa ka tawo (lalaki o babaye) nga mihimo ug panaad nga magkinabuhi ingong usa ka Nazareo maoy balaan sulod sa yugto sa panaad. Kini nga panahon bug-os nga gideboto alang sa linaing pag-alagad kang Jehova. Ang Nazareo kinahanglang motuman sa pipila ka legal nga mga kinahanglanon; ang usa ka paglapas maghimo kaniya nga mahugaw. Busa siya kinahanglang mohimo ug linaing halad aron mapasig-uli kaniya ang iyang pagkabalaan. Ang mga adlaw sa wala pa siya mahimong mahugaw dili ilakip sa pag-ihap ingong bahin sa pagtuman sa iyang pagka-Nazareo; siya magsugod pag-usab sa pagtuman sa iyang panaad.​—Num 6:1-12.

Mga saserdote. Katuyoan usab ni Jehova nga ilain ang usa ka banay sa tribo ni Levi aron mag-alagad ingong iyang mga saserdote sa paghalad, nga mao, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga kaliwat nga lalaki. (Ex 28:1-3, 41) Dayon sila gibalaan pinaagi sa nahiangay nga mga halad diha sa usa ka simbolikong sunodsunod nga mga buhat nga gihubit sa Exodo kapitulo 29. Busa, sila gilain alang sa pag-alagad sa sangtuwaryo ug naghawas sa katawhan sa atubangan sa Diyos. Sa maong katungdanan sila maoy balaan ug kinahanglang magpabilin sa pagkabalaan aron sila makabuhat sa ilang buluhaton ug padayong pagaisipon sa Diyos ingong balaan. (Lev 21; 2Cr 29:34) Ang walay-kataposang Hataas nga Saserdote ni Jehova, si Jesu-Kristo, ug ang iyang mga isigkasaserdote, o luyoluyong mga saserdote, nga mao kadtong mga sumusunod sa mga tunob ni Kristo ug kinsa gidihogan sa Diyos nga mahimong mga membro sa lawas ni Kristo, gibalaan usab.​—2Te 2:13; Pin 1:6; 5:10.

(6) Mga Dapit. Ang dapit nga gipuy-an ni Jehova o ang bisan unsang dapit nga iyang gipuy-an sa mahulagwayong paagi maoy gibalaan o balaang dapit, usa ka sangtuwaryo. Ang tabernakulo didto sa kamingawan ug ang mga templo sa ulahi nga gitukod ni Solomon ug Zorobabel (ug gitukod pag-usab ug gipadako ni Herodes nga Bantogan) gidisenyo ingong miq·dashʹ o qoʹdhesh, ‘gilain’ o ‘balaan’ nga mga dapit. Sumala sa tradisyon, ang mga saserdote nag-alagad didto nga nagtiniil tungod kay sila nag-alagad sa sangtuwaryo, nga nalangkit sa presensiya ni Jehova. Ang duha ka lawak sa sangtuwaryo gitawag nga “ang Balaang Dapit” ug “ang Labing Balaan,” sanglit duol kaayo kini sa arka sa pakigsaad. (Heb 9:1-3) Kay nahimutang sa taliwala sa makasasala nga katawhan, sa popanahon kini nga mga dapit kinahanglang malunsay (sa mahulagwayong paagi) gikan sa kahugawan pinaagi sa pagwisik sa dugo sa gihalad nga mga hayop.​—Lev 16:16.

Jerusalem. Sa susama ang Jerusalem, ang siyudad sa dakong Hari (Sal 48:​1, 2; 135:21), ug ang dapit nga gibarogan niini giisip nga balaan. (Isa 48:​1, 2; 52:1; Neh 11:1; Dan 9:24) Sa ingon usab, ang Bag-ong Jerusalem, ang langitnong siyudad, maoy usa ka sangtuwaryo nga niana ang gibalaan nga mga tawo lamang, ug walay si bisan kinsang nagabuhat ug bisan unsang matang sa kahugawan (sama sa espiritismo, pakighilawas, pagbuno, idolatriya, ug pagpamakak) ang gitugotan nga makasulod.​—Pin 21:2; 22:​14, 15, 19.

Ang tanaman sa Eden, usa ka sangtuwaryo. Si Jehova, sa mahulagwayong paagi, mipakita didto sa tanaman sa Eden aron sa pagpakigsulti ug sa paghatag ug instruksiyon kang Adan ug Eva; kini maoy usa ka mahinlo, walay-sala, hingpit nga dapit, diin ang tawo adunay pakigdait uban sa Diyos. (Gen 1:28; 2:​8, 9; 3:​8, 9; Deu 32:4) Busa si Adan ug Eva gipapahawa gikan niana sa dihang sila mirebelde. Kini nga paraiso maoy usa ka dapit nga gilain o gibalaan sa Diyos aron puy-an sa mahinlo, matarong nga mga tawo. Karon nga si Adan ug Eva makasasala na, sila gipapahawa aron sila dili makakaon sa bunga gikan sa kahoy sa kinabuhi ug sa ingon, bisan tuod makasasala, mabuhi nga walay kataposan.​—Gen 3:22-24.

Ang nagdilaab nga tanom ug ang Bukid sa Sinai. Sa dihang gisugo ni Jehova si Moises sa pagbalik ngadto sa Ehipto aron sa pagluwas sa Iyang katawhan gikan sa pagkaulipon, nga nagpadala kang Moises pinaagi sa Iyang kaugalingong halandomon nga ngalang Jehova (Ex 3:​15, 16), gisugo sa Diyos ang iyang manulonda, nga mipakita kang Moises diha sa usa ka nagdilaab nga tanom. Sa dihang miduol si Moises, ang manulonda, nga nagpakita ingong hawas ni Jehova, nagsugo kang Moises sa paghubo sa iyang mga sandalyas tungod kay, siya miingon, “ang dapit nga imong gitindogan maoy balaan [qoʹdhesh] nga yuta.”​—Ex 3:1-5.

Sa ulahi, sa dihang ang katawhan gitigom didto sa tiilan sa Bukid sa Sinai, sa panahon nga gihatag ang pakigsaad sa Balaod, si Jehova nagsugo kang Moises: “Pagbutang ug mga utlanan alang sa bukid ug himoa kining sagrado,” tungod kay atua didto si Jehova, nga gihawasan pinaagi sa iyang mga manulonda. (Ex 19:23; Gal 3:19) Ang bisan kinsa nga molapas sa mga utlanan pagapatyon, kay walay dili-awtorisadong mga tawo ang makaduol sa presensiya ni Jehova. (Ex 19:​12, 13) Apan, si Moises makaduol ingong tinudlo sa Diyos nga tigpataliwala. Tungod niini, si Moises sa matagnaong paagi naglarawan kang Jesu-Kristo, ang dakong Tigpataliwala alang sa dinihogang mga Kristohanon, samtang sila nagaduol sa langitnong Bukid sa Zion.​—Heb 12:22-24.

(7) Mga Butang. May pipila ka butang nga gigahin aron gamiton sa pagsimba. Dinhi, kini nahimong balaan tungod sa pagbalaan niini alang sa pag-alagad kang Jehova; dili kay kini adunay pagkabalaan sa kaugalingon niini, aron gamiton ingong panagang o anting-anting. Pananglitan, ang usa sa pangunang balaan nga mga butang, ang arka sa pakigsaad, wala gayod mahimong panagang sa dihang ang duha ka daotang mga anak nga lalaki ni Eli nagdala niini ngadto sa gubat batok sa mga Filistehanon. (1Sa 4:3-11) Ang mga butang nga gibalaan tungod sa sugo sa Diyos naglakip sa halaran (Ex 29:37), sa igdidihog nga lana (Ex 30:25), sa espesyal nga insenso (Ex 30:​35, 37), sa mga besti sa mga saserdote (Ex 28:2; Lev 16:4), sa pasundayag nga tinapay (Ex 25:30; 1Sa 21:​4, 6), ug sa tanang muwebles sa sangtuwaryo. Kining ulahing mga butang naglakip sa mga bulawang halaran sa insenso, sa lamesa alang sa pasundayag nga tinapay, ug sa mga tangkawan, lakip sa mga galamiton niini. Kadaghanan niini nga mga butang gitala diha sa 1 Hari 7:47-51. Sa mas lapad nga diwa, kining mga butanga nahimong balaan usab tungod kay kini maoy mga hulad sa langitnong mga butang ug nagsilbing larawan alang sa kaayohan niadtong makapanunod sa kaluwasan.​—Heb 8:​4, 5; 9:23-28.

Ang sinulat nga Pulong sa Diyos gitawag nga “ang balaang Kasulatan,” o “balaang mga sinulat.” Kini gisulat ubos sa pagtultol sa balaang espiritu ug adunay gahom sa pagbalaan niadtong mosunod sa mga sugo niini.​—Rom 1:2; 2Ti 3:15.

Mga halad ug pagkaon. Ang mga halad ug mga tanyag gibalaan tungod kay kini gitanyag diha sa halaran nga gibalaan sumala sa paagi nga gilatid. (Mat 23:19) Ang laki nga panganayng anak sa mga baka, karnero, ug mga kanding giisip ingong balaan kang Jehova ug dili pagatubson. Kini igahalad, ug ang usa ka bahin niini mahiadto sa mga gibalaan nga mga saserdote. (Num 18:17-19) Ang unang mga bunga ug ang ikapulo maoy balaan, ingon man ang tanang halad ug ang tanang gasa nga gibalaan alang sa pag-alagad sa sangtuwaryo. (Ex 28:38) Ang bahin nga gidawat sa mga saserdote maoy balaan ug dili mahimong kaonon niadtong dili sakop sa saserdotehanong mga panimalay, ug bisan ang mga saserdote dili makakaon sa maong mga butang samtang sila anaa sa “mahugaw” nga kahimtang. (Lev 2:3; 7:​6, 32-34; 22:1-13) Ang pasundayag nga tinapay balaan usab, gibalaan.​—1Sa 21:4; Mar 2:26.

Maingon nga gibalaan ang pagkaon nga gitagana ni Jehova alang sa iyang mga saserdote, gibalaan usab ang pagkaon nga iyang gitagana alang sa iyang Kristohanong mga alagad, sanglit angayng gibalaan ang tanang butang nga pagaambitan o pakigbahinan sa iyang gibalaan nga mga alagad. Si apostol Pablo nagpasidaan batok sa mga tawong walay tanlag nga nagpasundayag sa ilang mini nga pagkabalaan, nga “nagdili sa pagminyo, nagsugo sa pag-ayad sa mga pagkaon nga gilalang sa Diyos nga pagaambitan uban ang pagpasalamat kanilang adunay pagtuo ug tukmang nahibalo sa kamatuoran. Ang katarongan niini mao nga ang tanang linalang sa Diyos maayo, ug walay bisan unsa nga isalikway kon kini gidawat uban ang pagpasalamat, kay kini gibalaan pinaagi sa pulong sa Diyos ug sa pag-ampo alang niini.” (1Ti 4:1-5) Kon ang Pulong sa Diyos nagpahayag sa usa ka butang nga mahinlo, kini maoy mahinlo, ug ang Kristohanon, pinaagi sa pagpasalamat niini diha sa pag-ampo, magadawat niini ingong gibalaan, ug ang Diyos mag-isip kaniya nga mahinlo sa iyang pagkaon niini.

Mga ikapulo. Ang ikapulo sa lugas, bunga sa kahoy, ug sa panon sa mga karnero nga gilain sa mga Israelinhon giisip nga gibalaan ug dili gamiton sa ubang katuyoan. (Lev 27:​30, 32) Ang usa ka pananglitan mao ang balaod bahin sa ikapulo. Kon ang usa ka tawo maggahin ug usa ka bahin ingong ikapulo, pananglitan, gikan sa iyang abot sa trigo, ug dayon siya o usa sa iyang panimalay sa dili-tinuyo magkuhag bahin niini aron gamiton sa balay, sama sa pagluto niini, ang maong tawo sad-an sa paglapas sa balaod sa Diyos labot sa balaang mga butang. Gilatid sa Balaod nga siya kinahanglang magbayad ngadto sa sangtuwaryo sa katumbas nga bili ug dugangan kini ug 20 porsiyento, gawas pa sa paghalad ug usa ka himsog nga laking karnero gikan sa panon sa kahayopan ingong halad. Busa, gihatagag dakong pagtahod ang balaang mga butang nga iya ni Jehova.​—Lev 5:14-16.

Busa mahimong sad-an atubangan sa Diyos ang si bisan kinsa nga sayop nga mogamit sa gibalaan nga butang o magdaot o magsultig daotan batok kang bisan kinsa nga gibalaan sa Diyos, lakip sa dinihogang mga igsoon ni Kristo. Gipakita kini ni Jesus sa mga Hudiyo sa dihang sila nag-akusar kaniya ug pagpasipala. (Ju 10:36) Si apostol Pedro nagpasidaan sa kalaglagan nga modangat sa daotang mga tawo nga iyang gihubit ingong ‘mapangahason, mabuotbuoton, nga dili mangurog sa mga mahimayaon [nga gibalaan ni Jehova] kondili nagasulti nga mapasipalahon.’​—2Pe 2:9-12; itandi ang Jud 8.

(8) Mga Yugto sa Panahon o mga Okasyon. May mga adlaw ug mga yugto sa panahon nga gitakda ingong balaan alang sa Israel. Dili kay adunay kinaiyanhong pagkabalaan kini nga mga yugto sa panahon kondili nahimo kining balaan tungod kay mao kini ang mga panahon alang sa linain nga pagsaulog sa pagsimba kang Jehova. Sa paggahin niini nga mga yugto, diha sa hunahuna sa Diyos ang kaayohan sa katawhan ug ang espirituwal nga pagpalig-on kanila. Dihay mga senemanang Igpapahulay. (Ex 20:8-11) Niini nga mga adlaw ang katawhan makahatag sa ilang bug-os nga pagtagad sa balaod sa Diyos ug sa pagtudlo niini ngadto sa ilang mga anak. Ang ubang mga adlaw sa balaang panagkatigom o Igpapahulay mao: ang unang adlaw sa ikapitong bulan (Lev 23:24) ug ang Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala sa ikanapulong adlaw sa ikapitong bulan. (Lev 23:26-32) Ang mga yugto sa pista, ug ang espesipikong mga adlaw human niana, gisaulog ingong “balaang mga panagkatigom.” (Lev 23:​37, 38) Kini nga mga pista mao ang Paskuwa ug ang Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo (Lev 23:4-8); Pentekostes, o ang Pista sa mga Semana (Lev 23:15-21); ug ang Pista sa mga Balongbalong, o Pagpanghipos sa mga Abot.​—Lev 23:33-36, 39-43; tan-awa ang BALAANG PANAGKATIGOM.

Dugang pa, ang matag ikapito nga tuig maoy tuig nga igpapahulay, usa ka tibuok tuig nga pagkabalaan. Sulod sa tuig nga igpapahulay ang yuta pasagdang dili matikad; kini nga probisyon, sama sa senemanang Igpapahulay, naghatag sa mga Israelinhon ug dugang pang panahon sa pagtuon sa balaod ni Jehova, sa pagpamalandong niini, ug sa pagtudlo niini ngadto sa ilang mga anak. (Ex 23:​10, 11; Lev 25:2-7) Sa kataposan, ang matag ika-50 nga tuig nga gitawag ug Tinghugyaw, giisip usab nga balaan. Kini usab maoy usa ka tuig nga igpapahulay, apan dugang pa, kini nagpasig-uli sa nasod sa ekonomikanhong paagi ngadto sa teokratikanhong kahimtang nga giestablisar sa Diyos sa panahon nga gibahinbahin ang yuta. Kadto maoy usa ka balaang tuig sa kagawasan, pagpahulay, ug kahayahay.​—Lev 25:8-12.

Si Jehova nagsugo nga ang iyang katawhan ‘magsakit sa ilang mga kalag’ sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala, usa ka adlaw sa “balaang panagkatigom.” Kini nagkahulogan nga sila kinahanglang magpuasa ug mag-ila ug magsugid sa ilang mga sala ug ingon man mobatig diyosnong kasubo tungod niini. (Lev 16:29-31; 23:26-32) Apan walay adlaw nga balaan alang kang Jehova nga mahimong usa ka adlaw sa paghilak ug kasubo alang sa iyang katawhan. Hinunoa, kini nga mga adlaw maoy mga adlaw sa pagmaya ug sa pagdayeg kang Jehova tungod sa iyang kahibulongang mga tagana pinaagi sa iyang mahigugmaong-kalulot.​—Neh 8:9-12.

Ang balaang adlaw sa pagpahulay ni Jehova. Gipakita kanato sa Bibliya nga ang Diyos mipahulay gikan sa iyang mga buhat sa paglalang mga 6,000 na ka tuig kanhi, nga nagpahayag sa ikapitong “adlaw” nga sagrado, o balaan. (Gen 2:​2, 3) Busa kini nga “adlaw” kinahanglang gamiton sa mga tawo ingong usa ka “adlaw” sa sagradong pag-alagad ug pagkamasinugtanon ngadto kang Jehova. Dili kini pagahugawan pinaagi sa kinaugalingong mga buhat sa tawo. Busa si Adan ug Eva milapas sa maong “adlaw” sa dihang sila mihimog kinaugalingong paghukom, sa pagbuhat kon unsay buot nila diha sa yuta, nga bulag sa ilang Soberano, si Jehova. Ang ‘adlaw sa pagpahulay’ sa Diyos nagpadayon pa, sumala sa rekord sa Hebreohanon 3:​11, 13; 4:1-11. Sanglit gibalaan sa Diyos ang maong “adlaw,” nga naglain niini alang sa iyang katuyoan, kini nga “adlaw” makakita nga ang maong katuyoan alang sa yuta bug-os nga matuman diha sa pagkamatarong. (Itandi ang Isa 55:​10, 11.) Si apostol Pablo nagpakita nga ang dakong adlaw sa pagpahulay ni Jehova maoy usa ka taas nga yugto sa panahon, sa dihang siya naghisgot bahin sa usa ka adlaw nga bukas pa gihapon aron nga pinaagi sa pagtuo ug pagkamasinugtanon ang mga Kristohanon makasulod sa kapahulayan niini. Ingong usa ka adlaw nga balaan, kini maoy usa ka panahon sa kahupayan ug pagmaya alang sa mga Kristohanon bisan pa sa taliwala niining makapabudlay, nahupngan-sa-sala nga kalibotan.​—Heb 4:3-10; tan-awa ang ADLAW, II.

(9) Mga Gipanag-iya nga Yuta. Sa Israel, mahimong balaanon sa usa ka tawo ang usa ka bahin sa iyang panulondon ngadto sa Diyos. Iyang buhaton kini pinaagi sa paglain niini aron ang abot sa maong yuta mahiadto sa sangtuwaryo, o sa pagbayad ngadto sa sangtuwaryo sa kantidad sa maong yuta (sa ato pa, sa abot niini) sumala sa gibanabanang bili niini sa saserdote. Kon buot niyang lukaton kini, siya kinahanglang magdugang ug ikalima nga bahin sa bili sa yuta (nag-agad sa gidaghanon sa abot hangtod sa tuig sa Tinghugyaw) sumala sa gibanabanang bili niini sa saserdote. Siyempre, ang yuta ibalik ngadto sa tag-iya niini sa panahon sa Tinghugyaw.​—Lev 27:16-19.

Ang sunod nga mga bersikulo lagmit naghisgot bahin sa tag-iya nga wala maglukat sa yuta apan nagbaligya niini ngadto sa laing tawo, ug ang balaod naglatid nga ang yuta mahimong permanenteng kabtangan sa sangtuwaryo sa panahon sa Tinghugyaw. Mahitungod niini nga balaod, sa Levitico 27:​20, 21, ang Commentary ni Cook nag-ingon: “[Ang maong mga pulong] mahimong magtumong sa usa ka kaso diin ang usa ka tawo lagmit sa malimbongong paagi magbaligya sa abot sa iyang yuta ug maggamit sa salapi human nga kini gikasaad ngadto sa Sangtuwaryo.” O kini mahimong magtumong sa usa ka kaso diin magpadayon ang usa ka tawo sa paggamit sa yuta ug magtuman sa iyang panaad sa pipila ka panahon pinaagi sa pagbayad ug eksaktong kantidad sa iglulukat nga salapi ingong tinuig nga abang apan sa ulahi magbahin sa abot sa yuta ngadto sa lain aron makabaton gilayon ug salapi. Ang maong yuta giisip nga “hinalad” o “gipahinungod,” tungod kay iyang giisip nga iyang kaugalingon ang butang nga gibalaan alang sa sangtuwaryo, nga wala magtahod sa pagkabalaan niini pinaagi sa pagnegosyo niini.

Ang prinsipyo lagmit susama sa balaod diha sa Deuteronomio 22:9: “Dili ka magpugas sa imong parasan sa duha ka matang sa binhi, kay basin ang tibuok abot sa binhi nga imong ipugas ug ang abot sa parasan mahiadto sa sangtuwaryo.” Ang maong sangpotanan maoy resulta sa paglapas sa balaod nga mas unang gihisgotan diha sa Levitico 19:19.

Ang kalainan tali sa mga butang nga “gibalaan” ug sa mga butang nga “hinalad” o “gipahinungod” mao nga ang “hinalad” o “gipahinungod” nga butang dili na mahimong lukaton. (Tan-awa ang PAGDILI.) Ang mga balay dumalahon usab sa samang paagi. (Lev 27:​14, 15) Apan, kon gibalaan sa usa ka tawo ang usa ka yuta nga iyang napalit nga gipanag-iya ingong panulondon sa laing tawo, ang yuta ibalik sa orihinal nga tag-iya sa panahon sa Tinghugyaw.​—Lev 27:22-24.

Mga siyudad nga dalangpanan ug mga kampo sa kasundalohan. Ang pipila ka siyudad sa Israel gilain alang sa linaing katuyoan sa pagtaganag dapit nga dalangpanan alang sa dili-tinuyong mamumuno. Kini nga mga siyudad gibalaan o “gihimong sagrado.”​—Jos 20:7-9.

Ang mga kampo sa kasundalohan sa Israel maoy mga dapit nga gibalaan, kay ang Diyos ‘nagalakaw sa sulod sa kampo.’ Busa kinahanglang mahuptan ang moral, espirituwal, ug pisikal nga kahinlo.​—Deu 23:9-14; 2Sa 11:6-11.

Kristohanong Pagkabalaan. Ang Pangulo sa mga Kristohanon, ang Anak sa Diyos, sa dihang gipanganak ingong usa ka tawo, maoy balaan (Luc 1:35), ug siya nagpadayon sa paghupot niini nga pagkabalaan sa iyang tibuok yutan-ong kinabuhi. (Ju 17:19; Buh 4:27; Heb 7:26) Kini nga pagkabalaan maoy bug-os, hingpit, nga nagtugob sa iyang matag panghunahuna, pulong, ug buhat. Pinaagi sa paghupot sa iyang pagkabalaan bisan hangtod sa haladnong kamatayon, iyang gipaposible alang sa uban nga makabaton sa pagkabalaan. Busa, kadtong gitawag aron mahimong mga sumusunod sa iyang lakang gitawag sa “usa ka balaan nga pagtawag.” (2Ti 1:9) Sila mahimong mga dinihogan ni Jehova, ang espirituwal nga mga igsoon ni Jesu-Kristo, ug gitawag nga “mga balaan” o “mga santos.” (Rom 15:26; Efe 1:1; Flp 4:21; itandi ang KJ.) Sila nakadawat sa pagkabalaan pinaagi sa pagtuo sa halad lukat ni Kristo. (Flp 3:​8, 9; 1Ju 1:7) Nan, ang pagkabalaan dili kinaiyanhon nga diha kanila, o nailaha pinaagi sa ilang kaugalingong merito, kondili kini nabatonan nila pinaagi ni Jesu-Kristo.​—Rom 3:23-26.

Ang daghang paghisgot diha sa Kasulatan bahin sa buhing mga membro sa kongregasyon ingong “mga balaan,” o “mga santos” (Dy, KJ), nagpatin-aw nga ang usa ka tawo wala himoa nga balaan, o “santos,” sa mga tawo o sa usa ka organisasyon, ni ang maong tawo kinahanglang maghulat nga mamatay ayha pa mahimong usa ka “santos.” Siya maoy “balaan” tungod sa pagtawag sa Diyos kaniya aron mahimong kaubang manununod ni Kristo. Siya maoy balaan sa mga mata sa Diyos samtang ania pa sa yuta, nga may paglaom sa langitnong kinabuhi sa dominyo sa mga espiritu, diin nagpuyo si Jehova nga Diyos ug ang iyang Anak, uban sa balaang mga manulonda.​—1Pe 1:​3, 4; 2Cr 6:30; Mar 12:25; Buh 7:56.

Ang Proseso sa Pagbalaan. Adunay tinong proseso o pamaagi nga kinahanglang sundon sa pagbalaan sa usa ingong sumusunod sa tunob ni Kristo. Sa paggamit sa pulong nga pagbalaan sa diwa nga putlion o hinloan sa sala sa panan-aw sa Diyos, si apostol Pablo misulat: “Kay kon ang dugo sa mga kanding ug sa torong mga baka ug ang abo sa nating baka nga iwisik niadtong mga nahugawan makapabalaan hangtod sa pagkahinlo sa unod, dili ba labaw pa gayod nga ang dugo ni Kristo, kinsa pinaagi sa walay kataposang espiritu naghalad sa iyang kaugalingon nga walay buling ngadto sa Diyos, magahinlo sa atong mga tanlag gikan sa patay nga mga buhat aron makahimo kitag sagradong pag-alagad ngadto sa buhi nga Diyos?”​—Heb 9:​13, 14.

“Ang dugo ni Kristo” nagkahulogan sa bili sa iyang hingpit nga tawhanong kinabuhi; ug kini mao ang maghinlo sa pagkasad-an sa tawo nga nagtuo kaniya. Busa kini nagbalaan gayod (dili lamang sa mahulagwayong paagi [itandi ang Heb 10:1-4]) hangtod sa pagputli sa unod sa magtutuo, gikan sa panglantaw sa Diyos, aron nga ang magtutuo makabaton ug hinlong tanlag. Dugang pa, ang Diyos nagpahayag sa maong magtutuo nga matarong ug naghimo kaniyang takos nga mahimong usa sa luyoluyong mga saserdote ni Jesu-Kristo. (Rom 8:​1, 30) Ang maong mga tawo gitawag nga haʹgi·oi, “mga balaan,” “mga santos” (KJ), o mga tawong gibalaan ngadto sa Diyos.​—Efe 2:19; Col 1:12; itandi ang Buh 20:​32, nga nagpunting sa “mga gibalaan [tois he·gi·a·smeʹnois].”

Busa ang paagi aron mahimong kaubang mga manununod ni Kristo mao nga, una, sila kabigon ni Jehova nga Diyos ngadto kang Jesu-Kristo pinaagi sa pagtuo sa kamatuoran sa Pulong sa Diyos. (Ju 6:44; 17:17; 2Te 2:13) Kay gidawat ni Jehova, sila “nahugasan na, . . . nabalaan na, . . . napahayag na nga matarong sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Kristo ug sa espiritu sa atong Diyos.” (1Co 6:11) Busa, ngadto kanila si Kristo nahimong ‘kaalam, pagkamatarong, ug pagkabalaan ug kagawasan pinaagi sa lukat.’ (1Co 1:30) Bahin niini, si apostol Pablo miingon: “Kay siya [Kristo] nga nagbalaan ug kadtong ginabalaan, silang tanan usa rag gigikanan, ug tungod niini wala niya ikaulaw ang pagtawag kanila nga ‘mga igsoon.’” (Heb 2:11) Sila nahimong ‘mga anak sa Diyos’ ug “mga igsoon” sa Pangunang Anak sa Diyos pinaagi sa pagkagianak sa espiritu.​—Rom 8:14-17; Ju 3:​5, 8.

Kinahanglang padayon nga mahuptan. Ang proseso sa pagbalaan dili gayod sa usa ka bahin lamang. Ang pagkabalaan kinahanglang padayon nga mahuptan, ug niini ang magtutuo adunay bahin. Mahimong mawala niya ang iyang pagkabalaan o padayong mahuptan kini.

Si Kristo Jesus naghatag ug sumbanan alang niadtong mga gibalaan. (Ju 13:15) Siya miingon diha sa pag-ampo ngadto sa Diyos: “Ako nagabalaan sa akong kaugalingon alang kanila, aron nga sila usab mabalaan unta pinaagi sa kamatuoran.” (Ju 17:19) Gihuptan ni Jesus ang iyang kaugalingon nga walay-ikasaway ug ingon man ang iyang kahimtang nga gilain aron sa pagbalaan sa iyang mga sumusunod. Sila kinahanglang maghupot sa ilang pagkabalaan hangtod matapos ang ilang pagkinabuhi sa yuta. Aron mahimo kini, kinahanglan nilang likayan ang dili dungganong mga butang ug ang mga tawo nga nagbatasan sa pagbuhat niana, aron mahimong “sudlanan alang sa katuyoang dungganon, binalaan, mapuslanon sa iyang tag-iya, andam alang sa tanang maayong buhat.” (2Ti 2:​20, 21) Sila kinahanglang makaamgo nga sila gipalit pinaagi sa kaugalingong dugo ni Kristo, ug nga pinaagi sa kabubut-on sa Diyos nga sila “nabalaan pinaagi sa paghalad sa lawas ni Jesu-Kristo sa makausa alang sa tanang panahon.” (Heb 10:10) Sila gitambagan sa ‘pagtinguha sa pagkabalaan nga kon wala kini walay tawong makakita sa Ginoo.’​—Heb 12:14.

Hinlo nga panggawi hinungdanon. Kadtong nakabaton niining balaan nga baroganan sa atubangan ni Jehova maningkamot, uban sa tabang sa espiritu sa Diyos, nga makab-ot ang pagkabalaan sa Diyos ug ni Kristo. (1Te 3:​12, 13) Kini nagkinahanglan ug pagtuon sa Pulong sa Diyos sa kamatuoran ug sa pagpadapat niini sa ilang mga kinabuhi. (1Pe 1:22) Gikinahanglan ang pagsanong sa disiplina ni Jehova. (Heb 12:9-11) Kini nagpasabot nga kon ang usa ka tawo tiunay nga balaan, siya magkinabuhi diha sa pagkabalaan, kahinlo, ug kaligdong sa moral. Ang mga Kristohanon gitambagan sa pagtanyag sa ilang mga lawas ngadto sa Diyos ingong usa ka halad nga balaan, maingon nga ang dalawatong mga halad nga gihalad didto sa karaang sangtuwaryo maoy balaan. (Rom 12:1) Ang pagkabalaan sa panggawi maoy usa ka sugo: “Sumala sa Balaang Usa nga nagtawag kaninyo, magmabalaan usab kamo sa tanan ninyong panggawi, tungod kay kini nahisulat: ‘Kinahanglan kamong magmabalaan, tungod kay ako balaan.’”​—1Pe 1:​15, 16.

Kadtong nahimong mga membro sa lawas ni Kristo maoy “mga isigkalungsoranon sa mga balaan ug mga sakop sa panimalay sa Diyos.” (Efe 2:19) Sila gipakasama sa usa ka balaang templo sa buhing mga bato alang kang Jehova ug maoy “usa ka harianong pagkasaserdote, usa ka balaang nasod, usa ka katawhan alang sa linaing pagpanag-iya.” (1Pe 2:​5, 9) Sila kinahanglang maghinlo sa ilang kaugalingon sa “tanang kahugawan sa unod ug espiritu, nga magahingpit sa pagkabalaan diha sa kahadlok sa Diyos.” (2Co 7:1) Kon ang usa ka Kristohanon nagabatasan sa mga buhat nga makahugaw o makadaot sa iyang unodnong lawas, o kon siya magagawi nga supak sa Bibliya diha sa doktrina o sa moralidad, siya wala mahigugma o mahadlok sa Diyos ug nagpahilayo gikan sa pagkabalaan. Ang usa dili mahimong magpadayon sa pagbuhat sa kahugawan ug magpabiling balaan.

Bisan tuod sila dili pa hingpit, nga may kiling nga makasala, ang mga gibalaan mahimong magmalamposon. Sa pagpasidaan sa kapeligrohan nga mawala sa usa ang pagkabalaan, ang mga gibalaan gipahinumdoman ni Pablo nga maoy pinaagi ‘sa dugo sa bag-ong pakigsaad nga sila gibalaan.’ (Heb 10:29; Luc 22:20) Ingong Tigpataliwala sa bag-ong pakigsaad, si Kristo motabang kanila sa pagtuman sa mga kinahanglanon sa pakigsaad pinaagi sa pagkamasinugtanon ug mahinlong pamatasan aron nga mahuptan nila ang ilang pagkabalaan. “Pinaagi sa usa lamang ka halad nga kadtong ginabalaan iyang gihingpit hangtod sa kahangtoran.” (Heb 10:14) Ingong Tigpataliwala ug Hataas nga Saserdote, si Kristo “makahimo usab sa pagluwas sa bug-os kanilang nagaduol sa Diyos pinaagi kaniya.” (Heb 7:25) Apan kon sila mobalik sa pagpakasala, wala nay ikaduhang halad, ang pagpaabot na lamang sa paghukom ug kalaglagan.​—Heb 10:​26, 27.

Busa, ang mga gibalaan wala tawga aron sila makapadayon sa ilang gibuhat sa wala pa sila balaana, o aron sila makabalik sa maong dalan. Ang apostol nagtambag: “Kay kini mao ang pagbuot sa Diyos, ang pagbalaan kaninyo, nga ayran ninyo ang pakighilawas; nga ang matag usa kaninyo kinahanglang mahibalo kon unsaon paghupot sa iyang kaugalingong sudlanan diha sa kabalaan ug kadungganan.” “Kay ang Diyos nagtawag kanato, dili alang sa kahugawan, kondili labot sa pagkabalaan.”​—1Te 4:​3, 4, 7.

Ang balaang mga butang angayng pagatahoron. Kon ang usa ka membro sa templo nga matang magagamit sa iyang lawas sa mahugawng paagi, siya magahugaw ug magalumpag dili lamang sa iyang kaugalingon kondili sa templo sa Diyos, ug “kon si bisan kinsa molaglag sa templo sa Diyos, siya pagalaglagon sa Diyos; kay ang templo sa Diyos balaan, nga kining temploha mao kamo.” (1Co 3:17) Siya gitubos pinaagi sa dugo sa Balaang Usa sa Diyos. (1Pe 1:​18, 19) Kon ang usa magaabuso sa kon unsay balaan ngadto kang Jehova, sa iyang kaugalingong lawas o kaha sa bisan unsang gipahinungod nga butang, o kon siya magdaot o maghimog mga sala batok sa laing tawo nga balaan sa Diyos, siya makaagom ug silot gikan sa Diyos.​—2Te 1:6-9.

Gibutyag sa Diyos ngadto sa Israel ang iyang panglantaw nianang mapasipalahong paggamit sa iyang balaang mga kabtangan. Kini makita sa iyang balaod nga nagdili sa ordinaryo o mapasipalahong paggamit sa mga butang nga gilain ingong balaan alang niadtong nailalom sa Moisesnong Balaod, pananglitan, sa unang mga bunga ug sa ikapulo. (Jer 2:3; Pin 16:​5, 6; Luc 18:7; 1Te 4:3-8; Sal 105:15; Zac 2:8) Tagda usab ang silot nga gipahamtang sa Diyos batok sa Babilonya tungod sa madinaoton nga pagpasipala sa iyang mga galamiton sa templo ug sa katawhan sa iyang balaan nga nasod. (Dan 5:1-4, 22-31; Jer 50:9-13) Tungod niini nga panglantaw sa Diyos, ang mga Kristohanon sublisubling gidayeg ug gipahinumdoman sa kahinungdanon sa pagpakitag mahigugmaon, malulotong pagtratar alang sa mga balaan ni Jehova, ang espirituwal nga mga igsoon ni Jesu-Kristo.​—Rom 15:25-27; Efe 1:​15, 16; Col 1:​3, 4; 1Ti 5:​9, 10; Flm 5-7; Heb 6:10; itandi ang Mat 25:​40, 45.

Giisip nga balaan sa panan-aw sa Diyos. Sa wala pa moanhi si Jesus dinhi sa yuta ug nahimong mag-uuna ug tigbukas sa dalan alang sa langitnong kinabuhi, ang matinumanong mga lalaki ug mga babaye giisip nga balaan. (Heb 6:​19, 20; 10:​19, 20; 1Pe 3:5) Mao man usab, ang “usa ka dakong panon” nga dili lakip sa 144,000 nga mga “gitimbrehan” makabaton ug pagkabalaan atubangan sa Diyos. Kini sila giisip ingong nagsul-ob ug mahinlo nga mga besti, nga gilabhan pinaagi sa dugo ni Kristo. (Pin 7:2-4, 9, 10, 14; tan-awa ang DAKONG PANON.) Sa takdang panahon ang tanan nga nagpuyo sa langit ug sa ibabaw sa yuta mahimong balaan, tungod kay “ang kalalangan usab ipagawas gikan sa pagkaulipon sa pagkadunot ug makabaton sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.”​—Rom 8:​20, 21.

Ang pagkabalaan panalanginan ni Jehova. Ang pagkabalaan sa usa ka tawo magdalag merito gikan sa Diyos diha sa relasyon sa pamilya sa usa ka indibiduwal. Busa, kon ang minyong tawo maoy usa ka Kristohanon, balaan ngadto sa Diyos, ang iyang kapikas ug ang mga anak sa maong panagtiayon, kon sila dili mga dedikadong mga alagad sa Diyos, makabenepisyo sa merito sa usa nga balaan. Tungod niini ang apostol nagrekomendar: “Kon adunay igsoon nga may asawa nga dili-magtutuo, apan uyon siya nga makigpuyo uban kaniya, ayaw siya pabiyaa kaniya; ug ang usa ka babaye nga may bana nga dili-magtutuo, apan uyon siya nga makigpuyo uban kaniya, ayaw siya pabiyaa sa iyang bana. Kay ang bana nga dili-magtutuo ginabalaan labot sa iyang asawa, ug ang asawa nga dili-magtutuo ginabalaan labot sa igsoon nga lalaki; kay kon wala pa, ang inyong mga anak sa pagkatinuod mahugaw, apan karon sila mga balaan.” (1Co 7:12-14) Busa ang mahinlo, magtutuo nga kapikas dili mahugaw tungod sa relasyon sa dili-magtutuong kapikas, ug ang pamilya ingong usa ka yunit wala isipa sa Diyos ingong mahugaw. Dugang pa, ang pagpakig-uban sa magtutuo uban sa pamilya nagtagana kang bisan kinsa nga dili-magtutuo diha sa pamilya ug labing maayong kahigayonan nga mahimong mga magtutuo, sa pagbag-o sa ilang mga personalidad, ug sa pagtanyag sa ilang mga lawas ingong “usa ka halad nga buhi, balaan, dalawaton sa Diyos.” (Rom 12:1; Col 3:​9, 10) Diha sa mahinlo, balaan nga palibot nga mahimong ikapatungha sa magtutuo nga nag-alagad sa Diyos, ang pamilya panalanginan.