Διερεύνησις για τη Χρήσι της Σβάστικας
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα στην Αυστρία
ΥΠΑΡΧΕΙ ένα σύμβολο πάνω από τη θύρα της εισόδου του ναού Λακσμί Μαραγιάν στο Νέο Δελχί της Ινδίας. Επίσης, πάνω από την είσοδο ενός ναού στο Μπαλί της Ινδονησίας. Εμφανίζεται πάνω στα σταθμά του λαού Ασιάντι της Αφρικής. Θα το βρήτε επίσης πάνω σε μαγικές αλύσεις των Ινδιάνων της Βορείου Αμερικής. Μπορεί να το δη κανείς σε μια απεικόνισι των ιχνών του Βούδδα. Ένας Ρωμαιοκαθολικός αββάς το χρησιμοποιούσε ως το προσωπικό του οικόσημο. Και ο Αδόλφος Χίτλερ το έκαμε έμβλημα του Τρίτου Ράιχ της Γερμανίας. Ναι, αυτή είναι η σβάστικα.
Από πού πήρε η σβάστικα το όνομά της; Στον Βουδδισμό της Ινδίας η μορφή του συμβόλου με γωνίες προς τα δεξιά ονομάζεται «σβάστικα.» Η λέξις παράγεται από τον Σανσκριτικό όρο «σβάστι,» που σημαίνει «αντικείμενο ευημερίας.»
Πού την Είδε ο Χίτλερ για Πρώτη Φορά.
Όπως έγραψε ο Χίτλερ στο βιβλίο του Μάιν Καμπφ [Ο Αγών μου], έφερε τη σημαία με τη σβάστικα ενώπιον του κοινού για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1920. Αυτός και οι σύντροφοί του ήσαν πολύ ενθουσιασμένοι όσον αφορά το νέο τους έμβλημα με τον αρχαίο χαρακτήρα. Είπε: «Η επίδρασίς της ήταν παρόμοια με ενός πυρσού.» Πού, όμως, ο Χίτλερ είδε τη Σβάστικα για πρώτη φορά;
Ο Χίτλερ είδε για πρώτη φορά αυτό το σύμβολο κατά την παιδική του ηλικία. Τότε, ζούσε σ’ ένα μικρό χωριό κοντά στο μοναστήρι των Βενεδικτίνων του Λαμπάχ, στην Άνω Αυστρία. Για λίγο διάστημα ήταν μέλος της παιδικής χορωδίας και έμενε στο μοναστήρι κατά τον χειμώνα του 1897-1898. Εκεί, στον τοίχο, πάνω από την πηγή που βρισκόταν μέσα στη σπηλιά της αυλής, ήταν σκαλισμένη η χρονολογία 1860 μαζί με μια σβάστικα. Το σύμβολο βρισκόταν επίσης πάνω στην πύλη του μοναστηριού.
Επί πλέον, το προσωπικό οικόσημο του Αββά Θεοδωρίχου Χαγκν στο μοναστήρι του Λαμπάχ έφερε «μια χρυσή σβάστικα με γυρτά άκρα πάνω σε μια κυανή επιφάνεια.»a
Μήπως η σβάστικα εντυπωσίασε τότε τον νεαρό Χίτλερ; Οι γνώμες ποικίλλουν. Αλλά στο βιβλίο Aus Adolf Hitlers Jugendland und Jugendzeit (Η Περίοδος και ο Τόπος της Νεαρής Ηλικίας του Αδόλφου Χίτλερ), λέγονται τα ακόλουθα σχετικά με το μοναστήρι των Βενεδικτίνων του Λαμπάχ: «Εδώ ήταν όπου ο Αδόλφος Χίτλερ ήλθε για πρώτη φορά σ’ επαφή με τη σβάστικα. . . . Μολονότι αργότερα ο Αδόλφος Χίτλερ ίσως να είχε εντελώς διαφορετικά ελατήρια όταν υιοθετούσε αυτό το σύμβολο, δεν μπορεί να λησμονηθή το γεγονός ότι πέρασε ένα μέρος της παιδικής του ηλικίας κάτω απ’ αυτό το σύμβολο.»—-Σελίδες 14-16.
Στο βιβλίο του Oberdonau, die Heimat des Fuehrers (Ο Άνω Δούναβις, η Πατρίδα του Φύρερ), ο Ρόμπερ Λενκ γράφει: «Ως μέλος παιδικής χορωδίας, ο Αδόλφος Χίτλερ είδε το γωνιακό σημείο του ηλιακού τροχού για πρώτη φορά πάνω στον θυρεό της πύλης του Λαμπάχ.» (σελ. 102) Στο ίδιο βιβλίο, ο συγγραφεύς αναφέρει έξη εξοχικές εκκλησίες του θεωρουμένου πάρα πολύ Καθολικού Μυλφίερτελ της Άνω Αυστρίας, πάνω στις οποίες φαινόταν το σύμβολον της σβάστικας.—Σελ. 42.
Σε πολλούς αναγνώστας πιθανόν να φαίνεται παράδοξο ότι το πολιτικό σύμβολο του Χίτλερ ήταν δυνατόν επίσης να βρεθή σε μια θρησκευτική θέσι. Εν τούτοις, καθώς εξετάζει κανείς επιπρόσθετες περιπτώσεις χρήσεως της σβάστικας σε όλο τον κόσμο, θα διαπιστώση ότι η σβάστικα έχει κυρίως θρησκευτική μάλλον σημασία παρά πολιτική. Αυτό θα το δούμε καθώς ερευνούμε τα ίχνη της σβάστικας πίσω στην προέλευσί της.
Εκκλησίες του Χριστιανικού Κόσμου
Πρώτα αντικρύζομε τη σβάστικα στο μωσαϊκό του πατώματος του Ναού της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ. Στο Βιβλίο του Vom Hakenkreuz (Σχετικά με τη Σβάστικα) ο Τζόεργκ Λέχλερ δείχνει μερικές παραστάσεις σβάστικας που έχει πάρει από εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. Ανάμεσα στην ογκώδη συλλογή παραστάσεων, βλέπει κανείς μια παράσταση που λέγεται «χούνγκερκλοθ» (φόρεμα νηστείας η Σαρακοστής) από το Χάιλιγκενγκράμπε της Γερμανίας, στην οποία το ένδυμα του Χριστού καλύπτεται με σβάστικες. Η σβάστικα φαίνεται πάνω σ’ ένα ύφασμα του βωμού του Ναού της ‘Μαρίας τσουρ Βίζε’ στο Σεστ της Γερμανίας. Βρίσκεται επίσης στο ορειχάλκινο μνημείο του Επισκόπου Μπόχολτ στη Λύμπεκ και σε μερικά μεσαιωνικά νομίσματα των Καθολικών επισκοπών του Μάιντς και Χάλμπερστατ, καθώς και του Χάινριχ, επισκόπου (1140-1150 μ.Χ.).
Σε μια εικόνα κάποιας εκκλησίας του Ντάλμπυ (νοτίου Σουηδίας) το αρνί που εξεικόνιζε τον Ιησού Χριστό, έφερε μια σβάστικα μάλλον παρά έναν απλούν σταυρό. Σβάστικα χρησιμοποιήθηκε επίσης στο χύσιμο του μετάλλου της καμπάνας του ναού του Ούττερσλεβ της Δανίας.
Από πού, όμως, αυτές οι εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου και οι κληρικοί των δανείσθηκαν το σύμβολο; Δεν θα έπρεπε να εκπλαγούμε πολύ με το ότι η σβάστικα, καθώς και πολλά άλλα σύμβολα, υιοθετήθηκε από ειδωλολατρικές πηγές.
Οι πρώτοι Χριστιανοί αρνούνταν να κάμουν χρήσι τέτοιων συμβόλων. Αυτό διακηρύχθηκε κάποτε με τα εξής λόγια: «Σταυρούς, επί πλέον, ούτε λατρεύομε, ούτε τους επιθυμούμε. Σεις, πράγματι, που αγιάζετε ξυλίνους θεούς, λατρεύετε ξυλίνους σταυρούς ως μέρη ίσως των θεών σας. Διότι τα ίδια τα εμβλήματά σας, καθώς επίσης και τα λάβαρά σας και οι σημαίες των στρατοπέδων σας, τι άλλο είναι παρά σταυροί επιχρυσωμένοι και στολισμένοι; Τα θριαμβευτικά σας τρόπαια απομιμούνται όχι μόνο την εικόνα ενός σταυρού, αλλά και ενός ανθρώπου καρφωμένου σ’ αυτόν.» Οκτάβιος Μινουκίου Φήλιξ, κεφ. 29, Οι Προνικαιανοί Πατέρες, Τόμος 4, σελ. 191.
Η σβάστικα, λοιπόν, δεν προήλθε από τους πρώτους Χριστιανούς, αλλά προέρχεται από μια ειδωλολατρική πηγή. Ποια ήταν η σημασία αυτού του αρχαίου συμβόλου;
Σύμβολον Γονιμότητος και Ζωής
Στην περιοχή του Κάτω Δουνάβεως (Σινμπενπούργκεν της Ρουμανίας) έχουν ανευρεθή πήλινα αγγεία με παραστάσεις σβάστικας επάνω τους. Έχουν επίσης έλθει σε φως σβάστικες με τις ανασκαφές που έγιναν στην Τροία, μια αρχαία πόλι της Μικράς Ασίας.
Στην ίδια περίοδο πολιτισμού στην οποία η σβάστικα εμφανίζεται στην Τροία και στη Ρουμανία, έρχονται στο προσκήνιο είδωλα από εύπλαστη ύλη που σχετίζονται με τη δοξασία της γονιμότητας. Αυτά συχνά είναι σχεδόν πανομοιότυπα μ’ εκείνα της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Ο τρόπος, με τον οποίον η σβάστικα είναι τοποθετημένη πάνω στα σώματα των θηλυκών ειδώλων της Τροίας, δείχνει ότι εχρησίμευε ως σύμβολο γονιμότητος και ζωής.
Περαιτέρω, μέσα στους τάφους που έχουν ανασκαφή στις Μυκήνες της Ελλάδος, βρίσκεται επίσης η σβάστικα πάνω σε πλούσια συλλογή χρυσών κοσμημάτων. Φαίνεται επίσης πάνω σε νομίσματα. Σε μια σκηνή κηδείας που απεικονίζεται πάνω σ’ ένα Αθηναϊκό βάζο, μπορεί να ιδή κανείς τρεις σβάστικες πάνω από το άλογο που τραβά τη νεκροφόρο. Θεές γονιμότητος που βρέθηκαν σε τάφους φορούν το σύμβολο αυτό στο λαιμό και στους μαστούς των. Πάνω σε μια σαρκοφάγο μπορούμε να δούμε την «κυρία της ζωής» που αργότερα έγινε γνωστή ως Άρτεμις, περικυκλωμένη από σβάστικες. Φαίνεται επίσης ότι έχει συσχετισθή με το άνθος του λωτού και στόλιζε την εσθήτα της Αφροδίτης, της αρχαίας Ελληνικής θεάς του έρωτος, που ωνομάζετο από τους Ρωμαίους Βένους.
Έτσι, η σβάστικα, στην Τροία και στις αναπαραστάσεις της στην περιοχή του Αιγαίου, μετέδιδε την ιδέα της γονιμότητος και της ζωής.
Το Λίκνον της Σβάστικας
Το 1931 εδημοσιεύθησαν τα αποτελέσματα των ανασκαφών σχετικά με τον πολιτισμό της Κοιλάδας του Ινδού, στη Νότιο Ασία. Στο Μοχέντζο-Ντάρο και στην Χαράππα εξετάφησαν τα υπολείμματα ενός πολύ ανεπτυγμένου εθνικού πολιτισμού, που ήκμασε πολύ προ Χριστού. Βρέθηκαν σφραγίδες με σύμβολα θρησκευτικής προφανώς φύσεως περιλαμβανομένων και μερικών απεικονίσεων της σβάστικας. Τα ευρήματα σφραγίδων ελέχθη ότι ανάγονται στον τρίτον αιώνα π.Χ.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει εκείνο που έχει να πη ο αρχαιολόγος Β. Γκόρντον Τσίλντε σχετικά με τις σβάστικες που βρέθηκαν στην Κοιλάδα του Ινδού: «Η σβάστικα και ο σταυρός, που ήσαν κοινά πάνω σε σφραγίδες και διακοσμητικές πλάκες, ήσαν θρησκευτικά ή μαγικά σύμβολα, όπως στη Βαβυλωνία και το Ελάμ στην αρχαιότατη προϊστορική περίοδο.»—Νέο Φως πάνω στην Αρχαιοτάτη Ανατολή, υπό Β. Γκόρντον Τσίλντε, σελίδες 184, 185.
Η σβάστικα, λοιπόν, πρέπει, να έχη την προέλευσί της στη Μεσοποταμία. Τα ευρήματα σβάστικας στη Σαμάρρα, βορείως της Βαγδάτης, επί του Τίγρητος, και σε αρχαίο αποικιστικό στρώμα των Σούσων (Νεεμ. 1:1, Εσθήρ 1:2) φανερώνουν μια πολύ αρχαία προέλευσι του συμβόλου από τη Μεσοποταμία. Ναι, η σβάστικα ανάγεται στο αρχαίο θρησκευτικό κέντρο της Βαβυλώνας.
Συνεπώς, όταν ερευνήσωμε τα ίχνη της για να βρούμε την αρχή της, διαπιστώνομε ότι η σβάστικα είναι θρησκευτικής φύσεως. Είναι αλήθεια ότι σ’ αυτόν τον εικοστόν αιώνα έχει γίνει επίσης ένα πολιτικό έμβλημα. Αλλ’ εκείνος που την υιοθέτησε ως πολιτικόν έμβλημα, γνωρίσθηκε πρώτα με αυτή μέσω της εκκλησίας της οποίας ήταν μέλος, της ιδίας εκκλησίας που υπέγραψε ένα κονκορδάτο μαζί του όταν αυτός ανυψώθηκε σε πολιτική δύναμι και της οποίας οι κληρικοί προσηύχοντο υπέρ των στρατευμάτων του όταν πήγαιναν σε πόλεμο.
[Υποσημειώσεις]
a Die Wappen des Benediktiner-Klosters Lambach und seiner Aebte, υπό Τζωρτζ Γκρούελ, σελίδες 20, 23.
[Εικόνα στη σελίδα 21]
Από το οικόσημο του Αββά Χαγκν του μοναστηριού του Λαμπάχ
[Εικόνα στη σελίδα 22]
Σβάστικες σ’ ένα κεραμικό εύρημα από τα Σούσα