Vennak Innsang ONLINE LIBRARY
Vennak Innsang
ONLINE LIBRARY
Chin (Hakha)
  • BAIBAL
  • CAUK
  • PUMHNAK
  • w07 2/15 cc. 20-24
  • Nupile Hna Nan Vale Kha Upat Tuk Hna U

Video a um lo.

Sorry, video awn khawh a si lo.

  • Nupile Hna Nan Vale Kha Upat Tuk Hna U
  • Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2007
  • Biatlangte
  • A Konglam Aa Lomi
  • Aa Ṭhium Dingmi hna I Ralrin Awk
  • Jesuh Tang Aa Dor Ning
  • Nupile Nih Vale Lem Khawh Ning
  • Cawn Khawhmi Zohchunhawk hna
  • Chapchihmi Pathian Cawnpiaknak
  • Nu Le Va Hna Caah A Fimmi Lamhruainak
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2005
  • Vale Hna—Khrih Lu Sinak Kha I Zohchunh U
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2007
  • “Pa Cu Nu Lu A Si”
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak (Cawn Awk Cauk)—2021
  • Pathian Nih A Fonhmi Hna Cu Ṭhen Awk A Si Lo
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2007
Zoh Chap
Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2007
w07 2/15 cc. 20-24

Nupile Hna Nan Vale Kha Upat Tuk Hna U

“Nupi hna, . . . nan vale tangah i dor u.”​—⁠EFESA 5:​22.

1. Zeiruangah vale upat cu a har tawn?

RAM tampi ah nu le pa tuah khat an i ṭhit­um tikah nu nih a va kha kaan upat tuk lai tiah bia aa kam. Asinain, mah biakamnak zulh a fawi, fawi lo cu a va nih a nupi a pehtlaih ning cungah aa hngat. Sihmanhsehlaw, chungkhar hram a rak i thawknak cu a ṭha tuk. Pathian nih Adam hnak ruh in nu kha a rak ser. Cucaah Adam nih “ka ruh i lakmi ruh, ka sa in lakmi sa” a si tiah a rak ti.​—⁠Genesis 2:​19-​23.

2. Kan hnulei kum hna ah chungkhar kongah nu pawl an lungput zeitindah aa thlen?

2 Cuticun aa thawknak a ṭha tuk nain 1960 in kum hra bu a thawkka hrawng ah American ram ah nu pawl nih pa kut tang umnak in luat awk i zuamnak ah nu luatnak ca cawlcanghnak pakhat an rak thawk. Cu caan ah an innchungkhar a kaltakmi vale le nupi hna cu 300 ah 1 an si nain 1960 in kum hra bu a dih lei ah cun 100 ah 1 a hung si. Atu ah nu pawl cu pa he i tluk in bia ṭhalo an chim, an ei an ding, kuak an zu i an ziaza a rawkral. Cuti an tuah caah an i nuam maw? Nuam hlah. Ram cheukhat ah aa ṭhiummi hnarcheu cu a donghnak ah an i ṭhen. Innchungkhat ṭhanchonak caah nu cheukhat an i zuamnak cu thil umtuning a ṭhatter deuh maw asiloah a chiatter deuh dah?​—⁠2 Timote 3:​1-5.

3. Chungkhar harnak a pemi a hrampi buaibainak cu zeidah a si?

3 A hrampi buaibainak cu zeidah a si? Eden dum ah “rulpi tar, Khuachia, asiloah Satan timi” ralchanhtu vancung mi pakhat nih Evi a rak hlennak caan in khan buaibainak cu a rak i thawk tiah ti khawh a si. (Biathlam 12:9; 1 Timote 2:​13, 14) Satan nih Pathian chimmi bia kha pakpalawng ah a rak canter. Tahchunhnak ah, innchungkhar kha a khenkham tukmi le a puarhangmi lo dingin Satan nih a tuah. A ukmi vawlei i thawng theihternak media kha hmangin a hmaan lomi thawng thanh­nak nih Pathian lamhruainak kha khat leikap a ler tukmi le chan he aa tlak ti lomi a lawhter. (2 Korin 4:​3, 4) Asinain, innchungkhar ah nu pakhat i a rian kong he aa tlai in Pathian chimmi ṭha tein kan ruah a si ahcun Pathian Bia cu zeitluk fim a si le zulh awk tlakmi a si kha kan hmuh lai.

Aa Ṭhium Dingmi hna I Ralrin Awk

4, 5. (a) Zeiruangah va ngeih aa timmi nu pawl an i ralrin awk a si? (b) Ṭhitumh hlan ah nu pakhat nih zeidah a tuah awk a si?

4 Khuachia ukmi vawlei ah hlawhtlingmi chungkhar hna hmanh nih “harnak” an ton lai tiah Baibal nih ralrinpeknak bia a rak chim. Cucaah ṭhitumnak cu Pathian nih a thawk nain aa ṭhium ding mi hna kha Baibal nih ralrin a pek hna. A va a thih i a duhmi pa he i ṭhit awkah a luatmi nu kong he aa tlai in Baibal ṭialtu pakhat nih hitin a rak ṭial: “A um ning in a um ko ahcun aa lawm deuh lai.” Jesuh zong nih innchung hawi ngei loin “a tuah kho mi” hna kha a rak thangṭhat hna. Asinain, ṭhitumh a duhmi hna an i ṭhitumnak cu “Khrihfa ṭhitumnak” a si awk a si. Pathian sinah aa pumpe i tipil a ing cangmi lawng kha thim ding an si.​—⁠1 Korin 7:​28, 36-​40; Matthai 19:​10-​12.

5 Nu pakhat nih a vat dingmi kha ṭha tein thim awk a sinak a ruang cu “nu cu a va a nun chung . . . phung nih a uk” tiah Baibal nih ralrin a pek caah a si. A va a thih lawng ah asi­loah nu dang he sualnak a tuah i an i ṭhen lawng ah amah cu phung in “a luat.” (Rom 7:​2, 3) Hmuh cangka i duhnak cu thinlung a nuamh­ter nain a nuammi chungkhar caah a hrampi a si lo. Cucaah, innchung hawi a ngei rih lomi nu pakhat nih ‘mah pa phung tangah um ding timi timhtuah ning kha zulh duhnak taktak ka ngei maw?’ tiah amah le amah aa hal a hau. Hi biahalnak hi i ṭhitum hnu ah si loin ṭhitum hlan ah a caan pek in ruah ding a si.

6. Nihin nu a tam deuh nih zei biakhiahnak dah an tuah khawh i mah cucu zeiruangah a biapit tuk?

6 Nihin ram tampi ah i ṭhitum dingin halnak kha nu nih a cohlan khawh asiloah a al khawh. Asinain, chungkhar in hmuh khawh dawh a simi hawikomhnak le dawtnak hmuh duhnak a ṭhawn tuk khawh caah innchung hawi fim ngai in thim cu a har kho. Caṭialtu pakhat nih hitin a rak ṭial: “Ṭhitum ding siseh, tlang kai ding siseh zei thil paoh a si ah tuah duhnak a ṭhawn deuhdeuh ah thil sining taktak ruat loin mah duhmi lawng ah lungthin a um deuh ve.” Tlang kaimi pakhat nih ruat setsai loin biakhiahnak a tuah caah a thih khawh bantukin hrut ngai in innchung hawi thimnak nih harnak le rawhnak a chuahter khawh.

7. Innchung hawi kawlnak he aa tlai in zei ruahnak cheuhnak ṭha dah a um?

7 Ṭhitum dingin a halmi pa phung tang i umnak ah zeidah aa tel ti kha nu pakhat nih ṭha tein a ruah awk a si. A luan ciami kum ah, India ram i mino nu pakhat nih hitin a rak ti: “Kan nu le pa cu kanmah nakin an upa deuh i an fim deuh. Kanmah bantukin fawi tein hlen khawh an si lai lo.  . . Kei cu fawi tein palhnak ka tuah kho.” Nu le pa le mi dang bawmhnak cu a biapi. Mino pawl nih innchung hawi a si dingmi i a nu le a pa hngalh awk, a nu le a pa a pehtlaih hna ning le chungkhar dang pawl a pehtlaih hna ning kha ṭha tein ngiat awkah Khrihfa upa pakhat nih ruahnak cheuhnak bia a rak chim.

Jesuh Tang Aa Dor Ning

8, 9. (a) Pathian tangah i dor kha Jesuh nih zeitindah a rak tuah? (b) Tang i dornak in zei ṭhatnak dah hmuh khawh a si?

8 Tang ah i dor cu a har kho men nain Jesuh bantuk in mah kha upat awk tlakmi in nu hna nih an hmuh khawh. Pathian tang aa dor ruangah sifahnak, hremnak tung cung i thihnak a rak in nain cuti Pathian tang aa dornak ah a rak i lawm. (Luka 22:​41-​44; Hebru 5:​7, 8; 12:⁠3) “Pathian cu Khrih lu a si bantuk in pa cu nu lu a si” tiah Baibal nih a ti caah nu pawl nih Jesuh kha an i zohchunh khawh. (1 Korin 11:⁠3) Asinain, nu nih va an ngeih hnu lawngah pa lu sinak tangah an i dor lai tinak a si lo.

9 Innchung a ngeimi a si ah, a ngei lomi a si ah nu pawl nih Khrihbu a zohkenhtu thlarau lei sining ṭha a ngeimi pa hna i lu sinak tang an i dor awk a si tiah Baibal nih a ti. (1 Timote 2:​12, 13; Hebru 13:17) Nu pawl nih mah lamhruainak kha an zulh tikah Pathian bupi timh­tuah ningcang ah aa telmi vancungmi hna caah zohchunhawk an chiah a si. (1 Korin 11:​8-​10) Cu lengah, innchung hawi a ngeimi nu tar deuh pawl nih zohchunhawk ṭha an sinak le ruahnak cheuhnak ṭha hna in nu no deuh pawl kha “an vale bia a ngaimi an si nakhnga” an cawnpiak hna.​—⁠Titas 2:​3-5.

10. Tang i dornak he aa tlai in zei zohchunhawk dah Jesuh nih a chiah?

10 Tang i dornak man a ngeih kha Jesuh nih a rak hngalh. Voikhat cu Jesuh nih Piter kha an pahnih caah nawlngeitu hna sin i ngunkhuai pek ding a rak fial i tangka hmuh khawhnak ding hmanh kha a rak tuahpiak. A hnu ah Piter nih hitin a rak ṭial: “Bawipa ruangah, nawl a ngeimi hna kha an nawl ngai ko hna u.” (1 Piter 2:​13; Matthai 17:​24-​27) Tang dornak he aa tlai in a hlei khunmi Jesuh i zohchunhawk kong kha Baibal nih hitihin a chim: “Amah lungtho tein cu vialte cu a hlawt dih hna i sal sinak tu kha aa lak. Minung bantuk ah a cang i minung mui in a lang. Mi toi ah aa dor i nawlngaihnak lam kha a thih tiangin a zulh.”​—⁠Filipi 2:​5-8.

11. Zeiruangah Piter nih nu pawl kha zumlotu vale tang hmanh ah i dor dingin tha a rak pek hna?

11 A puarhrang i a ding lomi nawlngeitu hmanh kha an nawl ngaih awkah Khrihfa pawl tha a pek hna tikah Piter nih hitin a rak fianter: “Cu bantuk mi si awkah cun Pathian nih an kawh hna cu a si; zeicahtiah Khrih hrimhrim nih nan caah khan a in cang i ka keneh ka zul hna seh tiah i zohchunh awk an chiahpiak cang hna.” (1 Piter 2:​21) Jesuh nih zeitluk tiangin sifah harnak a ton le zeitindah in khawhnak ngei in tang aa dor ti a langhter hnu ah Piter nih zumlotu va a ngeimi nutung pawl kha hitin tha a rak pek hna, “Cu bantuk ṭhiamṭhiam in nu nih nan vale kha an nawl nan ngaih hna awk a si. Cuti nan tuah ahcun, nan vale pawl lak i Pathian bia a zum lomi hna nih khan, nan ziaza a ṭhami thawng cun Pathian bia cu an zumh lai. Nan caah bia ka khat chim zong a herh lai lo, zeicahtiah zeitluk nun thiang in dah nan nun ti le zeitluk in dah nan upat hna kha anmah nih an hmuh ko lai.”​—⁠1 Piter 3:​1, 2.

12. Jesuh tang dornak hngalhnak in zei ṭhatnak hna dah hmuh a si?

12 Nihsawh volhpamhnak bia in tinak ton tikah tang i dor cu derthawm a si tiah ruah a si men lai. Asinain, Jesuh nih cuticun a rak hmu lo. “Serhsatnak bia in an ti tikah serhsatnak bia in a let hna lo, temhnak a in tikah a tlerh hna lo,” tiah Piter nih a rak ṭial. (1 Piter 2:​23) Jesuh fahnak a inmi a hmutu cheukhat zumtu an hung si i cu hna lakah vailam tung ah an thlaimi mifirpa le Rom ralbawi pakhat an i tel. (Matthai 27:​38-​44, 54; Marka 15:39; Luka 23:​39-​43) Cu bantukin, a puarhrangmi zumlotu vale hmanh nih an nupile ziaza an hmuh tikah Khrihfa an hung si kho tiah Piter nih a rak langhter. Nihin ah cuti a si kha fiang tein hmuh a si.

Nupile Nih Vale Lem Khawh Ning

13, 14. Zumlotu vale tang i dornak in zei ṭhatnak dah hmuh khawh a si?

13 Zumtu a hung simi nupile nih Khrih nawl an i cawnnak in an vale kha an lem khawh hna. A rauh hlan i Jehovah Hngaltu hna district pakhat ah pakhat pa nih a nupi kong hitin a rak chim: “Puarhrang ngai in ka pehtlaih nain voikhat hmanh upatnak ngei loin a ka um bal lo. A zumhnak kha hramhram in a ka cohlanter lo. A ka dawt i ka zawn a ka ruah. Pumh a kal tikah ka caah rawl a timh­lamh tak i inn rian hna kha aa ṭuan cia dih. A lungput ngeihmi ruangah Baibal hngalh duhnak a hun ngei. Mah ruangah atu hi hmun ka phanhnak hi a si!” A si, a nupi nih bia ka khat hmanh chim loin a ziaza in a lem khawh.

14 Piter nih hmul ngei in a rak langhter bantukin nupi pakhat a chimmi bia nakin a tuahsernak nih ṭhatnak a chuahter deuh. Baibal biatak a cawng i Khrihfa pumhnak hna i pumh awkah biakhiahnak a tuahmi nupi pakhat i a sining nih mah khakha a langhter. A va nih “Agnes, hi innka in na chuah a si ahcun rak kir ṭhan ti hlah” tiah a hro. Mah “innka” khan chuah loin innka dang in a chuak. A hnu pumh a kal ah, “na ṭin tikah na ka hmu lai lo” tiah a tlerh. A chim bantukin ni thum chung inn ah a rak ṭin lo. A va a rak ṭin tikah, zaanfahnak tein “zeidah ei na duh?” tiah a hal. Agnes nih Jehovah a biaknak kha zeitikhmanh ah a rak ṭhum lo. A donghnak ah a va cu Baibal a cawng i Pathian sinah pumpeknak a tuah i atu Khrihfa upa pakhat in rian a ṭuan.

15. Khrihfa nupile kha zei bantuk in “i ṭamh” awkah dah ruahnak cheuh an si?

15 A cunglei i langhtermi nu hna cu lamkaltu Piter ruahnak cheuhmi ningin an i “ṭamh.” Asinain, ‘sam phiar ning, ṭhi hlawn le thilthuam hna’ kha a hleihluat in biapi ah chia loin ‘Pathian mithmuh i a sung bikmi thil a simi, chung muru ah a ummi dawhnak a tar kho lomi nemnak le daihnak lungthin” in an i thuam. Nupi i awka le umtu ziaza ah al, hramhram in hal nak cha in duhnungmi a sinak nih nemnak lungthin kha a langhter. Cuticun nupi nih a va a upat tuk kha a langhter.​—⁠1 Piter 3:​3, 4.

Cawn Khawhmi Zohchunhawk hna

16. Zei ti lam hna in dah Sarah cu Khrihfa nupile caah zohchunhawk ṭha a si?

16 “Pathian a rak i bochanmi nu hna cu, . . . an vale nawl an ngaihnak ah khan an i dawhnak cu a si” tiah Piter nih a rak ṭial. (1 Piter 3:⁠5) Jehovah cawnpiaknak zulhnak thawngin Pathian lunglawmhter tikah innchungkhar nuamhnak le zungzal nunnak hmuh a si lai ti kha an hngalh. Aa dawh ngaimi Abraham nupi Sarah nih “Abraham kha a nawl a ngaih i, ‘Ka bawipa’ tiah a auh” tiah Piter nih a langhter. Pathian nih Abraham kha ram dang i kal a fial tikah Pathian a ṭihmi a va kha Sarah nih a bawmh. A nuammi nunning a kaltak lawng si loin a nunnak ca ṭihnungmi hmanh kha a rak ton. (Genesis 12:​1, 10-​13) Sarah i i zohchunhawk a ralṭhatnak kha thangṭhat in Piter nih hitin a rak chim: “Ṭhatnak nan tuah i zeihmanh ṭihnak nan ngeih lo ahcun, a fanule cu nanmah hi nan si.”​—⁠1 Piter 3:⁠6.

17. Piter nih Abigail kha Khrihfa nupile caah zohchunhawk in zeiruangah rak langhter dawh a si?

17 Pathian aa bochan i a ral a ṭhami a dang nu pakhat cu Abigail a si i amah zong kha Piter nih a rak chim hnawhchan ve mi a si kho men. Amah cu “a fim” ngaimi a si nain a va Nabal cu “mi khepkha le ziaza ṭhalo” a ngeimi a si. Nabal nih David le a mi hna kha bawmh a duh hna lo tikah Nabal le a innchungkhar vialte kha hrawh dih cikcek dingin David nih a rak timh. Asinain Abigail nih a innchungkhar mi hna khamh awkah a rak tuah. Laa cungah ei din awk kha a chuan i David le a mi hna va ton awkah a kal. David kha a hmuh tikah khulrang in laa cung khan a ṭum i a hmai ah a kun i khua ruat loin tuah lo awkah a nawl. David cu a lung a suk tuk i hitin a rak chim: “BAWIPA, Israel Pathian, nihin i keimah ton awkah an thlahtu hi thangṭhat si ko seh! Na fimnak hi thluachuahnak hmu seh.”​—⁠1 Samuel 25:​2-​33.

18. Pa dang pakhat nih duhdawtnak a langhter tikah zei zohchunhawk dah nupile nih an ruah awk a si, zeiruangah?

18 Nupile caah zohchunhawk ṭha a dang pakhat cu Shulam lengnu a si i a va a si dingmi mi sawhsawhte tuukhal cungah zumhawktlak in a rak um. A rum ngaingaimi siang­pahrang nih a rak duh nain tuukhal tlangvalpa lawng kha a thinlung dihlak in a rak dawt. Tuukhal tlangvapa he aa tlai in a lungkil i a ummi kha hitin a rak chim: “Na lung chungah ca bangin ka khenh ko ai law . . . Dawtnak cu ee thihnak tluk ṭhawng ve . . . Dawtnak mei cu tidai rial nih hmit kho ri lo, Run tilian zong nih phum kho lai lo.” (Solomon Hla 8:​6, 7) I ṭhitum ding a cohlang cangmi paoh nih an va a si dingmi cungah zumhawktlak si in upat cikcek awkah biakhiahnak tuah hna seh.

Chapchihmi Pathian Cawnpiaknak

19, 20. (a) Zeiruangah vale tang i dor awk a si? (b) Nupile caah zei zohchunhawk ṭha dah a um?

19 A donghnak ah, “nupi hna . . . nan vale tangah i dor u” timi cherhchanmi Baibal cang kha ruat hmanh. (Efesa 5:​22) Cuti tang i dor cu zeiruangah a herh? Zeicahtiah a hun changtu cacang nih “Khrih nih Khrihfabu cungah nawl a ngeih bantukin vale zong nih an nupile cungah nawl an ngei ve” tiah a ti. Cucaah nupile kha hitihin a forh hna: “Khrihfabu nih Khrih tangah aa dor banbukin nupile zong nih nan vale tangah tling tein nan i dor awk a si.”​—⁠Efesa 5:​23, 24, 33.

20 Mah nawlpekmi kha zulh awkah nupile nih Khrih Jesuh i a Khrihfabu a simi chiti thuhmi zultu hna zohchunhawk kha hlathlai in i cawn awk a si. Zaangfahnak in 2 Korin 11:​23-​28 kha rel law a Lu a simi Jesuh Khrih cungah zumhawktlak a simi Khrihfabu chungmi pakhat, lamkaltu Paul a inmi thil hna kha ruat hmanh. Paul bantuk in nupile le bu chungmi hna nih zumhawktlak tein Jesuh tangah an i dor a hau. Nupile nih an vale tang an i dornak in mah khakha an langhter.

21. Zei nih dah vale tang ah i dor peng awkah tha a pek hna?

21 Nihin nupile tampi nih tang i dor an duh lo nain a fimmi nu nih cun mah i a ṭhathnemnak kha a ruah chih lai. Tahchunhnak ah, Pathian nawlbia le phunglam a ralchanh lomi zei thil kong paoh ah zumlotu vale i lu sinak tang i dornak in ‘va khamh’ khawhnak a hlei khunmi laksawng a hmuh lai. (1 Korin 7:​13, 16) Cu lengah, a nunning kha Jehovah Pathian nih a lduh ti le a dawtmi a Fapa nawl aa cawn caah thluachuah tampi ka hmu lai ti hngalhnak in lungsi hnangamnak tampi a hmuh khawh.

Naa Cinken Maw?

• Zeiruangah nupi pakhat nih a va upat ṭihzah aa harh khawh?

• Ṭhitumh dingin halnak cohlan cu zeiruangah a biapit tuk?

• Jesuh nih nupile caah zei zohchunh­awk dah a chiah i, mah zohchunhawk zulhnak in zei ṭhatnak hna dah hmuh a si lai?

    Hakha Vennakinnsang Cauk Hna (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chin (Hakha)
    • Share
    • Duhmi Kha Thim
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zulh Awk Phunglam Hna
    • Pumpak Kong Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Share