DAYANDAYAN, PAHIYAS

Usa ka butang nga isul-ob aron sa pag-adorno, pagpatahom, pagdayandayan, pagdugang sa katahom, ug sa paghimo sa usa ka tawo, o nianang iyang gihawasan, nga matahom o madanihon. Kini dili kanunayng hinungdanon, apan gituyo aron sa pagpatahom sa hitsura sa usa ka butang. Mahimong kini adunay maayo o malimbongon nga katuyoan. Ang mga dayandayan o mga pahiyas gigamit ilabina sa mga babaye apan gigamit usab sa mga lalaki; gigamit kini aron sa pagdayandayan sa mga bilding; usahay kini idayandayan sa mga hayop.

Ang Hebreohanong pulong alang sa “dayandayan” maoy hadha·rahʹ, dayag nga naggikan sa lintunganayng pulong nga ha·dharʹ, nga nagkahulogang “dungog.” (1Cr 16:29; Lam 5:12) Sa 1 Pedro 3:3 ang “dayandayan” mao ang hubad sa Gregong pulong nga koʹsmos, nga sa ubang teksto gihubad nga “kalibotan.” Ang susamang berbo nga ko·smeʹo gihubad nga “makadayandayan.”​—Tit 2:10.

Ang Kasulatan wala magkondenar sa pisikal nga dayandayan kon kini himoon sa hustong paagi, ug kini nagrekomendar pag-ayo sa espirituwal nga dayandayan. Si Jehova gihubit ingong gibestihan sa kahayag ug gilibotan sa katahom. (Sal 104:​1, 2; Eze 1:​1, 4-28; Pin 4:​2, 3) Dagaya niyang gidayandayanan ang iyang kalalangan pinaagi sa kolor, pagkadaiya, ug talagsaong katahom.​—Luc 12:​27, 28; Sal 139:14; 1Co 15:41.

Ang Biblikanhong mga paghisgot ug ang mga ebidensiya nga nakubkoban sa mga arkeologo nagbutyag nga dili lamang dihay kaikag sa pagdayandayan sukad pa sa karaan kaayong kapanahonan kondili usab dihay dakong katakos ug kabatid sa pagpatunghag mga dayandayan o mga pahiyas nga taas kaayog artistikanhong kalidad. Ang mga artesano maayo kaayong mohimog mga disenyo diha sa paghablon, pagborda, pagkulit sa kahoy ug garing, ug sa pagporma sa mga metal. Ang nahibiling mga bahin sa mga palasyo sa Asirya, Babilonya, Persia, ug sa siyudad sa Mari tanan naghatag ug ebidensiya sa magarbohon kaayong mga dayandayan, nga may dagkong mga dibuho diha sa mga bungbong sa sulod ug may maanindot kaayong pinaugdong mga kinulit nga naglarawan sa mga esena sa gubat, pagpangayam, ug sa mga kalihokan sa palasyo, aron sa pagdayandayan sa sulod ug gawas nga mga bungbong. Ang mga pultahan sa palasyo sagad gibutangan ug dagkong mga larawan sa dagkong mga mananap. Ang mga hulagway sa hari ug sa uban pa diha sa ilang mga linilok nagpadayag sa maanindot kaayong mga borda diha sa ilang mga besti. Bisan ang mga kasangkapan sa mga kabayo gidayandayanan pag-ayo ug mga borlas ug mga kinulit. (Itandi ang mga kulentas sa mga kamelyo sa mga Midianhon; Huk 8:​21, 26.) Ang mga dibuho sa mga lubnganan naghatag ug pangunang tinubdan sa ebidensiya gikan sa Ehipto, bisan tuod ang ubang karaang mga butang sama sa mga trono, mga karo sa hari, ug ubang mga kasangkapan naglungtad pa gihapon.

Sa kapanahonan sa Bibliya ang pamanhonon ug ang pangasaw-onon magdayandayan sa ilang kaugalingon alang sa kombira sa kasal. Sa pagpangandam ang pangasaw-onon magsul-ob sa labing matahom nga sapot ug sa labing maanindot nga mga pahiyas nga iyang nabatonan aron moatubang sa iyang pamanhonon. (Sal 45:​13, 14; Isa 61:10) Sa dihang nakigsulti si Jehova sa Jerusalem, gihubit niya kini sa mahulagwayong paagi ingong usa ka babaye nga iyang gisul-oban ug maanindot, mahalon nga sapot ug alahas apan migamit sa iyang katahom ug dayandayan sa pagkadili-matinumanon ingong usa ka pampam. (Eze 16:10-19) Ang manalagna ni Jehova nga si Oseas nagkondenar sa Israel tungod sa pagdayandayan sa iyang kaugalingon sa sayop nga katuyoan aron sa pagdani sa mga nahigugma pag-ayo kaniya ug sa pagpakig-ambit sa bakak nga pagsimba. (Os 2:13) Pinaagi sa iyang mga manalagna, gitagna ni Jehova ang pagpasig-uli sa Israel sa dihang siya mogula gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya ug magdayandayan pag-usab sa iyang kaugalingon aron ipahayag ang iyang kalipay ug kasadya.​—Isa 52:1; Jer 31:4.

Ang templo sa Jerusalem ug ang mga bilding sa kagamhanan ni Solomon matahom nga nadayandayanan, nga nakapahimuot sa rayna sa Sheba. (1Ha kap 6, 7, 10) Ang templo nga gitukod pag-usab ni Herodes maoy matahom kaayo nga edipisyo nga gidayandayanan sa maanindot nga mga bato ug sa gipahinungod nga mga butang. Apan gipakita ni Jesus nga kining materyal nga mga dayandayan walay kapuslanan sa dihang ang paghukom sa Diyos modangat sa Jerusalem tungod sa iyang pagkadili-matinumanon.​—Luc 21:​5, 6.

Ang basahon sa Mga Proverbio nagpakita nga kon ang dakong gidaghanon sa katawhan mopili sa pagpuyo ilalom sa pagmando sa usa ka hari ug sila magmalipayon, kini maoy usa ka bahin sa iyang kalamposan. Kini maoy dayandayan alang kaniya, nga maghatag ug magdugang sa iyang kahalangdon ingong magmamando. (Pr 14:28) Si Jehova maoy ingon niana nga matang sa magmamando pinaagi sa iyang Mesiyanikong Gingharian.​—Sal 22:27-31; Flp 2:​10, 11.

Hebreohanon ug Kristohanon. Gihisgotan na kaniadto ang bahin sa alahas nga bulawang singsing sa ilong ug usab ang mga pulseras nga gihatag sa alagad ni Abraham ngadto kang Rebeca. (Gen 24:​22, 30, 47, 53) Si Jose, sa dihang nahimong primer ministro ni Paraon, nakadawat ug usa ka kulentas nga bulawan ug sa kaugalingong igtitimbre nga singsing sa monarko. (Gen 41:41-43) Ang maong mga igtitimbre nga singsing, o mga timbre nga singsing, maoy komon sa tanang kayutaan sa Bibliya, nga sagad ikulentas sa liog ginamit ang usa ka kordon. (Itandi ang Gen 38:18.) Kini gigamit sa pagpirma sa ngalan o sa opisyal nga timbre sa usa ka tawo diha sa mga dokumento, ug kon ipadala sa laing tawo, magpaila kini kaniya ingong usa ka tinuod ug awtorisadong hawas sa tag-iya sa singsing.

Sa Pagpanggula, ang mga Israelinhon nakabaton ug daghang butang nga plata ug bulawan gikan sa mga Ehiptohanon, ug sa walay duhaduha gikan niini naggikan ang daghang barpin, ariyos, singsing, ug ubang mga butang nga ilang giamot alang sa pagpangandam sa tabernakulo, sama sa ilang sayop nga pag-amot ug bulawan nga mga ariyos alang sa paghimo ug usa ka idolong nating baka. (Ex 12:​35, 36; 32:1-4; 35:20-24) Ang mga artesano nga batid sa pagpamuhat diha sa kahoy ug sa bililhong mga metal ug sa mga mutya ingon man sa paghablon ug sa pagborda daghan kaayong gipanghimo alang sa tabernakulo ug sa mga kasangkapan niini. (Ex 35:25-35) Ang ulahing templo ni Solomon gidayandayanan sa mas mahimayaong paagi. Ang mga gihaklap niini nga mga kahoyng sedro, maingon man ang mga pultahan niini nga kahoyng oleifero ug kahoyng junipero, gikulitan ug mga larawan nga pormag-tabayag nga mga dayandayan, mga girnalda nga bulak, mga kerubin, ug mga hulagway sa kahoyng palma ug gihaklapan ug bulawan; samtang ang duha ka haliging tumbaga sa atubangan sa tinukod adunay ginambat, kinadena, pormag mga granada, ug samag lirio nga pagkagama nga nagdayandayan sa mga ulo-ulo niini. (1Ha 6:​18, 29, 35; 7:15-22) Si Solomon nagpakitag dakong pagpabili sa artistikanhong katahom, ug ang iyang dakong trono nga garing nga gihaklapan ug bulawan, nga may mga larawan sa leyon tupad sa isigkakilid sa matag patonganan sa bukton ug dugang 12 ka leyon diha sa unom ka ang-ang sa atubangan niini, maoy talagsaon sa karaang kalibotan.​—1Ha 10:16-21.

Apan, ang Bibliya naghatag ug mas dakong pagtagad sa espirituwal nga katahom. Ang disiplina sa ginikanan maoy “matahom nga purongpurong” diha sa ulo sa usa ka tawo “ug maanindot nga kulentas” sa liog; ang kaalam maoy “usa ka matahom nga purongpurong”; ang “mga ngabil sa kahibalo maoy bililhong mga sudlanan” nga mas labaw pa kay sa bisan unsang bulawan nga mga plorera sa usa ka artesano; “ang usa ka pulong nga gisulti sa hustong panahon maoy sama sa mansanas nga bulawan diha sa linilok nga plata,” ug “maoy usa ka ariyos nga bulawan, ug usa ka pahiyas sa talagsaong bulawan ang usa ka maalamong magbabadlong diha sa mapatalinghogong igdulungog.” (Pr 1:9; 4:9; 20:15; 25:​11, 12) Ang usa ka maanyag nga babaye nga kulang sa salabotan gipakasama sa “bulawang singsing sa ilong diha sa simod sa baboy.”​—Pr 11:22.

Tambag Alang sa mga Kristohanon Bahin sa Pagdayandayan sa Kaugalingon. Si Jesus ug ang iyang mga apostoles kanunayng nagtambag batok sa pagsalig sa pisikal nga mga butang ug sa pagpakaaron-ingnon pinaagi sa materyal nga dayandayan. Si apostol Pablo miingon nga ang Kristohanong mga babaye “magdayandayan sa ilang kaugalingon sa mahapsay nga sinina, uban ang pagkamakasaranganon ug maayong panghunahuna, dili pinaagi sa mga estilo sa pagsalapid sa buhok ug sa bulawan o sa mga perlas o sa mahalon kaayong sapot.” (1Ti 2:9) Sa mga adlaw sa mga apostoles nabatasan taliwala sa kababayen-an niana nga katilingban sa Gregong kultura ang maartehong pag-estilo sa buhok ug uban pang mga pagdayandayan. Busa, haom kaayo ang tambag ni Pedro alang sa kababayen-an diha sa Kristohanong kongregasyon sa dili paghatag ug dakong pagtagad “sa panggawas nga pagsalapid sa buhok ug sa pagsul-ob ug mga pahiyas nga bulawan o sa pagsul-ob ug panggawas nga mga besti” apan ang ilang pagdayandayan himoong sama sa matinumanong kababayen-an sa kakaraanan, “diha sa natago nga pagkatawo sa kasingkasing pinaagi sa dili-madunot nga sapot sa malinawon ug malumong espiritu”!​—1Pe 3:3-5.

Si apostol Pablo nagpasiugda nga ang Kristohanon, pinaagi sa maayong mga buhat sa pagkawalay-ikasaway sa iyang pagpanudlo, pagkaseryoso, maayong sinultihan, ug hustong panggawi sa tanan niyang paagi sa pagkinabuhi, nagdayandayan sa mga pagtulon-an sa Diyos, nga naghimo niining madanihon sa uban. (Tit 2:10) Niini nga espirituwal nga paagi, ang Kristohanong kongregasyon, ang pangasaw-onon ni Kristo, sa kataposan magpakita sa iyang bug-os nga katahom ngadto sa iyang bana nga si Jesu-Kristo. Sa susama siya gihubit sa Pinadayag 21:2 nga “giandam ingong usa ka pangasaw-onon nga gidayandayanan alang sa iyang bana.” Ang iyang espirituwal nga katahom maoy sukwahi gayod sa dayandayan sa Dakong Babilonya, nga gihisgotan ingong gidayandayanan ug materyal nga mga butang, ang bayad sa iyang pagpamampam.​—Pin 18:16; tan-awa ang KOSMETIKO; BESTI; MUTYA UG BILILHONG BATO.

Pagdayandayan Diha sa Tagna. Tungod sa iyang panalangin sa Jerusalem, gipakasama ni Jehova kining kaulohan sa Juda ngadto sa usa ka babaye nga nagbesti ug mahalong mga besti, nga gidayandayanan pag-ayo ug gisul-oban ug daghan kaayong pahiyas. Ang pagkawala sa iyang espirituwalidad ug ang iyang espirituwal nga pagpamampam uban sa kanasoran mao ang hinungdan nga siya gihukasan sa iyang mga dayandayan ug gibiyaan nga daw hubo. (Eze 16:​2, 10-39) Ang maong paghukas nahitabo dili lamang sa espirituwal nga paagi kondili usab sa literal nga paagi samtang ang iyang dalo nga mga tigsakop nagkuha sa bahandi sa siyudad, lakip ang mga pulseras sa tiil, mga putong, pormag-bulan nga mga dayandayan, mga ariyos, mga pulseras, mga pandong, mga purong, mga kadena sa tiil, mga bangan sa dughan, “mga balay sa kalag” (lagmit nagtumong sa mga sudlanan sa pahumot), mga pahiyas nga kinhason nga mohugong (mga anting-anting), mga singsing sa tudlo ug sa ilong nga gisul-ob sa “mga anak nga babaye sa Zion.” (Isa 3:16-26) Usa kana ka panahon sa pagbangotan, kay sa panahon sa pagbangotan, ang mga pahiyas kasagarang tangtangon.​—Ex 33:4-6.

Apan, kon lukaton na ni Jehova ang Zion gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya, sa mahulagwayong paagi siya magtukod kaniya ug usa ka patukoranan nga sapiro, nga may mga pang-ibabawng salipdanan nga mga rubi ug mga ganghaan sa pulahong naggilakgilak nga mga bato, kini tungod sa pakigdait ug pagkamatarong nga iyang ipahinabo (Isa 54:​7, 8, 11-14), ug siya pagasul-oban ug besti ug mga dayandayan o mga pahiyas sama sa usa ka pangasaw-onon. (Isa 49:14-18; itandi ang 61:10.) Kining ulahi nga paglarawan maoy kokaamgid sa paghubit sa Bag-ong Jerusalem nga may mga perlas nga mga ganghaan ug samag-mutya nga mga patukoranan, ug ang pagkaandam niini ingong “usa ka pangasaw-onon nga gidayandayanan alang sa iyang bana.” (Pin 21:​2, 9-21) Dugang pa, dayag nga ang mga dayandayan ug mga pahiyas nagtumong sa espirituwal nga mga hiyas ug sa mga panalangin nga mosangpot tungod sa pag-uyon ug pabor sa Diyos.

Sa kasukwahi, ang Dakong Babilonya, ang simbolikong babaye nga nakighilawas sa mga hari sa yuta, nagsul-ob ug harianong besti ug mga pahiyas ug nagkinabuhi sa makauulawng kaluho, apan pagahukasan sa tanan niyang maluhong mga dayandayan, huboan, ug laglagon. Mini ang iyang katahom, ug siya ‘naghimaya sa iyang kaugalingon’; busa ang iyang mga dayandayan wala maghawas sa panalangin ug pabor sa Diyos apan, hinunoa, naghawas sa iyang mga pagpakaaron-ingnon ug sa mga benepisyo sa iyang pagpamampam nga naghatag kaniyag gahom ug bahandi.​—Pin 17:3-5, 16; 18:7-20.

Tan-awa ang KADENILYA SA TIIL; LOBITOS; PULSERAS; BARPIN; ARIYOS; MUTYA UG BILILHONG BATO; KULENTAS; SINGSING SA ILONG; SINGSING.