POSTURA UG MGA LIHOK
Daghan kaayog gihisgotan ang Kasulatan maylabot sa mga postura ug mga lihok, nga ang mga kahubitan sa Bibliya igo na aron ipakita nga kini sama ra gayod nianang gibuhat karong adlawa sa Tungang Sidlakan. Kini nga mga taga-Sidlakan mas madayganon ug dili magpanuko sa pagpahayag sa ilang mga pagbati kay sa daghang katawhan sa Kasadpan. May pulong man o wala, ang mga postura ug mga lihok adunay dakong puwersa ug kahulogan.
Pag-ampo ug Pangatahoran. Pagtindog. Taliwala sa mga Hebreohanon ug sa daghang ubang kanasoran nga gihisgotan sa Bibliya, walay gilatid nga postura alang sa pag-ampo. Ang tanang postura nga gipakita giisip nga matinahoron kaayo. Ang pagtindog maoy komon nga postura. Si Jesus naghisgot niini nga posisyon alang sa pag-ampo. (Mar 11:25) Human gilayon mabawtismohi, si Jesus dayag nga nagtindog ug nag-ampo sa dihang ang langit nabuksan ug ang balaang espiritu sa dagway nga lawasnon ingon sa usa ka salampati mikunsad diha kaniya, ug ang kaugalingong tingog sa Diyos nadungog gikan sa mga langit.—Luc 3:21, 22.
Ang pagluhod maoy komon nga postura sa pag-ampo. Si Jesus miluhod didto sa tanaman sa Getsemane. (Luc 22:41) Sa paghawas sa nasod sa Israel diha sa pag-ampo, si Solomon miluhod sa panahon sa inagurasyon sa templo. (1Ha 8:54) Bisan tuod sa makadaghan ang Bibliya naghisgot sa pagluhod ginamit ang duha ka tuhod, lagmit ang usa ka tawo usahay moluhod ginamit ang usa lamang ka tuhod, sama sa buhaton usahay sa modernong mga taga-Sidlakan.—Buh 9:40; 20:36; 21:5; Efe 3:14.
Pagyukbo. Bisan asa ang mga Hudiyo, sa dihang mosimba, sila moatubang patumong sa direksiyon sa siyudad sa Jerusalem ug sa templo niini. (1Ha 8:42, 44; Dan 6:10) Sa panan-awon nakita ni Ezequiel ang 25 ka tawo nga nagtalikod sa templo ni Jehova, nga nagyukbo patumong sa S. (Eze 8:16) Ang mga templo sa mga magsisimba sa adlaw gitukod nga ang ganghaan nag-atubang sa K nga bahin, mao nga inigsulod niini nga mga magsisimba sila nag-atubang sa S. Apan ang templo ni Jehova gitukod nga ang ganghaan nag-atubang sa S mao nga ang mga magsisimba ni Jehova didto nagtalikod sa dapit nga subanganan sa adlaw.
Pag-isa sa mga bukton. Sa dihang magtindog ug magluhod, ang mga palad usahay ibayaw ngadto sa mga langit, o ang mga kamot ibayaw o iisa sama sa dihang mangamuyo. (1Ha 8:22; 2Cr 6:13; Neh 8:6) Ang nawong ihangad usahay (Job 22:26), o mahimong iyahat sa usa ka tawo ang iyang mga mata ngadto sa mga langit.—Mat 14:19; Mar 7:34; Ju 17:1.
Paglingkod ug paghapa. Ang paglingkod maoy laing postura sa dihang mag-ampo, ang nag-ampo dayag nga moluhod ug dayon molingkod nganha sa iyang mga tikod. (1Cr 17:16) Gikan niini nga posisyon siya makayuko sa iyang ulo o idungo kini duol sa iyang dughan. O, sama sa gibuhat ni Elias, siya lagmit mitikubo sa yuta ug gibutang ang iyang nawong taliwala sa iyang mga tuhod. (1Ha 18:42) Ang ‘pagyukbo’ o ‘pagyuko sa nawong’ sagad mao ang paagi nga gipakita sa Kasulatan sa pagpaubos sa usa ka tawo. Sagad nga gihimo kini pinaagi sa pagluhod ug pagyuko, nga manukod sa mga kamot o, mas sagad, sa mga siko, nga ang ulo nagdapat sa yuta. (Gen 24:26, 48; Neh 8:6; Num 16:22, 45; Mat 26:39) Tungod sa grabeng kasubo o sa tim-os kaayo nga pag-ampo, ang nangaliya lagmit nga mohapang tinuyhad ang iyang lawas. Sa mga kahimtang nga hilabihan ang kasub-anan, ang nangaliya tingali magsul-ob ug sakong panapton. (1Cr 21:16) Ang bakak nga mga magsisimba miyukbo usab atubangan sa ilang mga idolo. (Ex 20:5; Num 25:2; 2Ha 5:18; Dan 3:5-12) Dugang pa, ang bakak nga mga magsisimba sagad mohalok sa ilang mga idolo.—1Ha 19:18.
Mga lihok sa pagsimba sa usa ka butang. Gipasiugda ni Job ang kapeligrohan sa pagtugot sa kasingkasing sa usa ka tawo nga mahaylo sa paghatag ug lalom nga pagtahod sa mga butang sama sa adlaw o sa bulan hangtod sa punto nga mohimog masimbahong paglihok ngadto niini, tingali sa pagbutang sa kamot sa usa ka tawo diha sa iyang baba ingong halok sama sa paagi nga himoon sa paganong mga magsisimba sa bulan ug niadtong nagpasidungog sa mga idolo. Nahibalo si Job nga kini maoy paglimod sa matuod nga Diyos ug kinahanglang papanubagon tungod sa maong kasaypanan.—Job 31:26-28.
Kristohanong mga postura sa dihang mag-ampo. Si Jesus tim-os nga miampo diha sa publiko, sama sa gibuhat ni Pablo ug sa uban pa. Girekomendar usab niya ang pribadong pag-ampo. (Mat 6:5, 6) Apan gihukman ni Jesus ang sinalingkapaw nga paghimog tag-as nga mga pag-ampo, usa ka batasan nga gibuhat sa pipila ka eskriba. (Mar 12:40; Luc 20:47) Bisan pa niana, ang mga Kristohanon misagop sa daghang kostumbre ug mga batasan sa Hudiyohanong mga sinagoga—mga kostumbre o mga batasan nga giuyonan sa Diyos—ug ang samang mga postura ug mga lihok labot sa pag-ampo gihisgotan diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Kini wala magpaluyo sa bisan unsang hitsura sa nawong o postura sa lawas nga nagpakaaron-ingnon kunohay nga diyosnon ug balaan. Wala kini maglatid ug bisan unsang postura nga kinahanglanon, sama sa pag-akob sa mga palad sa dihang mag-ampo. Ngani, ang mga pag-ampo mahimong himoon sa hilom ug bisan ganig walay makitang timailhan, sama pananglit sa dihang ang usa ka tawo nagabuhat sa iyang tinudlong buluhaton o nagaatubang sa usa ka emerhensiya. (Itandi ang Neh 2:4.) Ang mga Kristohanon gisultihan nga magpadayon sa pag-ampo “uban ang tanang matang sa pag-ampo ug pangamuyo.”—Efe 6:18.
Pagtahod, Pagkamapainubsanon. Pagluhod. Ang mga postura ug mga lihok sa mga taga-Sidlakan sa pagpakitag pagtahod sa usag usa ug ilabina sa dihang mohangyo sa mga superyor maoy sama ra gayod sa mga postura nga himoon diha sa pag-ampo. Kita makakaplag ug mga pananglitan sa pagluhod atubangan sa uban. Kini dili maoy pagsimba sa tawo kondili ingong pag-ila sa iyang posisyon o katungdanan, uban ang halalom nga pagtahod.—Mat 17:14; Mar 1:40; 10:17; 2Ha 1:13.
Ang pagyukbo mas subsob nga gigamit ingong pagtimbaya sa uban, sa pagduol kanila maylabot sa pipila ka katuyoan, o sa pagpakita kanilag dakong pagtahod. Si Jacob miyukbo sa makapito sa dihang nakigkita kang Esau. (Gen 33:3) Si Solomon, bisan tuod siya usa ka hari, nagpakitag pagtahod sa iyang inahan pinaagi sa pagyukbo kaniya.—1Ha 2:19.
Ang pagyukbo mahimong simbolo usab sa pagdawat sa kapildihan. (Isa 60:14) Kadtong nangapildi mahimong moatubang sa ilang mga mananaog pinaagig pagsul-ob ug sakong panapton ug, dugang pa, uban ang mga pisi diha sa ilang mga ulo ingong pagpakiluoy. (1Ha 20:31, 32) Ang uban nagtuo nga ang gihisgotang mga pisi gihigot diha sa ilang mga liog ingong simbolo sa ilang pagkabihag ug pagpasakop.
Bisan tuod naandan sa mga Hudiyo ang pagyukbo atubangan sa usa ka tawo nga may awtoridad aron ipakita ang pagtahod, si Mardokeo midumili sa pagyukbo kang Haman. Tungod kini kay si Haman, ingong usa ka Agagihanon, lagmit gayod nga usa ka Amalekanhon, nga labot kanila si Jehova miingon nga papason niya sa bug-os ang ilang handomanan gikan sa ilalom sa mga langit ug nga siya makiggubat kang Amalek gikan sa usa ka kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan. (Ex 17:14-16) Sanglit ang pagyukbo o paghapa magpasabot man ug pagpakigdait kang Haman, si Mardokeo midumili sa pagyukbo kaniya, sanglit ang pagbuhat niini maglapas man sa sugo sa Diyos.—Est 3:5.
Paghapa. Si Josue mihapa atubangan sa usa ka manulonda, “ingong prinsipe sa kasundalohan ni Jehova,” dili sa pagsimba, kondili sa pag-ila sa superyor nga katungdanan nga nahuptan sa manulonda ug tungod kay ang manulonda dayag nga pinadala ni Jehova nga nagdalag sugo alang kaniya.—Jos 5:14.
Sa dinhi pa si Jesus sa yuta, ang mga tawo mihapa sa iyang atubangan aron sa pagpangamuyo ug sa pagyukbo kaniya, ug siya wala magbadlong kanila. (Luc 5:12; Ju 9:38) Tungod kini kay siya mao ang gitudlo nga Hari, ang Umaabot nga Hari, sama sa iyang giingon mismo: “Ang harianong pagkahalangdon sa Diyos miabot na” (ED); “Ang gingharian sa Diyos haduol na.” (NW, Mar 1:15) Si Jesus mao ang manununod sa trono ni David ug busa may katungod nga pasidunggan ingong hari.—Mat 21:9; Ju 12:13-15.
Apan, ang mga apostoles ni Jesu-Kristo midumili sa pagtugot sa uban nga mohapa sa ilang atubangan. Tungod kini kay, sama sa mga pananglitan nga nahisgotan na, ang paghapa gihimo ingong usa ka buhat sa pagsimba, nga daw ang gahom sa balaang espiritu naggikan mismo sa mga apostoles, nga nakahimo sa pagpang-ayo ug sa ubang gamhanang mga buhat. Ang mga apostoles nahibalo nga ang gahom maoy gikan sa Diyos ug ang pasidungog alang niining mga butanga angayng ihatag ngadto kaniya ug ang tanang pagsimba angayng ihatag ngadto kang Jehova pinaagi kang Jesu-Kristo, nga kanila sila maoy mga hawas lamang.—Buh 10:25, 26.
Labot sa pagtahod nga ilang gihatag kang Jesus, ang pulong nga sagad gigamit maoy pro·sky·neʹo, usa ka pulong nga adunay pangunang kahulogan nga “pagyukbo,” apan gihubad usab nga “pagsimba.” (Mat 2:11; Luc 4:8) Wala dawata ni Jesus ang pagsimba nga angayng ihatag lamang ngadto sa Diyos (Mat 4:10), apan midawat sa pagyukbo sa usa ka tawo ingong pag-ila sa awtoridad nga gihatag Kaniya sa Diyos. Ang manulonda nga gipadala ni Jesu-Kristo aron sa pagdala sa Pinadayag ngadto kang Juan nagpahayag sa prinsipyo nga ang pagsimba sa tawo maoy iya lamang sa Diyos, sa dihang siya midumili sa pagdawat sa pagsimba ni Juan.—Pin 19:10; tan-awa ang PAGYUKBO; PAGSIMBA.
Ang pagpandong sa ulo maoy usa ka ilhanan sa pagtahod sa bahin sa kababayen-an. Kini nga kostumbre gisunod diha sa Kristohanong kongregasyon. Sa paghisgot sa prinsipyo sa Kristohanong pagkaulo, si apostol Pablo miingon: “Ang matag babaye nga nagaampo o nagapanagna nga walay pandong sa iyang ulo nagapakaulaw sa iyang ulo . . . Mao nga ang babaye angay magbaton ug timaan sa awtoridad diha sa iyang ulo tungod sa mga manulonda.”—1Co 11:3-10; tan-awa ang PAGKAULO.
Ang paghubo sa mga sandalyas maoy usa ka buhat sa pagpakitag halalom nga pagtahod. Si Moises gisugo sa pagbuhat niini atubangan sa nagdilaab nga tanom ug si Josue sa atubangan sa usa ka manulonda. (Ex 3:5; Jos 5:15) Sanglit ang tabernakulo ug ang templo maoy balaan nga mga dapit, ang mga saserdote gisultihan sa pagbuhat sa ilang mga katungdanan didto sa sangtuwaryo nga magtiniil. Sa ingon usab, ang pagbadbad sa mga higot sa mga sandalyas sa laing tawo o sa pagdala sa iyang mga sandalyas giisip nga usa ka ubos nga buluhaton ug usa ka kapahayagan sa pagkamapainubsanon sa usa ka tawo ug pag-ila sa iyang pagkaubos kon itandi sa iyang agalon. Batasan pa gihapon kini didto sa Tungang Sidlakan nga sa dihang ang usa ka tawo mosulod sa balay, ang iyang mga sandalyas huboon, usahay sa usa ka sulugoon.—Mat 3:11; Ju 1:27; tan-awa ang SANDALYAS.
Pagbubo ug tubig sa mga kamot sa laing tawo. Si Eliseo nailhan ingong sulugoon o alagad ni Elias pinaagi sa ekspresyon nga “[siya] nagbubo ug tubig sa mga kamot ni Elias.” Kini maoy pag-alagad nga himoon ilabina human sa pagpangaon. Sa Tungang Sidlakan wala mabatasan ang paggamit ug mga kutsara ug mga tenedor, apan ang pagkinamot, ug human sa pagpangaon ang sulugoon magbubo ug tubig sa mga kamot sa iyang agalon aron kini makapanghunaw. (2Ha 3:11) Ang susamang batasan mao ang paghugas sa mga tiil, nga gihimo ingong usa ka buhat sa pagkamaabiabihon, sa pagpakitag pagtahod ug, sa pipila ka kahimtang, sa pagkamapainubsanon.—Ju 13:5; Gen 24:32; 43:24; 1Ti 5:10.
Kasabotan, Pag-ambitay. Ang paglamanohay ug ang pagdagpal sa mga palad maoy mga ilhanan aron ipahayag ang panag-uyonay, paglig-on o pagkompirmar sa mga kontrata o kasabotan. (Esd 10:19) Ang Kasulatan nagpasidaan batok sa pagbuhat niini ingong garantiya alang sa utang sa laing tawo. (Pr 6:1-3; 17:18; 22:26) Ang pagpakigbahin, o pag-ambitay, gipaila usab pinaagi sa paglamanohay o paghakgom sa kamot sa laing tawo.—2Ha 10:15; Gal 2:9.
Pagpanalangin. Pagpatong sa mga kamot diha sa ulo; pag-isa sa mga kamot. Sanglit ang Hebreohanong pulong nga ba·rakhʹ naglangkit sa pagpiko sa mga tuhod ug sa pagluhod ingon man usab sa pagpanalangin, lagmit nga sa dihang modawat ug panalangin, ang mga tawo moluhod ug moyukbo ngadto sa usa nga naghatag sa panalangin. Unya ang tawo nga naghatag sa panalangin magpatong sa iyang mga kamot diha sa ulo sa tawo nga gipanalanginan. (Gen 48:13, 14; Mar 10:16) Sa pagpanalangin sa usa ka grupo sa mga tawo, naandan ang pag-isa sa mga kamot ngadto kanila samtang litokon ang panalangin.—Lev 9:22; Luc 24:50.
Pagpanumpa. Pag-isa sa kamot; pagbutang sa kamot ilalom sa paa. Sa paghimog panumpa, naandan ang pag-isa sa tuong kamot. Ang Diyos naghisgot sa iyang kaugalingon nga nagbuhat niini sa simbolikong paagi. (Deu 32:40; Isa 62:8) Ang manulonda diha sa panan-awon ni Daniel nag-isa sa iyang tuong kamot ug sa iyang walang kamot ngadto sa langit aron sa pagpanumpa. (Dan 12:7) Ang laing paagi sa pagkompirmar sa panumpa mao ang pagbutang sa kamot sa usa ka tawo ilalom sa paa (balat-ang) sa laing tawo, sama sa gihimo sa sulugoon ni Abraham sa dihang nanumpa nga siya magkuhag asawa alang kang Isaac gikan sa mga paryente ni Abraham (Gen 24:2, 9), ug sama sa gihimo ni Jose sa dihang nanumpa kang Jacob nga dili ilubong si Jacob sa Ehipto. (Gen 47:29-31) Ang pulong nga “paa” mapadapat sa ibabawng bahin sa bitiis gikan sa hawak ngadto sa tuhod. Sumala sa Hudiyong rabbi nga si Rashbam, kini nga paagi sa pagpanumpa himoon sa dihang ang usa ka labaw mihangyo sa usa nga mas ubos kaniya, sama sa agalon ngadto sa iyang sulugoon o sa usa ka amahan ngadto sa iyang anak, kinsa usab angayng mosunod kaniya. Ug sumala sa laing Hudiyong eskolar nga si Abraham Ibn Ezra, maoy kostumbre niadtong adlawa nga ang usa ka sulugoon manumpa niini nga paagi, nga magbutang sa iyang kamot ilalom sa paa sa iyang agalon, ug ang agalon magpatong sa iyang paa diha sa kamot sa sulugoon. Kini nagpaila nga ang sulugoon nailalom sa awtoridad sa iyang agalon.—The Soncino Chumash, giedit ni A. Cohen, London, 1956, p. 122.
Kasubo, Kaulaw. Pagsaliyab ug abog sa ulo; paggisi sa mga besti; pagsul-ob ug sakong panapton. Ang kasubo sagad inubanan sa paghilak (Gen 50:1-3; Ju 11:35), sagad sa pagduko sa ulo nga masulub-on (Isa 58:5), sa pagsaliyab ug abog sa ulo (Jos 7:6), o sa paglingkod diha sa yuta (Job 2:13; Isa 3:26). Ang kasubo sagad ipahayag pinaagi sa paggisi sa mga besti (1Sa 4:12; Job 2:12; tan-awa ang PAGGISI SA MGA BESTI) ug usahay sa pagbutang ug abo sa ulo. (2Sa 13:19) Sa dihang ang mga Hudiyo gihukman sa kalaglagan diha sa mga kamot sa ilang mga kaaway ubos sa mando ni Haring Ahasuero, “ang sakong panapton ug mga abo gibukhad [o, gilatag] ingong higdaanan alang sa daghan.” (Est 4:3) Si Jehova nagpasidaan sa Jerusalem sa pagsul-ob ug sakong panapton ug moligid sa abo tungod sa kasamok nga modangat batok kaniya. (Jer 6:26) Gisultihan ni Miqueas kadtong didto sa Filistehanong siyudad sa Apra nga ‘moligid sa abog.’—Miq 1:10.
Pagputol o paglarot sa buhok; pagpukpok sa dughan. Ang pagputol sa buhok (Job 1:20), paglarot sa pipila ka bungot sa usa ka tawo (Esd 9:3), pagtabon sa ulo (2Sa 15:30; Est 6:12), pagtabon sa bigote (Eze 24:17; Miq 3:7), ug ang pagpatong sa mga kamot sa usa ka tawo ibabaw sa iyang kaugalingong ulo maoy pagpakitag kasubo o kaulaw, gani sa pagkahiugnok. (2Sa 13:19; Jer 2:37) Ang uban nagtuo nga ang ulahing lihok nagpaila nga ang bug-at nga kamot sa Diyos nagsakit sa nagbangotan. Si Isaias naglakaw nga hubo ug nagtiniil ingong ilhanan sa kaulawan nga modangat batok sa Ehipto ug Etiopia. (Isa 20:2-5) Tungod kay gibati ang talagsaong kasubo o paghinulsol ang usa ka tawo mahimong magpukpok sa iyang dughan tungod sa kasubo (Mat 11:17; Luc 23:27), o magdagpal sa paa tungod sa pagbasol, kaulaw, ug pagkanapaubos o pagbangotan.—Jer 31:19; Eze 21:12.
Kasuko, Pagbiaybiay, Insulto, Panghimaraot. Paglingolingo sa ulo; pagsagpa sa nawong sa laing tawo. Sagad nga inubanan sa mga pulong, ang lainlaing mga lihok nagpaila sa kusganong mga pagpahayag sa kasuko, kayugot, pagyubit, pagpakaulaw, pagtamay, ug uban pa, ngadto sa uban. Lakip niini mao ang mga lihok nga ipakita pinaagi sa baba ug paglingolingo sa ulo o pagwarawara sa kamot (2Ha 19:21; Sal 22:7; 44:14; 109:25; Sof 2:15), pagsagpa sa nawong (Job 16:10; Mat 5:39; Ju 18:22), ug ang paglarot sa bungot sa laing tawo (Isa 50:6). Naagoman ni Jesus ang kinagrabehang pakaulaw atubangan sa Hudiyohanong hataas nga hukmanan pinaagig pagluwa, pagsagpa, pagtabon sa iyang nawong, ug dayon pagsumbag ug pagyubit pinaagi sa mga pulong: “Tagnaa, ikaw nga Kristo. Kinsay midapat kanimo?” (Mat 26:67, 68; Mar 14:65) Human niana siya gipakitaan usab ug samang pagtratar sa mga sundalo.—Mat 27:30; Mar 15:19; Ju 19:3.
Ang pagsaliyab ug abog maoy laing matang sa pagtamay. Gibuhat kini ni Simei ngadto kang David inubanan sa pagtunglo ug paglabay kaniyag mga bato. (2Sa 16:13) Ingong pamatuod sa kasuko sa magubtanong panon samtang si Pablo mihimog pagdepensa atubangan kanila didto sa Jerusalem, sila mipatugbaw sa ilang mga tingog, naninggit ug nangitsa sa ilang panggawas nga mga besti ug nanagsaliyab ug abog ngadto sa hangin.—Buh 22:22, 23.
Ang pagpakpak mahimong usa ka buhat sa pagkuhag pagtagad, sama sa gipakita sa Josue 15:18. Apan sa mas subsob usa kini ka ilhanan sa kasuko (Num 24:10), pagtamay o pagyubit (Job 27:23; Lam 2:15), kasubo (Eze 6:11), o kayugot, sa kasadya nga bation tungod sa kadaotan nga midangat sa kaindig, sa mortal nga kaaway, o sa manlulupig; usahay kini ubanan sa pagbundak sa mga tiil.—Eze 25:6; Nah 3:19.
Pagtudlo sa Katungdanan. Pagdihog. Ang pipila ka lihok gihimo aron ipasabot ang pagtudlo sa katungdanan o paghatag ug awtoridad. Sa inagurasyon sa pagkasaserdote, si Aaron gidihogan sa balaang igdidihog nga lana. (Lev 8:12) Ang mga hari gidihogan. (1Sa 16:13; 1Ha 1:39) Si Haring Ciro sa Persia sa literal wala dihogi sa usa ka hawas sa Diyos apan sa mahulagwayong paagi gihisgotan ingong dinihogan ni Jehova tungod sa pagkatudlo kaniya aron sa pagsakop sa Babilonya ug sa pagpagula sa katawhan sa Diyos. (Isa 45:1) Si Eliseo ‘gidihogan’ tungod kay siya gitudlo apan sa literal wala gayod dihogi ug lana. (1Ha 19:16, 19) Si Jesus gidihogan sa iyang Amahan nga si Jehova, dili pinaagig lana, kondili pinaagi sa balaang espiritu. (Isa 61:1; Luc 4:18, 21) Pinaagi kaniya, ang iyang gianak-sa-espiritung mga igsoon nga naglangkob sa Kristohanong kongregasyon gidihogan. (2Co 1:21; Buh 2:33) Kini nga mga pagdihog nagtudlo, nagsugo, ug nagkuwalipikar kanila ingong mga ministro sa Diyos.—1Ju 2:20; 2Co 3:5, 6; tan-awa ang DINIHOGAN, PAGDIHOG.
Ang pagtapion o pagpandong sa mga kamot maoy usa ka paagi sa pagtudlo sa usa ka tawo ngadto sa usa ka posisyon o katungdanan, sama sa pito ka lalaki nga gitudlo sa mga apostoles aron sa pag-atiman sa buluhaton sa pag-apod-apod ug pagkaon diha sa kongregasyon sa Jerusalem. (Buh 6:6) Si Timoteo gitudlo alang sa usa ka linaing pag-alagad pinaagi sa lawas sa mga ansiyano sa kongregasyon. (1Ti 4:14) Sa ulahi siya gitudlo ni apostol Pablo sa paghimog mga pagtudlo sa uban, ug siya gitambagan nga buhaton lamang kana human sa mainampingong pagtagad.—1Ti 5:22.
Ang pagtapion sa mga kamot adunay laing mga kahulogan usab, ang usa mao ang pag-ila sa usa ka butang, sama sa gipakita sa Exodo 29:10, 15, diin si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki midawat sa mga halad nga gitanyag alang kanila. Ang samang kahulogan makaplagan sa Levitico 4:15.
Ang pagtapion o pagpandong sa mga kamot gigamit usab sa pagtudlog pipila ka tawo nga makabaton ug mga kaayohan o gahom, sama sa pagpang-ayo ni Jesus (Luc 4:40) ug sa pagkunsad sa balaang espiritu nganha niadtong gitapin-an o gipandongan ni Pablo sa iyang mga kamot. (Buh 19:6) Kini wala magpasabot nga ang espiritu miagi sa mga kamot ni Pablo, apan ingong hawas ni Kristo, siya giawtorisahan sa pagtudlo, nga nahiuyon sa gilatid nga mga kinahanglanon, sa usa nga makadawat ug mga gasa sa espiritu. (Tan-awa usab ang Buh 8:14-19.) Ang pamatuod nga dili kinahanglan ang pagtapion o pagpandong sa mga kamot aron ipaabot ang mga gasa sa espiritu makita sa kahimtang ni Cornelio ug sa iyang panimalay diin si apostol Pedro presente lamang niadtong tungora sa dihang sila gikunsaran sa balaang espiritu ug sa gasa sa pagsultig lainlaing pinulongan.—Buh 10:44-46.
Pabor. Pagbarog atubangan sa usa ka superyor. Ang pabor ug pag-ila gihawasan pinaagi sa pagbarog atubangan sa usa ka awtoridad, sanglit gikinahanglan ang permiso sa dihang paatubangon sa usa ka hari. (Pr 22:29; Luc 1:19; 21:36) Sa Pinadayag 7:9, 15 usa ka dakong panon ang nagbarog atubangan sa trono, nga nagpakitang sila nakabaton ug pinaborang pag-ila atubangan sa Diyos.
Usahay ang paghisgot labot sa pag-isa sa ulo sa laing tawo maoy simbolo sa pagtuboy kaniya o sa pagkabaton pag-usab sa pabor.—Gen 40:13, 21; Jer 52:31.
Pun-on ang Kamot sa Gahom. Ang pagpunog gahom sa mga kamot sa mga saserdote alang sa katungdanan sa pagkasaserdote gihawasan ni Moises sa dihang, ingong tigpataliwala, iyang gibutang ang lainlaing mga butang nga ihalad diha sa mga kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug gitabyog ang halad atubangan kang Jehova. Ang pagtabyog naghawas sa makanunayong paghalad atubangan kang Jehova.—Lev 8:25-27.
Panaghigala. Paghalok; paghugas sa mga tiil; pagdihog sa ulo. Ang panaghigala ikapakita pinaagig paghalok (Gen 27:26; 2Sa 19:39), ug may mga panahon nga nalangkit ang nangibabawng emosyon, mohalog sa liog samtang mogakos uban ang paghalok ug mga paghilak. (Gen 33:4; 45:14, 15; 46:29; Luc 15:20; Buh 20:37) Adunay tulo ka buhat nga giisip kanunayng kinahanglanon ingong mga timaan sa pagkamaabiabihon ngadto sa usa ka dinapit: ang paghalok kaniya ingong pangomosta, paghugas sa iyang mga tiil, ug ang pagdihog sa iyang ulo.—Luc 7:44-46.
Sa paglingkod nga naghirag samtang nagkaon nga gibatasan sa mga adlaw sa dinhi pa si Jesus sa yuta, ang pagsandig sa dughan sa laing tawo maoy usa ka timailhan sa suod nga panaghigalaay o sa dakong pabor, ug kini nailhan ingong anaa sa sabakan. (Ju 13:23, 25) Kini nga kostumbre mao ang pasukaranan sa mga sambingay sa Lucas 16:22, 23 ug Juan 1:18.
Ang pagkaon ug tinapay uban sa laing tawo maoy usa ka simbolo sa panaghigalaay ug pagpakigdait uban kaniya. (Gen 31:54; Ex 2:20; 18:12) Busa ang pagbuhat kaniyag kadaot giisip nga maoy tuman nga pagkamabudhion. Labot niining butanga nga sad-an ang mabudhion nga si Judas.—Sal 41:9; Ju 13:18.
Pagkainosente, ug Dili Pagdawat sa Responsibilidad. Pagpanghunaw sa mga kamot. Ang pagkainosente sa usa ka butang o ang buhat sa pagpahigawas sa kaugalingon gikan sa responsibilidad gipasundayag sa mahulagwayong paagi pinaagi sa pagpanghunaw sa mga kamot. (Deu 21:6) Niining paagiha gipahayag sa salmista ang iyang pagkainosente diha sa Salmo 73:13; tan-awa usab ang Salmo 26:6. Si Pilato misulay sa paglikay sa iyang responsibilidad maylabot sa kamatayon ni Jesus pinaagi sa paghunaw sa iyang mga kamot atubangan sa panon sa katawhan, nga nag-ingon: “Inosente ako sa dugo niining tawhana. Kamo mismo ang manubag niini.”—Mat 27:24.
Pagyabyab sa mga besti. Ang pagpahigawas sa dugang responsibilidad gipakita ni Pablo sa dihang iyang giyabyab ang iyang mga besti atubangan sa mga Hudiyo didto sa Corinto nga iyang gisangyawan ug kinsa misupak kaniya, ug dayon miingon: “Mahianha ang inyong dugo sa inyong mga ulo. Ako hinlo. Gikan karon moadto na ako sa katawhan sa kanasoran.” (Buh 18:6) Sa dihang giyabyab ni Nehemias ang iyang “sabakan,” nga mao, ang sabakan sa iyang besti, iyang gipaila ang bug-os nga pagsalikway nga pagabuhaton sa Diyos.—Neh 5:13.
Pagtaktak sa abog gikan sa mga tiil. Ang pagtaktak sa hugaw o abog gikan sa mga tiil sa usa ka tawo nagpaila usab sa pagpahigawas gikan sa responsibilidad. Gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa pagbuhat niini ngadto sa dapit o siyudad nga dili modawat o mamati kanila.—Mat 10:14; Luc 10:10, 11; Buh 13:51.
Kalipay. Pagpakpak sa mga kamot. Ang kalipay gipasundayag pinaagig pagpakpak sa mga kamot (2Ha 11:12; Sal 47:1) ug pinaagig pagsayaw, nga sagad giduyogan ug musika. (Huk 11:34; 2Sa 6:14) Ang pagsinggit ug pag-awit samtang nagtrabaho, ilabina sa panahon sa pagpangani sa ubas, maoy mga kapahayagan sa pagmaya o sa mapasalamatong kalipay.—Isa 16:10; Jer 48:33.
Pagsupak. Ang pagwarawara sa mga kamot (nga mahulgaon) batok sa laing tawo nagpailag pagsupak.—Isa 10:32; 19:16.
Ang pagpataas o pagtuyhakaw sa ulo sa usa ka tawo maoy mahulagwayong kahubitan sa usa ka lihok nga nagpaila sa paghimog lakang, nga sagad maoy aron sa pagsupak, pagpakig-away, o pagdaogdaog.—Huk 8:28; Sal 83:2.
Ang pag-isa sa kamot batok sa laing tawo nga may awtoridad nagpailag pagrebelde batok kaniya.—2Sa 18:28; 20:21.
Ang pagtila sa abog maoy simbolo sa kapildihan ug kalaglagan.—Sal 72:9; Isa 49:23.
Ang kamot o tiil nga anaa sa tangkugo sa mga kaaway sa usa ka tawo maoy mahulagwayong paagi sa paghubit sa kapildihan sa kaaway, sa iyang pagkaparot ug pagkalagiw, kay gigukod ug nadakpan.—Gen 49:8; Jos 10:24; 2Sa 22:41; Sal 18:40.
Pagbaton ug Awtoridad o Paghimog Aksiyon. Ang pagbarog o pagtindog nagpasabot sa pagbaton ug awtoridad, gahom, o paghimog aksiyon. Ang mga hari gihisgotan ingong mibarog sa pagbaton sa ilang harianong awtoridad o sa pagpasundayag niini diha sa talagsaong paagi. (Dan 8:22, 23; 11:2, 3, 7, 21; 12:1) Si Jehova gihulagway ingong mitindog aron sa paghukom sa katawhan. (Sal 76:9; 82:8) Si Satanas gihubit ingong mibarog batok sa Israel sa dihang siya miaghat kang David sa pag-ihap kanila.—1Cr 21:1.
Ang pagbakos sa hawak nagpasabot ug pagpangandam alang sa pagbuhat. Kini nagtumong sa batasan sa kapanahonan sa Bibliya sa pagbugkos sa naglaylay nga mga sinina pinaagi sa usa ka bakos aron dili makasabal sa pagtrabaho, pagdagan, ug uban pa.—Job 40:7; Jer 1:17; Luc 12:37; 1Pe 1:13, ftn sa Rbi8.
Uban Pang mga Postura ug mga Lihok. Paghigda diha sa tiilan. Sa dihang buot ni Ruth nga pahinumdoman si Boaz sa iyang katungod sa pagkamanlulukat, siya miadto sa pagkagabii, gibuksan ang tiilan ni Boaz ug mihigda diha niini. Sa dihang si Boaz nahigmata, si Ruth miingon kaniya: “Ako si Ruth nga imong ulipong babaye, ug ibukhad mo ang ubos nga bahin sa imong besti ibabaw sa imong ulipong babaye, kay ikaw usa ka manlulukat.” Busa gipaila ni Ruth nga andam siya nga himoon kaniya ang kaminyoon sa bayaw nga lalaki.—Ru 3:6-9.
Panagway sa dihang nagpuasa. ‘Ang pagsakit sa kalag’ lagmit gayod nga nagtumong sa pagpuasa ug mahimong maglarawan sa pagbangotan, sa pag-ila sa kasal-anan, paghinulsol, o pagbasol. (Lev 16:29, 31; 2Sa 1:12; Sal 35:13; Joe 1:13, 14) Sa dinhi pa si Jesus sa yuta, ang salingkapaw nga mga tawo nagpasubo sa ilang nawong, nga nagpadaot sa ilang mga nawong aron tan-awon nga “balaan” pinaagi sa pagpuasa, apan gisultihan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga sa dihang sila magpuasa sila manghiso sa ilang mga ulo ug manghilam-os sa ilang mga nawong aron nga sila tan-awong natural sa atubangan sa mga tawo, kay nahibalo nga ang Amahan nagtan-aw sa kasingkasing. (Mat 6:16-18) Ang pagpuasa usahay gibuhat sa mga Kristohanon aron sila makahatag ug dili-mabahin nga pagtagad sa espirituwal nga mga butang.—Buh 13:2, 3; tan-awa ang PAGPUASA.
Pagbutang sa kamot diha sa mga mata sa namatay. Ang mga pulong ni Jehova kang Jacob, nga “si Jose magbutang sa iyang kamot ibabaw sa imong mga mata” (Gen 46:4), maoy usa ka paagi sa pag-ingon nga si Jose maoy magpiyong sa mga mata ni Jacob inigkamatay niya, nga sagad maoy naandang buhaton sa panganay nga anak nga lalaki. Busa mopatim-awng gipaila dinhi ni Jehova kang Jacob nga ang katungod sa pagkapanganay mahiadto kang Jose.—1Cr 5:2.
Pagtaghoy. Ang “pagtaghoy” ngadto sa usa ka butang naghawas sa pagkahingangha o pagkahibulong. Mao kana ang gibuhat niadtong nakakita sa makalilisang nga kalaglagan sa Juda, ug sa ulahi, sa makahahadlok nga kagun-oban sa Babilonya.—Jer 25:9; 50:13; 51:37.
Maoy kostumbre sa mga hari o mga lalaki nga adunay awtoridad sa pagsandig sa bukton sa usa ka alagad o sa usa nga ubos ang posisyon, sama sa gibuhat ni Haring Jehoram sa Israel. (2Ha 7:2, 17) Si Haring Ben-hadad II nanukod sa kamot sa iyang alagad nga si Naaman samtang siya miyukbo didto sa balay sa iyang diyos nga si Rimon.—2Ha 5:18.
Masambingayong Paggamit. Paghugas sa mga tiil sa laing tawo. Gibuhat ni Jesus ang usa sa mga kostumbre sa Sidlakan sa masambingayong paagi sa dihang, sa paghatag sa iyang mga tinun-an ug pagtulon-an bahin sa pagkamapainubsanon ug sa pag-alagad sa usag usa, siya naghugas sa mga tiil sa iyang mga tinun-an. Si Pedro namulong, nga naghangyo kang Jesus sa paghugas dili lamang sa iyang mga tiil kondili usab sa iyang mga kamot ug sa iyang ulo. Apan si Jesus mitubag: “Siya nga naligo na dili kinahanglang hugasan pa gawas sa iyang mga tiil, hinuon mahinlo na sa katibuk-an.” (Ju 13:3-10) Dinhi si Jesus naghisgot sa kamatuoran nga sa dihang ang usa naligo na, sa pagpauli sa iyang balay gikan sa pagkaligo, siya maghugas na lamang sa abog sa dalan nga mitapot sa iyang mga tiil nga gisul-oban ug sandalyas. Iyang gigamit kini nga pagkahinlo sa paglarawan sa espirituwal nga kahinlo.
Paglakaw. Ang laing masambingayong pulong mao ang “paglakaw,” nga nagkahulogan sa pagsubay sa usa ka dalan sa pagkinabuhi, sama sa mga pulong nga “si Noe naglakaw uban sa matuod nga Diyos.” (Gen 6:9; 5:22) Kadtong naglakaw uban sa Diyos misubay sa dalan sa pagkinabuhi nga gilatid sa Diyos ug nakabaton sa iyang pag-uyon. Ang Kristohanon Gregong Kasulatan, nga naggamit sa samang ekspresyon, naglarawan sa duha ka magkalahing dalan sa pagkinabuhi nga gisubay sa usa ka tawo sa wala pa ug human nga mahimong usa ka alagad sa Diyos. (Efe 2:2, 10; 4:17; 5:2) Sa susamang paagi ang “pagdagan” gigamit sa pagsimbolo sa usa ka paagi sa pagkinabuhi. Ang Diyos miingon nga ang mga manalagna sa Juda “midagan” bisan tuod nga wala niya ipadala, nga nagkahulogang sila nanagna sa bakak nga paagi, nga wala sugoa. (Jer 23:21) Gihubit ni Pablo ang Kristohanong pagkinabuhi nga sama sa “pagdagan.” Gipakasama niya kini sa usa ka lumba nga kinahanglang daganon sa usa ka tawo sumala sa mga lagda aron makabaton sa ganti.—1Co 9:24; Gal 2:2; 5:7.