PAGKAMAABIABIHON

Ang kinasingkasing ug malulotong pagdawat ug pag-atiman sa mga dinapit o mga estranyo. Ang “pagkamaabiabihon” gihubad gikan sa Gregong pulong nga phi·lo·xe·niʹa, nga sa literal nagkahulogang “gugma sa (kahinangop alang sa, o kalulot ngadto sa) mga estranyo.”

Sa Karaang Kapanahonan. Sa kapanahonan sa mga patriarka, bisan tuod ang mga Ehiptohanon ug ang uban nagbatasan sa pagkamaabiabihon, ang mga Semihanon nailhan pag-ayo niini nga kinaiya. Ang pag-atiman sa mga magpapanaw giisip nga usa ka hinungdanong bahin sa pagkinabuhi, ug gihatagan ug dakong pagtahod ang bisita, siya man usa ka estranyo, higala, paryente, o kaha usa ka dinapit.

Gikan sa mga asoy sa Bibliya atong masayran nga ang pagkamaabiabihon maoy naandang gipakita ngadto sa usa ka magpapanaw. Siya sugaton pinaagig usa ka halok, ilabina kon usa ka paryente. (Gen 29:​13, 14) Ang iyang mga tiil hugasan sa usa ka membro sa panimalay, sagad sa usa ka sulugoon (Gen 18:4), ug ang iyang mga hayop pakan-on ug atimanon. (Gen 24:15-25, 29-33) Siya sagad hangyoon sa pag-estar aron sa pagpalabay sa kagabhion ug usahay bisan sulod sa daghang adlaw. (Gen 24:54; 19:​2, 3) Ang bisita giisip nga ilalom sa proteksiyon sa tagbalay sulod sa panahon sa iyang pag-estar. (Gen 19:6-8; Huk 19:22-24) Sa pagbiya, siya lagmit pagikanon sa iyang pagpanaw.​—Gen 18:16.

Sa maong panahon, giisip nga hinungdanon ang pagpakitag pagkamaabiabihon, ug makita kini sa gisulti ni Reuel sa dihang ang iyang mga anak nga babaye naghisgot bahin sa “Ehiptohanon” nga magpapanaw (sa pagkatinuod si Moises) nga mitabang kanila sa pagpainom sa ilang panon sa kahayopan. Si Reuel mipatugbaw: “Apan hain man siya? Nganong gibiyaan man ninyo kadtong tawhana? Tawga siya, aron siya makakaon ug tinapay.”​—Ex 2:16-20.

Sa mga siyudad. Dayag diha sa mga asoy sa Bibliya nga, ilabina diha sa mga siyudad, ang mga dili-Israelinhon lagmit dili kanunayng maabiabihon ngadto sa mga Israelinhon. (Huk 19:​11, 12) Labot pa, diha sa mga siyudad ang pagkamaabiabihon lagmit dili kanunayng andam nga ipakita kay sa mas hilit nga mga dapit. Apan, ang usa ka tawong Levihanon uban sa iyang tig-alagad ug sa iyang puyopuyo milingkod human sa pagsalop sa adlaw didto sa plasa sa Gibea, nga daw nagdahom nga tanyagan ug usa ka dapit nga kapalabyan sa kagabhion. Kini nagpakita nga ang pagkamaabiabihon, bisan diha sa mga siyudad, maoy komon. (Huk 19:15) Niini nga kahimtang, ang tawong Levihanon miingon nga siya adunay balon alang sa iyang mga kauban ug alang sa iyang mga hayop. (Huk 19:19) Nagkinahanglan lamang siya ug katulgan. Apan tungod sa daotang tinamdan sa mga Benjaminhon nga nagpuyo niini nga siyudad, kini nga siyudad nahimong dili maabiabihon, sumala sa gipamatud-an sa nahitabo sa ulahi.​—Huk 19:26-28.

Ngadto sa mga alagad sa Diyos. Bisan tuod ang pagkamaabiabihon naandang gipakita, ang maayong pagkamaabiabihon nga gihubit sa mga asoy sa Bibliya sa walay duhaduha maoy tungod kay, sa kadaghanang mga kahimtang, ang mga nagpakita ug pagkamaabiabihon maoy mga alagad ni Jehova. Ilabinang mamatikdan ang pagkamaabiabihon ug pagtahod nga gipakita ngadto sa mga manalagna o importanteng mga alagad sa Diyos. Si Abraham mibarog duol sa tulo ka manulonda nga iyang gipakaon, samtang sila nangaon. Kini daw usa ka timaan sa pagtahod alang sa mga tawong giila ni Abraham ingong mga hawas nga manulonda ni Jehova. (Gen 18:​3, 7, 8) Ug maingon nga si Abraham “midagan” aron sa pag-andam alang sa iyang mga dinapit, si Manoa nagpakitag kaikag sa pag-andam ug pagkaon alang sa tawo nga iyang giisip nga usa ka tawo sa Diyos, apan sa pagkatinuod usa diay ka manulonda. (Huk 13:15-18, 21) Ang usa ka inilang babaye sa Sunem nagpakitag pagkamaabiabihon kang Eliseo tungod kay, sumala sa iyang giingon: “Ania, karon, ako nahibalo pag-ayo nga usa ka balaang tawo sa Diyos ang kanunayng moagi kanato.”​—2Ha 4:8-11.

Gikondenar ang pagkadili-maabiabihon.   Tungod kay ang mga Ammonhanon ug mga Moabihanon midumili sa pagpakitag pagkamaabiabihon sa nasod sa Israel sa dihang sila mipanaw paingon sa Yutang Saad, ug gisuholan pa gani sa mga Moabihanon si Balaam aron sa pagpanghimaraot kanila, gimando ni Jehova nga walay tawong Ammonhanon o Moabihanon ang makasulod sa kongregasyon sa Israel. (Deu 23:​3, 4) Dili lamang kay usa kini ka pagkapakyas sa pagpasundayag ug tawhanong pagkamaabiabihon, kondili ang pagdumot sa Diyos ug sa iyang katawhan ang nagtukmod sa mga Ammonhanon ug mga Moabihanon sa pagkahimong dili-maabiabihon ug mabatokon.

Si Jehova, pinaagi sa manalagnang si Isaias, nagkondenar sa katawhan sa Israel tungod sa ilang pagkadili-maabiabihon, ug gisultihan sila nga ang ilang pagpuasa ug pagyukbo sa Iyang atubangan walay kapuslanan kon sa samang higayon sila nagtugot nga ang ilang mga igsoon mag-antos sa kawalay pagkaon, sapot, ug puy-anan.​—Isa 58:3-7.

Sa Unang Siglo K.P. Ang batasan sa pagkamaabiabihon sa unang siglo sa Komong Panahon nagpadayon sama sa gipakita sa unang mga panahon, bisan tuod nga daw adunay kabag-ohan ang pagpakita niini tungod sa mga kahimtang. Ang mga Samarianhon ug mga Hudiyo walay maayong buot sa usag usa, busa sagad nga walay pagkamaabiabihon tali kanila. (Ju 4:7-9; 8:48) Dugang pa, ang pagdominar nga gihimo sa langyawng mga nasod nakapasamot sa panagdumtanay, ug ang mga dalan sa kabanikahan gidagsangan sa mga tulisan. Gani ang pipila ka balay-abotanan gidumala sa malimbongon, dili-maabiabihon nga mga tawo.

Bisan pa niana, taliwala sa mga Hudiyo, sagad gipakita ngadto sa mga dinapit ang samang maayong batasan nga gipakita sa miaging kapanahonan. Siya abiabihon pinaagig usa ka halok, ang iyang ulo dihogan o hisoan ug lana, ug ang iyang mga tiil hugasan. Sa mga bangkete ang mga dinapit kasagarang ipahiluna sumala sa ilang ranggo ug dungog.​—Luc 7:44-46; 14:7-11.

Ngadto sa mga tinun-an ni Jesus. Sa dihang gisugo niya ang 12 ug sa ulahi ang 70 aron sa pagwali didto sa Israel, ang Ginoong Jesu-Kristo miingon nga sila dawaton nga maabiabihon sa mga balay niadtong magpabili sa maayong balita nga ilang giwali. (Mat 10:​5, 6, 11-13; Luc 10:​1, 5-9) Bisan tuod si Jesus mismo “walay dapit nga kapahilunaan sa iyang ulo,” siya giabiabi didto sa mga puloy-anan sa mga tawo nga miila kaniya ingong pinadala sa Diyos.​—Mat 8:20; Luc 10:38.

Gituohan ni Pablo nga ang iyang Kristohanong igsoon nga si Filemon magmaabiabihon kaniya panahon sa iyang pagduaw human nga siya makagawas gikan sa pagkabilanggo. Dili kini pag-abuso kang Filemon, tungod kay si Pablo nasayod pinasukad sa iyang nangaging pagpakig-uban kang Filemon nga siya labaw gayod nga matinguhaon sa pagtagana kutob sa iyang maarangan. (Flm 21, 22) Si apostol Juan, sa iyang sulat nga gisulat niadtong mga 98 K.P., naghisgot nga ang mga membro sa Kristohanong kongregasyon obligado sa pagtabang sa nagapanawng mga hawas nga gipadala, “aron kita mahimong mga isigkamagbubuhat diha sa kamatuoran.” Gidayeg usab ni Juan si Gayo tungod sa iyang pagkamaabiabihon, nga nag-ingon nga iyang gipakita kini nga espiritu alang niadtong gipadala ‘bisan pag mga estranyo.’ Sa ato pa, kini sila wala pa sa personal mailhi ni Gayo apan, bisan pa niana, mainitong giabiabi tungod sa pag-alagad nga ilang gihimo alang sa kongregasyon.​—3Ju 5-8.

Usa ka Timaan sa Matuod nga Kristiyanidad. Ang tiunay nga pagkamaabiabihon, nga naggikan sa kasingkasing, maoy usa ka timaan sa matuod nga Kristiyanidad. Human ibubo ang balaang espiritu sa adlaw sa Pentekostes, 33 K.P., daghang bag-ong nakabig nga mga Kristohanon ang nagpabilin didto sa Jerusalem aron dugang makakat-on bahin sa maayong balita sa Gingharian sa dili pa mopauli sa ilang mga puloy-anan sa nagkalainlaing mga dapit sa yuta. Ang pagkamaabiabihon gipakita kanila sa mga Kristohanon nga nagpuyo sa Jerusalem, kinsa nag-abiabi kanila sa ilang mga puloy-anan ug gani nagbaligya pa sa ilang mga kabtangan ug naghimo sa tanang butang nga pagaambitan sa tanan. (Buh 2:42-46) Usa ka organisadong kahikayan ang gihimo sa mga apostoles sa ulahi alang sa pag-apod-apod ug pagkaon alang sa kabos nga mga babayeng balo sa ilang taliwala.​—Buh 6:1-6.

Ang pagkamaabiabihon maoy usa ka kinahanglanon alang sa mga Kristohanon. Bisan tuod daghan ang nakasinati ug grabeng paglutos ug ang pipila gipang-agawan sa ilang mga katigayonan, si Pablo nagsugo: “Ayaw kalimti ang pagkamaabiabihon.” (Heb 13:2; 10:34) Gipakita ni Pedro nga kini kinabubut-ong ipakita, nga nag-ingon: “Magmaabiabihon sa usag usa nga walay pagmulo.” (1Pe 4:9; itandi ang 2Co 9:7.) Nagpasiugda sa ilang unang obligasyon ngadto sa mga isigkamagtutuo, si Pablo misulat nga ang mga isigka-Kristohanon angayng ‘magbuhat ug maayo ngadto sa tanan, apan ilabina kanila nga atong kabanay sa pagtuo.’​—Gal 6:10.

Ang pagkamaabiabihon maoy usa sa hinungdanong mga hiyas nga gikinahanglan alang niadtong itudlo ingong mga magtatan-aw sa Kristohanong mga kongregasyon. (1Ti 3:2; Tit 1:​7, 8) Dugang pa, gihatagan ug instruksiyon ni Pablo si Timoteo, usa ka magtatan-aw sa Efeso, nga ang Kristohanong mga babayeng balo nga ibutang sa listahan aron makadawat ug materyal nga tabang gikan sa kongregasyon kinahanglan nga mao kadtong “nag-abiabi ug mga estranyo.” (1Ti 5:​9, 10) Dayag nga andam ug kinabubut-ong gipasaka niini nga mga babaye diha sa ilang mga pinuy-anan ang Kristohanong mga ministro o ang mga misyonaryo nga miduaw o nag-alagad sa kongregasyon, bisan tuod nga sa wala pa kini, daghan niini nga mga bisita ang dayag nga maoy “mga estranyo” alang kanila. Si Lydia maoy ingon niana nga babaye. Siya hilabihan ka maabiabihon, kay sumala sa giasoy ni Lucas: “Gipugos gayod kami niya nga moestar.”​—Buh 16:​14, 15.

Usa ka pamatuod sa pagtuo. Ang tinun-an nga si Santiago nagpasiugda nga ang pagkamaabiabihon hinungdanon ingong usa ka buhat sa pagpasundayag ug pagtuo. Siya nag-ingon: “Kon ang usa ka igsoong lalaki o babaye anaa sa hubo nga kahimtang ug walay pagkaon nga igo alang sa maong adlaw, ug unya usa kaninyo moingon kanila: ‘Panglakaw kamo nga malinawon, painiti ug busga ang inyong kaugalingon,’ apan wala ninyo sila hatagi sa mga kinahanglanon alang sa ilang lawas, unsay kapuslanan niini? Busa, sa ingon usab, ang pagtuo patay, kon kini walay binuhatan.”​—San 2:14-17.

Mga panalangin. Sa dihang giawhag ang pagpakitag pagkamaabiabihon, gipasiugda sa Kasulatan nga dako ang espirituwal nga mga panalangin nga madawat sa usa ka tawo nga maabiabihon. Si Pablo miingon: “Ayaw kalimti ang pagkamaabiabihon, kay pinaagi niini ang pipila, nga wala nila mahibaloi, nag-abiabi ug mga manulonda.” (Heb 13:2; Gen 19:1-3, 6, 7; Huk 6:11-14, 22; 13:​2, 3, 8, 11, 15-18, 20-22) Gipahayag ni Jesus ang prinsipyo: “Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat.”​—Buh 20:35.

Tungod sa pagpabili sa buluhaton ni Jesus, si Mateo Levi nag-andam ug usa ka dakong kombira sa pag-abiabi alang kaniya ug, sa baylo, gipanalanginan pinaagi sa pagkadungog sa tubag ni Jesus sa masawayong mga pangutana sa mga Pariseo ug dugang pa sa pag-asoy bahin sa usa sa iyang maayong mga sambingay. Ang paggamit ni Mateo sa iyang balay niining maabiabihon nga paagi nagtaganag kahigayonan sa mga maniningil ug buhis ug sa ubang mga kaila ni Mateo nga makadawat ug pamatuod.​—Luc 5:27-39.

Human nga si Zaqueo nagpakitag pagkamaabiabihon kang Jesus tungod sa iyang pagtuo, siya hilabihan gayod nga gipanalanginan pinaagi sa pagkadungog kang Jesus nga nag-ingon: “Niining adlawa ang kaluwasan miabot niining balaya.”​—Luc 19:5-10.

Sa usa ka tagna bahin sa panahon sa iyang pagbalik diha sa himaya sa Gingharian, si Jesus miingon nga ang katawhan bulagbulagon, ingon sa paaging bulagbulagon sa usa ka magbalantay ang mga karnero gikan sa mga kanding. Kini pagahimoon pinasukad sa buhat nga ilang himoon ngadto sa iyang “mga igsoon,” bisan pag wala sila makakita kang Jesus pinaagi sa ilang pisikal nga mga mata. Kadtong nagpakitag pagkamaabiabihon ug kalulot ngadto sa “mga igsoon” ni Kristo mobuhat niana tungod kay ilang giila sila ingong mga igsoon ni Kristo ug mga anak sa Diyos. (Mat 25:31-46) Sa laing pahayag iyang gipakita nga dili lamang ang tawhanong pagkamaabiabihon ang magdalag malungtarong ganti gikan sa Diyos kondili ang pagkamaabiabihon nga ipakita ngadto sa mga manalagna sa Diyos tungod kay sila giila ingong mga hawas sa Diyos, mga tinun-an nga iya ni Kristo.​—Mat 10:40-42; Mar 9:​41, 42.

Kon Kanus-a Dili Angay Ipakita. Ang Bibliya nag-ingon sa mga Kristohanon nga adunay pipila nga dili angayng pakitaan ug pagkamaabiabihon. “Ang matag usa nga mag-una ug dili magpabilin diha sa pagtulon-an ni Kristo wala makabaton sa Diyos. . . . Kon adunay moanha kaninyo ug wala magdala niini nga pagtulon-an, ayaw gayod siya pasak-a sa inyong mga balay o mangomosta kaniya. Kay siya nga mangomosta kaniya maoy mag-aambit sa iyang daotang mga buhat.” (2Ju 9-11) Ang pagpadayon sa maong tawo diha sa puloy-anan o ang pagpakig-uban kaniya makapameligro sa kaugalingong espirituwalidad sa usa, ug sa baylo, maoy pagkonsentir sa iyang binuhatan. Kini makapahisalaag sa uban ug usa ka kaulawan sa kongregasyon. Kini nga prinsipyo gipahayag usab diha sa Roma 16:​17, 18; Mateo 7:15; 1 Corinto 5:11-13.

Mga Balay-Abotanan. Ang karaang balay-abotanan lagmit maoy usa ka dapit nga igo lang kasak-an sa magpapanaw, nga may dapit usab alang sa iyang mga hayop. Tingali sama niini ang gisak-an sa mga igsoon ni Jose sa amahan panahon sa ilang pagpamauli gikan sa Ehipto paingon sa Canaan (Gen 42:27; 43:21) ug diin ang manulonda nagpakita sa asawa ni Moises nga si Zipora.​—Ex 4:24.

Mopatim-aw nga usahay ang mga pampam nanag-iya ug mga balay-abotanan. Si Rahab nga pampam sa Jerico nagpasaka sa duha ka espiya nga gisugo ni Josue, ug siya nagpakitag kalulot ug pagkamaabiabihon kanila pinaagi sa pagtago kanila gikan sa mga migukod kanila. (Jos 2:1-13) Si Samson misaka sa balay sa usa ka babayeng pampam didto sa Gaza hangtod sa tungang gabii, diin siya naghulat aron pakaulawan ang mga Filistehanon pinaagi sa pagpas-an sa mga ganghaan sa siyudad.​—Huk 16:1-3.

Ang pipila sa mga balay-abotanan didto sa Palestina panahon sa unang siglo K.P. dayag nga mas kompleto, tingali nagtagana dili lamang ug kasak-an kondili nagtagana usab ug pagkaon ug ubang mga serbisyo nga may tinong bayad. Ang maabiabihon nga Samarianhon sa sambingay ni Jesus nagbayad gikan sa iyang kaugalingong salapi alang sa pag-atiman sa nasamdan nga tawo didto sa usa ka balay-abotanan.​—Luc 10:30-35.

Ang Dinapit. Sa karaang kapanahonan ang dinapit, bisan tuod gitratar uban ang kinadak-ang pagtahod ug pasidungog, gidahom nga magpakitag maayong mga batasan ug mosunod sa mga kinahanglanon. Pananglitan, giisip nga maoy usa sa labing daotang mga buhat ang pag-ambit sa pagkaon sa laing tawo ug unya budhian siya o himoan siyag kadaot. (Sal 41:9; Ju 13:18) Kinahanglang dili pangunahan sa dinapit ang iyang tagbalay o ang grupo nga nagkatigom pinaagi sa paglingkod diha sa dungganon nga lingkoranan, o sa dapit nga prominente, apan pasagdan niya ang tagbalay nga maoy mopili. (Luc 14:7-11) Ni ‘abusohan niya ang iyang pag-abiabi,’ pinaagi sa pag-estar ug dugay sa balay sa iyang tagbalay o sa subsob nga pag-adto didto. (Pr 25:17) Angayng matikdan nga si Jesus kanunayng nagpaambit ug espirituwal nga mga panalangin sa dihang nagpahimulos sa pagkamaabiabihon sa iyang tagbalay. (Luc 5:27-39; 19:1-8) Sa samang katarongan gisultihan niya ang iyang mga tinun-an nga iyang gipadala nga inig-abot nila sa usa ka lungsod, sila moestar sa puloy-anan diin gipakita kanila ang pagkamaabiabihon ug dili ‘magbalhinbalhin gikan sa balay ngadto sa laing balay.’ Busa, dili sila mangitag dapit diin ang tagbalay makatagana kanila ug dugang kaharuhay, kalingawan, o materyal nga mga butang.​—Luc 10:1-7; Mar 6:7-11.

Si apostol Pablo, nga kanunayng mopanaw ug nakadawat sa pagkamaabiabihon gikan sa daghan sa iyang Kristohanong mga igsoon, wala magpabug-at kang bisan kinsa sa pinansiyal nga paagi. Sa kadaghanang panahon, siya may sekular nga trabaho, ug iyang gilatid ang balaod: “Kon adunay dili buot magtrabaho, ayaw usab siya pakan-a.” (2Te 3:7-12; 1Te 2:6) Tungod niini, si Pablo adunay ikatubag sa mga sumbong sa gitawag kunohay nga maayong-laki nga mga apostoles sa Corinto, kinsa nag-akusar kang Pablo sa pagpahimulos sa mga Kristohanon sa kongregasyon didto. (2Co 11:​5, 7-10) Siya mahimong makapasigarbo nga siya nagtagana sa maayong balita ngadto kanila nga wala gayoy bayad, nga wala gani magkuha sa mga butang nga siya adunay katungod ingong usa ka apostol ug ministro sa Diyos.​—1Co 9:11-18.

Likayi ang Salingkapawng Pagkamaabiabihon. Ang usa ka pasidaan labot sa pagdawat ug salingkapawng pagkamaabiabihon gihatag diha sa Proverbio 23:6-8: “Ayaw pagkaon sa kalan-on ni bisan kinsa nga may mata nga dili-mahinatagon [sa literal, “daotan kon bahin sa mata”], ni pangandoyon mo ang iyang lamiang mga pagkaon. Kay maingon sa usa ka tawo nga naghunahuna sa bili diha sa iyang kalag, mao man usab siya. ‘Kaon ug inom,’ moingon siya kanimo, apan ang iyang kasingkasing dili uban kanimo. Ang tipik sa pagkaon nga imong gikaon, imong igasuka, ug usikan lamang nimo ang imong kahimut-anang mga pulong.” Kay dili usa ka tawo nga kinasingkasing nga naghatag sa usa ka butang, apan nagdahom ug balos sa kon unsay iyang gihatag, ang maong tawo manumboy kanimo, nga magdapit kanimo sa kinasingkasing nga paagi, apan may nagpaluyo nga motibo. Pinaagi sa pag-ambit sa iyang pagkaon, ug ilabina kon ikaw mangandoy sa iyang lamiang mga pagkaon aron tinguhaon ang pagkaon niini pag-usab, imong gitugotang mailalom ka sa iyang gahom. Ikaw lagmit maglisod sa pagbalibad sa iyang hangyo, ug ikaw lagmit gayod nga malangkit sa problema. Unya ikaw magmahay nga ikaw mikaon uban kaniya, ug ang makapahimuot nga mga pulong nga imong gipahayag, nga naglaom nga kini makapalambo sa espirituwalidad ug sa makapalig-ong panaghigalaay, tinong mahimong walay pulos.​—Itandi ang Sal 141:4.