Ο Ρινόκερος—Θύμα της Προλήψεως του Ανθρώπου

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότιο Αφρική

ΤΟ συμπαγές κέρατο στη μύτη του ρινόκερου φαίνεται επικίνδυνο. Το παράξενο είναι ότι αυτό ακριβώς το κέρατο αποτελεί κίνδυνο για τον ρινόκερο. Τον κυνηγούν χωρίς οίκτο γι’ αυτό το κέρατο για να ικανοποιήσουν μια δεισιδαιμονία που υπάρχει σε πολλές Ανατολικές χώρες. Ναι, στο κέρατο του ρινόκερου αποδίδονται μαγικές ιδιότητες, και μικρά κομμάτια από το κέρατο μπορεί να πωλούνται σε υψηλές τιμές.

Το Μαγικό Κέρατο

Όταν οι κυνηγοί που έχουν άδεια φονεύουν τον ρινόκερο, τα κέρατα γενικά γίνονται ιδιοκτησία της κυβερνήσεως και πωλούνται σε πλειστηριασμό. Στην Ανατολική Αφρική η Κυβέρνησις της Κένυα διεξάγει έναν ετήσιο πλειστηριασμό κεράτων ρινόκερου, και έμποροι από Ανατολικές χώρες αγοράζουν τα κέρατα για εξαγωγή. Το 1964 η τιμή που πληρώθηκε σ’ εκείνον τον πλειστηριασμό ήταν $7 (Η.Π.Α.) το πάουντ, αλλά το 1970 η τιμή ανήλθε σε $20 το πάουντ· σ’ εκείνη την περίπτωσι πουλήθηκαν γύρω στα 1.100 πάουντς.

Αυτές οι τιμές, εν τούτοις, είναι μικρές αν συγκριθούν μ’ εκείνες που πληρώνονται στη μαύρη αγορά. Λόγω των μεγάλων κερδών, οι λαθροθήρες ενθαρρύνονται να φονεύουν πολύ περισσότερους ρινόκερους απ’ όσους φονεύονται με άλλα μέσα. Στην Ινδία πληρώνονται ακόμη μεγαλύτερες τιμές, $150 το πάουντ το 1961 και $240 το 1969!

Ποιες είναι οι ιδιότητες που αποδίδονται στο κέρατο του ρινόκερου που κάνουν τους ανθρώπους να πληρώνουν τόσο υψηλές τιμές γι’ αυτό; Μερικοί νομίζουν ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες που ανακουφίζουν τους ρευματισμούς και άλλους πόνους. Μερικοί πιστεύουν ότι αν τοποθετηθή ένα κέρατο κάτω από το κρεββάτι μιας εγκύου γυναίκας, θα ανακουφίση τους πόνους του τοκετού. Και ο κάτοχος ενός κεράτου μπορεί να το εκμισθώση γι’ αυτό το σκοπό σε πολλές περιπτώσεις γύρω στα $50 κάθε φορά.

Επίσης από τα κέρατα του ρινόκερου κατασκευάζονται φλυτζάνια και πιστεύουν ότι αυτά έχουν τη δύναμι να εξουδετερώνουν ή να αποκαλύπτουν την ύπαρξι δηλητηρίου. Μερικοί νομίζουν ότι το δηλητήριο στο ποτό θα κάμη το φλυτζάνι να ραγίση ή το ρόφημα να αφρίση.

Φαίνεται ότι η συνήθεια να φτιάνουν «αντιδηλητηριακά» φλυτζάνια από κέρατα ρινόκερου άρχισε προς το τέλος του τετάρτου αιώνος μ.Χ. Τον καιρό εκείνο επίστευαν ότι ο μυθικός μονόκερος μπορούσε να ανακαλύπτη το δηλητήριο με το κέρατό του. Φυσικά, οι άνθρωποι ήσαν πρόθυμοι ν’ αποκτήσουν αυτά τα κέρατα, και η ζήτησις ικανοποιείτο με το να τους πωλούν κέρατα ρινόκερου ως γνήσια κέρατα μονόκερου.

Εν τούτοις, η ιδιαίτερη ζήτησις κεράτων ρινοκέρου οφείλεται στη φημισμένη ιδιότητά του ως αφροδισιακού, δηλαδή κάτι που επαναφέρει την εξασθενημένη σεξουαλική ικανότητα του ανδρός. Ο ρινόκερος μπορεί να ζευγαρώνεται επί αρκετές ώρες και υποθέτουν ότι αυτό έβαλε την ιδέα στους ανθρώπους να προσπαθήσουν ν’ αποκτήσουν λίγη απ’ αυτή τη δύναμι με το να τρώγουν το κέρατο. Μπορεί το κέρατο του ρινόκερου να παραγάγη σεξουαλική ζωτικότητα, ή είναι απλώς δεισιδαιμονία χωρίς καμμιά βάσι στα γεγονότα;

Γεγονός ή Μύθος;

Η έρευνα για ένα αφροδισιακό έχει συνεχισθή επί πολλούς αιώνες, και όλα τα μέρη των ζώων έχουν χρησιμοποιηθή από διαφόρους λαούς, περιλαμβανομένων και πολλών ειδών κεράτων. Σήμερα οι άνθρωποι είναι σε θέσι να κάμουν χημική ανάλυσι του κέρατος του ρινόκερου και να καθορίσουν αν υπάρχη πράγματι καμμιά βάσις για τους ισχυρισμούς.

Κέρατα όμοια με του ρινόκερου φυτρώνουν και σε άλλα ζώα, ακόμη και στον άνθρωπο μερικές φορές, αλλά σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται για παθολογικούς όγκους που συχνά είναι επιβλαβείς. Δύσκολα μπορούμε να πιστέψωμε ότι μπορεί να προέλθη ωφέλεια από το φάγωμα ενός όγκου που βρίσκεται στο σώμα ενός άλλου ατόμου ή ζώου. Εν τούτοις, ο Ιερεμίας Ντιάλε, από τη φυλή Μπαζούτο της Νοτίου Αφρικής, απέκτησε αρκετά πλούτη πουλώντας φλούδες από ένα τέτοιο κέρατο που φύτρωσε στο μέτωπό του. Ταξίδεψε σ’ όλη την Ινδία το 1923 και τεμάχια από το «κέρατό» του ήσαν περιζήτητα. Λίγον καιρό αργότερα, όμως, πέθανε από καρκίνο.

Έχουν ισχυρισθή ότι το κέρατο του ρινόκερου μπορεί να διεγείρη τις σεξουαλικές δυνάμεις επειδή ενεργεί ως διεγερτικό όταν τρώγεται. Λέγουν ότι το κέρατο αποτελείται από συγκολημένες τρίχες και όταν κονιοποιηθή, περιέχει λεπτότατα σωματίδια που είναι μυτερά. Λέγουν ότι αυτά τα σωματίδια, όταν τα καταπιούν, περνούν από το πεπτικό σύστημα στην κύστι και όταν εκβάλλωνται προκαλούν ερεθισμό στην ουρήθρα. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό δεν μπορεί να συμβαίνη. Διότι κανένα στερεό σωματίδιο δεν μπορεί να περάση διά μέσου του πεπτικού συστήματος στην ουρήθρα. Μόνο διαλυμένες ουσίες μπορούν να περάσουν, κι έτσι δεν μπορεί να προκληθή ερεθισμός μ’ αυτόν τον τρόπο. Εκτός τούτου το κέρατο αποτελείται στην πραγματικότητα από κύτταρα του δέρματος και αυτά δεν διασπώνται σε μυτερά κομμάτια.

Μια άλλη σκέψις είναι ότι το κέρατο περιέχει κάποιο χημικό συστατικό που ενεργεί επί του σώματος με κάποιον τρόπο. Μήπως είναι πιθανόν, επί παραδείγματι, να περιέχωνται στο κέρατο σεξουαλικές ορμόνες σαν την τεστοστερόνη και αυτές να εισέρχωνται στο σύστημα του ατόμου που το τρώγει;

Για ν’ απαντήση στο ερώτημα, ο Δρ. Βέρνερ Τ. Σάουρτε του Ιδρύματος Ερευνών για τον Ρινόκερο έκαμε εξονυχιστικά πειράματα. Το Ινστιτούτο Φυσιολογίας των ζώων του Πανεπιστημίου του Μονάχου διεξήγαγε μια ανάλυσι του κεράτου για στεροειδή ορμόνη. Δεν ευρέθησαν ίχνη ορμονών. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων ήσαν κατηγορηματικά στη διαπίστωσι ότι δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξις για να δεχθούμε την ιστορία ότι το κέρατο του ρινόκερου είναι αφροδισιακό.

Η προκατάληψις του ανθρώπου για τα σεξουαλικά ζητήματα τον ωδήγησαν σε πολλές ανόητες και εξευτελιστικές συνήθειες. Εν τούτοις, σκέψεις επάνω σ’ αυτό το ζήτημα χρησιμεύουν ν’ αποδείξουν την πλάνη του να προσπαθούμε να μεταβιβάσωμε μια ιδιότητα ενός ζώου σ’ έναν άνθρωπο τρώγοντας ή φορώντας ένα ωρισμένο μέρος του ζώου. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να πετάξη τρώγοντας φτερά πουλιών ή να μένη επ’ αόριστον κάτω από το νερό τρίβοντας λέπια ψαριού στη μύτη του, ούτε μπορεί ν’ αποκαταστήση την εξασθενημένη σεξουαλική ζωτικότητα με το να καταπίνη το κονιοποιημένο κέρατο ενός ρινόκερου.

Εξ άλλου, με το να γνωρίσωμε τον ρινόκερο μέσα στο σπίτι του και να εκτιμήσωμε το μέρος που παίζουν τα πλάσματα αυτά στην ισορροπία της ζωής έχει πράγματι θεραπευτική αξία στο ν’ αποβάλωμε τις μέριμνες και τις απογοητεύσεις της σύγχρονης ζωής.

Συναντήστε τον Ρινόκερο Σπίτι Του

Ο ρινόκερος με αναδιπλωμένα χείλη ή μακρόχειλος, ζη με φύλλα και τρυφερούς βλαστούς θαμνοειδών δένδρων. Για να πάρη το γεύμα του χρησιμοποιεί συχνά το μπροσθινό κέρατό του (που φθάνει μερικές φορές το ένα μέτρο) για να ξερριζώση και ν’ αναποδογυρίση θάμνους και μικρά δένδρα. Ας παρακολουθήσωμε έναν ρινόκερο να τρέφεται από την ακανθώδη ακακία. Παρατηρήστε πώς το αναδιπλωμένο χείλος του φθάνει στους βλαστούς για να μαδήση τα φύλλα τους. Ενεργεί σχεδόν σαν δάκτυλο. Ασφαλώς το στόμα του επλάσθη ιδεωδώς για να τρέφεται μ’ αυτόν τον τρόπο.

Εκείνο το πτηνό που κάθεται στη ράχη του ρινόκερου είναι ένα τσοπανοπούλι, και τρέφεται με τα παράσιτα που βρίσκονται στο δέρμα και στ’ αυτιά του οικοδεσπότου του. Αυτά τα άγρυπνα πουλιά πετούν μακρυά με μεγάλο θόρυβο όταν εμφανισθή κίνδυνος, ειδοποιώντας έτσι τον ρινόκερο.

Ενώ η όσφρησις του ρινόκερου είναι οξεία και η ακοή του καλή, δυσκολεύεται να διακρίνη έναν άνθρωπο σε απόστασι μεγαλύτερη των εικοσιπέντε γυαρδών. Και αν δη κάποια κίνησι σ’ αυτή την ακτίνα, θα αισθανθή ότι ο κίνδυνος είναι πολύ πλησίον και ίσως επιτεθή. Όπως λέγουν μερικοί φυσιοδίφαι ο ρινόκερος δεν είναι ένα δύστροπο ζώο, αλλά μάλλον ο φόβος τον ωθεί να επιτεθή, η δε επίθεσίς του είναι μάλλον αμυντική παρά επιθετική.

Ωστόσο, όταν τρεις χιλιάδες πάουντς ρινόκερου τίθενται σε ενέργεια και επιτίθενται με ταχύτητα εικοσιπέντε ως τριανταπέντε μιλίων την ώρα, είναι ένας τρομερός αντίπαλος. Μια ατμομηχανή εκτροχιάσθηκε κάποτε από έναν τεράστιο ρινόκερο. Δήτε, όμως, πόσο ευχαριστημένος είναι να βόσκη. Είναι ευτυχισμένος όταν τον αφήνουν ήσυχο. Ας τον αφήσωμε, λοιπόν, κι εμείς ήσυχο και ας δούμε αν μπορούμε να βρούμε τον εξάδελφό του, τον ρινόκερο με τετράγωνα χείλη.

Αυτός ο ρινόκερος, ο μεγαλύτερος απ’ όλους τους ρινόκερους, μπορεί να ζυγίζη μέχρι τέσσερις τόννους. Είναι φυτοφάγος και τρέφεται με χόρτα. Αλλά κυττάξτε τον. Τώρα μπορείτε να δήτε γιατί ονομάζεται «τετραγωνόχειλος.» Το στόμα του είναι πλατύ και έχει πλάτος δέκα ίντσες ώστε το βρίσκει εύκολο να τρέφεται με χορτάρι. Το μεγαλύτερο κέρατο που βρέθηκε σ’ έναν τέτοιο ρινόκερο είχε μήκος εξήντα δύο ίντσες (περίπου 1.60 μέτρα.) Ευτυχώς είναι αρκετά ήσυχος και συχνά απομακρύνεται όταν διαπιστώση ότι βρισκόμεθα πλησίον. Έτσι, η αντίδρασίς του στον κίνδυνο είναι γενικά διαφορετική απ’ αυτή που εκδηλώνει ο μακρόχειλος ρινόκερος.

Τώρα, όμως, κατευθύνεται σε κάποιο βούρκο. Εκτός του ότι τον ανακουφίζει από τη ζέστη, η λάσπη εξυπηρετεί κι ένα άλλο σκοπό. Ένα στρώμα λάσπης αναγκάζει τα τσιμπούρια, μικρά παράσιτα που πίνουν αίμα, να χαλαρώσουν το πιάσιμό τους στο δέρμα του ρινόκερου. Τότε ο ρινόκερος τα βγάζει μαζί με τη λάσπη ξύνοντας το δέρμα του επάνω σε μια πέτρα ή σ’ ένα κορμό δέντρου. Ο βουρκότοπος, με τη σειρά του, γίνεται διαρκώς βαθύτερος όσο τον χρησιμοποιεί ο ρινόκερος, και τελικά γίνεται ένας σχεδόν μόνιμος νερόλακκος που στην ξηρά εποχή προμηθεύει νερό σε πολλά άλλα ζώα.

Ο αρσενικός ρινόκερος επιδιώκει να εξασφαλίση μια δική του περιοχή, μια επιφάνεια γύρω στα 500 έικερς. Έχει διαφόρους τρόπους για να σημαδεύη αυτή την περιοχή και την υπερασπίζεται εναντίον των διεκδικητών. Ένας τρόπος για να σημαδέψη την περιοχή του είναι να βρη ένα μικρό θάμνο· κατόπιν κρατώντας με τη σειρά το κάθε πίσω πόδι άκαμπτο, τα σέρνει επάνω από τον θάμνο, συντρίβοντάς τον. Κατόπιν ουρεί επάνω του ώστε να μυρίζη ολόκληρος ο θάμνος. Τώρα οποιοσδήποτε επισκέπτης ρινόκερος πλησιάση ένα τέτοιο θάμνο θα γνωρίζη αμέσως ότι βρίσκεται στην περιοχή κάποιου άλλου. Πώς όμως ο αρσενικός ρινόκερος θα γνωρίζη ποιος επισκέφθηκε την περιοχή του;

Ο αρσενικός ρινόκερος συνηθίζει να εγκαθιστά σωρούς κοπριάς. Κάθε επισκέπτης ρινόκερος θα χρησιμοποιήση τους κοπροσωρούς, κι έτσι θ’ αφήση αποδείξεις της παρουσίας του. Ο ρινόκερος που κατέχει την περιοχή περιέρχεται τους κοπροσωρούς και από τη μυρωδιά αντιλαμβάνεται ποιος επισκέφθηκε την περιοχή του, είτε ήσαν θηλυκοί ή αρσενικοί, γείτονες ή ξένοι. Η κοπριά του κοπροσωρού σκορπίζεται με μια κλωτσιά των πίσω ποδιών από μέρους του ιδιοκτήτου της περιοχής ώστε να καθαρισθούν τα ίχνη του επισκέπτου πριν από τον επόμενο γύρο της επιθεωρήσεως.

Πράγματι, πολλά είναι τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά αυτών των ζώων με τα μεγάλα κέρατα, αλλά τώρα αυτά τα ζώα λιγοστεύουν σε αριθμούς. Ασφαλώς η ζωή τους θα έπρεπε να υπολογίζεται περισσότερο από την εξογκωμένη αξία των κεράτων τους. Τι κρίμα που ο άνθρωπος, ωθούμενος από δεισιδαιμονία, παραλείπει να διακρίνη την αληθινή αξία αυτής της γης και των θαυμαστών πλασμάτων που ζουν επάνω της.